Các giải pháp kích cầu nhìn từ kinh tế học Keynes

m HUNG VAN D6 KINH T6VI MO

CAC GIAI PHAP KICH CAU

NHIN Tir KINH TE HOC KEYNES •

PGS.TS Tran Tho Dat

Dgi hgc Kinh te Qudc dan

Ta tadng kinh te hgc Keynes ve "kieh ciu" dirge coi la nen ting cho cac ^iai

phap ciru canh eiia chinh phii cac nade de daa neh kinh te vagt qua khung hoang.

Tuy nhien, ly thuyet cung nha thac te eho tha'y nhdng he luy tif cac bien phap kich

eau la khd tranh khdi. Bai viet nay tong quan lai nhdng lap luan chinh eiia Keynes

ve vai trd ciia Chinh phii trong viec tae ddng den tong cau, phan tieh khai quat tong

ciu "Keynes" eiia nen kinh te Viet Nam, td dd de xuat mdt so khtjyen nghj ve cae

cdng cu ehinh saeh trong viee kieh thieh cac thanh to ciia tong cau va nhCfng dieu

chinh cin thiet trong qua trinh trien khai gdi kich cau d nade ta.

1 .Kinh te hpc Keynes

va cac giai phap kich

thich kinh te

Kinh te hpc Keynes la hpc

thuyet kinh te vT md dugc the

hien rd net nhlt trong tac

pham "Ly thuyet tdng quat ve

viec lam,Jai suit va tien te" (Ly

thuyet tdng quat) xua't bin

nam 1936. Hpc thuyet nay

dugc thUa nhan la budc ngoat

trong tu duy kinh te, va tren

thuc te da tao ra mdt eude

each mang trong tu duy chinh

thdng ve vai trd eiia Chinh phii

trong nen kinh te thj trudng

thdi dd. oac trUng ndi bat eiia

kinh te hpc Keynes la dUa ra

each tiep can phan tfeh vT md,

tife la nphien cifu khuynh

hudng bien ddng ya^mdi quan

he eiia eae bien sd tdng lugng,

bien sd vT md trong nen kinh

te. Keynes dUa ra khai niem

clu "hifu hieu" va eho rang

ehfnh bien sd nay la nhan td

quyet djnh mife san lugng, do

vay quyet djnh mife viec lam.

Trai npuge vdi eae nha kinh te

ed dien, Keynes lap luan rang

giam tien luong khdng gdp

phln tao nen gia tang viee

lam, trai lai giim tien lUdng^lai

la nguyen nhan ciia giam tdng

cau (hifu hieu), vi the lam giam

san lugng v l tang that nghiep.

Mot su khae biet cd ban eua

Keynes vdi eac nha kinh te

tien nhiem la dng cho ring: (i)

t]y' le tieu diing trong tdng chi

tieu (tdng clu) la tUdng ddi cd

djnh, (ii) san lugng hay mifc

viec lam trgng nen kinh te phu

thude nhieu ^vao thanh phln

khae trong tdng elu (dlu tu).

Thep dng, mire dlu tu duge

quyet djnh bdi mire Igi nhuan

dutinh trong tUdng lai, va dieu

nay phu thude rat nhieu vao

Idng tin ddi vdi nen kinh te cua

cae ehu dpanh nghiep, cdn

mire lai suit ehi ddng mdt vai

trd thif yeu, dae biet la trong

thdi ki khiing hoing. Keynes

chimg minh rang gia tang ehi

tieu chinh phii se lam cho thu

nhap tang len thdng qua ed

ehe sd nhan va dng ra't ehii

trpng den vai trd eua Chinh

phii trong viec quin ly tdng

cau. Nam 1937, ehi mot nam

sau "Ly thuyet tdng quat" ciia

Keynes dupe cdng bd. Hick da

phat trien mdt md hinh nia

ngay nay ed mat trong hlu

khap cae saeh giao khoa ve

kinh te la md hinh phan tieh IS￾LM vdi muc di'ch danh gia cae

tae ddng ciia ehfnh saeh tai

khda va tien te den dau tu, tiet

kiem, san lupng, mire gia

chung va viee lam trong nen

kinh te thdng qua sU thay ddi

cua "diem can bang Keynes".

Trong thdi ky 1939-1948, Har￾rod da phat trien md hinh md

t l tang trudng kinh te dUa tren

ly luan eiia Keynes ve xac

djnh thu nhap, rnd hinh nay da

gdp phln ly giai mdt each rd

rang hdn ve viee khd ed the

dat dugc mdt diem can bang

toan dung nhan edng.

Tu tudng kinh te hpc

Keynes ve "kieh cau" dugc coi

la nen tang eho eac giai phap

cifu canh ciia chinh phu cae

nude de dua nen kiph te vugt

qua khiing hoang. 6ng la mdt

trong mot tram ngUdi dugc tap

ehi "Time" blu ehpn la nhiJrhg

ngudi lam nen the ki 20. Cach

day hdn 3 thap ki, Tong thdng

My Richard Nixon cung da

timg tuyen bo: "Tat ca chiing

ta gid day deu la Keynesian".

Trong nhiirng nam 60 va 70

eiia the ki trude, kieh eau

thdng qua viee tang ehi tieu

chi'nh phii dupe trien khai d

nhieu _ nen kinh te nhu My,

chau Au, My La tinh va ket qua

la cae nen kinh tdjiay da thoat

khdi suy thoai. Oe dd'i phd vdi

eude khiing hoang hien nay,

cudc suy thoai dugc cdi la Idn

niia't ke tir Oai suy thoai, Quy

tien te qudc te (IMF) dang tim

each thuyet phuc eac nude

thuc thi cae gdi kinh eau dd'i

vdi nen kinh te thdng qua tang

ehi tieu ehinh phii khoang 2%

GDP. Tuy nhien, ly thuyet cung

nhu thue te cung eho tha'y

nhiimg he luy tUeae bien phap

kieh clu l l khd tranh khdi.

Nhieu nha kinh te lo ngai rang

34 11 rien