Các giải pháp nhằm giảm thiểu học sinh bỏ học ở cấp tiểu học

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o

ViÖn Khoa häc gi¸o dôc ViÖt Nam

B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi

C¸c gi¶i ph¸p nh»m gi¶m thiÓu

häc sinh bá häc ë cÊp tiÓu häc

M· sè: B2006-37-05T§

Chñ nhiÖm : NG¦T.TS. §Æng Huúnh Mai

7477

25/5/2009

Hµ Néi-2008

Danh s¸ch nh÷ng ng−êi tham gia thùc hiÖn ®Ò tµi

Hä vµ tªn §¬n vÞ c«ng t¸c NhiÖm vô ®−îc giao

NG¦T. TS. §Æng Huúnh Mai

ThS. NguyÔn ThÞ Lôa

ThS. Lª TiÕn Thµnh

Ths. §Æng Tù ¢n

PGS. TS. NguyÔn Léc

TS. TrÇn §×nh ThuËn

Thø tr−ëng

Vô TCCB, Bé GD&§T

Vô tr−ëng Vô Gi¸o dôc TiÓu häc

Gi¸m ®èc dù ¸n GD tiÓu häc cho

trÎ em cã hoµn c¶nh khã kh¨n

Phã viÖn tr−ëng ViÖn KHGD VN

Vô Gi¸o dôc TiÓu häc

Chñ nhiÖm ®Ò tµi

Th− kÝ ®Ò tµi

Thµnh viªn

Thµnh viªn

Thµnh viªn

Thµnh viªn

§¬n vÞ phèi hîp chÝnh

STT Tªn ®¬n vÞ Néi dung phèi hîp

1 ViÖn Khoa häc Gi¸o dôc VN Cung cÊp t− liÖu, hîp t¸c nghiªn cøu

2 Vô Gi¸o dôc TiÓu häc Cung cÊp c¸c d÷ liÖu, tham gia thùc nghiÖm

c¸c gi¶i ph¸p

3 Trung t©m D©n téc Cung cÊp th«ng tin vÒ chuyÒn tiÕp tõ tiÓu häc

lªn THCS cña häc sinh n÷ d©n téc thiÓu sè

4 Dù ¸n Gi¸o dôc tiÓu häc cho trÎ

em cã hoµn c¶nh khã kh¨n

Cung cÊp sè liÖu, tham gia thùc nghiÖm

5 Dù ¸n Ph¸t triÓn gi¸o viªn tiÓu häc Cung cÊp sè liÖu vÒ gi¸o viªn tiÓu häc, chuÈn

gi¸o viªn tiÓu häc

6 C¸c Së Gi¸o dôc vµ §µo t¹o Cung cÊp t− liÖu, hîp t¸c nghiªn cøu, thö

nghiÖm

6 Tæ chøc Cøu trî trÎ em Thuþ §iÓn Cung cÊp c¸c t− liÖu n−íc ngoµi vÒ t×nh tr¹ng

bá häc vµ c¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc

2

Môc Lôc

Môc Lôc ............................................................................................................................2

Danh môc c¸c b¶ng...................................................................................................4

Ch÷ ViÕt t¾t ...................................................................................................................6

Tãm t¾t kÕt qu¶ nghiªn cøu.................................................................................7

1. Môc tiªu............................................................................................................................7

2. Néi dung chÝnh .................................................................................................................7

3. KÕt qu¶ chÝnh ®¹t ®−îc .....................................................................................................7

PhÇn 1 ................................................................................................................................9

Më ®Çu ..............................................................................................................................9

1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi.............................................................................................9

2. Môc ®Ých nghiªn cøu ................................................................................................11

3. Ph¹m vi nghiªn cøu ..................................................................................................11

4. Néi dung nghiªn cøu.................................................................................................11

5. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu..........................................................................................12

PhÇn 2 ..............................................................................................................................13

KÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi..........................................................................13

1. C¬ së lÝ luËn...............................................................................................................13

1.1. Mét sè kh¸i niÖm cã liªn quan ............................................................................13

1.2. §Æc ®iÓm t©m lý løa tuæi häc sinh tiÓu häc .........................................................14

1.3. C¸c lÝ thuyÕt vÒ qu¸ tr×nh d¹y vµ häc...................................................................15

1.4. X©y dùng môc ®Ých häc tËp cho häc sinh............................................................18

1.5. §éng c¬ häc tËp...................................................................................................20

1.6. Qu¸ tr×nh d¹y häc ................................................................................................20

1.7. C¬ së ph¸p lý .......................................................................................................24

1.8. T×nh h×nh l−u ban vµ bá häc ë mét sè n−íc trªn thÕ giíi ....................................25

2. Thùc tr¹ng häc sinh l−u ban, bá häc ......................................................................29

2. Thùc tr¹ng häc sinh l−u ban, bá häc ......................................................................29

2.1. Thùc tr¹ng häc sinh l−u ban vµ bá häc trong c¶ n−íc .........................................29

2.2. Thùc tr¹ng häc sinh l−u ban vµ bá häc t¹i mét sè ®Þa ph−¬ng tham gia nghiªn

cøu (nguån tõ b¸o c¸o cña ®Þa ph−¬ng vµ tr−c tiÕp ë c¬ së).......................................30

2.2.1. L¹ng S¬n.......................................................................................................30

2.2.2. §iÖn Biªn ....................................................................................................34

2.2.3. NghÖ An........................................................................................................36

2.2.4. Qu¶ng Ng·i...................................................................................................39

2.2.7. Thµnh phè Hå ChÝ Minh...............................................................................46

2.2.8. Sãc Tr¨ng......................................................................................................48

2.2.9. VÜnh Long.....................................................................................................49

3. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng bá häc cña häc sinh..........................................50

3.1. Nguyªn nh©n nh×n tõ gãc ®é x· héi.....................................................................50

Do ®Þa bµn nghiªn cøu lµ nh÷ng tr−êng häc thuéc vïng s©u, vïng xa ë c¸c tØnh, thµnh

phè nªn nguyªn nh©n ®−îc nh×n tõ gãc ®é x· héi gåm cã:........................................50

3

3.2. Nguyªn nh©n tõ phÝa häc sinh .............................................................................52

3.3. Nguyªn nh©n tõ phÝa phô huynh häc sinh ...........................................................53

3.4. Nguyªn nh©n tõ phÝa nhµ tr−êng .........................................................................54

4. §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p kh¾c phôc t×nh tr¹ng l−u ban vµ bá häc cña häc sinh

cÊp tiÓu häc....................................................................................................................60

4.1. Nhãm gi¶i ph¸p vÒ mÆt qu¶n lý vµ chØ ®¹o..........................................................60

4.2 Nhóm giải pháp về chuyên môn ....................................................................65

4.3. Nhãm gi¶i ph¸p vÒ t©m lý gi¸o dôc....................................................................67

4.4. Nhãm gi¶i ph¸p vÒ mÆt x· héi.............................................................................68

5. KÕt qu¶ thö nghiÖm c¸c gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng l−u ban, bá häc .....70

5.1. Nh÷ng c«ng viÖc ®· triÓn khai thö nghiÖm..........................................................70

5.1.1. Chän ®Þa bµn triÓn khai thö nghiÖm:............................................................70

5.1.2. Qu¸ tr×nh triÓn khai thö nghiÖm ...................................................................70

5.2. KÕt qu¶ triÓn khai thö nghiÖm .............................................................................76

1. TØnh L¹ng S¬n.................................................................................................77

2. TØnh §iÖn Biªn ...............................................................................................78

3. TØnh NghÖ An .................................................................................................80

4. TØnh Qu¶ng Ng·i............................................................................................81

5. TØnh §¾c L¾c..................................................................................................81

6. TØnh B×nh ThuËn.............................................................................................82

5.2.7. TP Hå ChÝ Minh ...........................................................................................83

8. TØnh Sãc Tr¨ng ...............................................................................................84

5.2.9. TØnh VÜnh Long .............................................................................................85

PhÇn III ............................................................................................................................87

KÕt luËn vµ KiÕn nghÞ ............................................................................................87

1. KÕt luËn .....................................................................................................................87

2. KiÕn nghÞ ...................................................................................................................88

Danh môc Tµi liÖu tham kh¶o ...........................................................................90

Phô lôc ...........................................................................................................................94

4

Danh môc c¸c b¶ng

B¶ng1. 1. T×nh h×nh häc sinh bá häc ë mét sè n−íc trªn thÕ giíi ......................................26

B¶ng1. 2. TØ lÖ häc sinh cßn l¹i (tØ lÖ sèng sãt) ..................................................................27

B¶ng 2.2.1. Thèng kª t×nh h×nh häc sinh bá häc cña L¹ng S¬n n¨m häc 2006-2007.........31

B¶ng 2.2. 2. KÕt qu¶ häc tËp häc kú I.................................................................................32

B¶ng 2.2. 3. Thèng kª t×nh h×nh häc tËp vµ bá häc cña häc sinh .......................................33

B¶ng 2.2. 4. KÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh tiÓu häc häc k× I n¨mhäc 2007-2008 ..............34

B¶ng 2.2. 5. T×nh h×nh häc sinh yÕu kÐm vµ bá häc t¹i tr−êng Pa Ma huyÖn TuÇn Gi¸o ..35

B¶ng 2.2. 6. T×nh h×nh häc sinh yÕu kÐm vµ bá häc t¹i tr−êng M−êng Mïn - TuÇn Gi¸o..35

B¶ng 2.2. 7. TØ lÖ häc sinh yÕu kÐm vµ bá häc cña NghÖ An..............................................37

B¶ng 2.2. 8. T×nh h×nh häc tËp vµ häc sinh bá häc cña tr−êng TH M−êng Lèng 2............37

B¶ng 2.2. 9.T×nh h×nh häc tËp vµ häc sinh bá häc cña tr−êng PTCS B¶o Nam I, huyÖn Kú

S¬n ......................................................................................................................................38

B¶ng 2.2. 10. TØ lÖ häc sinh yÕu kÐm vµ bá häc theo khèi líp cña Qu¶ng Ng·i ...............39

B¶ng 2.2. 11. T×nh h×nh bá häc cña häc sinh tiÓu häc cña tØnh Qu¶ng Ng·i theo huyÖn ..40

B¶ng 2.2. 12. T×nh h×nh häc tËp cña häc sinh ....................................................................42

B¶ng 2.2. 13. Thèng kª t×nh h×nh häc sinh ngåi nhÇm líp, cã nguy c¬ l−u ban vµ bá häc

cuèi häc häc kú I n¨m häc 2006-2007................................................................................45

B¶ng 2.2. 14.T×nh h×nh bá häc cña häc sinh TiÓu häc t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh:..........47

B¶ng 2.2. 15. T×nh h×nh häc sinh l−u ban bá häc trong 3 n¨m qua....................................47

B¶ng 2.2. 16. Thùc tr¹ng häc sinh yÕu n¨m häc 2006-2007 .............................................47

B¶ng 5. 1. Danh s¸ch c¸c tr−êng vµ tØnh tham gia triÓn khai thö nghiÖm .........................70

B¶ng 5. 2. Tæng hîp c¸c gi¶i ph¸p ®· ®−îc triÓn khai ë c¸c tr−êng tiÓu häc...................74

B¶ng 5. 3. KÕt qu¶ häc tËp tr−íc khi triÓn khai thö nghiÖm c¸c gi¶i ph¸p gi¶m thiÓu t×nh

h×nh häc sinh bá häc L¹ng S¬n...........................................................................................77

B¶ng 5. 4. KÕt qu¶ häc sau khi triÓn khai thö nghiÖm c¸c gi¶i ph¸p nh»m gi¶m thiÓu t×nh

h×nh häc sinh bá häc L¹ng S¬n...........................................................................................78

B¶ng 5. 5. KÕt qu¶ häc tËp ®Çu n¨m häc 2006-2007 .........................................................78

B¶ng 5. 6. KÕt qu¶ häc tËp cuèi n¨m häc 2006-2007 ........................................................79

B¶ng 5. 7. KÕt qu¶ tr−íc vµ sau khi triÓn khai thö nghiÖm c¸c gi¶i ph¸p gi¶m thiÓu häc

sinh bá häc cña tr−êng TH M−êng Mïn.............................................................................79

B¶ng 5. 8. KÕt qu¶ tr−íc vµ sau khi triÓn khai thö nghiÖm c¸c gi¶i ph¸p gi¶m thiÓu häc

sinh bá häc cña tr−êng Ta Ma huyÖn TuÇn Gi¸o ...............................................................80

B¶ng 5. 9. KÕt qu¶ tr−íc vµ sau khi triÓn khai thö nghiÖm c¸c gi¶i ph¸p..........................80

B¶ng 5. 10. KÕt qu¶ tr−íc vµ sau khi triÓn khai thö nghiÖm c¸c gi¶i ph¸p cña tr−êng

PTCS B¶o Nam I, huyÖn Kú S¬n.........................................................................................81

B¶ng 5. 11. Thèng kª t×nh h×nh häc tËp cña häc sinh tr−íc vµ sau khi triÓn khai thö

nghiÖm c¸c gi¶i ph¸p..........................................................................................................81

B¶ng 5. 12. Thèng kª t×nh h×nh häc tËp cña häc sinh tr−íc vµ sau khi triÓn khai thö

nghiÖm c¸c gi¶i ph¸p..........................................................................................................82

5

B¶ng 5. 13. So s¸nh kÕt qu¶ kiÓm tra qua tõng kú (tõ khèi 2 ®Õn khèi 5) cña tr−êng TH

§ång Me .............................................................................................................................82

B¶ng 5. 14. KÕt qu¶ so s¸nh häc sinh cã nguy c¬ l−u ban vµ ngåi nhÇm líp.....................83

B¶ng 5. 15. KÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh qua tr−íc vµ sau khi thö nghiÖm cac sbiÖn ph¸p

gi¶m thiÓu häc sinh bá häc .................................................................................................83

B¶ng 5. 16. KÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh tr−íc vµ sau khi triÓn khai thö nghiÖm c¸c gi¶i

ph¸p gi¶m thiÓu t×nh tr¹ng bá häc n¨m häc 2006-2007.....................................................84

B¶ng 5. 17. KÕt qu¶ häc tËp m«n To¸n cña häc sinh tr−íc vµ sau khi triÓn khai thö

nghiÖm c¸c gi¶i ph¸p gi¶m thiÓu t×nh tr¹ng bá häc ...........................................................84

B¶ng 5. 18. KÕt qu¶ vËn ®éng häc sinh bá hoc ®i häc l¹i tr−íc vµ sau khi triÓn khai thö

nghiÖm c¸c gi¶i ph¸p gi¶m thiÓu t×nh tr¹ng bá häc ...........................................................84

B¶ng 5. 19. KÕt qu¶ häc cña häc sinh tr−íc vµ sau khi triÓn khai thö nghiÖm c¸c gi¶i ph¸p

gi¶m thiÓu t×nh tr¹ng bá häc cña tr−êng TH §«ng Thµnh C .............................................86

6

Ch÷ ViÕt t¾t

HS Häc sinh

GV

HT

Gi¸o viªn

HiÖu tr−ëng

GD &§T Gi¸o dôc vµ §µo t¹o

GD TH Gi¸o dôc TiÓu häc

TH

MN

TiÓu häc

MÇm non

CBQL

PPGD

C¸n bé qu¶n lý

Ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y

SGK S¸ch gi¸o khoa

THCS

THPT

SGD

PGD

Trung häc c¬ së

Trung häc phæ th«ng

Së gi¸o dôc

Phßng gi¸o dôc

CSVC

CLGD

C¬ së vËt chÊt

ChÊt l−îng gi¸o dôc

UBND

TP HCM

Uû ban nh©n d©n

Thµnh phè Hå ChÝ Minh

7

Tãm t¾t kÕt qu¶ nghiªn cøu

Tªn ®Ò tµi: C¸c gi¶i ph¸p nh¨m gi¶m thiÓu häc sinh bá häc ë cÊp tiÓu häc

M∙ sè : B2006-37-05T§

Chñ nhiÖm ®Ò tµi : NG¦T.TS. §Æng Huúnh Mai

C¬ quan chñ tr× : ViÖn KHGD, Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o

C¬ quan phèi hîp thùc hiÖn :

1.Vô Gi¸o dôc TiÓu häc, Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o

2. C¸c Së GD&§T, phßng Gi¸o dôc, 21 tr−êng tiÓu häc cña 9 tØnh tham gia nghiªn cøu.

3. Dù ¸n Gi¸o dôc tiÓu häc cho trÎ em cã hoµn c¶nh khã kh¨n

4. Dù ¸n Ph¸t triÓn gi¸o viªn tiÓu häc

5. Trung t©m GD D©n téc

Thêi gian thùc hiÖn: th¸ng 5/2006 ®Õn th¸ng 5/2008

1. Môc tiªu

Tõ viÖc nghiªn cøu thùc tiÔn, ®Ò xuÊt mét sè nhãm gi¶i ph¸p nh»m gi¶m thiÓu t×nh

tr¹ng häc sinh l−u ban vµ bá häc ë TiÓu häc.

2. Néi dung chÝnh

- Nghiªn cøu c¬ së lý luËn, c¬ së ph¸p lý, t©m lý häc løa tuæi, c¸c vÊn ®Ò x· héi

häc liªn quan viÖc häc sinh bá häc ë TiÓu häc.

Nghiªn cøu thùc tr¹ng häc sinh tiÓu häc bá häc vÒ sè l−îng, c¸c nguyªn nh©n bá

häc ë c¸c vïng kinh tÕ x· héi kh¸c nhau.

§Ò xuÊt c¸c nhãm gi¶i ph¸p ®Ó gi¶m thiÓu häc sinh bá häc ë tiÓu häc.

Trªn c¬ së c¸c nhãm gi¶i ph¸p nghiªn cøu chuÈn bÞ v¨n b¶n chØ ®¹o thùc hiÖn.

Thùc nghiÖm c¸c nhãm gi¶i ph¸p t¹i 8 tØnh gåm 16 x· t¹i 8 huyÖn.

3. KÕt qu¶ chÝnh ®¹t ®−îc

- KÕt luËn rót ra tõ nh÷ng nghiªn cøu vÒ lý thuyÕt vµ thùc tr¹ng t×nh h×nh häc sinh

l−u ban vµ bá häc; 4 nhãm nguyªn nh©n chÝnh cña hiÖn t−îng bá häc; 5 nhãm gi¶i ph¸p.

8

- TriÓn khai thö nghiÖm c¸c biÖn ph¸p trªn 9 tØnh, 9 huyÖn vµ 21 tr−êng tiÓu häc.

KÕt qu¶ thö nghiÖm kh¼ng ®Þnh sù cÇn thiÕt, tÝnh kh¸ thi vµ hiÖu qu¶ cña c¸c biÖn ph¸p .

- X©y dùng c¸c v¨n b¶n, tµi liÖu chØ ®¹o viÖc gi¶m thiÓu t×nh h×nh l−u ban vµ bá

häc, c¸c c«ng v¨n nµy ®−îc triÓn khai øng dông cÊp quèc gia cho 64 tØnh thµnh cña c¶

n−íc:

+ C«ng v¨n sè 896/BGD §T-GDTH ngµy 13/02/2006 vÒ viÖc h−íng dÉn ®iÒu

chØnh viÖc d¹y vµ häc cho häc sinh tiÓu häc.

+ C«ng v¨n sè 1381/BGD §T-GDTH ngµy 12/2/2007 vÒ viÖc chØ ®¹o viÖc rµ so¸t,

gióp ®ì häc sinh yÕu kÐm;

+ C«ng v¨n 8323/BGD §T-GDTH ngµy 8/8/2007 vÒ viÖc h−íng dÉn thùc hiÖn

nhiÖm vô n¨m häc 2007-2008 ®èi víi gi¸o dôc tiÓu häc. C«ng v¨n nµy cho phÐp häc sinh

5 tuæi ë nh÷ng vïng khã kh¨n ®−îc häc líp 1 dù bÞ;

+ C«ng v¨n 9890/BGD§T-GDTH ngµy 17/9/2007 vÒ viÖc H−íng dÉn néi dung,

ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc cho trÎ em cã hoµn c¶nh khã kh¨n.

- Phèi hîp víi Dù ¸n Gi¸o dôc tiÓu häc cho trÎ em cã hoµn c¶nh khã kh¨n vµ dù ¸n

Ph¸t triÓn gi¸o viªn tiÓu häc xuÊt b¶n s¸ch:

+ D¹y häc cho trÎ em cã hoµn c¶nh khã kh¨n, Dù ¸n Gi¸o dôc tiÓu häc cho trÎ em

cã hoµn c¶nh khã kh¨n, NXB khoa häc vµ C«ng nghÖ 2007, sè l−îng 90.000 b¶n.

+ ChuÈn nghÒ nghiÖp gi¸o viªn tiÓu häc ë ViÖt Nam, Dù ¸n Ph¸t triÓn gi¸o viªn

tiÓu häc, NXB §¹i häc S− ph¹m 9/2006, sè l−îng 25000 b¶n.

+ X©y dùng ®Ò KiÓm tra vµ chØ ®¹o KiÓm tra §¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp HS líp N¨m

ch−¬ng tr×nh ®æi míi, th¸ng 5/2007

9

PhÇn 1

Më ®Çu

1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi

1.1. Sau ba n¨m thùc hiÖn ®æi míi gi¸o dôc, ë tiÓu häc ®· xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng “häc

ng−îc” (s¸ng häc líp 5, chiÒu häc líp 1 ë §ång Th¸p); “S¸ng 6 chiÒu 1” (ë Qu¶ng Ng·i);

“3- 4- 5 cïng mï ch÷” (ë Phó Thä). MÆc dï hiÖn t−îng nµy phÇn lín lµ cña c¸c líp häc

thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh c¶i c¸ch gi¸o dôc, chØ cã mét phÇn nhá lµ thuéc vÒ líp HS thùc

hiÖn ch−¬ng tr×nh ®æi míi tõ n¨m häc 2002-2003. Tuy nhiªn, thùc tr¹ng nµy ®· cho chóng

ta thÊy ®©y kh«ng ®¬n thuÇn lµ mét hiÖn t−îng x· héi, mét vÊn ®Ò kinh tÕ mµ cßn lµ vÊn

®Ò cu¶ chÝnh b¶n th©n ngµnh gi¸o dôc. Do ®ã cÇn cã mét nghiªn cøu chuyªn m«n s©u ë

gãc ®é vÜ m«.

MÆt kh¸c, trong qu¸ tr×nh chØ ®¹o, kiÓm tra, dù giê vÉn cßn t×nh tr¹ng GV kh«ng

d¸m gäi HS yÕu trong líp tr¶ lêi c©u hái hoÆc lªn b¶ng lµm bµi tËp, HS yÕu cÇn ph¶i v¾ng

mÆt trong nh÷ng tiÕt häc cã ng−êi ®Õn dù, hoÆc t×nh tr¹ng t¨ng c−êng HS líp kh¸c ®Õn líp

cÇn kh¶o s¸t. §iÒu nµy chøng tá r»ng vÉn cßn mét bé phËn HS “kh«ng ®−îc häc”, mét bé

phËn “kh«ng häc ®−îc”vµ mét bé phËn HS lu«n lµm “ng−êi thõa” trong mét líp häc. NÕu

®Ó thùc tÕ nµy xÈy ra vµ kÐo dµi trong suèt mét cÊp häc th× chóng ta cã thÓ dù ®o¸n ®−îc

t×nh h×nh HS bá häc ch¾c ch¾n sÏ xÈy ra. V× vËy, nÕu viÖc nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p gi¶m

thiÓu t×nh tr¹ng l−u ban, bá häc ®−îc thùc hiÖn ®ång thêi víi qu¸ tr×nh chØ ®¹o ®æi míi sÏ

kÞp thêi kh¾c phôc t×nh tr¹ng häc sinh “ngåi nhÇm líp” mµ x· héi ®ang ®Æc biÖt quan t©m.

1.2. N¨m 2000, ViÖt Nam ®· c«ng bè ®¹t chuÈn quèc gia vÒ phæ cËp gi¸o dôc tiÓu

häc, cã nghÜa lµ chóng ta ph¶i lµm cho tÊt c¶ trÎ em trong ®é tuæi tiÓu häc ®−îc tiÕp cËn

víi m«i tr−êng gi¸o dôc. §iÒu nµy còng cã nghÜa lµ cho dï chØ cã mét HS bá häc th× nhµ

gi¸o, nhµ qu¶n lÝ còng ph¶i suy nghÜ, còng ph¶i b¨n kho¨n, t×m c¸ch gióp trÎ trë l¹i víi

m«i tr−êng gi¸o dôc, m«i tr−êng lµnh m¹nh nhÊt trong x· héi.

1.3. Ngµy nay, xuÊt hiÖn kh¸ phæ biÕn c¸ch d¹y h×nh nh− kh«ng ph¶i ®Ó cho HS

®−îc häc mµ lµ ®Ó cung cÊp cho hÕt ch÷ nghÜa cã trong s¸ch gi¸o khoa víi mét thêi l−îng

nhÊt ®Þnh trªn líp bÊt chÊp c¶m xóc vµ kh¶ n¨ng tiÕp thu cña HS. Trong mét líp, chØ cã

mét sè HS häc ®−îc, sè cßn l¹i th× ph¶i tr«ng chê vµo sù gióp ®ì cña bè, mÑ hoÆc ph¶i häc

thªm. NÕu kh«ng, th× nhãm HS nµy sÏ trë thµnh “ngåi nhÇm líp”. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng

trªn, cÇn cã nghiªn cøu song hµnh trong qu¸ tr×nh triÓn khai ®æi míi ch−¬ng tr×nh, SGK

nh»m ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p h÷u hiÖu.

10

1.4. Thùc tiÔn gi¸o dôc ViÖt Nam trong h¬n 60 n¨m qua ®· tån t¹i mét ®éi ngò nhµ

gi¸o cÊp tiÓu häc víi tr×nh ®é ®µo t¹o kh«ng ®ång ®Òu. ë vïng s©u, vïng xa vÉn cßn nhiÒu

gi¸o viªn tr×nh ®é d−íi chuÈn. Nh÷ng gi¸o viªn nµy hiÖn vÉn cßn ®ang gi¶ng d¹y lµ do yªu

cÇu nhiÖm vô cña mçi giai ®o¹n lÞch sö vµ xÐt cho cïng th× lùc l−îng nµy còng ®· gãp

phÇn vµo sù ph¸t triÓn cña gi¸o dôc vïng khã kh¨n vµ vïng ®Æc biÖt khã kh¨n trong nh÷ng

n¨m qua. V× lÏ ®ã trong giai ®o¹n ®Êt n−íc ph¸t triÓn, viÖc n©ng cao chÊt l−îng gi¶ng d¹y

cña ®éi ngò GV ë khu vùc nµy lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt. H¬n thÕ n÷a, nhiÒu gi¸o viªn cßn

thiÕu c¸c kÜ n¨ng, ph−¬ng ph¸p d¹y häc cho c¸c ®èi t−îng häc sinh d©n téc, häc sinh häc

yÕu kÐm,häc sinh cã hoµn c¶nh kho kh¨n ®Æc biÖt.... Do ®ã viÖc tËp huÊn n©ng cao tr×nh

®é cho ®èi t−¬ng nµy lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó cã thÓ ®¶m ®−¬ng ®−îc nhiÖm vô trong giai ®o¹n

hiÖn nay cña ®Êt n−íc ®Ó kh«ng cã HS l−u ban, HS ph¶i bá häc do chÝnh m«i tr−êng häc

®−êng ®em l¹i.

1.5. HiÖn nay t×nh tr¹ng häc sinh bá häc ®· vµ ®ang lµm cho c¶ n−íc quan t©m. NhiÖm

vô vµ môc tiªu cña gi¸o dôc lµ ph¶i thùc hiÖn cho ®−îc qu¸ tr×nh D¹y vµ Häc cã chÊt

l−îng. §Æc biÖt, trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam ®· c«ng bè hoµn thµnh môc tiªu phæ cËp gi¸o

dôc tiÓu häc th× yªu cÇu trÎ ph¶i häc hÕt cÊp tiÓu häc lµ rÊt cÇn thiÕt. MÆt kh¸c, trong xu

thÕ héi nhËp, víi qu¸ tr×nh x©y dùng ®Êt n−íc ViÖt Nam c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸

nh»m g¾n kÕt nÒn kinh tÕ ®Êt n−íc víi nÒn kinh tÕ cña khu vùc vµ thÕ giíi ®Ó b−íc vµo qu¸

tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, viÖc t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó trÎ ®−îc häc, ®−îc hiÓu, tóc lµ

“häc ®−îc” lµ mét vÊn ®Ò mµ c¸c nhµ qu¶n lý, c¸n bé chñ ®¹o chuyªn m«n vµ gi¸o viªn

trùc tiÕp ®øng líp cÇn ®Æc biÖt chó träng. Theo sè liÖu thèng kª cuèi häc kú I n¨m häc

2007 – 2008, nhiÒu ®Þa ph−¬ng cã tû lÖ bá häc cao nh−: NghÖ An, Yªn B¸i, Hµ Giang,

Qu¶ng Nam, Trµ Vinh. Cã nh÷ng ®Þa ph−¬ng nÕu tÝnh tØ lÖ b×nh qu©n th× sè häc sinh bá

häc kh«ng ph¶i lµ cao, nh−ng ®i vµo vïng s©u, ë tõng tr−êng cô thÓ, häc sinh bá häc víi tû

lÖ kh¸ cao nh− huyÖn Kú S¬n (NghÖ An) tØ lÖ häc sinh bá häc lµ 12,7%. LÝ do bá häc cã

rÊt nhiÒu nh− : nghÌo ®ãi, kinh tÕ kh«ng ph¸t triÓn, bè mÑ kh«ng quan t©m; c¬ së vËt chÊt

cßn nghÌo nµn, thiÕu thèn; chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng ch−a ®Çu t− nhiÒu cho c«ng t¸c gi¸o

dôc... Tuy nhiªn, mçi mét häc sinh, mçi mét ®Þa ph−¬ng cã nh÷ng nguyªn nh©n bá häc

kh¸c nhau. V× vËy, viÖc nghiªn cøu thùc tr¹ng vµ nguyªn nh©n l−u ban bá häc, ®Æc biÖt

c¸c nguyªn nh©n t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh d¹y vµ häc ë c¸c vïng miÒn kh¸c nhau, ®Ó tõ ®ã

t×m ra c¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc chÝnh lµ qu¸ tr×nh tù hiÓu m×nh, tù hµnh ®éng nh− Socrat

(469-399 BC Hy L¹p) ®· tõng khuyªn “H·y tù hiÓu m×nh”, chØ cã tù hiÓu ®−îc m×nh th×

míi t×m ra ®−îc gi¶i ph¸p cô thÓ.