CARBOHYDRAT ppt

Ch−¬ng 28

CARBOHYDRAT

Môc tiªu

1. N¾m ®−îc c¸ch ph©n lo¹i chÊt ®−êng, cÊu t¹o, danh ph¸p cña chóng.

2. Nªu ®−îc hãa tÝnh cña glucose.

3. Gi¶i thÝch ®−îc tÝnh khö cña chÊt ®−êng.

Carbohydrat lµ hîp chÊt thiªn nhiªn cã thµnh phÇn chÝnh lµ C, H vµ O.

Cã thÓ xem carbohydrat nh− lµ hîp chÊt mµ nguyªn tö carbon bÞ hydrat hãa.

Cn(H2O)n

Ph©n lo¹i:

Tuú theo cÊu tróc, tÝnh chÊt lý häc vµ hãa häc, cã 3 lo¹i carbohydrat:

− Monosaccharid

− Oligosaccharid

− Polysaccharid

1. Monosaccharid

Monosaccharid cßn gäi lµ ®−êng ®¬n, v× chóng lµ thµnh phÇn ®¬n gi¶n nhÊt

cña carbohydrat vµ kh«ng bÞ thñy ph©n. Monosaccharid ®−îc xem nh− lµ s¶n

phÈm oxy hãa kh«ng hoµn toµn cña c¸c polyalcol cã chøc aldehyd hoÆc ceton.

C¸c monosaccharid cã sè carbon b»ng sè oxy trong c«ng thøc ph©n tö.

1.1. Danh ph¸p

C¸c carbohydrat ®Òu cã tiÕp vÜ ng÷ lµ ose

− Monosaccharid cã chøc aldehyd gäi lµ aldose

− Monosaccharid cã chøc ceton gäi lµ cetose

1.1.1. Tªn gäi monosaccharid phô thuéc sè oxy, chøc aldehyd hoÆc ceton.

Biose, triose, tetrose, pentose, hexose lµ tªn gäi chung c¸c monosaccharid cã

2,3,4,5,6 nguyªn tö oxy (còng lµ sè nguyªn tö carbon).

33

Tªn gäi chung c¸c monosaccharid cã chøc aldehyd vµ ceton:

C2H4O2

C3H6O3

C4H8 O4

C5H10O5

Aldo-diose

C6H12O6

Aldo-triose Ceto-triose

Aldo-tetrose

Aldo-pentose

Aldo-hexose

Ceto-tetrose

Ceto-pentose

Ceto-hexose

Sè C vµ sè O C«ng thøc Aldose Cetose

2

3

4

6

5

Ceto-diose

1.1.2. Monosaccharid cã tªn riªng cho mçi chÊt tïy thuéc vµo vÞ trÝ c¸c nhãm OH.

VÝ dô: Glucose, Fructose, Mannose, Galactose, Ribose, Arabinose...

1.1.3. Tªn gäi monosaccharid tïy thuéc vµo ®ång ph©n quang häc

− Danh ph¸p D vµ L

Monosaccharid d¹ng m¹ch th¼ng cã nhãm OH ë nguyªn tö carbon kh«ng ®èi

xøng ë xa nhÊt so víi nhãm carbonyl cã cÊu h×nh gièng D -Aldehyd glyceric hoÆc

gièng L -Aldehyd glyceric th× monosaccharid ®ã thuéc d·y D hoÆc d·y L.

CHO

C

CH2OH

HO H

(S-Aldehyd glyceric)

L- Aldehyd glyceric

CHO

C

CH2OH

H OH

(R-Aldehyd glyceric)

D- Aldehyd glyceric

C¸c ®ång ph©n d·y D cña monosaccharid:

D- Aldehyd glyceric C

CH2OH

H OH

CHO

C

C

HO H

CHO

H OH

CH2OH

D- Threose (Thr)

C

C

H OH

CHO

H OH

CH2OH

D-Erythrose (Ery)

34