Chất lượng của hệ thống pháp luật thực định - bảo đảm quan trọng của thực hiện pháp luật

nghiªn cøu - trao ®æi

22 t¹p chÝ luËt häc sè 3/2009

ts. nguyÔn minh ®oan *

ặc dù pháp luật đã quy định nghĩa vụ,

trách nhiệm của các tổ chức và cá

nhân trong việc thực hiện pháp luật và tổ

chức thực hiện pháp luật song những quy

định ấy chưa đủ để pháp luật được thực hiện

nghiêm minh trong đời sống thực tế. Để

pháp luật được thực hiện nghiêm minh cần

phải có những điều kiện chủ quan và khách

quan nhất định tạo ra cơ sở vững chắc cho

việc thực hiện pháp luật được tiến hành

thuận lợi, có hiệu quả trong thực tế. Những

điều kiện đó được gọi là bảo đảm thực hiện

pháp luật. Bảo đảm thực hiện pháp luật bao

gồm rất nhiều điều kiện và yếu tố, “từ chất

lượng của văn bản pháp luật hệ thống pháp

luật; các yếu tố liên quan đến việc triển khai

tổ chức thực hiện pháp luật, trong đó có

trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, cho

đến các yếu tố có tính chất nền tảng, cơ sở

bảo đảm thực hiện pháp luật như trình độ

phát triển kinh tế, cơ sở hạ tầng; trình độ

văn hoá, ý thức pháp luật; trình độ, năng

lực, phẩm chất của đội ngũ cán bộ, công

chức; kinh phí, vật chất bảo đảm thực hiện

pháp luật”.(1) Mỗi điều kiện, yếu tố đều có

vai trò, tác dụng nhất định đối với việc thực

hiện pháp luật đồng thời cũng có sự ảnh

hưởng qua lại lẫn nhau và cùng ảnh hưởng

đến quá trình thực hiện pháp luật. Bài viết

này tập trung phân tích về một số bảo đảm

trực tiếp quan trọng của thực hiện pháp luật.

1. Chất lượng của hệ thống pháp luật

thực định được thể hiện ở cả hình thức và

nội dung của nó. Để có chất lượng đòi hỏi

các văn bản pháp luật phải được ban hành

đúng thẩm quyền, đúng trình tự, thủ tục luật

định, có tên gọi phù hợp với nội dung thể

hiện, có hình thức rõ ràng, có nội dung được

kết cấu chặt chẽ, logic các thuật ngữ pháp lí

được sử dụng chính xác, một nghĩa, lời văn

trong sáng, ngắn gọn, dễ hiểu, phù hợp với

khả năng nhận thức của quảng đại quần

chúng nhân dân.

Hệ thống pháp luật có chất lượng cần

thoả mãn những yêu cầu cơ bản sau:

+ Toàn diện và đồng bộ: Hệ thống pháp

luật toàn diện và đồng bộ thể hiện ở cấu trúc

hình thức của nó, nghĩa là hệ thống pháp luật

phải có khả năng đáp ứng được đầy đủ nhu

cầu điều chỉnh pháp luật trên các lĩnh vực

quan trọng của đời sống xã hội, các quy định

pháp luật phải có khả năng bao quát toàn bộ

đời sống xã hội, để các quan hệ xã hội quan

trọng có tính điển hình, phổ biến cần có sự

điều chỉnh của pháp luật thì đều có pháp luật

điều chỉnh. Về kết cấu mỗi quy phạm pháp

luật phải có cấu trúc logic, chặt chẽ; mỗi chế

M

* Giảng viên chính Khoa hành chính-nhà nước

Trường Đại học Luật Hà Nội