Các yếu tốt kháng dinh dưỡng của đậu tương và đỗ nho nhe bằng phương pháp luộc ở các mức thời gian khác nhau

37 KHKT Chăn nuôi Số 12 - 2010

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

HẠN CHẾ CÁC YẾU TỐ KHÁNG DINH DƢỠNG CỦA ĐẬU TƢƠNG

VÀ ĐỖ NHO NHE BẰNG PHƢƠNG PHÁP LUỘC Ở

CÁC MỨC THỜI GIAN KHÁC NHAU

Nguyễn Hưng Quang1*

1. MỞ ĐẦU1*

Đậu đỗ là một trong những cây trồng phổ biến

làm thức ăn cung cấp protein cho người và

động vật ở các nước nhiệt đới. Ngoài việc cho

một lượng hạt giầu dinh dưỡng thì cây đậu đỗ

còn mang lại giá trị cải tạo đất rất tốt. Các hạt

họ đậu phổ biến như đậu tương, đậu trắng, đậu

xanh, đậu lupin, đậu lăng, đỗ nho nhe…Từ

những năm 1998, các hạt đậu đỗ được sử dụng

như là một nguyên liệu chủ lực cung cấp

protein trong các khẩu phần gia cầm. Mặc dù

vậy, việc sử dụng nó cũng còn có một số hạn

chế như thiếu một số axit amin thiết yếu và

chứa một số yếu tố kháng dinh dưỡng. Những

yếu tố này sẽ tác động không nhỏ đến năng suất

chăn nuôi của gia cầm khi sử dụng các hạt đậu

đỗ chưa qua xử lý. Hầu hết các yếu tố kháng

dinh dưỡng) có trong đậu đỗ có thể giảm hoặc

xử lý triệt để bằng nhiệt hoặc các enzym. Hàng

loạt các thí nghiệm của các tác giả như

Abraham và cs.1971, Capitan và Luis, 1975,

Birk. 1976, Malhotra và cs. 1988, Saikia và cs.

1999, Srivastava và cs. 2001, Loon. 2002, Perez

và cs. 2003 đã chứng minh điều trên.

Đậu tương và đỗ nho nhe là những hạt họ đậu

dùng khá phổ biến trong chăn nuôi gia cầm ở

miền núi phía Bắc Việt Nam. Người dân miền núi

chủ yếu sử dụng hai phương pháp nhằm hạn chế

độc tố trong hạt đậu là rang chín hoặc luộc chín

trước khi cho gia cầm ăn. Việc rang chín phổ biến

hơn nhưng cũng có hạn chế là người dân không

điều chỉnh được nhiệt độ khi rang cũng như thời

gian rang nên nhiều khi hạt đậu bị chín quá hoặc

cháy ảnh hưởng không nhỏ đến giá trị dinh dưỡng

của chúng. Xuất phát từ thực tế như vậy chúng tôi

đã tiến hành nghiên cứu xử lý các yếu tố kháng

1 Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên

* Tác giả để liên hệ: TS Nguyễn Hưng Quang, Phó Phòng

Quản trị - Phục vụ. Trường Đại học Nông lâm Thái

Nguyên. Điện thoại: 0280-3852923 / 0985588164.

Email: [email protected]

dinh dưỡng của đậu tương và đỗ nho nhe bằng

phương pháp luộc ở các mức thời gian khác nhau

nhằm tìm ra thời gian tối ưu cho thực tế sử dụng.

2. NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN

CỨU

2.1. Vật liệu

Hạt đậu tương (Glycine max l. merr.) và đỗ nho

nhe (Vigna umbellata (Thunb.) Ohwi & Ohashi)

được chọn lọc từ các tỉnh miền núi phía Bắc

của Việt Nam (Thái Nguyên, Bắc Giang, Cao

Bằng, Tuyên Quang, Bắc Kạn)

2.2. Sơ đồ bố trí thí nghiệm

Một lượng hạt vừa đủ được mang từ Việt

Nam sang Philipin. Chúng được chia ra làm 4

phần như nhau, một phần để ở dạng hạt sống (đối

chứng), 3 phần còn lại của hạt đậu tương được

luộc trong nước sôi trong vòng 15, 30 và 45 phút.

3 phần còn lại của hạt đỗ nho nhe chỉ được luộc

trong 10, 15 và 30 phút. Sau khi luộc các hạt đậu

được phơi nắng đến khi độ ẩm còn khoảng 10-

12%. Sau khi đã khô, mẫu hạt đậu được nghiền và

đưa vào phòng thí nghiệm dinh dưỡng và sinh hóa

phân tích năng lượng, thành phần hóa học, axit

amin, canxi, phốt pho và các yếu tố chống tiêu

hóa như chỉ số ureaza, và phản ứng ngưng kết

hồng cầu.

2.3. Chỉ tiêu và phƣơng pháp xác định

Chỉ số ureaza được xác định bằng phương

pháp của AACC (1999). Định lượng giá trị ngưng

kết hồng cầu hemaglutinin được xác định bằng chỉ

số phản ứng ngưng kết hồng cầu được thực hiện

theo phương pháp của Mendoza và cs (2003).

AME, TME của mẫu đậu tương, đỗ nho nhe sống

và đã qua xử lý được thực hiện theo phương pháp

thử mức tiêu hóa trên gà trống của Sibbald (1986)

và phân tích năng lượng trên máy đo Calorimeter

của Mỹ. Phân tích thành phần hóa học, axit amin

của mẫu thí nghiệm theo phương pháp của AOAC

(1993), và Speecman Stein và Moore (Trích theo

Mendoza và cs, 2003).

2.4. Địa điểm và thời gian nghiên cứu

Địa điểm: Phòng thí nghiệm thức ăn dinh

dưỡng và Phòng thí nghiệm sinh hóa của Đại