Các giải pháp giảm thiểu chất thải công ty CBTS XK Thanh Hoá.

Môc Lôc

Ch¬ng I: Tæng quan vÒ m«i trêng ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n §L xuÊt

KhÈu

I.1. Kh¸i qu¸t vÒ ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam.

I.2. giíi thiÖu c«ng nghÖ chÕ biÕn ®«ng l¹nh ®iÓn h×nh vµ ph©n tÝch

møc ®é « nhiÔm m«i trêng…

I.2.1. C«ng nghÖ s¶n xuÊt TS§L

I.2.2. §¸nh gi¸ « nhiÔm m«i trêng do chÊt th¶i ngµnh CBTS

I.2.3. ¶nh hëng cña chÊt th¶i CBTS ®èi víi m«i trêng

I.2.4 BiÖn ph¸p qu¶n lÝ m«i trêng ngµnh thuû s¶n

Ch¬ng II: Giíi thiÖu vÒ c«ng ty CBTS XK Thanh Ho¸.

II.1. §Æc ®iÓm tù nhiªn cña c«ng ty

II.2. §Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi

II.3. C«ng nghÖ s¶n xuÊt

II.4. HiÖn tr¹ng m«i trêng C«ng ty

Ch¬ngIII: C¸c gi¶i ph¸p gi¶m thiÓu chÊt th¶i

III.1 ¸p dông s¶n xuÊt sach h¬n

III.1.1 §Þnh nghÜa s¶n xuÊt s¹ch h¬n

III.1.2 Gi¶i ph¸p qu¶n lý néi vi vµ c¶i tiÕn nhá trong s¶n xuÊt

III.2 Thay ®æi c«ng nghÖ

III.2.1 ¸p dông c«ng nghÖ míi

III.2.2 C¶i tiÕn c«ng nghÖ

Ch¬ng IV: Lùa chän ph¬ng ¸n xö lý níc th¶i

Ch¬ng V: ThuyÕt minh vµ tÝnh to¸n:

V.1 Ph©n tÝch lùa chän c«ng nghÖ xö lý

V.2 Lùa chän c«ng nghÖ

V.3 TÝnh to¸n c¸c thiÕt bÞ chÝnh

* Song ch¾n r¸c vµ líi läc th«

* TÝnh bÓ ®iÒu hoµ

* TÝnh bÓ tuyÓn næi

* TÝnh bÓ l¾ng ®ît 1

L£ V¡N §øC CNMT-B-K44

1

* TÝnh bÓ thiÕu khÝ vµ hiÕu khÝ

* TÝnh bÓ l¾ng ®ît 2

V.4 C¸c thiÕt bÞ kh¸c trong hÖ thèng xö lý

* TÝnh to¸n bÓ æn ®Þnh bïn

V.5 TÝnh chi phÝ xö lý níc th¶i

Ch¬ng VI: C¸c b¶n vÏ

PhÇn kÕt luËn

PhÇn më ®Çu

Ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n ë níc ta ®ãng vai trß hÕt søc quan träng c¶ vÒ

ý nghÜa kinh tÕ vµ x· héi, lµ mét trong ba ngµnh ®ãng gãp vµo thu nhËp quèc

d©n lín nhÊt c¶ níc. Ngµnh ®· gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho

hµng v¹n lao ®éng vµ ®· thu ®îc nguån ngo¹i tÖ lín

Tuy nhiªn, c¸c c¬ së chÕ biÕn thuû s¶n ë níc ta hÇu hÕt ®îc x©y dùng

tõ l©u, cã qui m« nhá, c«ng nghÖ l¹c hËu vµ cha tÝnh ®Õn viÖc xö lý c¸c chÊt

th¶i « nhiÔm ph¸t sinh ra tõ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. HiÖn nay víi nhËn thøc ngµy

cµng cao vÒ chÊt lîng m«i trêng, søc khoÎ con ngêi, chóng ta ®· thÊy viÖc

kh«ng xö lý c¸c chÊt « nhiÔm cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n mµ th¶i ra

m«i trêng lµ kh«ng thÓ chÊp nhËn ®îc. H¬n n÷a, ®Ó trë thµnh mét ngµnh mòi

nhän thu hót nguån ngo¹i tÖ lín tõ thÞ trêng quèc tÕ, ngµnh chÕ biÕn thuû

s¶n ph¶i ¸p dông mét sè tiªu chuÈn qu¶n lý chÊt lîng m«i tr¬ng quèc tÕ

trong ®ã bao hµm c¶ tiªu chuÈn vÒ chÊt lîng vÖ sinh an toµn thùc phÈm vµ vÖ

sinh m«i trêng. V× vËy, c¸c c¬ së chÕ biÕn thuû s¶n cÇn ph¶i cã c¸ gi¶i ph¸p

h÷u hiÖu ®Ó ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu nµy.

Víi ®Ò tµi “Gi¶m thiÓu chÊt th¶i ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n” lµ mét ®Ò tµi

cã tÝnh thùc tiÔn s¶n xuÊt, cã tÝnh thêi sù cÊp thiÕt bao hµm c¶ ý nghÜa kinh

tÕ, kü thuËt vµ m«i trêng.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy Ths.TrÇn Ngäc T©n ®· tËn t×nh gióp

®ì em trong qu¸ tr×nh lµm ®å ¸n nµy.

L£ V¡N §øC CNMT-B-K44

2

Ch¬ng I

TæNG QUAN VÒ NGµNH CHÕ BIÕN THUû S¶N XUÊT KHÈU

I.1. Kh¸i qu¸t vÒ ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam.

Trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû 21 ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n xuÊt khÈu ë níc ta

lµ lÜnh vùc ®· mang l¹i gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao vµ ®ãng mét vai trß quan

trängtrong nÒn kinh tÕ quèc d©n.Nã kh«ng nh÷ng ®em l¹i lîi nhuËn cao ®ãng

gãp ng©n s¸ch cho nhµ níc mµ cßn gi¶I quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho hµng

ngh×n lao ®éng.

ViÖt Nam víi bê biÓn dµI 3260km h¬n1 triÖu km2 vïng biÓn ®Æc quyÒn kinh

tÕ h¬n 236972 ha mÆt tníc nu«I trång thuû s¶n ,víi tiÒm n¨ng lín vÒ thuû

s¶n nh vËy®· t¹o tiÒn ®Ò cho ngµnh thuû s¶n ph¸t triÓn m¹nh mÏ phôc vô cho

tiªu dïng trong níc vµ xuÊt khÈu.

Tuy ra ®êi muén h¬n c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c nhng c«ng nghiÖp chÕ

biÕn thuû s¶n ®· ®ãng gãp to lín cho nÒn kinh tÕ quèc d©n ®Æc biÖt trong lÜnh

vùc xuÊt khÈu thuû s¶n ®· trë thµnh ®émg lôc thóc ®Èykinh tÕ thuû s¶n ph¸t

triÓn.

C¸c s¶n phÈm chÕ biÕn thuû s¶n xuÊt khÈu mang l¹i nguån ngo¹i tÖ rÊt lín,

n¨m 1998 gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 858,6 triÖu USD vµ n¨m 2003 kim

ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 1,5 tû USD vµ theo kÕ ho¹ch cña bé thuû s¶n th× tæng

kim ng¹ch xuÊt khÈu ngµnh chÕ biÕn sÏ thuû s¶n phÊn ®Êu ®¹t 2 tû USD vµo

n¨m 2005.

L£ V¡N §øC CNMT-B-K44

3

I.2. giíi thiÖu c«ng nghÖ chÕ biÕn ®«ng l¹nh ®iÓn h×nh vµ

ph©n tÝch møc ®é « nhiÔm m«i trêng do chÊt th¶i cña

ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n

I.2.1 C«ng nghÖ s¶n xuÊt TS§L

L£ V¡N §øC CNMT-B-K44

Tæng s¶n l￾îng

S¶n l￾îng

khai

th¸c

S¶n lîng

nu«i trång

DiÖn tÝch

nu«i trång

Gi¸ trÞ kim

ng¹ch xuÊt

khÈu

§Çu t Sè lao

®éng

Tæng sè

tµu

§¬n

vÞ

V¹n tÊn TÊn TÊn Ha TriÖu USD TriÖu

®ång

1000

ngêi

ChiÕc

2000 2.003.000 1.280.59

0

726.110 652.000 1.478,609 3.400 79.768

2001 2.256.941 1.367.39

3

879.548 887.500 1.777,485 78.978

2002 2.410.900 1.434.80

0

976.100 955.000 2.014,000 587.000 4.000

2005 2.450.000 1.300.00

0

1.150.000 3.000,000

2010 3.400.000 1.400.00

0

2.000.000 10.000.000 2.500,000

4

Thu gom nguyªn liÖu

(ph©n lo¹i, kiªm tra CL...

Xö lý nguyªn liÖu

(röa, chÆt, c¾t mæ,t¸ch...)

Ph©n cì

(träng l­îng)

XÕp khu«n

CÊp ®«ng

T¸ch khu©n

Bao gãi

B¶o qu¶n s¶n phÈm

N­íc

§¸

N­íc th¶i(c¸t,sái, m¸u nhít)

Mïi h«i tanh

N­íc th¶i cã lÉn c¸c m¶nh

vôn h÷u c¬,m¸u, nhít.

§Çu, x­¬ng v©y , néi t¹ng..

Mïi h«i tanh

N­íc,®¸

Clorine

N­íc th¶i lÉn m¸u nhít

Clorine,vôn h÷u c¬

Mïi h«i tanh

N­íc,®¸

Clorine

N­íc th¶i chøa hãa chÊt.

Bao b× kÏm chÊt l­îng

Mïi h«i tanh, bui, h¬i khÝ

N­íc, ®¸

Bao b×

Clorine

Tæn thÊt l¹nh

Frªon,R22

, NH3

rß rØ

§iÖn n¨ng

ChÊt t¶i l¹nh

N­íc N­íc cã nhiÖt ®é thÊp

N­íc, ®¸ ,NL

VËt liÖu bao gãi Bao b× háng

§iÖn n¨ng

ChÊt t¶i l¹nh

Tæn thÊt l¹nh

Frªon,R22

, NH3

rß rØ

B¶ng 1: t¨ng trëng thuû s¶n (2000 2010 – )

1. Thu gom nguyªn liÖu:

Theo hai h×nh thøc:

+ Thu gom nguyªn liÖu t¹i chç: C¸c ®¬n vÞ ®¸nh b¾t thñy s¶n ®em hµng ®Õn

t©n c¬ së s¶n xuÊt ®Ó b¸n.

+ Thu gom trªn biÓn: C¬ së s¶n xuÊt cã ®éi thuyÒn thu gom trªn biÓn

Trong qu¸ tr×nh thu gom cÇn ph¶i ph©n lo¹i nguyªn liÖu vµ kiÓm tra chÊt l￾îng s¶n phÈm cña nguyªn liÖu, nÕu ®¹t tiªu chuÈn th× thu gom, cßn kh«ng th×

lo¹i ra ng¨y tõ ®Çu.

2. ChuÈn bÞ nguyªn liÖu:

Tïy theo môc ®Ých, yªu cÇu cña s¶n phÈm vµ chñng lo¹i nguyªn liÖu mµ qu¸

tr×nh chuÈn bÞ nguyªn liÖu sÏ gåm: ®¸nh vÈy, chÆt, c¾t, mæ, bãc t¸ch...c¸c

phÇn thÞt thõa, mang, v©y, vÈy, ruét, da, vá ®îc thùc hiÖn ®ång thêi díi vßi n￾íc ch¶y liªn tôc. VÒ c¬ b¶n c¸c thao t¸c ®îc xö lývµ lµm s¹ch ®îc thùc hiÖn

thñ c«ng.

3. Ph©n lo¹i:

L£ V¡N §øC CNMT-B-K44

5

Thµnh phÈm ®îc ph©n lo¹i theo träng lîng vµ röa s¹ch tríc khi chuyÓn xuèng

c«ng ®o¹n kÕ tiÕp.

4. XÕp khu«n:

Nguyªn liÖu ®îc xÕp vµo c¸c khu©n tríc khi ®em ®i cÊp ®«ng

5. CÊp ®«ng:

Thµnh phÇn cã thÓ ®îc ch¹y ®«ng ë mét trong hai d¹ng khèi hoÆc nguyªn

con

6. T¸ch khu«n:

HÕt thêi gian cÊp ®«ng, c¸c khu©n ®îc chuyÓn sang phßng cã nhÞªt ®é díi

12 oC trong mét thêi gian dµi ( 3h ) sau ®ã nhóng khu©n vµo thïng níccã

nhiÖt ®é tõ 10 ®Õn 15 oC trong vßng 20-30s råi lÊy t¶ng ®«ng ra

7. Bao gãi:

S¶n phÈm ®îc bao gãi víi tõng yªu cÇu cô thÓ, níc röa giai ®o¹n nµy cã thÓ

pha hãa chÊt khö trïng.

8. B¶o qu¶n l¹nh:

Thµnh phÈm trong khu©n bao gãi ®îc ®a sang kho l¹nh ®Ó b¶o qu¶n tríc khi

vËn chuyÓn ®Õn n¬i tiªu thô ë nhiÖt ®é –18oC.

I.2.2 §¸nh gi¸ « nhiÔm m«i trêng do chÊt th¶i ngµnh CBTS

C¸c c¬ së chÕ biÕn thuû s¶n s¶n xuÊt nhiÒu d¹ng s¶n phÈm nhng cã d¹ng

s¶n phÈm nguyªn con kh«ng t¹o ra c¸c lo¹i chÊt th¶i « nhiÔm l¾m. Tuy nhiªn

c¸c d¹ng chÕ biÕn Filª (víi c¸, mùc) vµ t«m bá ®Çu, bá vá l¹i cã kh¶ n¨ng

t¹o ra c¸c chÊt th¶i cã møc g©y « nhiÔm cao. Vµ ®©y còng chÝnh lµ c¸c s¶n

phÈm chñ yÕu cña nhµ m¸y theo yªu cÇu cña thÞ trêng tõ tríc tíi nay.

I.2.2.1 Níc th¶i

Níc th¶i trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt : röa nguyªn liÖu, röa b¸n thµnh phÈm,

lµm m¸t s¶n phÈm. Níc th¶i nµy chøa m¸u, nhít, thÞt vôn, t¹p chÊt cã hµm l￾îng chÊt h÷u c¬ cao.

Níc lµm m¸t thiÕt bÞ , níc kü thuËt, níc t¸ch khu©n... chøa dÇu mì b«i

tr¬n, nhiÖt ®é chªnh lÖch víi c¸c lo¹i níc th¶i kh¸c.

Níc tõ viÖc röa sµn, vÖ sinh bao gåm c¸c chÊ h÷u c¬ giÇu ®¹m vµ c¸c hîp

chÊt tÈy ®îc sö dông. Ngoµi ra cßn cã níc khö trïng Clorine(Ca(OCl2)) nªn

®îc t¸ch riªng khi ®em ®i xö lý.

L£ V¡N §øC CNMT-B-K44

6

Lîng níc th¶i cña nhµ m¸y chÕ biÕn thuû s¶n xuÊt khÈu chiÕm tõ 30 – 80

m3

/1tÊn s¶n phÈm. Ngoµi ra cßn níc th¶i sinh ho¹t níc ma ch¶y trµn (kh«ng

xuÊt hiÖn thêng xuyªn ) cã thÓ x¶ th¼ng vµo nguån tiÕp nhËn

1. TÝnh chÊt cña níc th¶i

Níc th¶i chÕ biÕn thuû s¶n lµ nguån níc cã hµm lîng chÊt « nhiÔm lín.

Chøa nhiÒu hîp chÊt h÷u c¬ cao ph©n tö nh protit, lipit, axit amin tù do,chÊt

h÷u c¬ chøa nit¬ tån t¹i trong níc ë d¹ng keo, d¹ng ph©n t¸n mÞn. Lo¹i níc

nµy cã ®é mµu ®é ®ôc cao vµ dÔ bÞ ph©n huû bëi t¸c nh©n sinh häc.

Mµu cña níc th¶i thay ®æi theo tõng lo¹i s¶n phÈm chÕ biÕn n t«m, c¸, cua,

khi th¶i vµ hÖ thèng tho¸t níc thêng cã mµu x¸m vµ ®en

Trong thµnh phÇn níc th¶i cã chøa c¸c chÊt l¬ löng, kh«ng tan vµ dÔ l¾ng

bao gåm c¸c m¶nh vôn chøa thÞt x¬ng, v©y, vÈy...tËp trung ë kh©u tiÕp nhËn

xö lý nguyªn liÖu. C¸c chÊt h÷u c¬ d¹ng keo ph©n t¸n mÞn: m¸u, dÞch thÞt,

mì, c¸c chÊt nhên, c¸c chÊt nµy khã l¾ng t¹o ®é mµu cho níc th¶i. C¸c chÊt

khö trïng (Clorine,Javen ) cã kh¶ n¨ng t¹o nh÷ng s¶n phÈm trung gian cã

®éc tÝnh ®èi víi c¸c vi sinh vËt cÇn ph¶i ph©n luång dßng th¶i vµ cã c¸c biÖn

ph¸p xö lý thÝch hîp.

2. §é pH

§é pH tù nã kh«ng g©y « nhiÔm nhng nã lµ mét th«ng sè ®Æc trng rÊt

quan träng cho biÕt møc ®é nhiÔm bÈn vµ x¸c ®Þnh sù cÇn thiÕt ph¶i ®iÒu

chØnh tríc khi xö lý níc th¶i b»ng sinh häc. Níc th¶i tõ c¸c xÝ nghiÖp chÕ

biÕn thuû s¶n thêng kh«ng cã tÝnh axit mµ thêng lµ trung tÝnh hoÆc cã tÝnh

kiÒm nhÑ do qu¸ tr×nh ph©n huû ®¹m vµ t¹o ra amoniac(NH3)

3. Hµm lîng chÊt r¾n

ChÊt r¾n tån t¹i díi hai d¹ng : hoµ tan vµ l¬ löng. D¹ng l¬ löng lµ ®¸ng

quan t©m nhÊt v×: nÕu l¾ng ®äng trong èng dÉn níc th¶i, hiÖu qu¶ th¶i sÏ

gi¶m, nÕu l¾ng trong hå chøa níc th¶i sÏ ¶nh hëng tíi hÖ thùc vËt ®¸y vµ

chuçi thøc ¨n; nÕu næi th× cêng ®é ¸nh qua bÒ mÆt níc sÏ gi¶m lµm ¶nh h￾ëng ®Õn hÖ sinh th¸i. Lîng chÊt r¾n hoµ tan phô thuéc vµo møc ®é nhiÔm bÈn

vµ chÊt lîng níc cung cÊp cho chÕ biÕn.

4. NhiÖt ®é

Trõ níc th¶i tõ qu¸ tr×nh nÊu vµ khö trïng ë c¸c xÝ nghiÖp ®å hép, níc

th¶i tõ c¸c xÝ nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n kh¸c cã nhiÖt ®é kh«ng cao h¬n nhiÖt

L£ V¡N §øC CNMT-B-K44

7

®é m«i trêng. NhiÖt ®é cña bÓ chøa níc th¶i kh«ng ®îc vît qu¸ 2 - 30

C so

víi nhiÖt ®é m«i trêng. Ph¶i lµm m¸t níc th¶i tõ c¸c xÝ nghiÖp ®å hép nÕu

nh bÓ kh«ng ®ñ lín.

5. Mïi

Níc th¶i tõ c¸c xÝ nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n cã mïi do c¸c chÊt h÷u c¬

ph©n huû t¹o ra c¸c lo¹i h¬i nh Amin, Diamin vµ cã khÝ lµ Amoniac.

Níc th¶i ®· tù ho¹i cã thÓ cã mïi Hidrosunfua. DÊu hiÖu cña mïi rÊt

quan träng trong ®¸nh gi¸ ®é « nhiÔm cña hÖ thèng níc th¶i còng nh xÝ

nghiÖp sö dông níc th¶i. MÆc dï t¬ng ®èi v« h¹i nhng mïi cã thÓ g©y khã

chÞu vµ ¶nh hëng tíi søc khoÎ cña c«ng nh©n.

6. BOD vµ COD

COD vµ BOD trong níc th¶i thuû s¶n cao, nghÜa lµ hµm lîng «xy

trong níc gi¶m,¶nh hëng tíi ®êi sèng sinh vËt thuû sinh t¹i c¸c nguån tiÕp

nhËn.

BOD cña níc th¶i thuû s¶n thêng cã nång ®é tõ 500-3000 mg/lÝt, vµ

thßng lµ c¸c chÊt h÷u c¬ dÔ ph©n huû nªn cã thÓ sö dông ph¬ng ph¸p vi sinh

®Ó khö phÇn lín lîng BOD nµy.

7. DÇu vµ mì

Sù cã mÆt cña dÇu vµ mì trong níc th¶i thuû s¶n chñ yÕu phô thuéc

vµo qu¸ tr×nh chÕ biÕn nh ®ãng hép vµ loµi thuû s¶n ®îc chÕ biÕn. Tuy nhiªn

bao giê còng ph¶i khö hÕt dÇu vµ mì trong níc th¶i tríc khi ®a vµo qu¸ tr×nh

xö lý b»ng vi sinh hoÆc c¸c qu¸ tr×nh kh¸c v× lîng dÇu vµ mì nµy cã thÓ b¸m

vµo c¸c ®êng èng dÉn níc dÇn dÇn lµm gi¶m c«ng suÊt cña ®êng èng.Khi n￾íc th¶i chøa nhiÒu dÇu mì mµ cã thêi gian lu cha xö lý l©u sÏ t¨ng qu¸ tr×nh

ph©n gi¶i yÕm cña c¸c chÊt h÷u c¬ dÔ ph©n huû trong níc th¶i t¹o ra c¸c khÝ

co mïi khã chÞu vµ rÊt ®éc.

8. Nit¬ vµ ph«tpho

Nito vµ photpho trong níc th¶i lµ hai nh©n tè rÊt ®¸ng quan t©m vµ

chóng lµ nh÷ng chÊt dinh d¬ngx cho t¶o ph¸t triÓn vµ lµ chÊt t¹o thµnh sinh

khèi cña tÕ bµo vi sinh vËt. NÕu nh lîng nito qu¸ lín sÏ lµm cho t¶o ph¸t

triÓn g©y nªn hiÖn tîng ph× dìng vµ nÕu xö lý b»ng vi sinh sÏ g©y nªn sù ph¸t

triÓn cña vi sinh vËt qu¸ møc kh«ng xö lý ®îc níc th¶i. NÕu lîng photpho

qu¸ lín cã thÓ lµm cho c¸c vi khuÈn d¹ng sîi ph¸t triÓn, níc sau qu¸ tr×nh xö

L£ V¡N §øC CNMT-B-K44

8