Bước Đầu Nghiên Cứu Khả Năng Tích Lũy Carbon Trong Cây Mắm Biển Avicennia Marina Forsk Veirh Ở Giai Đoạn Cây Mạ Tại Vườn Quốc Gia Xuân Thủy Tỉnh Nam Định

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

KHOA LÂM HỌC

***

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

Tên đề tài:

“BƢỚC ĐẦU NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG TÍCH LŨY CARBON

TRONG CÂY MẮM BIỂN (Avicennia marina (Forsk) Veirh) Ở GIAI ĐOẠN

CÂY MẠ TẠI VƢỜN QUỐC GIA XUÂN THỦY, TỈNH NAM ĐỊNH”

Giáo viên hướng dẫn 1 : Ths. Trần Thị Mai Sen

Giáo viên hướng dẫn 2 : Ths. Lê Hồng Liên

Sinh viên thực hiện : Thái Khắc Tú

Mã sinh viên : 1553010742

Lớp : 60 - LS

Khóa học : 2015 - 2019

2

Hà Nội - 2019

i

LỜI CẢM ƠN

Sau 4 năm học tập và rèn luyện tại trƣờng Đại học Lâm Nghiệp, đƣợc sự

đồng ý của nhà trƣờng, khoa Lâm học và bộ môn Lâm sinh, tôi tiến hành thực

hiện khóa luận tốt nghiệp với đề tài: “Bƣớc đầu nghiên cứu khả năng tích lũy

carbon trong cây Mắm biển (Avicennia marina (Forsk) Veirh) ở giai đoạn cây

mạ tại Vƣờn quốc gia Xuân Thủy, tỉnh Nam Định”.

Để hoàn thành khóa luận này tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ nhiệt tình của

thầy, cô giáo và các bạn học trƣờng Đại học Lâm nghiệp và phòng thí nghiệm

Đất - Nƣớc - Môi trƣờng thuộc trƣờng Đại học Thủy lợi trong suốt quá trình

thực hiện. Nhân dịp này tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến toàn thể các thầy, cô

giáo đã dạy tôi trong suốt thời gian học tập tại trƣờng. Đặc biệt cho tôi gửi lời

cảm ơn chân thành và sâu sắc tới cô giáo Ths. Trần Thị Mai Sen, cô giáo Ths.

Lê Hồng Liên đã nhiệt tình hƣớng dẫn và giúp đỡ tôi.

Tôi cũng muốn gửi lời cảm ơn đến Ban Giám đốc cùng toàn thể các cán

bộ tại Vƣờn Quốc Gia Xuân Thủy, tỉnh Nam Định và ngƣời dân địa phƣơng

đã tận tình giúp đỡ, tạo điều kiện cho tôi trong suốt thời gian thực tập ngoại

nghiệp trên địa bàn.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhƣng do thời gian và năng lực của bản thân

còn hạn chế nên khóa luận không thể tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Vì

vậy, rất mong nhận đƣợc sự đóng góp ý kiến của các thầy, cô giáo để khóa

luận tốt nghiệp đƣợc hoàn thiện hơn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày 14 tháng 05 năm 2019

Sinh viên thực hiện

Thái khắc Tú

ii

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN .....................................................................................................i

MỤC LỤC..........................................................................................................ii

DANH MỤC BẢNG BIỂU ...............................................................................v

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................... viii

ĐẶT VẤN ĐỀ....................................................................................................1

PHẦN 1 TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU..........................................3

1.1. Trên thế giới................................................................................................4

1.1.1. Sự tích lũy carbon trong rừng ngập mặn..................................................4

1.1.2. Sự tích lũy carbon trong đất rừng ngập mặn............................................5

1.1.3. Nghiên cứu sinh thái rừng ngập mặn .......................................................6

1.2. Ở Việt Nam .................................................................................................7

1.2.1. Sự tích lũy carbon trong rừng ngập mặn..................................................7

1.2.2. Sự tích lũy carbon trong đất rừng ngập mặn............................................8

1.2.3. Nghiên cứu sinh thái rừng ngập mặn .....................................................10

1.3. Nhận xét ....................................................................................................12

PHẦN 2 ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN KHU VỰC NGHIÊN CỨU ....................14

2.1. Điều kiện tự nhiên.....................................................................................14

2.1.1. Vị trí địa lý .............................................................................................14

2.1.2. Địa hình địa mạo ....................................................................................14

2.1.3. Đặc điểm khí, hậu thủy văn và thủy triều ..............................................15

2.1.4. Đặc điểm đất đai.....................................................................................16

2.2.1. Dân số lao động và làm việc ..................................................................17

2.2.2. Tình hình sản xuất..................................................................................18

PHẦN 3 MỤC TIÊU, ĐỐI TƢỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG

PHÁP NGHIÊN CỨU......................................................................................19

3.1. Mục tiêu nghiên cứu..................................................................................19

3.1.1. Mục tiêu chung.......................................................................................19

iii

3.1.2. Mục tiêu cụ thể.......................................................................................19

3.2. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu.............................................................19

3.2.1 Đối tƣợng nghiên cứu..............................................................................19

3.2.2 Phạm vi nghiên cứu.................................................................................19

3.3. Nội dung nghiên cứu.................................................................................20

3.3.1 Đặc điểm sinh thái cây Mắm biển tại VQG Xuân Thủy.........................20

3.3.2. Đánh giá hàm lƣợng sinh khối khô của cây Mắm biển ở giai đoạn cây

mạ .....................................................................................................................21

3.3.3 Đánh giá hàm lƣợng carbon tích lũy trong cây Mắm biển ở giai đoạn

cây mạ ..............................................................................................................21

3.3.4. Đề xuất một số biện pháp phát triển loài Mắm biển tại khu vực nghiên cứu ...21

3.4. Phƣơng pháp nghiên cứu...........................................................................21

3.4.1. Kế thừa số liệu........................................................................................21

3.4.2. Phƣơng pháp thu thập số liệu ngoài thực địa.........................................21

3.4.3. Thu thập số liệu trong phòng thí nghiệm...............................................24

3.4.4. Xử lý số liệu nội nghiệp.........................................................................25

PHẦN 4 KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN .........................................................27

4.1. Đặc điểm sinh thái cây Mắm biển tại VQG Xuân Thủy...........................27

4.1.1. Đặc điểm hình thái cây Mắm biển .........................................................27

4.1.2. Đặc điểm sinh trƣởng của cây Mắm biển ..............................................28

4.1.3. Đặc điểm tái sinh của cây Mắm biển .....................................................30

4.2. Đánh giá hàm lƣợng sinh khối khô của cây Mắm biển ở giai đoạn cây mạ... 32

4.2.1. Một số chỉ tiêu sinh trƣởng của cây Mắm biển ở giai đoạn cây mạ ......32

4.2.2. Hàm lƣợng sinh khối khô trong cây Mắm biển ở giai đoạn cây mạ............36

4.3. Đánh giá lƣợng carbon tích lũy trong cây Mắm biển ở giai đoạn cây mạ....41

4.3.1. Lƣợng carbon tích lũy trong từng bộ phận của cây Mắm biển ở giai

đoạn cây mạ của ...............................................................................................41

4.3.2. Tổng lƣợng carbon tích lũy trong cây Mắm biển ở giai đoạn cây mạ...45

iv

4.4. Đề xuất một số biện pháp phát triển rừng Mắm biển tại khu vực nghiên

cứu....................................................................................................................47

4.4.1. Phục hồi rừng bằng biện pháp xúc tiến tái sinh tự nhiên.......................47

4.4.2. Phục hồi rừng bằng biện pháp tái sinh nhân tạo ....................................47

4.4.3. Biện pháp phục hồi rừng từ kết quả nghiên cứu hàm lƣợng carbon tích

lũy trong cây Mắm biển ở giai đoạn cây mạ....................................................48

PHẦN 5 ............................................................................................................49

KẾT LUẬN, TỒN TẠI VÀ KIẾN NGHỊ........................................................49

5.1. Kết luận .....................................................................................................49

5.1.1. Đặc điểm của cây Mắm biển tại VQG Xuân Thủy................................49

5.1.2. Đánh giá hàm lƣợng sinh khối của cây Mắm biển ở giai đoạn cây mạ .49

5.1.3. Đánh giá hàm lƣợng carbon tích lũy trong cây Mắm biển ở giai đoạn

cây mạ ..............................................................................................................50

5.2. Tồn tại .......................................................................................................51

5.3. Kiến nghị...................................................................................................51

TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................52

PHỤ LỤC.........................................................................................................57

Phụ lục 1. Một số hình ảnh rừng ngập mặn tại VQG Xuân Thủy ...................58

Phụ lục 2. So sánh sự sai khác chỉ tiêu sinh trƣởng giữa các thí nghiệm với độ

mặn nghiên cứu ................................................................................................59

Phụ lục 3. So sánh hàm lƣợng sinh khối khô tích lũy trong từng bộ phận của

cây Mắm biển giữa các thí nghiệm với độ mặn nghiên cứu............................63

Phụ lục 4. So sánh sự sai khác lƣợng carbon tích lũy trong từng bộ phận cây Mắm

biển ở giai đoạn cây mạ giữa các thí nghiệm với độ mặn nghiên cứu....................66

v

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Biểu 01. Phiếu điều tra đặc điểm hình thái của cây Mắm biển....................... 21

Biểu 02. Biểu điều tra sinh trƣởng của cây ngập mặn .................................... 22

Biểu 03. Biểu điều tra cây tái sinh .................................................................. 23

Bảng 4.1. Sinh trƣởng của cây Mắm biển tại khu vực nƣớc lợ ...................... 29

Bảng 4.2. Sinh trƣởng của cây Mắm biển tại khu vực nƣớc mặn................... 29

Bảng 4.3. Các chỉ tiêu sinh trƣởng và phẩm chất cây Mắm biển tái sinh, khu

vực nƣớc mặn............................................................................................. 31

Bảng 4.4. Sinh trƣởng của cây Mắm biển ở giai đoạn cây mạ ....................... 32

Bảng 4.5. Sinh khối khô tích lũy trong từng bộ phận của cây Mắm biển ở giai

đoạn cây mạ của các độ mặn khác nhau. ................................................... 37

Bảng 4.6. Lƣợng carbon tích lũy trong từng bộ phận của cây mắm ở giai đoạn

cây mạ ........................................................................................................ 42

Bảng 4.7. Mật độ và phẩm chất cây Mắm biển tái sinh tự nhiên tại khu vực

nghiên cứu.................................................................................................. 47