Bội chi ngân sách nhà nước năm 2009: Vấn đề đặt ra và giải pháp

So 702)72009 Til CHfNH VI MO

BQI CHI NSNN NAM 2009

Van de dat ra va giai phap ,, .,: , : ,, LETH! VAN ANH

"ryoi chi Ngan sich Nha nudc (NSNN) duac hieu mot each chung nhat li sU vugit trqi ve chi tieu so

| ~ j vdi tien thu dUqic trong mgt thdi ky (nam tai khoa). Xd ly bgi chi NSNN iuon la mgt van de nh^y

"*- ^ cam, bdi nd khong chi tic dgng trudc mat ddi vdi nen kinh te ma con tic dgng den su phit trien

ben vdng cua moi quoc gia. Trong bdi canh kinh te toan cau dang co nhu'ng bien ddng ldn, khung

hoang tii chinh tai My vi nhieu quoc gia tren the gidi, kinh te budc vio giai doan suy thoai. Viec xd ly

bgi chi NSNN nhu the nio de dn dinh vi mo, thuc hien hieu qua cic muc tieu chien lugc ve phit trien

kinh te- xa hoi, thuc day tang trudng kinh te va dua nen kinh te vugt qua thdi ky kho khan, khdng hoang

dang li van de cap bich hien nay cua Vigt Nam.

Bdi cinh suy giim kinh te hien

nay buoc dat ra yeu cau bpi chi

bdi nlu khcng dat ra mgt mUc tran

bgi chi cao hon giai doan truOc

mit, se anh hudng true tiep tOi

viec thuc hien myc tieu tdng qudt

Id duy tri tang trudng kinh t l d mUc

hop ly, on djnh vT mo vd dam bi o

an sinh xd hgi.

Theo bao cdo ciia Bo Tdi chi'nh,

nam 2008, bgi chi ngdn sdch giO 6

mUc 66.200 ty ddng, bang 4,95%

GDP. Trong bdi canh kinh te suy

giim, bpi chi ngan sach nam 2009

se vugt qua 4,82% GDP, mUc da

dugc Qud'c hpi thdng qua hdi cudi

ndm 2008. Chi'nh phii de xuat mUc

bgi chi tdi da 8% GDP, tinh tuy thee

biln dpng ciia gid dau the the gidi:

Neu gia dau thd binh quan dgt

60 USD/thung thi ngan each se hgt

thu khoang 7.600 ty dong. Khi dd,

mdc bdi chi se ia 6,4% GDP.

TrUdng hgp gia dau xudng cdn

50 USD/thung, se giam 27.300 ty

dong, vdi mUc bdi chi tuang Ung ia

7,2% GDP. , ' , Neu gia dau xudng mUc 40

USD/thung thi se giam thu tdi

47.000 ty ddng. Ty le bdi chi khi dd

se ii 8,3% GDP.

Nguyen nhan bgi chi NSNN

Tren phUOng di$n ly thuyet, cd 2

nhdm nguy§n nhdn cO bi n gdy ra

bpi chi NSNN:

- Nhom nguyen nhdn thU nhit la

tdc ddng ciia chu ky kinh doanh.

Khung being lam chp thu nhdp

ciia Nhd nuOc CP Igi, nhung nhu

c i u chi Igi tdng Ien, d l giai quyet

nhOng kho khan mdi ve kinh t l vd

xa hpi. Dieu do lam cho mUc bpi

chi NSNN tang Ien, (3 giai dean

kinh te phdn thjnh, thu ciia Nha

nudc se tang Ien, treng khi chi

khcng phai tang tuong Ung, Dieu

de lam giam mUc bpi chi NSNN.

MUc bpi chi do tac dpng ciia chu

ky kinh deanh gay ra dugc gpi Id

bpi chi chu ky.

- Nhdm nguyen nhan thU hai Id

tdc dpng cua chfnh sach cO d u

thu chi ciia Nha nudc. Khi Nha

nUOc thyc hien chinh sach day

manh dau ty, kich thich tieu diing

se lam tang mUc bpi chi NSNN.

NgUOc lai, thuc hien chinh sdch

giam dau tu va tieu diing ciia Nha

nudc thi mUc bpi chi NSNN se

giam bdt, MUc bpi chi dc tac dpng

ciia chinh sdch cP d u thu chi gdy

ra duoc gpi la bpi chi co cau.

Trong dieu kien binh thuOng

(khdng co chien tranh, khcng co

thien tai ldn,...), tdng hpp ciia bpi

chi chu ky va bpi chi cO cau se la

bpi chi NSNN.

Co the thay, nguyen nhan chinh

din den tang bgi chi NSNN 2009

Id do thu ngan sach da giam

dang ke, treng khi hang ipgt

chi'nh sach kich thi'ch tai chi'nh

dugc ban hanh.

Viec xdy dung ke beach chi

ngdn sach tren cO sd cdc yeu td:

tang trudng GDP 6,5%; gid dau

thd binh qudn '70 USD/thung; kim

nggch xuat khau tang 13%, Thuc

te, trong quy 1/2009, gia dau the

dap dpng tU 40-50 USD/thiing;

tdc dp tdng trUdng quy 1/2009 chf

dgt 3,1%; va xuat khau da tang

rat thap 2,4%, DU kien tang

trudng giam tU 6,5% xudng 5%

thi thu ngan sach se giam thee.

Tdng thu ngan sach 4 thang dau

nam nay giam gan 20% sp vdi

cung ky nam 2008, Bp Tai chinh

du kien, sd thu ngan sdch se byt

giam kheang 29.000 - 63.000 ty

ddng SP vdi dy tpdn. Trpng dd,

giim thu dp suy giam kinh te vd

mien, giim, gidn cdc Icgi thui

vdp kbping 40.000 ty ddng.

Thu ngan sdch chju inh hydng

rat Idn tU gia di u (nam 2008, thu

tu dau thd chiem khoang 25% tdng

thu ngan sach), ngeai ra cdn mot

sd chinh sach lien quan khac nhu

gian thu thui thu nhap ca nhdn,

gian va giam thue thu nhap doanh

nghiep, giam 50% thue VAT.,.;

hogt dpng si n xuat kinh dpanh

trpng nuOc gdp nhieu khd khdn;

thj trudng bat dong si n vd chUng

khodn di xudng ket qu i dan tOi

giam thu ngan sach kha ldn, gdy

ap luc Ien tham hut ngan sach.

Trong khi do, neu giam chi theo

thi se anh hudng rat Idn den cdc

heat dpng ciia Nha nudc, dac biet

la chinh sach an sinh xa hpi, MUc

chi ngan sach nam nay rat lOn.

Mac du chua cd con sd thdng kg

chfnh thUc trpng quy 1/2009

nhung nhOng thang di u 2009,

Chi'nh phii da bd ra nhUng khoin

ngdn sdch kha lOn giai quylt nhu

c i u vdn cho doanh nghiep (gdi

kich ci u 17 nghln ty ddng vd

kheang 1 ty USD che he trg ldi

suat 4%), giai quyet an sinh xd

hpi, phdng chdng djch benh.,,

Thuc hien bpi chi trpng bdi canh

Tap chi nghien cijfu tai chinh he toan 9