Bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên của đội ngũ chính trị viên ở các đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn hiện nay

BỘ QUỐC PHÒNG

Häc viÖn chÝnh trÞ

---------

ĐỖ HOÀNG NGÂN

BåI D¦ìNG N¡NG LùC C¤NG T¸C THANH NI£N

CñA §éI NGò CHÝNH TRÞ VI£N ë C¸C §¥N VÞ C¥ Së

LµM NHIÖM Vô HUÊN LUYÖN, S½N SµNG CHIÕN §ÊU

QU¢N §éI NH¢N D¢N VIÖT NAM GIAI §O¹N HIÖN NAY

luËn ¸n tiÕn sÜ chÝnh trÞ häc

Hµ Néi- 2011

5

Lêi cam ®oan

T«i xin cam ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu

cña riªng t«i. C¸c sè liÖu, kÕt qu¶ nªu trong luËn ¸n

lµ trung thùc, cã nguån gèc, xuÊt xø râ rµng.

T¸c gi¶ luËn ¸n

Đỗ Hoàng Ngân

MỤC LỤC Trang

Trang phụ bìa

Lời cam đoan

Mục lục

Danh mục các chữ viết tắt

MỞ ĐẦU 5

Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN

ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 10

1.1. Những công trình nghiên cứu ở nước ngoài 10

1.2. Các công trình khoa học đã công bố ở trong nước 13

Chƣơng 2 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC

CÔNG TÁC THANH NIÊN CỦA ĐỘI NGŨ CHÍNH TRỊ VIÊN

Ở CÁC ĐƠN VỊ CƠ SỞ LÀM NHIỆM VỤ HUẤN LUYỆN,

SẴN SÀNG CHIẾN ĐẤU QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM 23

2.1 Đội ngũ chính trị viên và năng lực công tác thanh niên của đội

ngũ chính trị viên ở các đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ huấn luyện,

sẵn sàng chiến đấu 23

2.2 Quan niệm, vai trò, tiêu chí đánh giá và những vấn đề có tính nguyên

tắc bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên của đội ngũ chính trị viên

ở các đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu 60

Chƣơng 3 THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG KINH NGHIỆM BỒI DƢỠNG

NĂNG LỰC CÔNG TÁC THANH NIÊN CỦA ĐỘI NGŨ

CHÍNH TRỊ VIÊN Ở CÁC ĐƠN VỊ CƠ SỞ LÀM NHIỆM VỤ

HUẤN LUYỆN, SẴN SÀNG CHIẾN ĐẤU QUÂN ĐỘI NHÂN

DÂN VIỆT NAM 82

3.1 Thực trạng bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên của đội ngũ

chính trị viên ở các đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn

sàng chiến đấu. 82

3.2 Nguyên nhân và những kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực công tác

thanh niên của đội ngũ chính trị viên ở các đơn vị cơ sở làm

nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu 112

Chƣơng 4 YÊU CẦU VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP CƠ BẢN BỒI DƢỠNG

NĂNG LỰC CÔNG TÁC THANH NIÊN CỦA ĐỘI NGŨ CHÍNH

TRỊ VIÊN Ở CÁC ĐƠN VỊ CƠ SỞ LÀM NHIỆM VỤ HUẤN

LUYỆN, SẴN SÀNG CHIẾN ĐẤU QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT

NAM GIAI ĐOẠN HIỆN NAY 129

4.1 Những nhân tố tác động và yêu cầu bồi dưỡng năng lực công tác thanh

niên của đội ngũ chính trị viên ở các đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ huấn

luyện, sẵn sàng chiến đấu giai đoạn hiện nay. 129

4.2 Những giải pháp cơ bản bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên

của đội ngũ chính trị viên ở các đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ huấn

luyện, sẵn sàng chiến đấu giai đoạn hiện nay. 139

KẾT LUẬN 179

NHỮNG CÔNG TRÌNH ĐƢỢC CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ

TÀI LUẬN ÁN 181

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 182

PHỤ LỤC 196

4

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Viết đầy đủ Viết tắt

1. Chính trị quốc gia CTQG

2. Chính trị viên CTV

3. Chủ nghĩa xã hội CNXH

4. Công nghiệp hoá, hiện đại hoá CNH,HĐH

5. Công tác đảng, công tác chính trị CTĐ,CTCT

6. Công tác thanh niên CTTN

7. Đoàn viên, thanh niên ĐV,TN

8. Huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu HL,SSCĐ

9. Nhà xuất bản Nxb

10. Quân đội nhân dân QĐND

11. Trong sạch vững mạnh TSVM

12. Vững mạnh toàn diện VMTD

13. Xã hội chủ nghĩa XHCN

5

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

CTTN là bộ phận có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong công tác quần

chúng của Đảng và công tác xây dựng Đảng. Trong quá trình lãnh đạo cách

mạng Việt Nam, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng CTTN, coi

thanh niên là lực lượng “rường cột của nước nhà” và Đoàn Thanh niên Cộng sản

Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng, đội quân xung kích cách mạng,

trường học XHCN của thanh niên. Ngày nay trong công cuộc đổi mới, đẩy mạnh

CNH,HĐH đất nước, thanh niên và CTTN càng có vị trí, vai trò đặc biệt quan

trọng đối với sự phát triển của dân tộc.

Các đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ HL,SSCĐ trong Quân đội nhân dân Việt

Nam giữ vị trí vai trò cực kỳ quan trọng trong xây dựng và thực hiện nhiệm vụ

chính trị của quân đội, là lực lượng thường xuyên cơ động sẵn sàng chiến đấu và

chiến đấu cao, là nơi trực tiếp tổ chức cho bộ đội thực hiện mọi nhiệm vụ, chức

năng của quân đội. Thanh niên ở các đơn vị đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ HL,SSCĐ

trong quân đội là lực lượng đông đảo, xung kích trong thực hiện đường lối, chủ

trương, chính sách của Đảng, nhiệm vụ chính trị của đơn vị; là nguồn phát triển

Đảng, nguồn đào tạo cán bộ cho quân đội và bổ sung lực lượng cho các tổ chức,

các ngành, lĩnh vực trong công cuộc đổi mới đất nước. CTTN ở các đơn vị cơ sở

làm nhiệm vụ HL,SSCĐ trong quân đội có vai trò hết sức quan trọng, vừa tăng

cường sức mạnh chiến đấu của quân đội, vừa góp phần tăng cường sức mạnh toàn

diện của đất nước, của dân tộc, đảm bảo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trước mắt,

đồng thời phục vụ cho nhiệm vụ lâu dài của quân đội và cách mạng.

Tiến hành CTTN ở đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ HL,SSCĐ là trách nhiệm

của cấp ủy đảng, chính ủy, CTV, người chỉ huy, các cơ quan chức năng và mọi

cán bộ, đảng viên trong đơn vị, trong đó trách nhiệm chủ yếu thuộc về đội ngũ

CTV. Đội ngũ CTV có vai trò hết sức quan trọng, là người “trực tiếp chỉ đạo,

quản lý, điều hành” toàn diện CTTN; quyết định chất lượng, hiệu quả CTTN ở

6

đơn vị. Để làm tốt chức trách, nhiệm vụ đối với CTTN, nhất thiết đội ngũ CTV

phải không ngừng được bồi dưỡng nâng cao năng lực CTTN.

Ý thức được điều đó, những năm qua các đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ

HL,SSCĐ trong quân đội đã luôn quan tâm bồi dưỡng nâng cao năng lực

CTTN của đội ngũ CTV, phẩm chất, năng lực CTTN của đội ngũ CTV cơ bản

đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ CTTN, góp phần quan trọng nâng cao chất

lượng, hiệu quả CTTN ở đơn vị. Tuy nhiên, nhận thức đối với việc bồi dưỡng,

nâng cao năng lực CTTN của đội ngũ CTV ở một số đơn vị chưa thực sự đầy

đủ, năng lực CTTN của một số CTV còn hạn chế, nhất là kỹ năng tổ chức các

hoạt động thực tiễn CTTN.

Hiện nay, tiến hành CTTN ở đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ HL,SSCĐ trong

quân đội, bên cạnh những điều kiện thuận lợi cũng đặt ra những khó khăn, thách

thức. Các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh chiến lược “diễn biến hòa bình” trên

lĩnh vực tư tưởng, văn hoá, đạo đức, lối sống. Những tệ nạn xã hội và mặt trái

của cơ chế kinh tế thị trường đang hàng ngày, hàng giờ tác động vào nhận thức,

tư tưởng, đạo đức, lối sống của thanh niên. Lực lượng thanh niên ở đơn vị cơ sở

làm nhiệm vụ HL,SSCĐ chủ yếu thuộc diện chiến sĩ thực hiện Luật nghĩa vụ

quân sự, thời hạn 18 tháng, bên cạnh những mặt ưu điểm về phẩm chất chính trị,

trình độ học vấn, sức khoẻ cũng còn bộc lộ những hạn chế về nhận thức, tư

tưởng, đạo đức, lối sống, phương pháp, tác phong công tác, giải quyết các mối

quan hệ xã hội...

Tình hình trên đang đòi hỏi CTTN ở đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ HL,SSCĐ

phải không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động. Mặt khác,

thực hiện Nghị quyết 51 của Bộ Chính trị (Khóa IX), đội ngũ CTV ở đơn vị cơ

sở được kiện toàn từ nhiều nguồn khác nhau, chất lượng không đồng đều; năng

lực CTĐ,CTCT nói chung, năng lực CTTN của CTV nói riêng còn hạn chế, chưa

đáp ứng ngang tầm với yêu cầu chức trách, nhiệm vụ. Vì vậy, bồi dưỡng năng

lực CTTN của đội ngũ CTV ở đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ HL,SSCĐ trong quân

đội hiện nay trở thành vấn đề cấp thiết, cần được đi sâu nghiên cứu làm sáng tỏ

7

cả về lý luận và thực tiễn, góp phần nâng cao chất lượng CTTN ở đơn vị cơ sở

và xây dựng đội ngũ CTV trong quân đội vững mạnh. Với ý nghĩa đó, nghiên

cứu sinh chọn vấn đề “Bồi dưỡng năng lực công tác thanh niên của đội ngũ

chính trị viên ở các đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu

Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn hiện nay” làm đề tài nghiên cứu.

2. Mục đích, nhiệm vụ, đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu

* Mục đích:

Trên cơ sở làm sáng tỏ những vấn đề cơ bản về lý luận, thực tiễn, đề xuất

những giải pháp cơ bản bồi dưỡng năng lực CTTN của đội ngũ CTV ở các đơn vị

cơ sở làm nhiệm vụ HL,SSCĐ Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn hiện nay.

* Nhiệm vụ:

- Luận giải làm rõ những vấn cơ bản về năng lực CTTN, bồi dưỡng năng

lực CTTN của đội ngũ CTV ở các đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ HL, SSCĐ.

- Đánh giá đúng thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân và rút ra một số kinh nghiệm

bồi dưỡng năng lực CTTN của đội ngũ CTV ở các đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ HL,

SSCĐ.

- Đề xuất những giải pháp cơ bản bồi dưỡng năng lực CTTN của đội ngũ

CTV ở các đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ HL,SSCĐ Quân đội nhân dân Việt Nam

giai đoạn hiện nay.

* Đối tượng nghiên cứu:

Bồi dưỡng năng lực CTTN của đội ngũ CTV

* Phạm vi nghiên cứu:

Hoạt động bồi dưỡng năng lực CTTN của đội ngũ CTV, bao gồm CTV và

CTV phó tiểu đoàn, đại đội ở các đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ HL,SSCĐ. Phạm vi

khảo sát thực tế chủ yếu tập trung ở một số trung đoàn bộ binh, trung đoàn, lữ

đoàn các quân, binh chủng làm nhiệm vụ HL,SSCĐ thuộc các đơn vị chủ lực ở

phía Bắc và phía Nam. Các tư liệu, số liệu sử dụng trong luận án được giới hạn

từ năm 2006 đến nay.

8

3. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phƣơng pháp nghiên cứu

*Cơ sở lý luận:

Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của

Đảng Cộng sản Việt Nam về công tác vận động quần chúng cách mạng, thanh

niên và CTTN; về cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ trong quân đội; các nghị

quyết, chỉ thị của Quân ủy Trung ương, chỉ thị, hướng dẫn của Tổng cục Chính

trị về CTTN, công tác giáo dục, đào tạo, xây dựng đội ngũ CTV và bồi dưỡng

năng lực CTTN của đội ngũ CTV.

* Cơ sở thực tiễn:

Thực tiễn hoạt động CTĐ,CTCT, CTTN và bồi dưỡng năng lực CTTN của

đội ngũ CTV ở các đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ HL,SSCĐ Quân đội nhân dân

Việt Nam; các tài liệu tổng kết CTĐ,CTCT, công tác cán bộ, CTTN, công tác

giáo dục, đào tạo đội ngũ CTV, bồi dưỡng năng lực CTTN của đội ngũ CTV.

Các số liệu điều tra, khảo sát của tác giả trong quá trình nghiên cứu thực tiễn.

* Phương pháp nghiên cứu:

Dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, luận án vận dụng

tổng hợp phương pháp nghiên cứu của các khoa học liên ngành và chuyên

ngành, trong đó đặc biệt chú trọng kết hợp các phương pháp phân tích, tổng hợp,

lôgic - lịch sử, hệ thống cấu trúc, so sánh, điều tra khảo sát, tổng kết thực tiễn và

phương pháp chuyên gia.

4. Đóng góp mới về khoa học của luận án

- Nêu ra quan niệm về năng lực CTTN và quan niệm, tiêu chí đánh giá bồi

dưỡng năng lực CTTN của đội ngũ CTV ở các đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ

HL,SSCĐ Quân đội nhân dân Việt Nam.

- Rút ra những kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực CTTN của đội ngũ CTV ở

các đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ HL,SSCĐ Quân đội nhân dân Việt Nam.

- Đề xuất một số nội dung, biện pháp bồi dưỡng kiến thức, kinh nghiệm,

phương pháp công tác, kỹ năng hoạt động CTTN cho đội ngũ CTV ở các đơn vị

9

cơ sở làm nhiệm vụ HL,SSCĐ Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn hiện nay.

5. Ý nghĩa của luận án

Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần cung cấp cơ sở khoa học cho cấp

uỷ, tổ chức đảng, chính uỷ, CTV, người chỉ huy, cơ quan chính trị, đội ngũ cán bộ

chính trị các đơn vị cơ sở trong quân đội vận dụng bồi dưỡng năng lực CTTN của

đội ngũ CTV, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả CTTN ở đơn vị, xây dựng

đơn vị VMTD, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Luận án có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu, giảng dạy

và học tập môn CTĐ,CTCT trong các nhà trường quân đội.

6. Kết cấu của luận án

Luận án gồm phần mở đầu, 4 chương (8 tiết), kết luận, danh mục tài liệu

tham khảo và phụ lục.

10

Chƣơng 1

TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU

CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

1.1. Những công trình nghiên cứu ở nƣớc ngoài

Thanh niên và CTTN là vấn đề có ý nghĩa chiến lược nên được các nhà

lãnh đạo, quản lý, các nhà khoa học ở các quốc gia trên thế giới quan tâm. Đã có

rất nhiều bài phát biểu, bài viết của các nhà lãnh đạo các nước trong khu vực và

trên thế giới, cũng như các công trình nghiên cứu của các nhà khoa học bàn về

thanh niên và CTTN. Đặc biệt, các nhà khoa học, chính trị, quân sự Xô Viết và

Trung Quốc đã nghiên cứu khá sâu sắc, toàn diện về thanh niên, CTTN.

1.1.1. Các công trình khoa học ở Liên Xô

Những nguyên lý Lê-nin-nit về giáo dục thanh niên của Phó tiến sĩ sử học

X.M.Lê-pê-khin, Nxb Lê-nin-Grat, 1975. Dựa trên cơ sở Học thuyết Mác -

Lênin về vai trò lãnh đạo của Đảng đối với việc giáo dục thanh niên, tác giả đã

luận giải làm rõ nội dung những nguyên lý Lê-nin-nit về giáo dục thanh niên;

phương pháp, hình thức và kinh nghiệm trong công tác giáo dục đoàn viên thanh

niên của Đoàn thanh niên cộng sản Lênin Liên Xô. Trong đó, tác giả đã luận giải

sâu sắc “những nguyên tắc cơ bản” của sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Liên Xô

đối với Đoàn Thanh niên Cộng sản Lênin Liên Xô. Theo tác giả, sự lãnh đạo của

Đảng đối với Đoàn Thanh niên cộng sản là toàn diện trên tất cả các mặt, các hoạt

động của Đoàn, từ “hướng dẫn Đoàn làm công tác giáo dục cộng sản chủ nghĩa

cho thế hệ trẻ” đến “lựa chọn, sắp xếp, giáo dục, bồi dưỡng cán bộ, củng cố đội

ngũ nòng cốt của Đảng trong Đoàn”...[67, tr.52-53].

Trong cuốn Bàn về thanh niên của M.I.Calinin, Nxb Thanh niên, Hà Nội

1982. Bằng những trải nghiệm của bản thân, tác giả đã đúc rút những kinh nghiệm

quý báu trong công tác giáo dục thanh niên, đồng thời ông cũng đưa ra những yêu

cầu cụ thể về phẩm chất, năng lực, phương pháp tác phong công tác của cán bộ làm

CTTN nói chung, cán bộ đoàn nói riêng. Theo M.I.Calinin: Trong công tác với

11

thanh niên, không được phép sao chép một cách thiếu suy nghĩ những phương pháp

của “ người lớn tuổi”, cũng như không được dùng mệnh lệnh hành chính mà chúng

ta thường gặp trong các tổ chức kinh tế... “Điều quan trọng ở đây là phải tính đến

những đặc điểm lứa tuổi của thanh niên, đến tính nhạy cảm đặc biệt của họ, đến

lòng khao khát của họ vươn tới những lý tưởng cao đẹp...”; “Việc coi thường những

đặc điểm lứa tuổi chỉ có thể làm cho công tác đoàn bị khô héo, cằn cỗi đi, chỉ có thể

làm cho thanh niên khiếp sợ và xa lánh Đoàn” [10, tr.13,14].

Về CTTN trong quân đội, Đại tướng Quân đội Liên Xô A.A. Ê-pi-sép, tác

giả cuốn sách Một số vấn đề Công tác đảng công tác chính trị trong các lực

lượng vũ trang Liên Xô, Nxb QĐND, Hà Nội, 1978, đã luận giải làm rõ sự lãnh

đạo của Đảng đối với các tổ chức Đoàn thanh niên cộng sản trong Quân đội và

Hải quân Liên Xô. Theo tác giả, đoàn viên thanh niên trong Quân đội và Hải

quân là cánh tay đắc lực của các cán bộ chỉ huy, các cơ quan chính trị và các tổ

chức đảng; là lực lượng có vai trò ngày càng quan trọng trong huấn luyện chiến

đấu và trong việc hoàn thành các nhiệm vụ công tác khác. Do vậy, tổ chức đảng,

cơ quan chính trị phải thường xuyên lãnh đạo và hướng dẫn Đoàn thanh niên.

Cũng theo tác giả, hiệu quả công tác đoàn ở đơn vị phụ thuộc vào trình độ năng

lực, uy tín của đội ngũ cán bộ đoàn. Do đó, các cấp uỷ đảng, người chỉ huy, cơ

quan chính trị, nhất là các “chỉ huy phó phụ trách chính trị và các bí thư Đảng”

phải thường xuyên chăm lo bồi dưỡng kiến thức, kinh nghiệm, phương pháp tác

phong công tác cho đội ngũ cán bộ đoàn. Tuy nhiên, theo tác giả, “phương pháp

cơ bản để nâng cao trình độ nghiệp vụ của cán bộ đoàn cũng giống như của các

cốt cán của Đảng vẫn là tự học” [57, tr.206].

Ngoài ra, bàn về thanh niên và CTTN còn có các công trình nghiên cứu của

các tác giả như: Cán bộ đoàn phải là người như thế nào của A.Vi-nô-gra-đôp,

Nxb Thanh niên, Hà Nội, 1979; Hình thành niềm tin Cộng sản cho thế hệ trẻ của

V.A.Xu-khôm-lin-xki, Nxb Thanh niên, Hà Nội, 1983; Tâm lý học về công tác

của người bí thư chi đoàn của I.Umanxki, A.Lutoskin, Nxb Thanh niên, Hà Nội,

1984; Đào tạo và giáo dục cán bộ đoàn của V.I.Vanôp và B.Lixin, Nxb Thanh

12

niên, Hà Nội, 1985; Giáo dục trong thực tiễn của A.X.Ma-ca-ren-cô, Nxb Thanh

niên, Hà Nội, 1990; Thanh niên trong quá trình tái sản xuất xã hội của

V.I.Tsuprov, Viện xã hội học, Hà Nội, 1998; Công tác đảng, công tác chính trị

trong các lực lượng vũ trang Xô Viết thời kỳ 1918 - 1973, Viện lịch sử quân sự,

Bộ Quốc phòng Liên Xô, Nxb QĐND, Hà Nội, 1976. Với những cách tiếp cận

khác nhau, các công trình đã luận bàn về vai trò của thanh niên và CTTN; nội

dung, phương thức giáo dục thanh niên; yêu cầu về phẩm chất, năng lực, phương

pháp tác phong công tác của cán bộ làm CTTN và cán bộ đoàn; những kinh

nghiệm trong đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ năng lực công tác nói chung,

năng lực CTTN nói riêng của đội ngũ cán bộ đoàn.

1.1.2. Các công trình khoa học ở Trung Quốc

Ở Trung Quốc, CTTN nói chung, CTTN trong Quân Giải phóng nhân dân

Trung Quốc nói riêng được các nhà lãnh đạo, quản lý, các nhà khoa học quan tâm

nghiên cứu. Giáo trình công tác chính trị của Quân Giải phóng nhân dân Trung

Quốc dùng trong các học viện, nhà trường trong thời kỳ mới do Nxb Đại học quốc

phòng Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc xuất bản và phát hành tháng 10

năm 1987 (hiện đang sử dụng), người dịch Dương Minh Hào, Dương Thuỳ Trang,

phòng biên tập sách quốc tế, Nxb QĐND, Hà Nội. Trong đó, tập thể tác giả Chư

Mãn, Lưu Vĩnh Thọ, Triệu Canh Quần, Chu Nghị Đỉnh đã luận giải làm rõ vị trí,

vai trò của CTTN trong quân đội; phân tích làm rõ tính chất, vai trò, hệ thống tổ

chức chi đoàn ở đại đội; vị trí, vai trò của đội ngũ CTV và cán bộ đoàn đối với

CTTN ở đơn vị. Theo tập thể tác giả, để nâng cao chất lượng công tác chi đoàn ở

đại đội, một mặt phải tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ đảng, CTV, người

chỉ huy, cơ quan chính trị; tích cực đổi mới nội dung, hình thức hoạt động của chi

đoàn; mặt khác “phải thường xuyên chăm lo bồi dưỡng nâng cao trình độ tư tưởng

và năng lực hoạt động thực tế của cán bộ đoàn”. Về nội dung, hình thức bồi dưỡng

năng lực công tác cho cán bộ đoàn bao gồm: Tổ chức cho họ “học tập chủ nghĩa

Mác - Lênin; đường lối, phương châm, chính sách của Đảng; truyền thống và kinh

nghiệm tốt đẹp về công tác Đoàn thanh niên cộng sản, không ngừng nâng cao giác

13

ngộ chính trị và trình độ nghiệp vụ”; “giáo dục họ nhiệt tình công tác thanh niên,

nghiên cứu sâu về công tác thanh niên, làm cho họ biết làm công tác giáo dục đoàn,

biết làm công tác tư tưởng, biết hoạt động xung quanh công tác trung tâm, biết tổ

chức hoạt động văn thể” [22, tr.454-455].

Trong cuốn Điều lệ công tác chính trị Quân giải phóng nhân dân Trung

Quốc (ban hành kèm theo thông tư ngày 5 tháng 12 năm 2003 của Ban Chấp hành

Trung ương Đảng Cộng sản Trung quốc), người dịch Dương Minh Hào, Triệu

Anh Ba, Phòng biên tập sách quốc tế, Nxb QĐND, Hà Nội, đã xác định rõ vị trí,

vai trò, nguyên tắc, cơ cấu tổ chức và hoạt động của tổ chức Đoàn thanh niên cộng

sản trong Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc; nhiệm vụ chủ yếu của tổ chức

đoàn; các quy định về nguyên tắc, thủ tục tiến hành đại hội đoàn các cấp; chức

trách, quyền hạn của ban chấp hành đoàn; chức trách, nhiệm vụ của CTV đại đội,

CTV tiểu đoàn đối với CTTN; công tác của người bí thư chi đoàn, liên chi đoàn.

Theo đó, CTV đại đội, CTV tiểu đoàn là người “Chỉ đạo công tác” của ban chấp

hành chi đoàn, liên chi đoàn Thanh niên Cộng sản của đơn vị [129, tr. 51,53]; bí thư

chi đoàn, liên chi đoàn là người “Chủ trì công việc hàng ngày” của chi đoàn, liên

chi đoàn [129, tr.82]. Bí thư chi đoàn, liên chi đoàn phải căn cứ theo chỉ thị của chi

bộ, đảng uỷ và tổ chức đoàn cấp trên, kết hợp tình hình thực tế ở chi đoàn, liên chi

đoàn; xác định và triển khai công tác thảo luận của ban chấp hành chi đoàn, liên chi

đoàn; kiểm tra tình hình thực hiện nghị quyết của hội nghị chi đoàn, liên chi đoàn

và ban chấp hành chi đoàn, liên chi đoàn đề ra; đại diện ban chấp hành chi đoàn,

liên chi đoàn báo cáo công tác với hội nghị đoàn viên và tổ chức đoàn cấp trên; chủ

động duy trì mối quan hệ mật thiết với uỷ viên ban chấp hành chi đoàn, liên chi

đoàn, thường xuyên trao đổi tình hình, nghiên cứu công tác; báo cáo, xin ý kiến chỉ

đạo của đảng bộ, thủ trưởng cùng cấp về công tác…[129, tr.82-83].

1.2. Các công trình khoa học đã công bố ở trong nƣớc

1.2.1. Về thanh niên và công tác thanh niên

Với quan điểm nhất quán và xuyên suốt: “Công tác thanh niên là vấn đề

sống còn của dân tộc, là một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của

14

cách mạng” [28, tr.42] nên CTTN đã được Đảng ta và Bác Hồ đặt ra từ rất sớm.

Từ ngày thành lập đến nay, Đảng ta đã có rất nhiều nghị quyết chuyên đề về

CTTN. Chủ tịch Hồ Chí Minh có nhiều bài nói, bài viết quan trọng về thanh

niên và CTTN. Nhiều tập thể và cá nhân các nhà khoa học, từ nhiều góc độ tiếp

cận khác nhau đã có những công trình nghiên cứu về vấn đề này. Đặc biệt trong

những năm đổi mới, trước yêu cầu ngày càng cao của việc phát huy nhân tố

con người cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhiều công trình nghiên

cứu về thanh niên và CTTN đã được công bố. Tiêu biểu như:

Đề tài cấp bộ, mã số KTN - 96 - 01: Giáo dục lý tưởng cách mạng cho thế

hệ trẻ Việt Nam trong điều kiện lịch sử mới, do Phạm Đình Nghiệp làm chủ

nhiệm, nghiệm thu năm 1998. Đề tài đã tập trung phân tích làm rõ thực trạng của

việc giác ngộ lý tưởng cách mạng của thế hệ trẻ Việt Nam và công tác giáo dục

lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ, cùng một số những dự báo và các giải pháp

nhằm nâng cao hiệu quả của công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ

Việt Nam trong tình hình mới.

Đảng Cộng sản Việt Nam với công tác vận động thanh niên trong thời kỳ

đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước của Ban Dân vận Trung ương,

Nxb CTQG, Hà Nội 2001. Công trình nghiên cứu đã chỉ ra khái niệm về công

tác vận động thanh niên của Đảng; phân tích làm rõ những luận điểm cơ bản của

chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng ta về công

tác vận động thanh niên; đánh giá những mặt được và chưa được, nguyên nhân

thành công, hạn chế và đề xuất một số giải pháp nhằm đổi mới công tác vận

động thanh niên của Đảng ta trong thời kỳ đẩy mạnh CNH,HĐH đất nước.

Đề tài khoa học Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam trong thời kỳ

công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước của Trung ương Đoàn Thanh niên

cộng sản Hồ Chí Minh, nghiệm thu tháng 7 năm 2002. Trên cơ sở quán triệt

và cụ thể hoá quan điểm của Đảng, tư tưởng Hồ Chí Minh về thanh niên và

CTTN; xuất phát từ hoàn cảnh, điều kiện khách quan của đất nước và xu

15

hướng phát triển của tình hình, đề tài đã xác định chính sách, mục tiêu và hệ

thống các giải pháp để thực hiện chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam

đến năm 2010.

Ngoài ra, bàn về thanh niên và CTTN còn có các đề tài: Quan hệ biện

chứng giữa truyền thống và hiện đại trong giáo dục đạo đức cho thanh niên Việt

Nam hiện nay, Luận án tiến sĩ Triết học của Lê Thị Hoài Thanh, Học viện Chính

trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2003; Phát triển lý tưởng Xã hội Chủ nghĩa

cho thanh niên Việt Nam hiện nay của Nguyễn Đức Tiến, Nxb CTQG, Hà Nội,

2005; Biến động cơ cấu xã hội giai cấp và vấn đề giáo dục chính trị cho thanh niên

ở nước ta của Phùng Văn Thiết, Nxb QĐND, Hà Nội, 2006... Các đề tài, luận án

trên đã luận bàn xoay quanh các vấn đề về giáo dục chính trị, truyền thống, đạo

đức, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh niên giai đoạn hiện nay. Mặc dù

không trực tiếp bàn về CTTN ở các đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ HL,SSCĐ, song

kết quả nghiên cứu của các đề tài, luận án là một trong những cơ sở quan trọng

để xác định mục tiêu, nội dung nhiệm vụ CTTN trong quân đội hiện nay nói

chung, ở đơn vị cơ sở làm nhiệm vụ HL,SSCĐ nói riêng.

Tiếp cận nghiên cứu về thanh niên và CTTN ở phạm vi, góc độ khác nhau

còn có các bài báo khoa học như: Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công

tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá của Trần Lưu Hải,

Tạp chí Xây dựng Đảng, số 7 - 2008; Giáo dục truyền thống cho thanh niên trong

thời kỳ hội nhập của Trương Hoàng Giang, Tạp chí Thanh niên, Số 25 - tháng 10 -

2008; Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và quản lý Nhà nước về công tác thanh

niên của Dương Tự Đam, Tạp chí Thanh niên, Số 1- tháng 1 - 2009; Đổi mới

phương thức tập hợp thanh niên vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của

Nguyễn Hoàng Hiệp, Tạp chí Quốc phòng toàn dân, Số 3 - 2009; Tăng cường

giáo dục về văn hoá, lối sống cho thanh niên hiện nay của Nguyễn Năng Nam,

Tạp chí Thanh niên, Số 28 - tháng 10 - 2010; Vai trò của tổ chức đoàn trong tập

hợp thanh niên của Trần Thông, Tạp chí Thanh niên, Số 30 - tháng 10 - 2010;