Biện pháp hình thành kĩ năng hoạt động nhóm cho trẻ 4 – 5 tuổi thông qua trò chơi đóng vai theo chủ đề

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA GIÁO DỤC MẦM NON

-----------------------------------------------

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

TÊN ĐỀ TÀI

BIỆN PHÁP HÌNH THÀNH KĨ NĂNG HOẠT

ĐỘNG NHÓM CHO TRẺ 4-5 TUỔI THÔNG

QUA TRÒ CHƠI ĐÓNG VAI THEO CHỦ ĐỀ

Người hướng dẫn khoa học : TS Bùi Việt Phú

Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Bích

Lớp : 12SMN1

Đà Nẵng, tháng 4/2016

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài.....................................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu...............................................................................................2

3. Khách thể và đối tượng và nghiên cứu....................................................................3

4. Giả thuyết khoa học.................................................................................................3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu ..............................................................................................3

6. Phạm vi nghiên cứu.................................................................................................3

7. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................3

8. Đóng góp của đề tài.................................................................................................4

9. Cấu trúc của đề tài...................................................................................................5

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VIỆC HÌNH THÀNH KỸ NĂNG HOẠT

ĐỘNG NHÓM CHO TRẺ 4- 5 TUỔI THÔNG QUA TCĐVTCĐ ......................6

1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề.................................................................................6

1.1.1. Những nghiên cứu trên thế giới ........................................................................6

1.1.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam.........................................................................8

1.2. Các khái niệm chính của đề tài.......................................................................10

1.2.1. Khái niệm kĩ năng ...........................................................................................10

1.2.2. Kĩ năng hoạt động nhóm.................................................................................12

1.2.3. Trò chơi đóng vai theo chủ đề.........................................................................13

1.3. Một số vấn đề lý luận về việc hình thành kĩ năng hoạt động nhóm của trẻ

4- 5 tuổi thông qua trò chơi ĐVTCĐ.....................................................................13

1.3.1. Mục đích, ý nghĩa của việc hình thành kĩ năng hoạt động nhóm thông qua trò

chơi ĐVTCĐ đối với sự phát triển nhân cách của trẻ...............................................13

1.3.2. Một số biểu hiện kĩ năng hoạt động nhóm của trẻ 4- 5 tuổi thông qua trò chơi

đóng vai theo chủ đề .................................................................................................14

1.3.3. Nội dung hình thành kĩ năng hoạt động nhóm cho trẻ 4- 5 tuổi .....................17

1.3.4. Phương pháp hình thành kĩ năng hoạt động nhóm cho trẻ 4- 5 tuổi...............18

1.4. Lý luận về trò chơi đóng vai theo chủ đề nhằm hình thành kĩ năng hoạt

động nhóm cho trẻ 4- 5 tuổi ở trường mầm non ..................................................19

1.4.1. Vai trò của biện pháp hình thành kĩ năng hoạt động nhóm trong trò chơi

ĐVTCĐ đối với trẻ 4- 5 tuổi.....................................................................................19

1.4.2. Trò chơi đóng vai theo chủ đề và đặc điểm của nó.........................................20

1.4.2.1 Trò chơi đóng vai theo chủ đề.......................................................................20

1.4.2.2 Đặc điểm của trò chơi ĐVTCĐ. ..................................................................21

1.4.2.3 Chơi là phương tiện hình thành kĩ năng hoạt động nhóm có hiệu quả đối với

trẻ 4- 5 tuổi ................................................................................................................23

1.5. Đặc điểm tâm sinh lí của trẻ 4-5 tuổi..............................................................24

1.5.1 Đặc điểm tâm lí trẻ 4-5 tuổi ............................................................................24

1.5.2 Đặc điểm sinh lí trẻ 4-5 tuổi:............................................................................26

1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc hình thành kĩ năng hoạt động nhóm đối

với trẻ 4- 5 tuổi........................................................................................................27

1.6.1 Sự trưởng thành của bản thân trẻ .....................................................................27

1.6.2 Môi trường giáo dục ( nhà trường, gia đình, xã hội) ......................................27

1.6.2.1 Yếu tố giáo dục nhà trường...........................................................................27

1.6.2.2 Yếu tố giáo dục gia đình ...............................................................................28

1.6.2.3 Yếu tố xã hội .................................................................................................28

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG VIỆC HÌNH THÀNH KĨ NĂNG HOẠT ĐỘNG

NHÓM CHO TRẺ 4- 5 TUỔI THÔNG QUA TCĐVTCĐ Ở MỘT SỐ

TRƯỜNG MN TRÊN ĐỊA BÀN TP ĐÀ NẴNG..................................................31

2.1. Khái quát về công tác điều tra khảo sát.........................................................31

2.1.1. Mục đích khảo sát ...........................................................................................31

2.1.2. Đối tượng, địa bàn và thời gian khảo sát ........................................................31

2.1.3. Nội dung khảo sát............................................................................................31

2.1.4. Phương pháp khảo sát .....................................................................................31

2.2. Kết quả khảo sát thực trạng hình thành kĩ năng hoạt động nhóm cho trẻ 4- 5 tuổi

thông qua TCĐVTCĐ ở một số trường mầm non trên địa bàn TP Đà Nẵng...........32

2.2.1. Thực trạng nhận thức của giáo viên về sự cần thiết phải hình thành kĩ năng

hoạt động nhóm cho trẻ 4- 5 tuổi thông qua TCĐVTCĐ ở trường mầm non ..........32

2.2.2. Thực trạng biểu hiện kĩ năng hoạt động nhóm của trẻ 4- 5 tuổi thông qua

TCĐVTCĐ ở các trường mầm non quận Hải Châu- Thành phố Đà Nẵng..............40

2.2.2.1 Xây dựng tiêu chí và thang đánh giá.............................................................40

2.2.2.2. Thực trạng mức độ biểu hiện kĩ năng hoạt động nhóm của trẻ 4- 5 tuổi

thông qua TCĐVTCĐ ở trường mầm non Dạ Lan Hương và trường mầm non 20/10

- Thành phố Đà Nẵng................................................................................................42

2.3. Đánh giá chung thực trạng..............................................................................45

2.3.1 Ưu điểm............................................................................................................45

2.3.2 Hạn chế............................................................................................................45

2.4. Nguyên nhân thực trạng..................................................................................46

2.4.1 Nguyên nhân khách quan .................................................................................46

2.4.2 Nguyên nhân chủ quan.....................................................................................46

CHƯƠNG 3. BIỆN PHÁP HÌNH THÀNH KĨ NĂNG HOẠT ĐỘNG NHÓM

CHO TRẺ 4- 5 TUỔI THÔNG QUA TCĐVTCĐ ...............................................48

3.1. Nguyên tắc chung đề xuất các biện pháp.......................................................48

3.2. Một số biện pháp hình thành kĩ năng hoạt động nhóm cho trẻ 4- 5 tuổi

thông qua TCĐVTCĐ ở trường mầm non ...........................................................49

3.2.1. Biện pháp 1: Khuyến khích trẻ cùng nhau làm đồ chơi, hướng trẻ đến hoạt

động nhóm.................................................................................................................49

3.2.2. Biện pháp 2: Tạo điều kiện cho trẻ cùng nhau tìm kiếm phương tiện thực hiện

ý tưởng chơi của nhóm..............................................................................................51

3.2.3. Biện pháp 3 : Khuyến khích trẻ nhận xét, đánh giá kết quả hoạt động của

nhóm..........................................................................................................................52

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .....................................................................54

3.4. Khảo nghiệm mức độ cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp ............55

3.4.1. Mục đích khảo nghiệm....................................................................................55

3.4.2. Đối tượng, hình thức, nội dung, thời gian khảo nghiệm.................................55

3.4.3. Kết quả khảo nghiệm ......................................................................................55

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.........................................................................58

1. Kết luận................................................................................................................58

2. Khuyến nghị.........................................................................................................59

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................60

PHỤ LỤC

DANH MỤC BẢNG, BIỂU

Bảng 2.1 Nhận thức của giáo viên về mức độ cần thiết của việc hình thành kĩ năng

hoạt động nhóm cho trẻ 4-5 tuổi thông qua trò chơi đóng vai theo chủ đề

ở trường mầm non.....................................................................................32

Bảng 2.2 Nhận thức của giáo viên về vai trò của TCĐVTCĐ trong việc hình thành

kĩ năng HĐN cho trẻ 4- 5 tuổi. .................................................................33

Bảng 2.3 Nhận thức của giáo viên về biểu hiện đặc trưng của kĩ năng hoạt động

nhóm của trẻ thông qua trò chơi đóng vai theo chủ đề.............................34

Bảng 2.4 Nhận thức của giáo viên về những khó khăn thường gặp trong quá trình

hình thành kĩ năng HĐN cho trẻ thông qua trò chơi ĐVTCĐ.................35

Bảng 2.5 Nhận thức của giáo viên về ý nghĩa của việc hình thành kĩ năng hoạt động

nhóm thông qua trò chơi ĐVTCĐ ............................................................37

Bảng 2.6 Nhận thức của giáo viên về vai trò của người giáo viên trong việc tổ chức

trò chơi đóng vai theo chủ đề cho trẻ ở trường mầm non.........................38

Bảng 2.8: Thực trạng mức độ biểu hiện kĩ năng hoạt động nhóm của trẻ 4- 5 tuổi

(lấy % của các mức độ được xếp loại)......................................................42

Bảng 3.1 Nhận thức của giáo viên về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp

hình thành kĩ năng hoạt động nhóm cho trẻ 4- 5 tuổi thông qua trò chơi

đóng vai theo chủ đề ở các trường mầm non quận Hải Châu, thành phố

Đà nẵng .....................................................................................................55

Biểu đồ 2.1: Mức độ biểu hiện kĩ năng hoạt động nhóm của trẻ 4- 5 tuổi (lấy % của

các mức độ được xếp loại)....................................................................43

DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT

HĐN : Hoạt động nhóm

TCĐVTCĐ : Trò chơi đóng vai theo chủ đề

MN : Mầm non

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trẻ em như búp trên cành

Biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan

Lứa tuổi mẫu giáo là một quãng đường có tầm quan trọng đặc biệt trong quá

trình phát triển chung của trẻ em. Đúng như L.N Tonxtoi đã nhận định “ Tất cả

những gì mà đứa trẻ sẽ có sau này khi trở thành người lớn đều thu nhận được trong

thời thơ ấu. Trong quãng đời còn lại, những cái mà nó thu nhận được chỉ đáng một

phần trăm trong cái đó mà thôi”.

Trẻ em trong giai đoạn từ 3-6 tuổi là giai đoạn có những thay đổi nhanh về

mặt thể chất và tâm lí trẻ: trẻ vừa bước qua giai đoạn khủng hoảng của tuổi lên 3 và

phải chuẩn bị những tiền đề quan trọng để bước vào lớp 1.

Với sự phát triển nhanh chóng về mặt xã hội, các bà mẹ thường lo lắng khi

thấy trẻ chơi quá nhiều. Thử đặt câu hỏi: Liệu rằng họ có nhận thức được tầm quan

trọng của hoạt động vui chơi ở trẻ hay không? Liệu họ có thấy được toàn bộ đời

sống tâm lí trẻ bị ảnh hưởng bởi hoạt động chủ đạo- TCĐVTCĐ- và có đưa ra

những phương pháp tích cực trong việc tổ chức hoạt động vui chơi cho trẻ.

Kĩ năng làm việc nhóm càng quan trọng hơm khi loài người bước vào nền

kinh tế tri thức. Việc hình thành và trau dồi các kỹ năng sống cơ bản cho trẻ là điều

vô cùng cần thiết bởi kỹ năng sống chính là những hành trang cơ bản để các em

bước vào đời. Có thể kể tới những kỹ năng cơ bản cần thiết cho trẻ hiện nay như: kỹ

năng giao tiếp, kỹ năng bản vệ bản thân, kỹ năng thuyết trình, kỹ năng làm việc

nhóm…Cùng với sự phát triển của xã hội hiện đại, việc tổ chức làm việc theo nhóm

ngày càng phổ biến.. . Người xưa thường có câu : “Một cây làm chẳng nên non- Ba

cây cụm lại nên hòn núi cao” chính là đánh giá cao vai trò của nhóm trong công

việc cũng như trong cuộc sống. Chính vì thế việc chú trọng khai thác các tiềm năng

của trẻ, phát triển kĩ năng xã hội cho trẻ, trong đó có kĩ năng hoạt động nhóm là vấn

đề rất cần thiết. Điều này không chỉ giúp cho trẻ hòa đồng hơn với những người

xung quanh mà còn giúp cho trẻ có được kết quả tốt nhất trong học tập và lao động.