Cán cân thương mại Việt Nam bài học kinh nghiệm và một số giải pháp điều chỉnh

NGHIEN CL/U - TRAO DOI

C/iS CAN TUlJidNe MA I VIET NAM

BAI HQC KINH NGHIEM VA MQT SO GIAI PHAP DIEU CHIN H

ThS TRAN THANH HA

! an can thuong mai (CCTTM) la mdt

trong nhftng van de co ban eua kinh

' te vT md, la bd phan cdu thdnh cua

can can thanh toan va dupc phan anh cu

the trong can can tai khoan vang lai.

CCTM la can ddi giua xudt khau (XK) va

nhdp khdu (NK), tinh trang eua nd (thdm

hut hay thdng du) the hien trang thai eua

nen kinh te. Tham hut CCTM la su mdt cdn

ddi gifta XK vd NK. Tinh trang NK vupt

qua XK duy tri trong ddi han vd vupt qua

mQc dp cho phep ed the anh hQdng xdu

de'n cdn can vang lai vd gdy nen nhftng

bien ddng bdt Ipi ddi vdi nen kinh te nhu

gia tdng tinh trang np qud'c te, han che kha

nang canh tranh cua nen kinh te, tdc ddng

tidu cue de'n thu nhap va viec lam vd d mQc

trdm trpng cd the gdy nen khung hoang tdi

chfnh tien te.

O nude ta, trong 20 nam qua (1990-

2009), dac biet la tQ nam 2001 den nay,

CCJTM ludn d trong tinh trang tham hut vdi

mQc dp ngdy cang ldn. Dieu ndy gay ra

tam ly lo ngai trong gidi lanh dao vd cde

nhd quan ly kinh te vT md. Da cd nhieu

nghidn cQu, nhdn dinh ve tinh hinh nay.

Cdu hdi dat ra la tinh trang nhdp sieu cua

ta hien nay da d mQc trdm trpng chua?

MQc nhap sieu nhu the' nao la hpp ly?

Nguyen nhan sau xa ciia tinh trang nay la

gi? Khi ehua ed cdu tra ldi rd rang ve cac

vdn de neu tren thi vdn edn lung tung trong

viee de ra cac ehinh sdeh de dieu tiet

CCTM, dam bao dn dinh kinh kinh td vT

md va thuc ddy tang trudng kinh te ben

vQng. Bdi viet nay se cd gdng luain giai

nhftng vdn de ndu tren.

1. Thuc trang can can thuong mai

Viet Nam.

TQ nam 1986 den nay, CCTM nQde ta

ludn d trong tinh trang tham hut. Tuy

nhien, mQc dp tham hut va anh hudng eua

nd ddi vdi eae van de kinh te vT md khde

nhau d eae giai doan khac nhau. Cd the

chia ra 3 giai doan sau day de phan tich

CCTM nudc ta.

Giai doan 1986-1992: Thdi ki nay tham

hut CCTM d mftc dd vQa phai, trung binh

khoang 50 trieu USD/nam. Hoat ddng

ngoai thuong nudc ta thdi ki trQdc nam

1986 phu thupc qua nhieu vao thi trudng

cde nude trong khdi SEV, ddc biet Id Lien

Xd. Trao ddi thuang mai dupe thuc hien

chu yeu thdng qua hinh thQc hdng ddi

hang. Do dd, sd lieu thdng ke ve XK, NK

theo gid ddng USD khdng phan dnh dung

thue chdt trao ddi thuong mai. Vao cudi

nhftng nam 80, ddu nhftng ndm 90 eua the

ki trudc, thi trudng XK vd NK tQ cde nudc

Lidn Xd vd Ddng Au bi thu hep, viec md

rdng thi trudng tim ddi tac mdi gap nhieu

khd khan, kinh te trong nudc tri tre, thieu

ngoai te de NK va san xudt chua dinh

hudng nhieu vdo XK. Tuy nhien, XK trong

thdi ki nay bdt ddu tang trudng cao nhd

chfnh sach khuyen khfch XK dupc khdi

xudng tft Dai hdi VI cua Dang. MQc dp

tham hut tha'p vd tupng ddi dn dinh eua

CCTM phan anh xu hudng ndi tren. Tham

hut CCTM dupc bu ddp chu yeu bang

Ddi Tieng noi Viet Nam.

TAP CHi QUAN LY NHA NUOC - SO 175 (8-2010) 53