Cải thiện môi trường đầu tư tỉnh Tuyên Quang

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu 1 http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

KHÁNH THỊ XUYẾN

CẢI THIỆN MÔI TRƢỜNG ĐẦU TƢ

TỈNH TUYÊN QUANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu 2 http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

KHÁNH THỊ XUYẾN

CẢI THIỆN MÔI TRƢỜNG ĐẦU TƢ

TỈNH TUYÊN QUANG

Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. LÊ TRUNG THÀNH

THÁI NGUYÊN - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

LỜI CAM ĐOAN

“Cải thiện môi trường đầu tư tỉnh Tuyên Quang”

.

Tác giả luận văn

Khánh Thị Xuyến

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành bản đề tài này ngoài sự cố gắng, nỗ lực của bản thân, tôi luôn

nhận đƣợc sự giúp đỡ tận tình của nhiều cá nhân và tập thể.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Lê Trung Thành, Ngƣời đã

tận tình chỉ bảo, hƣớng dẫn giúp đỡ tôi thực hiện và hoàn thành đề tài này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Quản lý Đào tạo và Sau đại

học cũng nhƣ các khoa chuyên môn, phòng ban của Trƣờng Đại học Kinh tế và

Quản trị Kinh doanh đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập và

nghiên cứu tại trƣờng.

Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của Ban lãnh đạo các cấp,

các ngành tỉnh Tuyên Quang đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong việc thu thập

số liệu thứ cấp, sơ cấp và các thông tin hữu ích phục vụ nghiên cứu.

Xin cảm ơn gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã giúp đỡ, động viên tôi trong

suốt quá trình thực hiện đề tài tốt nghiệp.

Thái Nguyên, ngày tháng 12 năm 2014

Tác giả luận văn

Khánh Thị Xuyến

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii

MỤC LỤC................................................................................................................. iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .......................................................................... vi

DANH MỤC CÁC BẢNG....................................................................................... vii

DANH MỤC CÁC HÌNH....................................................................................... viii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................3

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ................................................................3

5. Kết cấu của luận văn ...............................................................................................4

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ MÔI TRƢỜNG ĐẦU

TƢ Ở MỘT ĐỊA PHƢƠNG.....................................................................................5

1.1. Cơ sở lý luận về môi trƣờng đầu tƣ ở một địa phƣơng........................................5

1.1.1. Khái niệm về môi trƣờng đầu tƣ .......................................................................5

1.1.2. Phân loại môi trƣờng đầu tƣ..............................................................................6

1.1.3. Đặc điểm của môi trƣờng đầu tƣ.......................................................................8

1.1.4. Các nhân tố ảnh hƣởng đến cải thiện môi trƣờng đầu tƣ ................................10

1.1.5 Các yếu tố đánh giá về môi trƣờng đầu tƣ ở một địa phƣơng .........................12

1.2. Những bài học kinh nghiệm về cải thiện môi trƣờng đầu tƣ .............................24

1.2.1. Kinh nghiệm quốc tế .......................................................................................24

1.2.2. Kinh nghiệm của một số tỉnh ..........................................................................26

1.2.3. Một số bài học kinh nghiệm rút ra cho tỉnh Tuyên Quang .............................33

Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................................34

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................34

2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu....................................................................................34

2.2.1. Thông tin sử dụng ...........................................................................................34

2.2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu.................................................................................35

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu .............................................................................38

Chƣơng 3: THỰC TRẠNG MÔI TRƢỜNG ĐẦU TƢ TỈNH TUYÊN

QUANG, GIAI ĐOẠN 2007-2013..........................................................................49

3.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên - kinh tế - xã hội của tỉnh Tuyên Quang.........49

3.1.1. Vị trí địa lý, địa hình, khí hậu Tuyên Quang ..................................................49

3.1.2. Tài nguyên thiên nhiên....................................................................................50

3.2. Nguồn lực kinh tế - xã hội của tỉnh Tuyên Quang.............................................52

3.2.1. Tăng trƣởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế ....................................................52

3.2.2. Các ngành và sản phẩm chủ lực, sản phẩm đặc sản........................................52

3.2.3. Hệ thống kết cấu hạ tầng.................................................................................52

3.2.4. Dân số và nguồn nhân lực...............................................................................53

3.3. Phân tích thực trạng môi trƣờng đầu tƣ tỉnh Tuyên Quang ...............................55

3.3.1. Một vài kết quả trong thu hút đầu tƣ ở tỉnh Tuyên Quang .............................55

3.3.2. Các khu công nghiệp có triển vọng thu hút đầu tƣ ở tỉnh Tuyên Quang ........56

3.3.3. Những hoạt động của tỉnh Tuyên Quang trong nỗ lực cải thiện môi

trƣờng đầu tƣ .............................................................................................................58

3.4. Kết quả đánh giá môi trƣờng đầu tƣ tỉnh Tuyên Quang theo PCI .....................62

3.4.1. Kết quả đánh giá chung...................................................................................62

3.4.2. Kết quả đánh giá các chỉ số PCI thành phần...................................................64

3.5. Đánh giá chung về môi trƣờng đầu tƣ của tỉnh Tuyên Quang...........................74

3.5.1. Những thuận lợi trong cải thiện môi trƣờng đầu tƣ của tỉnh ..........................75

3.5.2. Những khó khăn trong công tác cải thiện môi trƣờng đầu tƣ của tỉnh ...........76

Chƣơng 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP CẢI THIỆN MÔI TRƢỜNG ĐẦU TƢ

TỈNH TUYÊN QUANG, GIAI ĐOẠN 2015-2020 ...............................................78

4.1. Quan điểm, định hƣớng cải thiện môi trƣờng đầu tƣ tỉnh Tuyên Quang.............78

4.1.1. Quan điểm cải thiện môi trƣờng đầu tƣ tỉnh Tuyên Quang ............................78

4.1.2. Định hƣớng cải thiện môi trƣờng đầu tƣ tỉnh Tuyên Quang...........................79

4.1.3. Mục tiêu cải thiện môi trƣởng đầu tƣ tỉnh Tuyên Quang ...............................90

4.2. Một số giải pháp nhằm cải thiện môi trƣờng đầu tƣ tỉnh Tuyên Quang theo

hƣớng cải thiện chỉ số PCI........................................................................................91

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

4.2.1. Giải pháp cải thiện chỉ số tính minh bạch và tiếp cận thông tin .....................91

4.2.2. Giải pháp cải thiện chỉ số tính năng động và tiên phong của lãnh đạo,

chính quyền tỉnh Tuyên Quang .................................................................................91

4.2.3. Giải pháp cải thiện chỉ số dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp..................................92

4.2.4. Giải pháp cải thiện chỉ số thiết chế pháp lý ....................................................92

4.2.5. Giải pháp cải thiện các chỉ số khác .................................................................93

4.2.6. Thành lập Ban thanh tra thực hiện xây dựng chỉ số PCI ................................94

4.3. Các giải pháp khác không thuộc PCI.................................................................94

4.3.1. Thúc đẩy tăng trƣởng ngành kinh tế trọng điểm địa phƣơng..........................94

4.3.2. Tập trung thực hiện triệt để xoá đói giảm nghèo bền vững ............................95

4.3.3. Từng bƣớc thực hiện chƣơng trình marketing địa phƣơng .............................96

4.4. Kiến nghị............................................................................................................97

KẾT LUẬN..............................................................................................................98

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................100

PHỤ LỤC...............................................................................................................102

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Nội dung

VCCI Phòng Thƣơng mại và Công nghiệp Việt Nam

USAID Tổ chức phát triển giáo dục Hoa Kỳ

PCI Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh

UBND Ủy ban Nhân dân

BCĐ Ban chỉ đạo

DN Doanh nghiệp

KCN Khu công nghiệp

CCN Cụm công nghiệp

FDI Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài

ODA Hỗ trợ phát triển chính thức

NGO Tổ chức phi Chính phủ

BTO Xây dựng- kinh doanh - chuyển giao

BOT Xây dựng- chuyển giao - kinh doanh

BT Xây dựng- chuyển giao

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Thang đánh giá chỉ số PCI........................................................................38

Bảng 2.2. Chỉ tiêu nghiên cứu bộ chỉ số đánh giá chi phí gia nhập thị trƣờng.........39

Bảng 2.3. Chỉ tiêu nghiên cứu bộ chỉ số đánh giá việc tiếp cận đất đai và sự

ổn định trong sử dụng đất ........................................................................40

Bảng 2.4. Chỉ tiêu nghiên cứu tính minh bạch và tiếp cận thông tin về môi

trƣờng đầu tƣ ở một địa phƣơng ..............................................................41

Bảng 2.5. Chỉ tiêu nghiên cứu chi phí thời gian để thực hiện các quy định của

Nhà nƣớc..................................................................................................42

Bảng 2.6. Chỉ tiêu nghiên cứu chi phí không chính thức môi tƣờng đầu tƣ ở

một địa phƣơng........................................................................................43

Bảng 2.7. Chỉ tiêu nghiên cứu chỉ số cạnh tranh bình đẳng trong môi trƣờng

đầu tƣ ở một địa phƣơng..........................................................................44

Bảng 2.8. Chỉ tiêu nghiên cứu về tính năng động và tiên phong của lãnh đạo

tỉnh trong môi trƣờng đầu tƣ của một địa phƣơng...................................45

Bảng 2.9. Chỉ tiêu nghiên cứu dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp trong môi trƣờng

đầu tƣ ở một địa phƣơng..........................................................................46

Bảng 2.10. Chỉ tiêu nghiên cứu về công tác đào tạo lao động ở một địa phƣơng ..........47

Bảng 2.11. Chỉ tiêu nghiên cứu về thiết chế pháp lý trong môi trƣờng đầu tƣ

ở một địa phƣơng.....................................................................................48

Bảng 3.1. Cơ cấu lao động đang làm việc trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang

(chia theo ngành kinh tế) .........................................................................54

Bảng 3.2. Thứ tự các chỉ số PCI thành phần của tỉnh Tuyên Quang với cả nƣớc..........63

Bảng 3.3. Kết quả đánh giá chỉ số PCI thành phần của tỉnh Tuyên Quang..............64

Bảng 4.1. Danh mục dự án thuộc lĩnh vực nông - lâm nghiệp đƣợc định

hƣớng thu hút đầu tƣ của tỉnh Tuyên Quang ...........................................80

Bảng 4.2. Danh mục dự án thuộc lĩnh vực công nghiệp và xây dựng đƣợc

định hƣớng thu hút đầu tƣ của tỉnh Tuyên Quang...................................81

Bảng 4.3. Danh mục dự án thuộc lĩnh vực du lịch và thƣơng mại đƣợc định

hƣớng thu hút đầu tƣ của tỉnh Tuyên Quang ...........................................82

Bảng 4.4. Danh mục dự án thuộc lĩnh vực hạ tầng đƣợc định hƣớng thu hút

đầu tƣ của tỉnh Tuyên Quang...................................................................84

Bảng 4.5. Danh mục dự án thuộc phát triển nguồn nhân lực đƣợc định hƣớng

thu hút đầu tƣ của tỉnh Tuyên Quang ......................................................85

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 3.1. Bản đồ hành chính tỉnh Tuyên Quang ..........................................................49

Hình 3.2. Giao diện website trang thông tin xúc tiến đầu tƣ tỉnh Tuyên Quang -

tpipc.com.vn................................................................................................59

Hình 3.3 Đồng chí Trần Ngọc Thực, Ủy viên Ban Thƣờng vụ Tỉnh ủy, Phó

Chủ tịch UBND tỉnh, Trƣởng BCĐ thực hiện chƣơng trình hành

động cải thiện chỉ số năng lực cạnh tranh PCI tỉnh chủ trì cuộc họp ........61

Hình 3.4.Tổng hợp chỉ số PCI của tỉnh Tuyên Quang, giai đoạn 2007-2013...........62

Hình 3.5. So sánh PCI Tuyên Quang với các tỉnh trong khu vực.............................63

Hình 3.6. Xu hƣớng đánh giá của nhà đầu tƣ về chi phí gia nhập thị trƣờng

của tỉnh Tuyên Quang trong giai đoạn 2007-2013 ....................................66

Hình 3.7. Xu hƣớng đánh giá của nhà đầu tƣ về chi phí tiếp cận đất đai và ổn

định trong sử dụng đất của Tuyên Quang trong giai đoạn 2007-2013............67

Hình 3.8. Xu hƣớng đánh giá của nhà đầu tƣ về tính minh bạch và tiếp cận

thông tin trong môi trƣờng đầu tƣ ở tỉnh Tuyên Quang, giai đoạn

2007-2013 ..................................................................................................68

Hình 3.9. Xu hƣớng đánh giá của nhà đầu tƣ về chi phí của họ trong việc

thực hiện các quy định của Nhà nƣớc ở tỉnh Tuyên Quang, giai

đoạn 2007-2013 .........................................................................................69

Hình 3.10. Xu hƣớng đánh giá của nhà đầu tƣ về chi phí không chính thức

của họ khi đầu tƣ ở tỉnh Tuyên Quang, giai đoạn 2007-2013 ...................70

Hình 3.11. Xu hƣớng đánh giá của nhà đầu tƣ về tính năng động và tiên

phong của lãnh đạo tỉnh Tuyên Quang, giai đoạn 2007-2013...................71

Hình 3.12. Xu hƣớng đánh giá của nhà đầu tƣ về dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp

ở tỉnh Tuyên Quang, giai đoạn 2007-2013 ................................................72

Hình 3.13. Xu hƣớng đánh giá của nhà đầu tƣ về công tác đào tạo lao động ở

tỉnh Tuyên Quang, giai đoạn 2007-2013 ...................................................73

Hình 3.14. Xu hƣớng đánh giá của nhà đầu tƣ về thực hiện thiết chế pháp lý

ở tỉnh Tuyên Quang, giai đoạn 2007-2013 ................................................74

Hình 3.15. Biểu đồ tổng hợp các chỉ số đánh giá chính PCI Tuyên Quang .............77

Hình 4.1. Kết quả khảo sát quan điểm phát triển ngành nghề của Tuyên

Quang đối với các cán bộ quản lý..............................................................79

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài

Phát triển quốc gia thông qua phát triển địa phƣơng là giải pháp đúng đắn

cho điều kiện của Việt Nam ở giai đoạn hiện nay. Các địa phƣơng trong cả nƣớc

cùng nhau nỗ lực để đạt đƣợc sự ổn định về chính trị, phát triển về kinh tế và xã hội,

góp phần làm nên sự ổn định chính trị và phát triển chung kinh tế - xã hội của cả

nƣớc. Để đảm bảo cho sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phƣơng cần có sự đầu tƣ

toàn diện cả về vốn tài chính, công nghệ và nhân sự nhằm tạo ra nguồn lực mạnh

mẽ phục vụ phát triển địa phƣơng. Bên cạnh sự đầu tƣ từ ngân sách của Nhà nƣớc

thì việc thu hút đầu tƣ từ nguồn vốn tƣ nhân, bao gồm cả vốn đầu tƣ trong nƣớc và

nƣớc ngoài đóng vai trò vô cùng quan trọng. Mặc dù vậy, mỗi địa phƣơng có một

điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và trình độ quản lý khác nhau dẫn đến tính hấp

dẫn cho các nhà đầu tƣ là khác nhau. Vì vậy, vấn đề cải thiện môi trƣờng đầu tƣ tại

mỗi địa phƣơng là thách thức đáng kể cho mỗi địa phƣơng trong tiến trình nâng cao

năng lực cạnh tranh thu hút đầu tƣ phát triển ở địa phƣơng mình.

Song song với nỗ lực của mỗi địa phƣơng trong việc cải thiện môi trƣờng

đầu tƣ cấp tỉnh, Chính phủ Việt Nam cũng có những việc làm cụ thể giúp các địa

phƣơng có những cái nhìn tích cực và chính xác hơn về hiện trạng môi trƣờng đầu

tƣ ở địa phƣơng mình thông qua dự án đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, chỉ số

PCI, do Phòng Thƣơng mại và Công nghiệp Việt Nam VCCI phối hợp với tổ chức

USAID của Hoa Kỳ thực hiện mỗi năm một lần. Đây là chỉ số đánh giá quan trọng

về môi trƣờng đầu tƣ của 63 tỉnh, thành phố ở Việt Nam với những tiêu chí đánh giá

rõ ràng và minh bạch do các nhà đầu tƣ trực tiếp thực hiện đánh giá, VCCI tổng hợp

kết quả và công khai báo cáo. Đây là bộ chỉ số quan trọng nhất ở Việt Nam hiện nay

về môi trƣờng đầu tƣ ở địa phƣơng, là cơ sở quan trọng giúp nhà đầu tƣ ra quyết

định lựa chọn địa điểm đầu tƣ. Ngoài ra, đây cũng đƣợc coi là bộ chỉ số quan trọng

góp phần cải thiện năng lực cạnh tranh quốc gia Việt Nam so với các quốc gia khác

trong khu vực và trên thế giới. Vì vậy, việc các địa phƣơng nỗ lực cải thiện môi

trƣờng đầu tƣ của mình dựa trên việc tham chiếu chỉ số PCI hàng năm vừa là nhiệm

vụ, vừa là trách nhiệm của địa phƣơng đối với quốc gia.