bước đầu nghiên cứu hiện trạng ô nhiễm môi trường ở làng sắt thép đa hội – bắc ninh. đề xuất việc

Khoa quản lý Kinh tế - Môi trường 41B ĐH Kinh Tế Quốc

Dân

LỜI NÓI ĐẦU

Là một trong những quốc gia cam kết thực hiện phát triển bền

vững , Việt Nam đã tích cực thực hiện những công việc nhằm tạo

tiền đề cho phát triển bền vững . Phát triển bền vững của Việt

Nam đã trở thành quan điểm của Đảng lãnh đạo và được khẳng

định trong nghị quyết Đại hội đảng toàn quốc lần thứ 9, trong

chiến lược phát triển kinh tế –xã hội 10 năm 2001- 2010 và trong

kế hoạch phát triển kinh tế xã hội 5 năm 2001-2005 là: “ phát

triển nhanh , hiệu quả và bền vững , tăng trưởng kinh tế đi đôi

với tién bộ , công bằng xã hội và bảo vệ môi trường “ và “ phát

triển kinh tế xã hội gắn chặt với bảo vệ và cải thiện môi trường ,

bảo đảm sự hài hoà giữa môi trường nhân tạo và môi trường thiên

nhiên , giữ gìn đa dạng sinh học “

Để đưa nước ta đi lên về kinh tế, Đại Hội VIII Đảng đã đặt ra

nhiệm vụ cấp bách nhất, cốt lõi nhất là chuyển dịch cơ cấu kinh

tế theo hướng CNH – HĐH. Trong đó lĩnh vực nông nghiệp và

nông thôn được quan tâm đặc biệt. Phát triển kinh tế phi nông

nghiệp dựa trên những điều kiện sẵn có là cách làm đúng đắn

nhất, và phát triển kinh tế làng nghề đã được Nhà Nước xem là

con đường hữu hiệu để nâng cao đời sống xã hội nông thôn dựa

trên những nguồn lực không tốn kém

Tuy nhiên, nếu các làng nghề được coi là đi đầu trong công

cuộc phát triển nông thôn thì vấn đề bảo vệ môi trường ở các làng

nghề cũng cần được coi là một nhiệm vụ quan trọng.

Với đặc điểm hoạt động nghề thủ công diễn ra ngay trên khu

vực sinh sống, người dân các làng nghề vừa là người gây ô

nhiễm, vừa là người chịu ô nhiễm. Và tình trạng ô nhiễm đã và

đang diễn ra với diễn biến khá phức tạp đòi hỏi cần phải có

Luận văn tốt nghiệp 1 Đào Mạnh Thông

Khoa quản lý Kinh tế - Môi trường 41B ĐH Kinh Tế Quốc

Dân

những phương hướng và giải pháp thích hợp để cải thiện tình

trạng này nhằm đưa Việt Nam hướng tới sự phát triển bền vững.

Đó chính là lý do vì sao em chọn đề tài “Bước đầu nghiên cứu

hiện trạng ô nhiễm môi trường ở làng sắt thép Đa Hội – Bắc

Ninh. Đề xuất việc xây dựng một mô hình phát triển bền vững

cho làng nghề Đa Hội”.

Trong quá trình thực tập em luôn nhận được sự chỉ bảo và hướng

dẫn tận tình của các thầy cô giáo trong khoa Kinh tế Môi trường

cũng như của tập thể các cán bộ Viện Sinh thái và Môi trường :

Thầy giáo: PGS.TS Nguyễn Thế Chinh, trưởng khoa Kinh tế và

quản lý Môi trường

PGS.TS Nguyễn Đắc Hy, Viện trưởng Viện Sinh thái và Môi

trường

Cô giáo: Nguyễn Thị Hoài Thu

Thầy giáo: Đinh Đức Trường

Nhân dịp này em xin gửi lời cảm ơn chân thành của mình đến các

Thầy, các Cô, PGS.TS Nguyễn Đắc Hy và toàn bộ những cán bộ

đã hướng dẫn em trong quá trình thực tập để em có thể hoàn

thành chuyên đề thực tập tốt nghiệp này.

Từ mục đích thực hiện đề tài cũng và dựa trên những cơ sở lý

luận và thực tiễn tôi đã đưa ra những nội dung chính của đề tài

như sau:

Chương I :Tiếp cận mô hình phát triển bền vững đối với một làng

nghề truyền thống.

Chương II. Hoạt động kinh tế và vấn đề ô nhiễm môi trường ở

làng nghề sắt thép Đa Hội.

Chương III. Đề xuất việc xây dựng một mô hình phát triển bền

vững cho làng nghề Đa Hội.

Luận văn tốt nghiệp 2 Đào Mạnh Thông

Khoa quản lý Kinh tế - Môi trường 41B ĐH Kinh Tế Quốc

Dân

MỤC LỤC

Nội dung Trang

CHƯƠNG I. TIẾP CẬN MÔ HÌNH PHÁT TRIỂN

BỀN VỮNG ĐỐI VỚI MỘT LÀNG NGHỀ

TRUYỀN THỐNG

7

I. Khái niệm cơ bản về phát triển bền vững 7

II. Những nội dung cơ bản của phát triển bền vững 10

II.1 Tính bền vững của quá trình phát triển 10

II.2 Các chỉ số phát triển bền vững 12

II.3. Bền vững về kinh tế 15

II.4. Bền vững về xã hội 16

II.5. Bền vững về môi trường 19

III. Phát triển bền vững cho một làng nghề truyền

thống

24

III.1. Phát triển kinh tế làng nghề 24

III.2Phát triển bền vững làng nghề 27

CHƯƠNG II. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ VÀ VẤN ĐỀ

Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG Ở LÀNG NGHỀ SẮT

THÉP ĐA HỘI

30

I. Tổng quan tình hình kinh tế xã hội làng sắt thép đa hội 30

II. Hiện trạng sản xuất 31

II.1. Quy trình sản xuất 31

II.2. Nhu cầu nguyên nhiên liệu 34

Luận văn tốt nghiệp 3 Đào Mạnh Thông

Khoa quản lý Kinh tế - Môi trường 41B ĐH Kinh Tế Quốc

Dân

II.3. Nguồn lao động 36

III. Hiện trạng ô nhiễm môi trường 37

III.1. Môi trường không khí 37

III.1.1. Môi trường không khí khu vực hộ sản xuất 37

III.1.2. Môi trường không khí khu vực dân cư 39

III.2. Hiện trạng môi trường nước 42

III.2.1. Tình hình sử dụng nước 42

III.2.1.1. Nguồn phát sinh ô nhiễm 42

III.2.1.2. Lượng nước thải ra môi trường 43

III.2.2. Đánh giá chất lượng môi trường nước 43

III.2.2.1. Nước ngầm 43

III.2.2.2. Nước mặt 45

III.2.2.3. Nước thải từ quá trình sản xuất 46

III.3 Môi trường đất 47

CHƯƠNG III. ĐỀ XUẤT VIỆC XÂY DỰNG MỘT

MÔ HÌNH PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CHO LÀNG

NGHỀ ĐA HỘI

61

I. xây dựng mô hình 61

I.1. môi trường 61

I.1.1. Xử lý nước thải sản xuất 61

I.1.1.1. Thí nghiệm 62

I.1.1.2. Xây dựng mô hình công nghệ xử lý nước thải 64

I.1.1.3. Tính toán chi phí 65

I.1.2. Chất thải ở khu vực các lò nấu thép và nung

thép

66

Luận văn tốt nghiệp 4 Đào Mạnh Thông

Khoa quản lý Kinh tế - Môi trường 41B ĐH Kinh Tế Quốc

Dân

I.1.2.1. Xử lý chất thải rắn 66

I.1.2.2. Xử lý khí thải và bụi 66

I.1.3. Nước thải sinh hoạt 67

I.1.4. Rác thải và vệ sinh môi trường 68

I.1.4.1. Rác thải 68

I.1.4.2. Phân gia súc 68

I.2. Mô hình quản lý về văn hoá và xã hội 69

I.2.1. Các hoạt động nâng cao ý thức bảo vệ môi

trường

69

I.2.2. Mô hình quản lý văn hoá 70

II. Kiến nghị 71

KẾT LUẬN 74

Luận văn tốt nghiệp 5 Đào Mạnh Thông

Khoa quản lý Kinh tế - Môi trường 41B ĐH Kinh Tế Quốc

Dân

CHƯƠNG I. TIẾP CẬN MÔ HÌNH PHÁT TRIỂN

BỀN VỮNG ĐỐI VỚI MỘT LÀNG NGHỀ

TRUYỀN THỐNG

I. KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG :

Phát triển bền vững là sự phát triển đem lại lợi ích lâu dài về

mặt kinh tế, xã hội và môi trường mà đảm bảo đáp ứng được nhu

cầu của những thế hệ tương lai. Uỷ ban môi trường và phát triển

thế giới đã định nghĩa “Phát triển bền vững là sự phát triển nhằm

thoả mãn những nhu cầu của thế hệ hiện tại mà không làm tổn

thương đến khả năng của các thế hệ tương lai đáp ứng các nhu

cầu của bản thân họ”. Như vậy việc làm thoả mãn các nhu cầu và

ước vọng của con người là mục tiêu chính của sự phát triển. Phát

triển bền vững quan tâm đến tài nguyên thiên nhiên, quan tâm

đến việc bảo vệ và chọn lựa kế hoạch hành động thoả mãn nhu

cầu cho mọi đối tượng. Nó cho phép sử dụng theo một cách tốt

nhất những nguồn tài nguyên có thể bị suy thoái, và chú ý đến

việc dùng thay thế bằng một nguồn tài nguyên khác đúng lúc. Sự

phát triển bền vững kêu gọi cần nhấn mạnh hơn nữa việc bảo vệ

các hệ thống thiên nhiên và nguồn tài nguyên cơ sở mà tất cả mọi

sự phát triển đều phải dựa vào đó, cần quan tâm hơn nữa đến

công bằng xã hội hiện nay giữa những nước giàu và nước nghèo,

cần đặc biệt quan tâm đến tầng lớp người nghèo trên Thế giới và

cần thiết phải đặt một kế hoạch về tầm nhận thức sao cho có thể

đáp ứng được những nhu cầu và ước vọng của nhân loại ngày

nay. Điều đó đòi hỏi phải có một sự kết hợp chặt chẽ những vấn

đề về môi trường, xã hội và kinh tế khi làm quyết định.

Luận văn tốt nghiệp 6 Đào Mạnh Thông

Khoa quản lý Kinh tế - Môi trường 41B ĐH Kinh Tế Quốc

Dân

Quan điểm sinh thái nhân văn (Human ecology) đặt con

người là tác nhân quyết định, là chủ thể của hành động và cũng là

khách thể chịu hệ quả của hành động do chính mình gây ra. Con

người vốn có tập quán canh tác, sinh sống và tổ chức xã hội riêng

của dân tộc mình sao cho thích hợp với điều kiện tự nhiên do đó

quản lý môi trường trước hết là giải quyết các chính sách kinh tế

- xã hội, các cơ chế kích thích sự phát triển tổng hợp dân trí, dân

sinh, dân chủ với đặc điểm dân tộc của mình.

Quan điểm sinh thái phát triển (Eco - development) cho rằng

sự phát triển phải trên cơ sở các điều kiện sinh thái và hệ thống

phát triển luôn ở trạng thái cân bằng trong quan hệ giữa tự nhiên

và xã hội.

Quan điểm phát triển bền vững (Sustainable development)

đòi hỏi sự phát triển trước mắt và lâu dài là không mâu thuẫn,

phát triển trước mắt phải tạo cơ sở cho phát triển lâu dài. Phát

triển là sự biến đổi theo thời gian, theo nhịp điệu và luỹ tiến. Các

giai đoạn của quá trình phát triển đều được biểu thị bởi vectơ

định hướng về bền vững, hài hoà giữa các mục tiêu sinh thái với

mục tiêu kinh tế, vectơ định hướng đó được đo bằng chỉ tiêu tổng

hợp GDP, các tiêu chuẩn chất lượng cuộc sống và tiêu chuẩn môi

trường. Tuy nhiên mọi sự phát triển đều có tính chất mâu thuẫn,

nó diễn ra trong đấu tranh giữa các xu thế đối lập. Trong sinh

thái học, đó là mâu thuẫn giữa sinh vật thích nghi với môi

trường, giữa phát triển với bảo vệ môi trường. Quan hệ giữa môi

trường và phát triển trong quá trình sinh thái - kinh tế hoá luôn

luôn biến đổi thích ứng nhằm bảo đảm cân bằng động thông qua

điều khiển của con người. “Phát triển bền vững” (Sustainable

development) đang là mục tiêu, là phương châm cho các hoạt

động phát triển xã hội.

Luận văn tốt nghiệp 7 Đào Mạnh Thông

Khoa quản lý Kinh tế - Môi trường 41B ĐH Kinh Tế Quốc

Dân

Phát triển bền vững là quan hệ tổng hợp giữa xã hội, kinh tế

và môi trường. Sơ đồ về mối quan hệ này như sau:

XH: Xã hội

KT: Kinh tế

MT: Môi trường

Sơ đồ 1: Mối quan hệ tổng hợp của phát triển bền

vững

Tài nguyên thiên nhiên và môi trường đóng vai trò cơ sở đối

với tăng trưởng kinh tế. Tăng trưởng kinh tế phụ thuộc vào trình

độ công nghệ sản xuất, vào tổ chức, thể chế quản lý và nguồn lực

trong xã hội.

Một xã hội phát triển bền vững là một xã hội phát triển về

kinh tế với một nền môi trường trong lành và xã hội văn minh.

Xã hội phát triển bền vững dựa trên một hệ thống cấu trúc quan

hệ biện chứng giữa kinh tế - xã hội - môi trường. Hệ thống hoạt

động theo các nguyên tắc, các chu trình, các quy luật vận động

của tự nhiên, kinh tế và xã hội.

Luận văn tốt nghiệp 8 Đào Mạnh Thông

XH

KT MT