Các tội về đua xe trái phép theo luật hình sự Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN HỮU ĐỨC

CÁC TỘI VỀ ĐUA XE TRÁI PHÉP

THEO LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ

CHUYÊN NGÀNH LUẬT HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG HÌNH SỰ

ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP HỒ CHÍ MINH

CÁC TỘI VỀ ĐUA XE TRÁI PHÉP

THEO LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM

Chuyên ngành: Luật Hình sự và Tố tụng hình sự

Định hƣớng nghiên cứu

Mã số: 8380104

Người hướng dẫn khoa học: Ts. Phan Anh Tuấn

Học viên: Nguyễn Hữu Đức

Lớp: Cao học Luật, khóa 26

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn "Các tội về đua xe trái phép theo luật hình sự

Việt Nam" là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các số liệu, ví dụ và

trích dẫn trong Luận văn bảo đảm độ tin cậy, chính xác và trung thực. Những kết

luận khoa học của Luận văn chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình

nào khác.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

NGUYỄN HỮU ĐỨC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BLDS Bộ luật Dân sự

BLHS Bộ luật Hình sự

BLTTHS Bộ luật Tố tụng hình sự

Bộ CA Bộ Công an

Bộ TP Bộ Tư pháp

CA Công an

KSND Kiểm sát nhân dân

NĐ Nghị định

NĐ-CP Nghị định Chính phủ

NXB Nhà xuất bản

TAND Tòa án nhân dân

TANDTC Tòa án nhân dân tối cao

TNHS Trách nhiệm hình sự

TTHS Tố tụng hình sự

TTLT Thông tư liên tịch

VKSND Viện kiểm sát nhân dân

VKSNDTC Viện kiểm sát nhân dân tối cao

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU............................................................................................................1

CHƢƠNG 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ QUY ĐỊNH CỦA PHÁP

LUẬT VỀ CÁC TỘI ĐUA XE TRÁI PHÉP..........................................................7

1.1. Khái niệm, đặc điểm của các tội đua xe trái phép.......................................7

1.1.1. Khái niệm các tội đua xe trái phép ............................................................7

1.1.2. Đặc điểm của các tội đua xe trái phép.....................................................10

1.2. Dấu hiệu pháp lý của các tội đua xe trái phép ...........................................12

1.2.1. Tội tổ chức đua xe trái phép.....................................................................12

1.2.2. Tội đua xe trái phép..................................................................................14

1.3. Phân biệt giữa các tội đua xe trái phép với một số tội khác trong luật

hình sự Việt Nam .................................................................................................17

1.3.1. Phân biệt tội tổ chức đua xe trái phép và tội đua xe trái phép ................17

1.3.2. Phân biệt các tội đua xe trái phép với tội gây rối trật tự công cộng .......19

1.3.3. Phân biệt các tội đua xe trái phép với tội vi phạm quy định về tham gia

giao thông đường bộ ..........................................................................................21

1.3.4. Phân biệt tội đua xe trái phép với tội đánh bạc .......................................26

1.2. Khái quát lịch sử lập pháp về các tội đua xe trái phép trong luật hình sự

Việt Nam ...............................................................................................................27

1.2.1. Các tội đua xe trái phép trong luật hình sự Việt Nam từ sau Cách mạng

Tháng Tám năm 1945 đến trước khi ban hành Bộ luật hình sự năm 1999........27

1.2.2. Các tội đua xe trái phép trong Bộ luật hình sự năm 1999.......................29

1.2.3. Các tội đua xe trái phép trong Bộ luật hình sự năm 2015.......................30

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1........................................................................................34

CHƢƠNG 2. THỰC TIỄN ÁP DỤNG CÁC QUY ĐỊNH VỀ CÁC TỘI ĐUA

XE TRÁI PHÁP ......................................................................................................35

2.1. Thực tiễn định tội danh và xác định các dấu hiệu định tội của các tội đua

xe trái phép...........................................................................................................35

2.2. Thực tiễn áp dụng các dấu hiệu định khung hình phạt đối với các tội đua

xe trái phép...........................................................................................................48

2.3. Thực tiễn quyết định hình phạt đối với các tội đua xe trái phép .............50

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2........................................................................................53

CHƢƠNG 3. CÁC YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ

PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VỀ CÁC TỘI ĐUA XE TRÁI PHÉP..........................55

3.1. Các yêu cầu nâng cao hiệu quả pháp luật hình sự về các tội đua xe trái

phép.......................................................................................................................55

3.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả pháp luật hình sự về các tội đua xe trái

phép.......................................................................................................................57

3.2.1. Các giải pháp pháp luật...........................................................................57

3.2.2. Các giải pháp khác nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng đúng pháp luật

hình sự về các tội đua xe trái phép.....................................................................66

KẾT LUẬN CHƢƠNG 3........................................................................................68

KẾT LUẬN..............................................................................................................69

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1

LỜI MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Luật hình sự là một trong những ngành luật ra đời sớm nhất trong luật hình sự

các nước nói chung và pháp luật Việt Nam nói riêng. Ngay từ khi Nhà nước ta mới

được thành lập cho đến nay, luật hình sự vẫn luôn nhận được sự quan tâm của Đảng,

Nhà nước và nhân dân bởi pháp luật hình sự là một trong những công cụ quan trọng

và hữu hiệu để bảo vệ chủ quyền quốc gia, an ninh của đất nước, bảo vệ chế độ xã hội

chủ nghĩa, quyền con người, quyền công dân, bảo vệ quyền bình đẳng giữa đồng bào

các dân tộc, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, tổ chức, bảo vệ trật tự pháp luật, chống mọi

hành vi phạm tội; giáo dục mọi người ý thức tuân theo pháp luật, phòng ngừa và đấu

tranh chống tội phạm.1 Để luật hình sự ngày càng thực hiện tốt hơn nhiệm vụ của

mình, việc hoàn thiện Bộ luật hình sự là một đòi hỏi tất yếu khách quan.

Trong những năm gần đây, thực tiễn đấu tranh phòng, chống tội phạm đã cho

thấy tình hình tội phạm ở nước ta diễn biến hết sức phức tạp, tinh vi, với nhiều thủ

đoạn khác nhau. Luật hình sự đi vào đời sống xã hội có vai trò quan trọng trong công

tác đấu tranh phòng, chống tội phạm. Trong những năm vừa qua, nền kinh tế của cả

nước đã có những khởi sắc đáng mừng, từ đó có những tác động tích cực đến đời sống

của toàn bộ nhân dân cả nước. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực đã đạt

được, hiện nay, tội phạm hình sự nói chung, các tội xâm phạm an toàn công cộng, trật

tự công cộng nói riêng, cùng với tội gây rối trật tự công cộng, tội tổ chức đua xe trái

phép thì tội đua xe trái phép trên các thành phố, khu đô thị, tỉnh lộ, thị xã lớn đang là

vấn đề nhức nhối của toàn xã hội, tuy loại tội phạm này không có tính nguy hiểm cao

so với các loại tội phạm khác nhưng nó có tính phổ biến, đa dạng hình thức, tính

"nhóm", "tổ chức" và có ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình an ninh trật tự, an toàn xã

hội. Tội phạm này thể hiện ở chỗ - hành vi đua xe trái phép đã xâm phạm nghiêm trọng

các quan hệ xã hội trong lĩnh vực công cộng, gây tổn hại đến các quyền và lợi ích hợp

pháp của nhà nước và công dân, hành vi này được thực hiện công khai và thường ở

những nơi đông người, biểu hiện ý thức coi thường kỷ cương xã hội, pháp luật của Nhà

nước. Hình thức biểu hiện của hành vi này thường là: tụ tập đi xe máy tốc độ cao, lạng

lách, đánh võng, gây huyên náo đường phố... và ngày càng có xu hướng gia tăng, kèm

theo đó là các hành vi hành hung, đánh lộn, đập phá, gây lộn xộn ở nơi đông người,

1 Điều 1 BLHS năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017)