Bốn khủng hoảng của hệ thống tư bản chủ nghĩa thế giới đương đại

Bèn khñng ho¶ng cña hÖ thèng T− b¶n chñ nghÜa

thÕ giíi ®−¬ng ®¹i

William K. Tabb. Four Crises of the Contemporary

World Capitalist System. Monthly Review, 10/2008.

http://www.monthlyreview.org/081006tabb.php

Xu©n Tïng

l−îc thuËt

¸c gi¶ bµi viÕt ph©n tÝch nh÷ng khÝa

c¹nh c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ chÝnh

trÞ toµn cÇu, ®¸nh gi¸ nh÷ng th¸ch thøc

vµ nh÷ng c¬ héi ®Æt ra trong bèi c¶nh

ph¸t triÓn hiÖn nay cña CNTB thÕ giíi

th«ng qua viÖc ph©n tÝch bèn lÜnh vùc

khñng ho¶ng trong hÖ thèng TBCN thÕ

giíi ®−¬ng ®¹i. §ã kh«ng ph¶i lµ nh÷ng

yÕu tè m©u thuÉn duy nhÊt, mµ theo

quan ®iÓm cña t¸c gi¶, lµ nh÷ng yÕu tè

®¸ng chó ý nhÊt vµ quan träng nhÊt

hiÖn nay.

Khñng ho¶ng thø nhÊt: Tµi

chÝnh ho¸ vµ cuéc khñng ho¶ng tµi

chÝnh

Møc ®é thiÖt h¹i do sù suy tho¸i tµi

chÝnh hiÖn nay g©y ra vÉn cßn ®ang

®−îc xem xÐt, nh−ng cho tíi thêi ®iÓm

nµy, hËu qu¶ mµ nã ®Ó l¹i thùc sù nÆng

nÒ. ë cÊp ®é khñng ho¶ng cã tÝnh hÖ

thèng, vÊn ®Ò quan träng kh«ng chØ liªn

quan ®Õn chi phÝ kinh tÕ vµ c¸ch thøc

cña nh÷ng chiÕn dÞch gi¶i nguy dùa trªn

c¬ së b¶o l·nh cho ng−êi nép thuÕ, mµ

cßn liªn quan ®Õn viÖc CNTB cã thÓ tiÕp

tôc trô v÷ng hay kh«ng. T¸c gi¶ dÉn ý

kiÕn cña Martin Wolf, nhµ b¸o cña tê

Financial Times, viÕt vÒ “sù biÕn ®æi”

cña CNTB tõ m« h×nh CNTB qu¶n lý

gi÷a thÕ kû XX sang m« h×nh t− b¶n tµi

chÝnh toµn cÇu; vµ John Bellamy Foster,

Tæng biªn tËp T¹p chÝ Monthly Review

(Mü), lËp luËn r»ng mÆc dï hÖ thèng ®·

thay ®æi nh− lµ hÖ qu¶ cña qu¸ tr×nh tµi

chÝnh ho¸… nh−ng tµi chÝnh ho¸ l¹i dÉn

®Õn mét thêi kú míi trong giai ®o¹n ®éc

quyÒn cña CNTB, mµ cã thÓ ®−îc gäi

b»ng thuËt ng÷ “t− b¶n tµi chÝnh ®éc

quyÒn”. Theo mét c¸ch thøc míi, nã t−íc

®o¹t ngµy cµng nhiÒu gi¸ trÞ thÆng d−

®−îc t¹o ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt,

kh«ng chØ t¹i vïng trung t©m, mµ cßn

t¹i n¬i ®−îc coi lµ vïng ngo¹i vi cña hÖ

thèng thÕ giíi.

T¸c gi¶ cho r»ng, tµi chÝnh ho¸ víi

tÝnh c¸ch lµ mét chiÕn l−îc tÝch luü ®·

kh«ng chØ g©y ra khñng ho¶ng trÇm

träng cïng víi sù thÊt b¹i cña thÞ

tr−êng tµi chÝnh, mµ cßn ®Æt n−íc Mü

vµo vÞ trÝ gièng nh− mét quèc gia nghÌo

®ang m¾c nî c¸c chñ nî n−íc ngoµi -

®ång néi tÖ mÊt gi¸, c¸c chÝnh s¸ch

th−¬ng m¹i chØ cã lîi cho giíi tinh hoa

vµ chÝnh phñ th× ®ßi hái mét sè ng−êi

T