Các chuẩn mực kế toán quốc tế

iii

Baãn quyïìn 1999

Ngên haâng Thïë giúái

1818 H Street, NW

Washington DC 20433 USA

Toaân böå quyïìn taác giaã àûúåc baão vïå

xuêët baãn taåi Húåp chuáng quöëc Hoa Kyâ

Hennie van Greuning

Laänh àaåo khu vûåc taâi chñnh

Khu vûåc chêu Êu vaâ Trung AÁ

Ngên haâng Thïë giúái

Marius Koen

Giaáo sû kïë toaán taâi chñnh

Trûúâng kïë toaán

Trûúâng Àaåi hoåc töíng húåp Pretoria

Chuyïn gia tû vêën cho Ngên haâng Thïë giúái

Toaân böå söë liïåu, diïîn giaãi vaâ kïët luêån laâ cuãa

chñnh taác giaã, khöng phaãi cuãa Ngên haâng

Thïë giúái; khöng phaãi cuãa Höåi àöìng quaãn trõ,

Ban laänh àaåo vaâ cuäng khöng phaãi cuãa bêët cûá

nûúác thaânh viïn naâo cuãa Ngên haâng Thïë

giúái.

© Copyright 1999

The World Bank

1818 H Street, NW

Washington DC 20433 USA

All rights reserved

Manufactured in the United States of America

Hennie van Greuning

Financial Sector Leader

Europe and Central Asia Region

The World Bank

Marius Koen

Professor of Financial Accounting

Schoool of Accountancy

University of Pretoria

Consultant to The World Bank

All findings, interpretations, and conclusions

are the authors’ own and should not be

attributed to the World Bank, its Board of

Directors, its management, or any of it

member countries.

iii

MUÅC LUÅC

CHUÁ DÊÎN CUÃA NHAÂ XUÊËT BAÃN

LÚÂI MÚÃ ÀÊÌU

GIÚÁI THIÏÅU

CHÛÚNG 1

TÑNH MINH BAÅCH TRONG CAÁC BAÁO CAÁO

TAÂI CHÑNH

CHÛÚNG 2

QUY ÀÕNH CHUNG VÏÌ VIÏÅC LÊÅP VAÂ

TRÒNH BAÂY CAÁC BAÁO CAÁO TAÂI CHÑNH

CHÛÚNG 3

TRÒNH BAÂY CAÁC BAÁO CAÁO TAÂI CHÑNH (IAS 1)

CHÛÚNG 4

HAÂNG TÖÌN KHO (IAS 2)

CHÛÚNG 5

BAÁO CAÁO LÛU CHUYÏÍN TIÏÌN TÏÅ (IAS 7)

CHÛÚNG 6

LÖÎ LAÄI ROÂNG CUÃA CAÃ KYÂ, CAÁC LÖÎI

CÚ BAÃN VAÂ THAY ÀÖÍI

CHÏË ÀÖÅ KÏË TOAÁN (IAS 8)

CHÛÚNG 7

CAÁC SÛÅ KIÏÅN XAÃY RA SAU NGAÂY LÊÅP BAÃNG

TÖÍNG KÏËT TAÂI SAÃN (IAS 10)

CHÛÚNG 8

CAÁC HÚÅP ÀÖÌNG XÊY DÛÅNG (IAS 11)

CHÛÚNG 9

THUÏË THU NHÊÅP (IAS 12)

CHÛÚNG 10

BAÁO CAÁO NGAÂNH (IAS 14)

CHÛÚNG 11

THÖNG TIN PHAÃN AÁNH AÃNH HÛÚÃNG

CUÃA BIÏËN ÀÖÅNG GIAÁ CAÃ (IAS 15)

CHÛÚNG 12

TAÂI SAÃN, NHAÂ XÛÚÃNG VAÂ THIÏËT BÕ

(IAS 16)

CHÛÚNG 13

TAÂI SAÃN CHO THUÏ (IAS 17)

CHÛÚNG 14

DOANH THU (IAS 18)

CHÛÚNG 15

LÚÅI ÑCH TRAÃ CÖNG NHÊN VIÏN (IAS 19)

CHÛÚNG 16

KÏË TOAÁN CAÁC KHOAÃN TRÚÅ CÊËP

CUÃA CHÑNH PHUÃ VAÂ CÖNG BÖË VÏÌ TRÚÅ CÊËP

CHÑNH PHUÃ

(IAS 20)

CHÛÚNG 17

AÃNH HÛÚÃNG DO THAY ÀÖÍI TYÃ GIAÁ

HÖËI ÀOAÁI (IAS 21)

CHÛÚNG 18

HÚÅP NHÊËT KINH DOANH (IAS 22)

CHÛÚNG 19

CHI PHÑ ÀI VAY (IAS 23)

CHÛÚNG 20

CÖNG BÖË VÏÌ CAÁC BÏN LIÏN QUAN

(IAS 24)

CHÛÚNG 21

KÏË TOAÁN VAÂ BAÁO CAÁO THEO QUYÄ

LÚÅI ÑCH HÛU TRÑ (IAS 26)

CHÛÚNG 22

BAÁO CAÁO TAÂI CHÑNH TÖÍNG HÚÅP VAÂ

KÏË TOAÁN CAÁC KHOAÃN ÀÊÌU TÛ VAÂO

CAÁC CÖNG TY CON (IAS 27)

CHÛÚNG 23

KÏË TOAÁN CAÁC KHOAÃN ÀÊÌU TÛ TRONG CAÁC

ÀÚN VÕ LIÏN KÏËT (IAS 28)

iv

CHÛÚNG 24

BAÁO CAÁO TAÂI CHÑNH TRONG

CAÁC NÏÌN KINH TÏË SIÏU LAÅM PHAÁT

(IAS 29)

CHÛÚNG 25

NÖÅI DUNG CÖNG BÖË TRONG BAÁO CAÁO TAÂI

CHÑNH CUÃA CAÁC NGÊN HAÂNG VAÂ CAÁC TÖÍ

CHÛÁC TÑN DUÅNG TÛÚNG TÛÅ (IAS 30)

CHÛÚNG 26

BAÁO CAÁO TAÂI CHÑNH VÏÌ CAÁC LÚÅI ÑCH TRONG

CAÁC LIÏN DOANH (IAS 31)

CHÛÚNG 27

CAÁC CÖNG CUÅ TAÂI CHÑNH: CÖNG BÖË

VAÂ TRÒNH BAÂY (IAS 32)

CHÛÚNG 28

THU NHÊÅP TRÏN MÖÅT CÖÍ PHIÏËU

(IAS 33)

CHÛÚNG 29

BAÁO CAÁO TAÂI CHÑNH TAÅM THÚÂI

(IAS 34)

CHÛÚNG 30

CAÁC HOAÅT ÀÖÅNG BÕ NGÛÂNG (IAS 35)

CHÛÚNG 31

GIAÃM GIAÁ TRÕ TAÂI SAÃN (IAS 36)

CHÛÚNG 32

CAÁC KHOAÃN DÛÅ PHOÂNG, NÚÅ

BÊËT THÛÚÂNG, TAÂI SAÃN BÊËT THÛÚÂNG

(IAS 37)

CHÛÚNG 33

TAÂI SAÃN VÖ HÒNH (IAS 38)

CHÛÚNG 34

TAÂI SAÃN ÀÊÌU TÛ (IAS 40)

PHUÅ LUÅC I

CAÁC CHUÊÍN MÛÅC IASC HIÏÅN COÁ HIÏÅU LÛÅC

PHUÅ LUÅC II

GIAÃI THÑCH IASC HIÏÅN COÁ HIÏÅU LÛÅC

PHUÅ LUÅC III

NÖÅI DUNG CÖNG BÖË THEO YÏU CÊÌU CUÃA IAS

TRONG CAÁC BAÁO CAÁO TAÂI CHÑNH CUÃA CAÁC

NGÊN HAÂNG - THEO LOAÅI RUÃI RO

TAÂI LIÏÅU THAM KHAÃO

Understanding accounting systems is one of

the few skills that help managers to efficiently

operate a company. Accurate accounting infor￾mation is an important tool which managers

use to make management decisions since such

information reflects the actual financial status

of a company.

In order to facilitate the advancement of

Vietnamese accounting standards, the National

Political Publishing House is introducing a book

entitled, “International accounting standards - a

practical guide” by Hennie Van Greuning and

Marius Koen. The book was originally published

by the World Bank. In Vietnam, the book will be

reprinted in a bilingual format which includes

both Vietnamese and English text.

Vietnamese accounting standards are

very different from international ones and are

in their early stages of development.

Consequently, the book contains many new

concepts and English terminology that have

no Vietnamese equivalent. In light of these

factors, it is very difficult to produce an error￾free Vietnamese translation. The Publisher

welcomes comments from the reader that may

serve to improve the quality of the publication

in future editions.

August, 2000

THE NATIONAL POLITICAL PUBLISHING HOUSE

NOTES FROM THE PUBLISHER

v

Àïí quaãn lyá coá hiïåu quaã möåt doanh nghiïåp hay

möåt cöng ty, caác nhaâ quaãn lyá phaãi nùæm vûäng

khêu kïë toaán. Nhúâ nhûäng söë liïåu kïë toaán, hoå coá

thïí thêëy roä àûúåc thûåc chêët cuãa quaá trònh hoaåt

àöång saãn xuêët kinh doanh àang diïîn ra vaâ tûâ

àoá àïì ra nhûäng quyïët àõnh quaãn lyá àuáng àùæn.

Àïí goáp phêìn caãi tiïën hïå thöëng kïë toaán

úã nûúác ta, Nhaâ xuêët baãn Chñnh trõ quöëc gia

giúái thiïåu vúái baån àoåc cuöën saách in song

ngûä Viïåt - Anh: “Caác chuêín mûåc kïë toaán

quöëc tïë - taâi liïåu hûúáng dêîn thûåc haânh” cuãa

caác taác giaã Hennie Van Greuning vaâ Marius

Koen do Ngên haâng Thïë giúái xuêët baãn.

Do hïå thöëng kïë toaán cuãa nûúác ta caách khaá

xa vúái hïå thöëng kïë toaán cuãa caác quöëc gia phaát

triïín, nïn trong cuöën saách coá rêët nhiïìu thuêåt

ngûä múái vïì kïë toaán chûa coá khaái niïåm tûúng

àûúng trong tiïëng Viïåt, vò vêåy khoá traánh khoãi

nhûäng thiïëu soát. Nhaâ xuêët baãn mong nhêån

àûúåc sûå goáp yá cuãa baån àoåc.

Thaáng 8 nùm 2000

NHAÂ XUÊËT BAÃN CHÑNH TRÕ QUÖËC GIA

CHUÁ DÊÎN CUÃA NHAÂ XUÊËT BAÃN

1

vi

Phaãn ûáng laåi cuöåc khuãng hoaãng taâi chñnh

toaân cêìu nùm 1998, möåt söë töí chûác quöëc tïë

trong àoá coá caã Ngên haâng Thïë giúái vaâ Quyä

tiïìn tïå Quöëc tïë àaä àûa ra saáng kiïën cöång taác

nhùçm cuãng cöë cú cêëu taâi chñnh toaân cêìu. Mùåc

duâ caác chuêín mûåc kïë toaán Quöëc tïë (IASs) àaä

töìn taåi trong nhiïìu nùm, saáng kiïën naây àaä

laâm tùng thïm têìm quan troång cho caác chuêín

mûåc. Cuå thïí laâ caác chuêín mûåc laâm nêng cao

tñnh minh baåch trong baáo caáo taâi chñnh vaâ

nêng cao tñnh hoâa húåp cuãa caác chuêín mûåc àïí

höî trúå cho caác thõ trûúâng taâi chñnh ngaây caâng

àûúåc toaân cêìu hoáa.

Ngên haâng Thïë giúái yïu cêìu caác cú quan

quaãn lyá caác nûúác khêín trûúng ûu tiïn chêëp

nhêån caác chuêín mûåc kïë toaán quöëc tïë hún laâ

xêy dûång caác têåp quaán theo àiïìu kiïån tûâng

nûúác búãi caác chuêín mûåc naây àûúåc quöëc tïë chêëp

nhêån röång raäi vaâ coá sûå linh hoaåt trong viïåc húåp

nhêët nhûäng têåp quaán töët nhêët trïn thïë giúái.

Ngên haâng Thïë giúái cuäng sûã duång caác IASs

laâm cú súã cho viïåc trònh baây caác baáo caáo taâi

chñnh cuãa nhûäng khaách haâng sûã duång caác

khoaãn vay vaâ tñn duång cuãa Ngên haâng Thïë

giúái. Trong nùm vûâa qua, caác Chuêín mûåc Kïë

toaán Quöëc tïë àaä nhêån àûúåc thïm sûå höî trúå cuãa

Töí chûác caác UÃy ban Chûáng khoaán Quöëc tïë

(IOSCO) vaâ àûúåc Liïn hiïåp chêu Êu aáp duång.

Ngên haâng Thïë giúái àaä höî trúå cho quaá

trònh taái cú cêëu gêìn àêy cuãa Höåi àöìng Chuêín

mûåc Kïë toaán Quöëc tïë (IASC) àïí töí chûác naây

mang tñnh àaåi diïån hún vaâ trúã thaânh cú quan

quaãn lyá toaân cêìu. Chuáng töi àùåc biïåt mong

muöën rùçng caác nûúác phaát triïín vaâ chuyïín àöíi

coá tiïëng noái trong quaá trònh xêy dûång chuêín

mûåc vaâ caác Chuêín mûåc Kïë toaán Quöëc tïë àûúåc

cöng böë röång raäi úã mûác cao nhêët. Cuöën saách

naây àûúåc xuêët baãn lêìn thûá 2 vaâ àûúåc dõch sang

möåt söë thûá tiïëng, laâ möåt phêìn àoáng goáp quan

troång vaâo viïåc múã röång nhêån thûác vaâ hiïíu biïët

vïì caác Chuêín mûåc Kïë toaán Quöëc tïë trïn khùæp

thïë giúái, vúái nhûäng phêìn toám tùæt dïî àoåc cho

tûâng chuêín mûåc vaâ caác phêìn nghiïn cûáu tònh

huöëng minh hoåa cho caác phûúng phaáp haåch

toaán vaâ yïu cêìu cöng böë. Chuáng töi vö cuâng

caãm ún caác taác giaã Hennie Van Greuning vaâ

Marius Koan.

Paul Bermingham

Chuã tõch Höåi àöìng Phên ban quaãn lyá taâi chñnh

Ngên haâng Thïë giúái

Washington D.C, Hoa Kyâ

8/1/2001

LÚÂI MÚÃ ÀÊÌU

viii

Khi chuêín bõ xuêët baãn cuöën saách naây, möåt

quyïët àõnh saáng suöët àûúåc àûa ra laâ têåp

trung vaâo nhu cêìu cuãa caác nhaâ àiïìu haânh cêëp

cao trong khu vûåc cöng cöång vaâ tû nhên chûa

am hiïíu tûúâng têån vïì kïë toaán. Cuöën saách naây

toám tùæt tûâng Chuêín mûåc kïë toaán Quöëc tïë àïí

caác nhaâ quaãn lyá vaâ àiïìu haânh coá thïí coá àûúåc

sûå hiïíu biïët röång raäi vaâ cú baãn vïì nhûäng vêën

àïì chuã yïëu trong khoaãng thúâi gian ngùæn nhêët.

Ngoaâi nhûäng phêìn toám tùæt ngùæn goån,

tûâng chûúng coá phêìn nghiïn cûáu tònh huöëng

àún giaãn, chuá troång àïën viïåc aáp duång thûåc tïë

möåt söë khaái niïåm cú baãn trong tûâng chuêín

mûåc. Nhúâ àoá ngûúâi àoåc khöng laâm chuyïn

mön àûúåc trang bõ nhûäng cöng cuå hiïíu biïët àïí

tham gia möåt thaão luêån vïì tñnh phuâ húåp hoùåc

aáp duång möåt chuêín mûåc vaâo möåt tònh huöëng

cuå thïí. Ngûúâi àoåc cuäng coá thïí àaánh giaá aãnh

hûúãng cuãa viïåc aáp duång caác nguyïn tùæc cuãa

möåt chuêín mûåc kïë toaán cuå thïí túái caác kïët quaã

taâi chñnh vaâ võ thïë taâi chñnh cuãa möåt böå phêån

hoùåc toaân böå doanh nghiïåp.

SÛÃ DUÅNG CUÖËN S CH Á N Y Â NHÛ THÏË NÂAO

Caác taác giaã àûa caách trònh baây rêët thuêån lúåi cho

viïåc thaão luêån tûâng chuêín mûåc.

1. Caác vêën àïì àùåt ra: xaác àõnh caác muåc àñch

chñnh vaâ nhûäng vêën àïì chuã yïëu cuãa tûâng

chuêín mûåc.

2. Phaåm vi aáp duång chuêín mûåc xaác àõnh

nhûäng giao dõch vaâ sûå kiïån cuå thïí àûúåc quy

àõnh trong tûâng chuêín mûåc. Trong nhûäng

trûúâng húåp nhêët àõnh, viïåc tuên thuã caác

yïu cêìu cuãa möåt chuêín mûåc chó giúái haån

cho möåt söë loaåi hònh doanh nghiïåp àõnh.

3. Haåch toaán kïë toaán liïåt kï nhûäng nguyïn tùæc

kïë toaán cuå thïí, nhûäng cú súã, nhûäng thöng lïå,

nhûäng quy tùæc, vaâ thûåc tiïîn kïë toaán cuå thïí

maâ doanh nghiïåp cêìn aáp duång àïí tuên thuã

möåt chuêín mûåc cuå thïí.

4. Cöng böë mö taã caách thûác trònh baây caác

khoaãn muåc taâi chñnh vaâ phi taâi chñnh trong

caác baáo caáo taâi chñnh cuäng nhû nhûäng khña

caånh cêìn àûúåc cöng böë trong caác baáo caáo taâi

chñnh.

Caác taác giaã hy voång rùçng caác nhaâ quaãn lyá

cuãa caác nûúác khaách haâng cuãa Ngên haâng Thïë

giúái seä thêëy hònh thûác naây hûäu ñch cho viïåc

thiïët lêåp thuêåt ngûä kïë toaán, àùåc biïåt laâ khi möåt

söë thuêåt ngûä vêîn coân àang àûúåc tòm hiïíu.

Chuáng töi hoan nghïnh moåi yá kiïën phaãn höìi vïì

vêën àïì naây.

NÖÅI DUNG

Têët caã caác chuêín mûåc kïë toaán, do Höåi àöìng

chuêín mûåc kïë toaán Quöëc tïë (IASC) àûa ra vaâ

àûúåc Höåi àöìng chuá giaãi Chuêín mûåc (SIC) giaãi

thñch, cho túái ngaây 31-10-2000, àûúåc àûa vaâo

cuöën saách naây.

LÚÂI CAÃM ÚN

Caác taác giaã vö cuâng caãm ún sûå trúå giuáp vïì taâi

chñnh cuãa chûúng trònh taâi trúå PHRD cho viïåc

thiïët lêåp böå phêån phaát triïín kïë toaán thuöåc

Chûúng trònh Cho vay Phaát triïín Àõnh chïë cho

nûúác Nga trong giai àoaån bùæt àêìu xuêët baãn

cuöën saách naây.

GIÚÁI THIÏÅU

9

1

9

1

CHÕU TRAÁCH NHIÏÅM XUÊËT BAÃN

Giaám àöëc - Töíng biïn têåp

TRÊÌN ÀÒNH NGHIÏM

Biïn têåp: KHUÊËT DUY HAÃI

VUÄ HÖÌNG THÊËM

Bòa: NGUYÏÎN THÕ HOÂA

Trònh baây: PHOÂNG TAÅO MÊÎU

Sûãa baâi: NGUYÏÎN THÕ THUÁY

Maä söë:

3.339.7

CTQG-2000

In 1500 cuöën, khöí 20,5cmx28cm. In taåi Cöng ty in Töíng húåp Haâ Nöåi.

Söë XB: Giêëy pheáp xuêët baãn: 24-604/CXB-QLXB, cêëp ngaây 16-6-2000.

In xong vaâ nöåp lûu chiïíu thaáng 10 nùm 2000.

10

CHÛÚNG 1

TÑNH MINH BAÅCH TRONG CAÁC BAÁO CAÁO TAÂI CHÑNH

Viïåc cung cêëp thöng tin minh baåch vaâ hûäu ñch

vïì caác àöëi tûúång tham gia thõ trûúâng vaâ vïì caác

hoaåt àöång kinh doanh cuãa nhûäng àöëi tûúång naây

laâ rêët cêìn thiïët cho möåt thõ trûúâng hoaåt àöång

trêåt tûå vaâ hiïåu quaã, vaâ laâ möåt trong nhûäng tiïìn

àïì quan troång nhêët àïí thiïët lêåp nïn kyã luêåt thõ

trûúâng. Nïëu àïí phoá mùåc thò baãn thên caác thõ

trûúâng seä khöng thïí àûa ra mûác àöå cöng khai

thoaã àaáng. Caác lûåc lûúång thõ trûúâng thöng

thûúâng seä laâm cên bùçng caác lúåi ñch cêån biïn vaâ

chi phñ cêån biïn cuãa viïåc cöng böë thïm thöng

tin vaâ kïët quaã cuöëi cuâng coá thïí seä khöng phaãi laâ

caái maâ caác àöëi tûúång tham gia thõ trûúâng thûåc

sûå cêìn àïën.

Xu hûúáng tûå do hoaá thõ trûúâng taâi chñnh vaâ

thõ trûúâng vöën vaâo nhûäng nùm 80 laâm tùng

tñnh bêët öín trïn caác thõ trûúâng taâi chñnh nhû

möåt ... laâm tùng nhu cêìu coá thïm thöng tin àaãm

baão sûå öín àõnh vïì taâi chñnh. Vaâo nhûäng nùm 90,

khi xu thïë tûå do hoaá thõ trûúâng taâi chñnh vaâ vöën

dêng cao, gêy aáp lûåc ngaây caâng lúán àöëi vúái viïåc

cung cêëp thöng tin hûäu ñch trong caã khu vûåc taâi

chñnh lêîn khu vûåc tû nhên; nhûäng yïu cêìu töëi

thiïíu vïì cöng böë thöng tin giúâ àêy seä laâ àaánh

giaá chêët lûúång vaâ dung lûúång thöng tin cêìn

cung cêëp cho caác àöëi tûúång tham gia thõ trûúâng

vaâ cho cöng chuáng. Do viïåc cung cêëp thöng tin

laâ thiïët yïëu giuáp öín àõnh thõ trûúâng nïn caác cú

quan quaãn lyá coân xem chêët lûúång thöng tin coá

tñnh ûu tiïn cao. Khi chêët lûúång thöng tin cêìn

cung cêëp cho caác thaânh viïn tham gia thõ

trûúâng vaâ caác cú quan quaãn lyá àûúåc caãi thiïån

thò caác töí chûác cuäng seä phaãi thûåc hiïån töët viïåc

caãi tiïën hïå thöëng thöng tin nöåi böå cuãa mònh àïí

taåo danh tiïëng cuãa hoå trong viïåc cung cêëp

thöng tin coá chêët lûúång.

Viïåc cöng böë röång raäi thöng tin chó thûåc

hiïån àûúåc khi coá caác tiïu chuêín kïë toaán töët vaâ

phûúng phaáp cöng böë thöng tin thoaã àaáng. Viïåc

cöng böë röång raäi naây thûúâng bao göìm viïåc cho

xuêët baãn thöng tin àõnh tñnh vaâ àõnh lûúång

thñch húåp trong caác baáo caáo taâi chñnh haâng nùm

maâ nhûäng baáo caáo naây thûúâng coá keâm theo vúái

caác baáo caáo taâi chñnh nöåi böå vaâ caác thöng tin coá

liïn quan khaác. Àïí cung cêëp thöng tin cêìn coá

chi phñ, vò vêåy, khi xaác àõnh caác yïu cêìu cöng böë

thöng tin cêìn phaãi àaánh giaá tñnh hûäu ñch cöng

böë thöng tin cho cöng chuáng trong möëi tûúng

quan vúái chi phñ maâ doanh nghiïåp phaãi boã ra.

Tñnh kõp thúâi trong viïåc cöng böë thöng tin

cuäng laâ rêët quan troång. Viïåc cöng böë caác thöng

tin bêët lúåi cho cöng chuáng vöën khöng àuã hiïíu

biïët tûúâng têån àïí lyá giaãi àuáng thöng tin coá thïí

gêy töín haåi àïën caác cöng ty coá liïn quan. Khi

thöng tin khöng àaãm baão chêët lûúång vaâ/hoùåc

nhûäng ngûúâi sûã duång khöng àûúåc xem laâ coá

khaã nùng giaãi thñch àuáng àùæn thöng tin, thò caác

yïu cêìu vïì viïåc cöng böë thöng tin phaãi àûúåc

hoaåch àõnh cêín thêån vaâ ngaây caâng xiïët chùåt

hún. Vïì lêu daâi maâ noái thò möåt chïë àöå cöng böë

thöng tin àêìy àuã laâ coá lúåi, ngay caã nïëu trûúác

mùæt coá gùåp phaãi möåt söë khoá khùn, vò xeát cho

àïën cuâng chi phñ cho hïå thöëng taâi chñnh khöng

àuã minh baåch, cao hún chi phñ phaãi boã ra àïí

àaãm baão tñnh minh baåch.

TÑNH MINH BAÅCH VAÂ TÑNH TRAÁCH NHIÏÅM

Tñnh minh b ch å l nguyïn â t c taåo lêåp æ m t å möi

trû ng â c caác thöng tin vïì thûåc t á r ng h å i n å t öìn, vïì

c c qu á y t àõnh vaâ caác hoaåt ë à ng å à u ì d dî âang ti ïë p

c n, å à u coá t ì h tí h y à ë û c å v hiïíu à â û c å à i vúái ë t të

c cã c á öàë i tûúå g ntham gia t h õ trûúâ ng. Vi ïå c cöng

böë liïn quan túái qu tá òrnh vaâ phûúng phaá p cung

c p thöng tin, ra quyïët àõnh ë v cì ñhnh saá ch àûúå c

cöng böë kõp thúâi vaâ cöng khai. Tñnh traách nhi må

laâ nhu cêìu d nâ h cho caá c àöë i t ûúå ng tahm gia thõ

trû ng, bao göìm caã caác cú quan q â u n lyá, ã à lí gá i iã

àûúåc c c hoaåt àöång vaâ caác chñnh saách á c a ã mònh

v chõu t â r ch nh á i m àöëi å v i á c c quyïët àõnh vaâ á k të

quaã do c c quy àõnh á n y â tåao ra.

Tñnh minh baåch laâ àiïìu kiïån cêìn àïí duy trò

tñnh traách nhiïåm giûäa ba nhoám thaânh viïn thõ

trûúâng chñnh: nhûäng ngûúâi ài vay vaâ nhûäng

ngûúâi cho vay, caác töí chûác phaát haânh vaâ nhaâ

àêìu tû, caác cú quan quaãn lyá nhaâ nûúác vaâ caác töí

chûác taâi chñnh quöëc tïë.

Tñnh minh baåch vaâ tñnh traách nhiïåm laâ

nhûäng chuã àïì àûúåc tranh caäi söi nöíi trong

nhiïìu cuöåc thaão luêån vïì chñnh saách kinh tïë

trong thêåp kyã qua. Caác nhaâ hoaåch àõnh chñnh

saách àaä quen vúái tñnh baão mêåt. Tñnh baão mêåt

àaä àûúåc xem nhû laâ möåt yïëu töë cêìn thiïët cho

viïåc thûåc thi quyïìn lûåc, cuâng vúái lúåi ñch keâm

theo laâ che dêëu àûúåc nùng lûåc yïëu keám cuãa caác

nhaâ hoaåch àõnh chñnh saách. Tuy nhiïn, tñnh

baão mêåt coân ngùn chùån aãnh hûúãng mong àúi

1

CHÛÚNG 1 ● TÑNH MINH BAÅCH TRONG CAÁC BAÁO CAÁO TAÂI CHÑNH

2

cuãa caác chñnh saách. Nïìn kinh tïë thïë giúái vaâ caác

luöìng taâi chñnh thay àöíi, laâm tùng tñnh quöëc tïë

hoaá vaâ tûúng taác, àaä vaâ àang àùåt vêën àïì cöng

khai lïn haâng àêìu trong viïåc hoaåch àõnh chñnh

saách kinh tïë. Chñnh phuã caác nûúác, bao göìm caã

caác ngên haâng trung ûúng, nhêån thûác ngaây

caâng roä raâng tñnh minh baåch (tûác laâ sûå cöng

khai chñnh saách) seä laâm tùng khaã nùng dûå àoaán

vaâ, vò thïë, nêng cao hiïåu quaã cuãa caác quyïët àõnh

chñnh saách. Tñnh minh baåch coân buöåc caác àõnh

chïë phaãi àöëi mùåt vúái tònh hònh thûåc tïë vaâ buöåc

caác quan chûác coá traách nhiïåm hún, àùåc biïåt laâ

khi hoå biïët rùçng hoå seä phaãi luêån chûáng quan

àiïím, quyïët àõnh vaâ cuöëi cuâng laâ haânh àöång cuãa

mònh. Chñnh vò vêåy viïåc àiïìu chónh chñnh saách

kõp thúâi àûúåc khuyïën khñch.

Vi c nêng cao tñnh minh å b ch vaâ tñnh t å r cá h

nhi m m å t på h n ì c ng coân ä l yïu cêìu â c a ã c c á töí

ch c thuöåc khu á v c tû nhên àïí h å i u í v ch â ëêp nhêån

nh ng qu ä y t àõnh chñnh ë s ch á c á nh h ã û ng ã t iá

h nh vi â c a ã h . Tñnh minh å b ch à å û c å ênn g cao esä

cuãng cöë c c qu á y t àõnh kinh ë t dë o caá c cú uan q

khaác trong nïìn kinh t àûa ra. Tñnh minh ë b cå h

c n laâ möåt phûúng t â i n àïí å l m tùng tñnh t â r chá

nhi m, å k lã u t å n i å b vå nêng cao chêët l â û ngå

qu n ã l . Tñnh minh á b ch vaâ tñnh t å r ch nh á i må

nêng cao ch t lûúång ë c a v ã i ïå c ra qyïuët õành t orng

c c cú quan h á o ch àõnh å chñ nh saách ( hoaåt àöång cuãa

c c cú quan á n y th â û ng p â h i minh baåch) ã c nä g

nhû l trong â c c cú quan coá n á h ng qu ä y t ë àõnh phuå

thu c å v o v â i c hiïíu å v dâ àå o n á caác quïyë t àõnh

trong tûúng lai c a ã c c á cú quan hoaå ch ànõ h cñhnh

s ch. Chi phñ giaám á s t á s gä i m ã n u ë c c á h nh â à nå g

v qu â y t àõnh àïìu ë r rä ng â v dâ hî i uí . Vi ïå c cöng

ch ng g á i m á s t á c c á t cí h c ná h nûúác, â c c á c öí àöng

v ngûúâi lao àöång giaám â s t viïåc q á u n ã l cá öng t y,

c c chuã á n gå i m saát n á h ng ng ä û i ài vay â v nâ h nä g

ngû i â g i tã i n g ì i m á s t á c c ngên haâng á à u ì t rã únïn

d dî ng hún. Vò â v y nhûäng quyïët àõnh å k m c á h të

lûúång s khöng à ä û c å b qua ã v pâ h i àã û c g å i iã

thñch.

Tñnh minh baåch vaâ tñnh traách nhiïåm höî trúå

lêîn nhau. Tñnh minh baåch laâm tùng tñnh traách

nhiïåm bùçng caách laâm cho viïåc giaám saát àûúåc dïî

daâng hún, vaâ tñnh traách nhiïåm thò laâm tùng

tñnh minh baåch qua viïåc khuyïën khñch caác cú

quan lyá giaãi haânh àöång cuãa hoå àïí moåi ngûúâi

biïët àïën vaâ hiïíu roä. Tñnh minh baåch cuâng vúái

tñnh traách nhiïåm seä:

● àùåt ra nguyïn tùæc laâm viïåc cho pheáp caãi thiïån

chêët lûúång viïåc ra quyïët àõnh trong khu vûåc

cöng cöång, vaâ

● àûa túái chñnh saách hiïåu quaã hún bùçng viïåc

nêng cao sûå hiïíu biïët cuãa khu vûåc tû nhên vïì

phaãn ûáng cuãa caác nhaâ hoaåch àõnh chñnh saách

àöëi vúái caác sûå kiïån khaác nhau trong tûúng lai.

NHÛÄNG GÒ M TÑNH MINH Â B CH K Å HÖNG T HÏÍ

ÀAÃM B OÃ : Tñnh minh b ch å v tñnh t â r cá h nhi ïå m

t baãn thên chuáng khöng p å h i laâ àñch cuöëi ã c nâ g.

Chuáng àûúåc àûa ra nhùçm trúå giuáp cho viïåc nêng

cao kinh t vaâ coá thïí cuãng cöë h ë o t å àöå ng cuã a thõ

trû nâ g tâai chñnh quöë c t ïë bùç g ncáach nnêg cao chêë t

lûúång ra quyïët àõnh vaâ quaãn lyá ruãi ro cuãa moåi àöëi

tûúång tham gia thõ trûúâng, kïí caã caác cú quan

qu n ã l nh á â a nûáúc . hNûng chuá ng khöng phaã i l aâ

liïìu thu c bë áach bïånh. hNêë t al â tñ nh minh baå ch

khöng laâm thay àöíi baãn chêët cuãa h tå höë ng a â t i

chñnh hoùåc nhûäng ruãi ro tiïìm êín trong caác hïå

thöëng taâi chñnh à . á Noá khög n thïí ngùn ng ûâa

khuãng hoaãng taâi chñnh nhûng noá coá thïí laâm dõu

ài phaãn ûáng cuãa caác à i ë tûúå g n t ahm gi a thõ

trû ng trûúác nhûäng thöng tin â b t ë l úåi. Tñnh minh

baåch, vò thïë, giuáp cho caác àöëi tûúång naây dûå àoaán

vaâ àaánh giaá àûúåc thöng tin xêëu vaâ l m g â i m ã hneå

khaã nùng gêy hoaãng loaån vaâ bïë tùæc.

NHÛÄNG HAÅN CHÏË VÏÌ TÑNH MINH BAÅCH: Àiïìu

cêìn lûu yá laâ coá sûå khaác biïåt giûäa tñnh minh baåch

vaâ tñnh baão mêåt. Viïåc cung cêëp thöng tin haån

chïë cho möåt söë àöëi tûúång liïn quan coá thïí mang

laåi lúåi thïë khöng bònh àùèng cho caác àöëi thuã caånh

tranh, do vêåy ngùn caãn viïåc cöng böë àêìy àuã

thöng tin cuãa caác àöëi tûúång tham gia thõ trûúâng.

Tûúng tûå, caác cú quan giaám saát thûúâng coá àûúåc

thöng tin mêåt cuãa caác àún võ. Viïåc cöng böë

nhûäng thöng tin nhû vêåy coá thïí gêy nïn nhûäng

hêåu quaã àaáng kïí trïn thõ trûúâng. Trong nhûäng

trûúâng húåp nhû vêåy, caác doanh nghiïåp coá thïí do

dûå khi cung cêëp thöng tin nhaåy caãm maâ khöng

coá àiïìu kiïån vïì baão mêåt cho khaách haâng. Tuy

nhiïn, tñnh minh baåch möåt chiïìu vaâ viïåc cöng böë

àêìy àuã thöng tin goáp phêìn cho möåt chïë àöå minh

baåch seä coá lúåi vïì sau naây cho têët caã caác àöëi tûúång

tham gia thõ trûúâng ngay caã nïëu trûúác mùæt, viïåc

chuyïín sang möåt chïë àöå nhû vêåy seä gêy bêët tiïån

cho caác àún võ caá nhên.

TÑNH MINH B CÅ H TR ONG CAÁC BAÁ O CAÁ O TAÂ I CHÑ NH

Muåc àñch cuãa caác baáo caáo taâi chñnh laâ cung cêëp

thöng tin vïì tònh hònh taâi chñnh (baãng cên àöëi

taâi saãn), vïì kïët quaã hoaåt àöång (baáo caáo thu

nhêåp) vaâ vïì nhûäng thay àöíi taâi chñnh (baáo caáo

lûu chuyïín tiïìn tïå) cuãa möåt àún võ. Tñnh minh

baåch cuãa caác baáo caáo taâi chñnh àûúåc àaãm baão

thöng qua viïåc cöng böë àêìy àuã vaâ coá thuyïët

minh roä raâng vïì nhûäng thöng tin hûäu ñch, cêìn

thiïët cho viïåc ra quyïët àõnh kinh tïë cuãa nhiïìu

àöëi tûúång sûã duång. Tuy caâng coá nhiïìu thöng tin

thò caâng töët, nhûng viïåc cung cêëp thöng tin cuäng

töën keám. Vò vêåy, lúåi ñch cuöëi cuâng cuãa viïåc taåo ra

tñnh minh baåch cao hún nûäa cêìn phaãi àûúåc tñnh

toaán kyä lûúäng.

CHÛÚNG 1 ● TÑNH MINH BAÅCH TRONG CAÁC BAÁO CAÁO TAÂI CHÑNH

3

Vi c å aáp dåung ac á c t ïiu chuêí n kïë t oáan qöuë c tïë

laâ m t bå i n å hpa á p cêì n t hi ïë t àïí taå o tñnh minh abå ch

vaâ giaãi thñch àuáng àùæn caác baáo caáo t i â chñ nh. Höå i

àöìng lêåp Chu n mûåc Kïë toaán Quöëc í t ( ë ASI C) aàä

cho ra àúâi cuöën “Quy àõnh chung vïì viïåc Lêåp vaâ

Trònh b y caác baáo caáo â t i â chñ nh” xuêë t baã n nùm

1989. Quy àõnh chung naây bao göìm:

● Àûa ra caác khaái niïåm laâm cú súã cho viïåc

lêåp vaâ trònh baây caác baáo caáo taâi chñnh cho

caác àöëi tûúång sûã duång bïn ngoaâi;

● Hûúáng dêîn lêåp tiïu chuêín kïë toaán cho quaá

trònh xêy dûång caác chuêín mûåc; vaâ

● Trúå giuáp nh ng ä gûú n â i lêå p baá o caáo, cáac kïi í m

toaán viïn vaâ nhûäng ngûúâi sûã duång trong

viïåc giaãi thñch caác Chu n mûåc Kïë t í o n á Qöuë c

tïë (IAS) vaâ xûã lyá nhûäng vêën à cì n â hcûa

àûúåc àûa vaâo caác chu n mûåc í n yâ .

Theo caác chuêín mûåc quöëc tïë, caác baáo caáo

taâi chñnh thûúâng àûúåc lêåp vúái giaã àõnh rùçng

doanh nghiïåp seä tiïëp tuåc vêån haânh nhû möåt

thûåc thïí àang hoaåt àöång vaâ caác sûå kiïån àûúåc

ghi cheáp trïn cú súã tñch luyä nghôa laâ aãnh hûúãng

cuãa caác hoaåt àöång giao dõch vaâ caác sûå kiïån

khaác àûúåc thûâa nhêån vaâo thúâi àiïím chuáng

diïîn ra. Vò vêåy chuáng àûúåc ghi laåi trong caác

baáo caáo taâi chñnh cuãa caác kyâ hoaåt àöång.

Caác àùåc ài m àõnh tñnh í l nâ h ng ä yïë u töë böí

tr àå thöng tin cung í c p trong ë c c baáo á c o á t iâ

chñnh tr nïn ã h u ñch cho ngûúâi ä s dã uå ng. Nïë u

khöng c thöng tin toaân diïån á v hâ ûä u ñch thò ngay

c nã h ng ngûúâi àiïìu ä h nh â c nä g khöng thïí nêhå n

biïët àû c t å h c traång taâi chñnh cuãa doanh ngh å i på

mònh, nhûäng th nh p â h n t ì ham gi a chñnh t r ïn tõh

trû ng k â h c cuäng coá t á h khöng h í i u í àûåúc vaâ àiïì u

n y â c tá h l í âam co h caác nug yïn tùæ c thõ trûúâ ng

khöng v n å h nh à â û c. V å i c å p á d ng caác àùåc à å i mí

àõnh tñnh cú b n ã v caác chuêín mûåc â k të oaá n phuâ

h p th å û ng mang â l i caác å b o á c o á t i â hñ c nh tunr g

th c vaâ à å û c trònh baây roä å r nâ g.

Caác àùåc àiïím àõnh tñnh cú baãn:

● Tñnh thñch húåp: Thöng tin laâ thñch húåp

khi noá aãnh hûúãng túái caác quyïët àõnh kinh

tïë cuãa ngûúâi sûã duång qua viïåc giuáp

nhûäng ngûúâi naây àaánh giaá caác sûå kiïån àaä

àang vaâ seä xaãy ra hoùåc giuáp xaác nhêån

hoùåc àiïìu chónh nhûäng àaánh giaá trûúác

àêy cuãa hoå. Tñnh thñch húåp cuãa thöng tin

chõu sûå taác àöång cuãa chñnh baãn chêët vaâ

tñnh troång yïëu cuãa thöng tin (tñnh troång

yïëu luön laâ ngûúäng cûãa àïí ài túái tñnh

thñch húåp). Mùåt khaác, thöng tin quaá taãi coá

thïí laâm nhiïîu thöng tin, gêy khoá khùn cho

viïåc taách loåc nhûäng àiïím mêëu chöët thñch

húåp cuäng nhû cho viïåc giaãi thñch.

● Àöå tin cêåy: Thöng tin khöng àûúåc coá löîi

troång yïëu vaâ phiïën diïån. Nhûäng khña caånh

chuã yïëu cuãa àöå tin cêåy laâ trònh baây trung

thûåc, chuá troång nöåi dung hún laâ hònh thûác,

trung lêåp, thêån troång vaâ hoaân chónh.

● Khaã nùng so saánh: Thöng tin cêìn àûúåc

trònh baây möåt caách thöëng nhêët giûäa caác

thúâi kyâ vaâ giûäa caác àún võ àïí giuáp cho

ngûúâi sûã duång coá thïí àûa ra nhûäng àaánh

giaá so saánh quan troång.

● Tñnh dïî hiïíu: Thöng tin phaãi dïî hiïíu àöëi v iá

ngûúâi sûã duång, nhûäng ngûúâi n y â t húûâ ng coá

kiïën thûác kh töë á t vïì kinh oand , hki h n tïë vaâ

kïë toaán v sâ éùn sâang ghn i ïn cûáu thöng t in

möåt caách nghiïm tuác.

Quaá trònh taåo thöng tin hûäu ñch göìm möåt loaåt

caác yïëu töë quyïët àõnh coá thïí laâm haån chïë khöëi

lûúång thöng tin àûúåc cung cêëp, bao göìm:

● Haån chïë vïì thúâi gian: Chêåm trïî trong viïåc

baáo caáo coá thïí tùng cûúâng àöå tin cêåy nhûng

cuäng coá thïí laâm mêët ài tñnh thñch húåp.

● Lúåi ñch so vúái chi phñ: Lúåi ñch do thöng tin

mang laåi thûúâng laâ phaãi lúán hún chi phñ boã

ra àïí cung cêëp thöng tin àoá.

● Cên àöëi caác àùåc àiïím àõnh tñnh: Àïí àaáp

ûáng caác muåc tiïu cuãa caác baáo caáo taâi chñnh

vaâ àïí chuáng trúã nïn àêìy àuã trong àiïìu kiïån

nhêët àõnh, nhûäng ngûúâi cung cêëp thöng tin

phaãi àaåt àûúåc sûå cên àöëi húåp lyá giûäa caác

àùåc àiïím àõnh tñnh.

Àïí àaãm baão viïåc trònh baây thöng tin àûúåc

roä raâng thò viïåc khöng cöng böë vêîn töët hún laâ

cöng böë thöng tin sai lïåch. Vò vêåy khöng coá gò

laå, khi möåt doanh nghiïåp khöng tuên thuã caác

yïu cêìu cöng böë thöng tin cuå thïí, viïåc Caác

chuêín mûåc Kïë toaán quöëc tïë thûúâng yïu cêìu

phaãi cöng böë àêìy àuã sûå viïåc vaâ lyá do khöng

tuên thuã. Hònh 1 cho thêëy tñnh minh baåch

àûúåc àaãm baão nhû thïë naâo thöng qua Quy

àõnh chung vïì caác chuêín mûåc kïë toaán quöëc tïë.

CHÛÚNG 1 ● TÑNH MINH BAÅCH TRONG CAÁC BAÁO CAÁO TAÂI CHÑNH

4

TÑNH MINH BAÅCH TRONG CAÁC BAÁO CAÁO TAÂI CHÑNH

MUÅC ÀÑCH CUÃA CAÁC BAÁO CAÁO TAÂI CHÑNH

Àïí trònh baây trung thûåc vïì:

● Tònh traång taâi chñnh.

● Kïët quaã hoaåt àöång taâi chñnh.

● Caác luöìng lûu chuyïín tiïìn tïå.

TÑNH MINH BAÅCH VAÂ TRÒNH BAÂY TRUNG THÛÅC

● Trònh baây trung thûåc bùçng caách cung cêëp thöng tin hûäu ñch (cöng böë àêìy àuã) àaãm baão tñnh

minh baåch.

● Trònh baây thoaã àaáng coá têìm quan troång ngang vúái tñnh minh baåch.

MUÅC ÀÑCH TIÏËP THEO CUÃA CAÁC BAÁO CAÁO TAÂI CHÑNH

● Àïí àaãm baão tñnh minh b ch thöng qua viïåc trònh baây trung thûåc thöng tin hûäu ñch (cöng å b à ë êì y

àuã) cho viïåc ra quyïët àõnh.

CAÁC TÑNH CHÊËT CUÃA THÖNG TIN HÛÄU ÑCH

● Tñnh thñch húåp Haån chïë

= baãn chêët

= têìm quan troång

● Àöå tin cêåy

= trònh baây trung thûåc Giúái haån thúâi gian

= coi troång nöåi dung hún hònh thûác

= trung lêåp Lúåi ñch so vúái chi phñ

= thêån troång

= hoaân chónh Cên àöëi giûäa caác àùåc àiïím àõnh tñnh

● Tûúng thñch

● Dïî hiïíu

HÒNH 1

CAÁC GIAÃ ÀÕNH CÚ BAÃN

Dûåa trïn cú súã tñch luyä Khaái niïåm tiïëp tuåc hoaåt àöång

5

2.1 CAÁC VÊËN ÀÏÌ ÀÙÅT RA

Caác chuêín mûåc kïë toaán phaãi àûúåc lêåp trong khuön khöí caác quy tùæc cú baãn thöëng nhêët àûúåc

chêëp nhêån. Quy àõnh chung vïì viïåc lêåp vaâ trònh baây caác baáo caáo taâi chñnh cuãa IASC àaä àûúåc

xuêët baãn nùm 1989. Nöåi dung cuãa Quy àõnh naây:

● Àûa ra caác khaái niïåm cú baãn cho viïåc lêåp vaâ trònh baây caác baáo caáo taâi chñnh.

● Hûúáng dêîn lêåp caác chuêín mûåc trong quaá trònh xêy dûång caác chuêín mûåc kïë toaán.

● Giuáp nhûäng ngûúâi lêåp baáo caáo, kiïím toaán viïn vaâ ngûúâi sûã duång trong viïåc giaãi thñch caác

Chuêín mûåc kïë toaán quöëc tïë vaâ xûã lyá nhûäng vêën àïì chûa àûúåc àûa vaâo IAS.

2.2 PHAÅM VI AÁP DUÅNG

Quy àõnh naây khöng phaãi laâ chuêín mûåc, noá húåp nhêët:

● Caác muåc tiïu cuãa caác baáo caáo taâi chñnh (xem àoaån 2.3.1).

● Caác àùåc àiïím àõnh tñnh cuãa caác baáo caáo taâi chñnh (xem àoaån 2.3.4).

● Caác thaânh phêìn cuãa baáo caáo taâi chñnh (xem àoaån 2.3.6 vaâ 2.3.7).

● Caác khaái niïåm vïì vöën vaâ baão toaân vöën (xem àoaån 2.3.10).

2.3 CAÁC KHAÁI NIÏÅM KÏË TOAÁN

2.3.1 Muåc tiïu cuãa caác baáo caáo taâi chñnh laâ cung cêëp thöng tin vïì tònh traång taâi chñnh (baãng cên àöëi

taâi saãn), kïët quaã hoaåt àöång (baáo caáo thu nhêåp), vaâ nhûäng thay àöíi vïì tònh hònh taâi chñnh (baáo

caáo lûu chuyïín tiïìn tïå) cuãa möåt doanh nghiïåp, hûäu ñch cho nhiïìu àöëi tûúång sûã duång trong viïåc

ra caác quyïët àõnh kinh tïë.

2.3.2 Viïåc trònh baây trung thûåc àaåt àûúåc qua viïåc cung cêëp thöng tin hûäu ñch (cöng böë àêìy àuã) trong

caác baáo caáo taâi chñnh, nhúâ àoá maâ tñnh minh baåch àûúåc àaãm baão. Nïëu giaã àõnh rùçng viïåc trònh

baây thoaã àaáng tûúng àûúng vúái tñnh minh baåch thò coá thïí àûa ra thïm möåt muåc tiïu khaác cuãa

caác baáo caáo taâi chñnh: àaãm baão tñnh minh baåch thöng qua viïåc cöng böë àêìy àuã vaâ trònh baây

trung thûåc caác thöng tin hûäu ñch cho viïåc ra quyïët àõnh.

2.3.3 Dûúái àêy laâ nhûäng giaã àõnh cú baãn cho caác baáo caáo taâi chñnh:

● Dûåa trïn cú súã tñch luyä: Kïët quaã cuãa caác hoaåt àöång kinh doanh vaâ caác sûå kiïån khaác àûúåc ghi

nhêån ngay khi chuáng xaãy ra (chûá khöng phaãi khi phaát sinh luöìng tiïìn). Nhûäng sûå kiïån naây

àûúåc ghi cheáp laåi vaâ àûa vaâo caác baáo caáo taâi chñnh trong caác kyâ baáo caáo coá caác sûå kiïån.

● Khaái niïåm tiïëp tuåc hoaåt àöång: Giaã àõnh rùçng àún võ vêîn tiïëp tuåc hoaåt àöång trong möåt tûúng

lai coá thïí dûå àoaán.

2.3.4 Caác àùåc àiïím àõnh tñnh laâ nhûäng tñnh chêët laâm cho caác thöng tin cung cêëp trong caác baáo caáo

taâi chñnh trúã nïn hûäu ñch cho ngûúâi sûã duång.

Tñnh ph hâ p: Thöng tin p å h hâ p å nh h ã û ng ã t i á c c quyïët àõnh kinh á t cë a ng ã û i â s duång, g ã i p c á ho

h àå nh g á i cá c á s kå i n àaä, àang å v sâ xä y ra h ã o c å x c ná h n/à å i u chónh n ì h ng ä à nh g á i tr á û c àêy á c aã

h . Tñnh p å h hâ p å c a thöng tin chõu ã s å nh h ã û ng ã c a ã b n c ã h t ë v tñnh t â r ng å y u ë c a ã thöng tin.

● Àöå tin c y: Thöng tin àaáng tin cêåy khöng mang löîi t å r ng å y u vaâ phiïën diïån. Noá p ë h thå u c å avâ o:

■ Trònh baây trung thûåc.

CHÛÚNG 2

QUY ÀÕNH CHUNG VÏÌ VIÏÅC LÊÅP VAÂ

TRÒNH BAÂY CAÁC BAÁO CAÁO TAÂI CHÑNH

CHÛÚNG 2 ● QUY ÀÕNH CHUNG VÏÌ VIÏÅC LÊÅP VAÂ TRÒNH BAÂY CAÁC BAÁO CAÁO TAÂI CHÑNH

6

■ Coi troång nöåi dung hún hònh thûác.

■ Tñnh trung lêåp.

■ Thêån troång.

■ Hoaân chónh.

■ Khaã nùng so saánh: Thöng tin cêìn àûúåc trònh baây nhêët quaán giûäa caác kyâ vaâ giûäa caác doanh

nghiïåp àïí ngûúâi sûã duång coá thïí àûa ra nhûäng so saánh trïn nhiïìu khña caånh.

■ Tñnh dïî hiïíu: Thöng tin cêìn phaãi dïî hiïíu àöëi vúái ngûúâi sûã duång - nhûäng ngûúâi coá kiïën thûác

cú baãn vïì kinh doanh, kinh tïë vaâ kïë toaán vaâ muöën nghiïn cûáu thöng tin.

2.3.5 Dûúái àêy laâ nhûäng haån chïë àöëi vúái viïåc cung cêëp thöng tin phuâ húåp vaâ àaáng tin cêåy:

● Haån chïë thúâi gian: Viïåc chêåm trïî khöng àuáng thúâi haån trong viïåc lêåp baáo caáo coá thïí laâm mêët

ài tñnh phuâ húåp nhûng laåi laâm tùng thïm àöå tin cêåy.

● Chi phñ so vúái lúåi ñch: Lúåi ñch thu àûúåc tûâ thöng tin phaãi lúán hún chi phñ boã ra àïí cung cêëp

thöng tin

● Cên àöëi giûäa caác àùåc àiïím àõnh tñnh: Cêìn phaãi àaåt àûúåc sûå cên àöëi giûäa caác àùåc tñnh àïí àaáp

ûáng muåc àñch cuãa caác baáo caáo taâi chñnh.

Viïåc aáp duång caác àùåc àiïím àõnh tñnh cú baãn vaâ caác chuêín mûåc kïë toaán phuâ húåp thûúâng mang

laåi tñnh trung thûåc vaâ trònh baây húåp lyá cho caác baáo caáo taâi chñnh.

2.3.6 Nhûäng yïëu töë sau àêy coá liïn quan trûåc tiïëp túái viïåc àaánh giaá tònh traång taâi chñnh:

● Taâi saãn coá: Nhûäng nguöìn do doanh nghiïåp kiïím soaát coá àûúåc tûâ kïët quaã hoaåt àöång trûúác àêy

vaâ laâ nguöìn maâ tûâ àoá doanh nghiïåp hy voång seä thu àûúåc caác lúåi ñch kinh tïë.

● Taâi saãn núå: Nhûäng nghôa vuå núå hiïån taåi cuãa möåt doanh nghiïåp hònh thaânh tûâ caác hoaåt àöång

trong quaá khûá, viïåc thanh toaán caác khoaãn naây laâm mêët ài caác lúåi ñch kinh tïë cuãa doanh nghiïåp.

● Vöën chuã súã hûäu: Taâi saãn coá trûâ ài caác khoaãn núå (thûúâng àûúåc goåi laâ caác nguöìn vöën chuã súã hûäu).

2.3.7 Nhûäng yïëu töë sau àêy liïn quan trûåc tiïëp àïën viïåc àaánh giaá kïët quaã hoaåt àöång:

● Thu nhêåp: Caác lúåi ñch kinh tïë tùng lïn dûúái hònh thûác luöìng thu hoùåc tùng taâi saãn, hoùåc giaãm

núå dêîn túái tùng vöën chuã súã hûäu (chûá khöng phaãi caác khoaãn tùng àoáng goáp cuãa chuã súã hûäu).

Thu nhêåp bao göìm doanh thu vaâ caác khoaãn thu àûúåc.

● Chi phñ: Giaãm lúåi ñch kinh tïë dûúái daång luöìng chi hoùåc giaãm giaá trõ taâi saãn hoùåc phaát sinh núå

dêîn túái giaãm vöën chuã súã hûäu (khöng phaãi caác khoaãn giaãm do phên chia cho caác chuã súã hûäu).

2.3.8 Möåt yïëu töë phaãi àûúåc cöng nhêån trong caác baáo caáo taâi chñnh khi:

● Doanh nghiïåp coá khaã nùng mêët ài hoùåc thu vaâo bêët kyâ möåt lúåi ñch kinh tïë naâo trong tûúng lai

liïn quan túái yïëu töë naây; vaâ

● Yïëu töë naây coá giaá trõ hoùåc chi phñ coá thïí tñnh toaán àûúåc möåt caách àaáng tin cêåy.

2.3.9 Nhûäng cú súã sau àêy àûúåc sûã duång àïí àaánh giaá caác yïëu töë cuãa baáo caáo taâi chñnh:

● Chi phñ ban àêìu.

● Chi phñ hiïån taåi.

● Giaá trõ thuêìn coá thïí thûåc hiïån (thanh toaán).

● Giaá trõ hiïån taåi.

2.3.10 Caác khaái niïåm vïì vöën vaâ baão toaân vöën bao göìm:

● Vöën taâi chñnh: Vöën àöìng nghôa vúái taâi saãn thuêìn/vöën chuã súã hûäu; noá àûúåc ào bùçng àún võ tiïìn

tïå danh nghôa. Lúåi nhuêån thïí hiïån khoaãn tùng vöën bùçng tiïìn danh nghôa trong kyâ.

● Vöën vêåt chêët: Vöën àûúåc xem laâ nùng lûåc hoaåt àöång; noá àûúåc ào bùçng khaã nùng saãn xuêët. Lúåi

nhuêån thïí hiïån sûå tùng lïn trong khaã nùng saãn xuêët trong kyâ.

CHÛÚNG 2 ● QUY ÀÕNH CHUNG VÏÌ VIÏÅC LÊÅP VAÂ TRÒNH BAÂY CAÁC BAÁO CAÁO TAÂI CHÑNH

QUY ÀÕNH CHUNG VÏÌ VIÏÅC LÊÅP VAÂ TRÒNH BAÂY CAÁC BAÁO CAÁO TAÂI CHÑNH

Cöng ty Chemco Inc. saãn xuêët caác saãn phêím hoaá chêët vaâ tiïu thuå trong nûúác. Cöng ty muöën múã röång thõ

trûúâng vaâ xuêët khêíu möåt söë saãn phêím ra nûúác ngoaâi.

Giaám àöëc taâi chñnh thêëy rùçng viïåc tuên thuã caác yïu cêìu quöëc tïë vïì möi trûúâng laâ àiïìu kiïån quan troång

àïí baán saãn phêím ra nûúác ngoaâi. Mùåc duâ trong thúâi gian trûúác àêy cöng ty àaä àûa vaâo thûåc hiïån möåt söë

chñnh saách vïì möi trûúâng nhûng roä raâng viïåc kiïím tra möi trûúâng thûúâng xuyïn laâ möåt thöng lïå vaâ seä

töën keám khoaãng 120.000 àöla. Viïåc kiïím tra bao göìm:

● Xem xeát toaân böå caác chñnh saách vïì möi trûúâng.

● Phên tñch chi tiïët viïåc tuên thuã nhûäng chñnh saách naây.

● Baáo caáo àûa ra khuyïën nghõ chi tiïët vïì nhûäng thay àöíi vïì chñnh saách vaâ vïì vêåt chêët cêìn thiïët àïí àaáp

ûáng yïu cêìu quöëc tïë.

Giaám àöëc taâi chñnh cuãa Chemco Inc. gúåi yá rùçng khoaãn 120.000 àöla trïn coá thïí vöën hoáa thaânh taâi saãn vaâ

sau àoá àûúåc xoáa ài tûúng ûáng vúái caác khoaãn doanh thu coá àûúåc tûâ caác hoaåt àöång xuêët khêíu àïí thu nhêåp

àûúåc khúáp vúái chi phñ seä phaát sinh.

Chi phñ liïn quan túái kiïím tra möi trûúâng coá thïí àïí ghi nhêån sau theo khaái niïåm àöëi chiïëu. Tuy nhiïn,

viïåc aáp duång khaái niïåm àöëi chiïëu theo Quy àõnh chung khöng cho pheáp ghi nhêån möåt söë khoaãn muåc trong

baãng töíng kïët taâi saãn khöng theo àuáng àõnh nghôa vïì caác yïëu töë cuãa baáo caáo taâi chñnh.

Àïí ghi nhêån chi phñ kiïím tra nhû möåt taâi saãn thò cêìn phaãi àaáp ûáng caã hai tiïu chñ:

● àõnh nghôa vïì taâi saãn, vaâ

● tiïu chñ ghi nhêån taâi saãn

Àïí nhûäng chi phñ liïn quan túái kiïím tra möi trûúâng àaáp ûáng àõnh nghôa vïì taâi saãn (xem àoaån 2.3.6), caác

àiïìu kiïån sau phaãi àûúåc àaáp ûáng:

(i) Chi phñ phaãi laâ nguöìn vöën do Chemco Inc. kiïím soaát vaâ laâ chi phñ thûåc sûå phaát sinh.

(ii) Taâi saãn phaãi laâ kïët quaã cuãa hoaåt àöång giao dõch hoùåc sûå kiïån phaát sinh tûâ trûúác, tûác laâ kiïím tra möi

trûúâng.

(iii) Taâi saãn phaãi àûúåc dûå tñnh laâ coá khaã nùng mang laåi lúåi ñch kinh tïë trong tûúng lai cho cöng ty, tûác laâ

doanh thu haâng xuêët khêíu.

Caác yïu cêìu (i) vaâ (ii) àûúåc àaáp ûáng. Tuy nhiïn coân coá nhûäng vêën àïì liïn quan àïën yïu cêìu (iii). Cöng ty

Chemco Inc. mong muöën xuêët khêíu saãn phêím cuãa mònh. Chó mong muöën khöng thöi thò chûa phaãi laâ

bùçng chûáng àuã àïí thoaã maän yïu cêìu naây. Cöng ty khöng thïí chuyïín thaânh vöën nhûäng chi phñ naây do

khöng coá nhûäng àún àùåt haâng cöë àõnh vaâ khöng phên tñch chi tiïët vïì caác lúåi ñch kinh tïë mong àúåi.

Àïí ghi nhêån caác chi phñ laâ möåt taâi saãn trong baãng töíng kïët taâi saãn thò tiïu chñ cöng nhêån (xem àoaån 2.3.8)

phaãi àûúåc tuên thuã laâ:

● Chi phñ cho taâi saãn phaãi coá chi phñ coá thïí tñnh toaán àûúåc möåt caách àaáng tin cêåy.

● Coá khaã nùng thu àûúåc caác lúåi ñch kinh tïë trong tûúng lai.

Àïí tñnh toaán húåp lyá giaá trõ kïët chuyïín cuãa taâi saãn, cöng ty phaãi chûáng toã àûúåc rùçng caác chi phñ phaát sinh

thïm seä mang laåi lúåi ñch kinh tïë sau naây. Tuy nhiïn, yïu cêìu thûá hai laåi laâm naãy sinh vêën àïì do khöng

àuã bùçng chûáng cho thêëy coá thïí thu àûúåc lúåi ñch kinh tïë vaâ vò vêåy, möåt lêìn nûäa laâm cho chi phñ khöng àuã

tiïu chuêín àûúåc vöën hoaá thaânh taâi saãn.

7

NGHIÏN CÛÁU TÒNH HUÖËNG