Bí mật chưa biết về cơ thể người

C⁄ THœÕ NG¤⁄¬I 1

http://ebooks. vdcmedia. com

MUÅC LUÅC

1. V“ SAO NO£I NAƒO CA¬NG DU¬NG CA¬NG TH÷NG MINH?................................................ 13

2. KHAI THA£C BA£N C ÃU NAƒO PHAÃI CO£ L⁄ÅI G“? ............................................................. 14

3. CA£C B÷Å PH ÅN CUÃA ¿AÅI NAƒO ¿¤⁄ÅC PH N C÷NG NH¤ THœÀ NA¬O? .......................... 15

4. CO£ PHAÃI NAƒO L⁄£N H⁄N LA¬ TH÷NG MINH H⁄N KH÷NG? ........................................ 17

5. V“ SAO NG¤⁄¬I GIA¬ HAY QUœN NH¤ƒNG VIœÅC G ÃN ¿ Y, NH⁄£ ROƒ NH¤ƒNG VIœÅC

TH⁄¬I TREÃ? ......................................................................................................................... 19

6. VIœÅC DU¬NG ¿ ÃU ¿A£NH BO£NG CO£ LA¬M NAƒO CO£ B’ CH ÀN ¿÷ÅNG KH÷NG? ............ 20

7. V“ SAO CHœÀT NAƒO LA¬ TIœU CH— ¿œÕ KHŸ»NG ¿’NH S¤Å S÷ÀNG CUÃA CON NG¤⁄¬I KœÀT

THU£C? ................................................................................................................................ 21

8. TH ÃN ¿÷ÃNG VA¬ CA£C EM BE£ B“NH TH¤⁄¬NG CO£ G“ KHA£C NHAU? .......................... 22

9. NœÀU NG÷ÃI X÷ÕM L U TH“ KHI ¿¤£NG D ÅY SEƒ CAÃM TH ÀY CHO£NG MŸÅT, HOA MŸÆT,

TAÅI SAO? ............................................................................................................................ 23

10. V“ SAO KHI T¤£C GI ÅN, TA LAÅI KH÷NG MU÷ÀN ŸN C⁄M? ........................................ 23

11. V“ SAO T¤Å M“NH CU¬ SEƒ KH÷NG CAÃM TH ÀY BU÷ÃN C¤⁄¬I? ..................................... 24

12. V“ SAO NO£I DA LA¬ KH— QUAN L⁄£N NH ÀT CUÃA C⁄ THœÕ? ........................................ 25

13. V“ SAO MA¬U DA, TO£C VA¬ MŸÆT NG¤⁄¬I PH¤⁄NG ¿÷NG KHA£C NG¤⁄¬I PH¤⁄NG

T Y? ................................................................................................................................... 27

14. V“ SAO TREà EM C ÃN TŸÆM NŸÆNG NHIœÃU?................................................................. 28

15. V“ SAO V N TAY M÷ŒI NG¤⁄¬I KH÷NG GI÷ÀNG NHAU?............................................. 29

16. V“ SAO M÷ŒI NG¤⁄¬I ¿œÃU CO£ L÷Œ R÷ÀN ⁄à BUÅNG?........................................................ 29

17. ŸN X“ D ÃU CO£ KHIœÀN CHO DA ¿EN H⁄N KH÷NG?................................................. 30

18. V“ SAO VA¬O MU¬A HE¬, TREÃ EM HAY N÷ÕI R÷M? ........................................................ 31

19. V“ SAO KHI MIœÅNG VœÀT TH¤⁄NG SŸÆP LA¬NH TH¤⁄¬NG CAÃM TH ÀY NG¤£A? ......... 32

20. V“ SAO MIœÅNG VœÀT TH¤⁄NG GŸÅP PHAÃI CH ÀT MŸÅN TH“ DœŒ XO£T?........................ 33

NhiÔÏu ta·c gia„ 2

http://ebooks. vdcmedia. com

21. V“ SAO MŸÅT THANH NIœN DœŒ PHA£T SINH N÷ÀT MUÅN?............................................ 34

22. V“ SAO DA NG¤⁄¬I GIA¬ TH¤⁄¬NG N÷ÕI NœÀP NHŸN? .................................................. 35

23. V“ SAO VA¬O MU¬A ¿÷NG, VA¬NH TAI VA¬ TAY M÷ÅT S÷À NG¤⁄¬I HAY B’ N¤£T NEÃ?.... 36

24. V“ SAO CO£ N÷ÀT RU÷ÃI? ................................................................................................ 36

25. ¿÷ÃI M÷ÃI CUÃA NG¤⁄¬I GIA¬ H“NH THA¬NH NH¤ THœÀ NA¬O?....................................... 37

26. V“ SAO LAÅI XU ÀT HIœÅN TREà CO£ L÷NG? .................................................................... 38

27. V“ SAO TO£C CUÃA M÷ÅT S÷À THANH, THIœÀU NIœN BAÅC S⁄£M? ................................... 38

28. V“ SAO ¿ ÃU C Y TO£C LAÅI B’ CHEÃ NHA£NH? ............................................................. 39

29. V“ SAO L÷NG MA¬Y KH÷NG DA¬I NH¤ TO£C? .............................................................. 40

30. L÷NG MA¬Y VA¬ L÷NG MI CO£ TA£C DUÅNG G“? ............................................................. 41

31. V“ SAO TO£C TH¤⁄¬NG RUÅNG? .................................................................................... 41

32. V“ SAO M÷ÅT S÷À NG¤⁄¬I ¿ ÃU CO£ G ÃU NHIœÃU? ......................................................... 42

33. C U NO£I "NG¤⁄¬I KHOÃE MOÅC TO£C, NG¤⁄¬I YœÀU MOÅC MO£NG TAY" CO£ C⁄ S⁄Ã

KHOA HOÅC KH÷NG?......................................................................................................... 43

34. V“ SAO KH÷NG NœN CŸÆT MO£NG TAY QUA£ S U? ..................................................... 44

35. V“ SAO NHIœÃU TREà EM TH—CH CŸÆN MO£NG TAY? .................................................... 44

36. CO£ PHAÃI MA£U CH” LA¬ CH ÀT N¤⁄£C MA¬U ¿Oà KH÷NG?............................................ 45

37. V“ SAO KHA£C NHO£M MA£U TH“ KH÷NG THœÕ TIœÀP MA£U? ........................................ 46

38. MA£U CHAÃY TRONG C⁄ THœÕ NH¤ THœÀ NA¬O? ........................................................... 47

39. CO£ PHAÃI NHO£M MA£U M÷ÅT NG¤⁄¬I SU÷ÀT ¿⁄¬I KH÷NG THAY ¿÷ÕI? ........................ 48

40. MA£U NH N TAÅO CO£ ¤U ¿IœÕM G“? ............................................................................. 48

41. V“ SAO KHI CHAÅY, TIM ¿ ÅP NHANH H⁄N? .............................................................. 49

42. V“ SAO SAU KHI GI ÅT M“NH MŸÅT LAÅI TA£I XANH?................................................... 51

43. V“ SAO KHI DA B’ CHAÃY MA£U TH“ MA£U SEƒ T¤Å ¿÷ÅNG ¿÷NG LAÅI? ......................... 52

44. V“ SAO KHI DA B’ VA ¿ ÅP LAÅI H“NH THA¬NH ¿A£M B ÃM T—M? ............................... 52

45. V“ SAO CO£ LU£C ¿OÃ MŸÅT, T—A TAI? ............................................................................. 53

46. V“ SAO MU¬A XU N, CON NG¤⁄¬I DœŒ MœÅT MOÃI? ....................................................... 54

C⁄ THœÕ NG¤⁄¬I 3

http://ebooks. vdcmedia. com

47. V“ SAO VIœÅC CHO MA£U KH÷NG AÃNH H¤⁄ÃNG ¿œÀN S¤£C KHOÃE? ............................ 55

48. V“ SAO C⁄ BŸÆP CUÃA V ÅN ¿÷ÅNG VIœN MAÅNH H⁄N C⁄ BŸÆP NG¤⁄¬I B“NH

TH¤⁄¬NG? .......................................................................................................................... 56

49. KH— L¤ÅC CUÃA CON NG¤⁄¬I T¤¬ ¿ U MA¬ CO£? V“ SAO KHI KH ÕN C ÀP TH“ L¤ÅC C⁄

BŸÆP LAÅI R ÀT L⁄£N?............................................................................................................ 57

50. KHUNG X¤⁄NG C⁄ THœÕ G÷ÃM CO£ M ÀY THA¬NH PH ÃN? .......................................... 58

51. V“ SAO THANH, THIœÀU NIœN DœŒ B’ VEÅO C÷ÅT S÷ÀNG? ............................................. 59

52. V“ SAO TRONG M÷ÅT NGA¬Y, CHIœÃU CAO CUÃA C⁄ THœÕ CO£ THAY ¿÷ÕI?................... 60

53. V“ SAO VIœÅC TH¤⁄¬NG XUYœN TH⁄à BŸ«NG MIœÅNG KH÷NG T÷ÀT CHO S¤£C KHOÃE?

........................................................................................................................................... 60

54. V“ SAO TA H—T VA¬O KH— ÷XY NH¤NG LAÅI TH⁄à RA KH— CO2? ................................ 61

55. TH¤ÅC PH ÕM TA ŸN VA¬O BIœÀN ¿I ¿ U? ................................................................... 62

56. V“ SAO DAÅ DA¬Y KH÷NG T¤Å TIœU HO£A M“NH? ......................................................... 63

57. TAÅI SAO BUÅNG ¿O£I HAY CO£ TIœÀNG "U¬NG UÅC"? ....................................................... 64

58. V“ SAO KH÷NG NœN V¤¬A ŸN, V¤¬A XEM SA£CH BA£O? .............................................. 65

59. V“ SAO PHAÃI COI TROÅNG B¤ƒA ŸN SA£NG? ................................................................. 65

60. V“ SAO PHAÃI "C N BŸ«NG TH¤£C ŸN"?........................................................................ 66

61. V“ SAO KHI ŸN C ÃN PHAÃI NHAI KYƒ, NU÷ÀT CH ÅM? ................................................. 67

62. TREà EM ŸN CA£ NHIœÃU CO£ TR⁄à NœN CH ÅM CHAÅP KH÷NG?................................... 68

63. V“ SAO C⁄M CHAN N¤⁄£C NO£NG KH÷NG T÷ÀT CHO TIœU HO£A? ............................ 68

64. V“ SAO NœN NGH” NG⁄I TR¤⁄£C VA¬ SAU KHI ŸN ? ................................................. 69

65. V“ SAO TREà EM NGA¬Y NAY HAY B’ BœÅNH ¿¤⁄¬NG RU÷ÅT? ..................................... 70

66. V“ SAO M÷ÅT S÷À NG¤⁄¬I TH¤⁄¬NG CO£ CAÃM GIA£C ¿I NGOA¬I KH÷NG HœÀT? ............ 70

67. V“ SAO TRONG TH⁄¬I KY¬ THI PHAÃI ¿ŸÅC BIœÅT CHU£ Y£ MŸÅT ŸN U÷ÀNG? .................. 71

68. V“ SAO THU÷ÀC CO£ THœÕ AÃNH H¤⁄ÃNG X ÀU ¿œÀN DINH D¤⁄ƒNG? ............................ 72

69. V“ SAO KHI NO TH“ DU¬ TH¤£C ŸN NGON M ÀY CUƒNG KH÷NG CAÃM TH ÀY THE¬M?

........................................................................................................................................... 73

70. V“ SAO TH¤£C ŸN RA£N LAÅI KHO£ TIœU?...................................................................... 73

NhiÔÏu ta·c gia„ 4

http://ebooks. vdcmedia. com

71. V“ SAO CO£ NG¤⁄¬I DœŒ SAY R¤⁄ÅU, CO£ NG¤⁄¬I KHO£ SAY? ........................................ 74

72. V“ SAO NG¤⁄¬I SAY R¤⁄ÅU ¿I XIœU VEÅO?.................................................................. 75

73. V“ SAO TREà EM KH÷NG NœN U÷ÀNG R¤⁄ÅU? ............................................................ 76

74. GAN CO£ TA£C DUÅNG G“? .............................................................................................. 77

75. V“ SAO CANH TH’T KH÷NG CHO MU÷ÀI TH“ KH÷NG NGOÅT?.................................. 78

76. V“ SAO KH÷NG NœN N—N ¿AÅI, TIœÕU TIœÅN? .............................................................. 78

77. N¤⁄£C TIœÕU ¿¤⁄ÅC H“NH THA¬NH NH¤ THœÀ NA¬O? .................................................. 79

78. V“ SAO NG¤⁄¬I TA LAÅI ¿A£NH RŸÆM? ........................................................................... 80

79. LA£ LA£CH CO£ NH¤ƒNG —CH L⁄ÅI G“? ............................................................................. 81

80. TRONG C⁄ THœÕ CO£ "D ÃU B÷I TR⁄N" KH÷NG? ........................................................ 82

81. V“ SAO L¤⁄ƒI, M÷I KHI B’ RŸNG CŸÆN SEƒ LA¬NH MAU H⁄N NH¤ƒNG CH÷Œ KHA£C? . 83

82. V“ SAO NO£I N¤⁄£C BOÅT V÷ CU¬NG QUY£ BA£U? ........................................................... 84

83. RŸNG CO£ PHAÃI LA¬ M÷ÅT "M ŒU X¤⁄NG" ¿ŸÅC KH÷NG? ............................................ 85

84. V“ SAO NG¤⁄¬I LAÅI MOÅC RŸNG HAI L ÃN? ................................................................. 85

85. V“ SAO RŸNG CO£ H“NH DAÅNG KHA£C NHAU? ........................................................... 86

86. V“ SAO KH÷NG NœN DU¬NG TŸM X”A RŸNG? ........................................................... 87

87. V“ SAO CO£ NG¤⁄¬I CH” NHAI M÷ÅT BœN HA¬M? ......................................................... 88

88. V“ SAO CO£ NG¤⁄¬I HAY NGHIœÀN RŸNG LU£C NGUÃ? ................................................. 88

89. V“ SAO L¤⁄ƒI CO£ THœÕ BIœÀT ¿¤⁄ÅC H¤⁄NG V’ TH¤£C ŸN?........................................ 89

90. V“ SAO NG¤⁄¬I TA V— MŸÆT V⁄£I MA£Y AÃNH?................................................................ 90

91. V“ SAO MŸÆT NG¤⁄¬I LAÅI MOÅC PH—A TR¤⁄£C MŸÅT? ................................................... 90

92. V“ SAO NH“N MA¬U XANH NHIœÃU CO£ L⁄ÅI CHO MŸÆT? .............................................. 91

93. V“ SAO A£NH SA£NG MAÅNH G Y C ÅN TH’? ................................................................. 92

94. V“ SAO CO£ NG¤⁄¬I TH’ L¤ÅC YœÀU?.............................................................................. 93

95. V“ SAO MŸÆT KH÷NG S⁄Å LAÅNH? ................................................................................. 94

96. V“ SAO TH⁄Å HA¬N PHAÃI CHE MŸÅT NAÅ? ...................................................................... 94

97. V“ SAO CO£ LU£C TA NHA£Y MŸÆT LIœN TUÅC? ............................................................... 95

C⁄ THœÕ NG¤⁄¬I 5

http://ebooks. vdcmedia. com

98. V“ SAO PHAÃI CH⁄£P MŸÆT? ........................................................................................... 95

99. V“ SAO VIœÅC T ÅP CHO MŸÆT CO£ THœÕ GIU£P ¿œÃ PHO¬NG C ÅN TH’? .......................... 96

100. V“ SAO CO£ THœÕ ¿EO K—NH SA£T TRO¬NG TRONG MŸÆT? .......................................... 97

101. V“ SAO KHI ¿EO K—NH ¿EN PHAÃI CHU£ Y£ ¿œÀN TH⁄¬I GIAN, ¿’A ¿IœÕM? .............. 97

102. V“ SAO CO£ BœÅNH "C ÅN TH’ GIAÃ"? ............................................................................ 98

103. V“ SAO CO£ NG¤⁄¬I KH÷NG PH N BIœÅT ¿¤⁄ÅC MA¬U SŸÆC? ..................................... 99

104. CO£ D ÀU HIœÅU BA£O TR¤⁄£C BœÅNH C ÅN TH’ KH÷NG? .......................................... 100

105. V“ SAO N÷NG D N ⁄à MIœÃN NU£I CUƒNG B’ BœÅNH C ÅN TH’? ................................ 100

106. V“ SAO MŸÆT M÷ÅT S÷À NG¤⁄¬I B’ "TA£N QUANG"? ................................................... 101

107. V“ SAO SA£NG NGUà D ÅY HAY CO£ D¤Ã MŸÆT? ........................................................... 102

108. CON NG¤⁄¬I CO£ "MŸÆT TH¤£ BA" KH÷NG? .............................................................. 102

109. V“ SAO MUƒI CO£ THœÕ NG¤ÃI ¿¤⁄ÅC CA£C LOAÅI MU¬I? ............................................... 103

110. TRONG C⁄ THœÕ, KH— QUAN NA¬O L U ¿⁄¬I NH ÀT? .............................................. 104

111. V“ SAO CO£ NG¤⁄¬I DœŒ CHAÃY MA£U MUƒI? ................................................................ 105

112. V“ SAO KH÷NG THœÕ ¿÷ÃNG TH⁄¬I X“ MUƒI BŸ«NG HAI L÷Œ MUƒI? ............................ 106

113. V“ SAO KHI KHO£C TO, N¤⁄£C MUƒI CHAÃY NHIœÃU THEO N¤⁄£C MŸÆT?................. 106

114. V“ SAO TIœÀNG NO£I T¤¬ MA£Y GHI M PHA£T RA KHA£C V⁄£I TIœÀNG NO£I CUÃA M“NH?

......................................................................................................................................... 107

115. V“ SAO H ÃU NH¤ KH÷NG HœÃ CO£ TIœÀNG NO£I GI÷ÀNG NHAU? ............................ 108

116. V“ SAO KHI MA£Y BAY C ÀT CA£NH HOŸÅC HAÅ CA£NH, TH—NH L¤ÅC CUÃA HA¬NH

KHA£CH BIœÀN ¿÷ÕI? .......................................................................................................... 109

117. NGOA£Y TAI T÷ÀT HAY KH÷NG T÷ÀT? ...................................................................... 110

118. V“ SAO KHI N¤⁄£C VA¬O TAI TH“ KH÷NG NGHE ROƒ?............................................ 110

119. V“ SAO CO£ NG¤⁄¬I NO£I LŸÆP? .................................................................................. 111

120. NG¤⁄¬I C M CO£ NH ÀT ¿’NH LA¬ ¿IœÀC KH÷NG? ................................................... 113

121. V“ SAO TU÷ÕI CA¬NG CAO CA¬NG S⁄Å LAÅNH?............................................................ 114

123. V“ SAO T¤¬ TRœN CAO NH“N XU÷ÀNG, TA CAÃM TH ÀY H÷ÃI H÷ÅP VA¬ TAY CH N YœÀU

¿I? .................................................................................................................................... 115

NhiÔÏu ta·c gia„ 6

http://ebooks. vdcmedia. com

124. V“ SAO PHAÃI ¿œÃ PHO¬NG BœÅNH BE£O PH“ T¤¬ BE£?................................................. 116

125. V“ SAO GIAÃM BE£O KHO£ ¿œÀN THœÀ? ........................................................................ 116

126. V“ SAO CO£ BA¬N CH N BŸ«NG? ................................................................................ 119

127. V“ SAO CO£ NG¤⁄¬I CH N NHIœÃU M÷à H÷I? ........................................................... 120

128. V“ SAO HOÅC SINH C ÀP 1-2 KH÷NG NœN ¿I GIA¬Y CAO GO£T? .............................. 121

129. V“ SAO CH N BAÅI LIœÅT CO£ LOAÅI C¤£NG VA¬ LOAÅI MœÃM?...................................... 122

130. V“ SAO TRONG ¿œM T÷ÀI, KHI ¿I ⁄à CH÷Œ TR÷ÀNG, TA TH¤⁄¬NG HAY QUAY VO¬NG

VœÃ CH÷Œ CUƒ? .................................................................................................................... 122

131. V“ SAO NG÷ÃI L U HAY ¿¤£NG L U, CH N SEƒ CŸNG TO LœN? ........................... 123

132. KHI ¿I ¿¤⁄¬NG, V“ SAO HAI VAI LAÅI LŸÆC? ............................................................ 124

133. V“ SAO NGO£N TAY CA£I CH” CO£ HAI ¿÷ÀT? ............................................................. 125

134. V“ SAO ⁄à ¿A S÷À NG¤⁄¬I, TAY PHAÃI MAÅNH H⁄N TAY TRA£I? ................................ 126

135. HAI N¤ÃA TRA£I, PHAÃI CUÃA C⁄ THœÕ CO£ ¿÷ÀI X¤£NG NHAU KH÷NG? .................... 127

136. V“ SAO KHI NGUà PHAÃI CHU£ Y£ T¤ THœÀ NŸ«M? ....................................................... 128

137. NGUà TR¤A CO£ L⁄ÅI G“? ............................................................................................ 129

138. V“ SAO KHI NGUà CO£ NG¤⁄¬I LAÅI NGA£Y KHO¬ KHO¬?.............................................. 130

139. V“ SAO NO£I NGUà GI¤⁄¬NG H⁄I C¤£NG PHŸ»NG LA¬ T÷ÀT? ...................................... 131

140. V“ SAO KHI NGUÃ KH÷NG NœN TRU¬M CHŸN K—N ¿ ÃU? ...................................... 132

141. M÷ÅT NG¤⁄¬I M÷ŒI NGA¬Y NœN NGUà BAO L U? ...................................................... 132

142. V“ SAO ⁄à NG¤⁄¬I CO£ TU÷ÕI, NHU C ÃU NGUà LAÅI —T ¿I? ......................................... 133

143. CO£ PHAÃI NGUà G÷ÀI CA¬NG CAO CA¬NG T÷ÀT KH÷NG?............................................. 134

144. V“ SAO KHI NG¤⁄¬I MœÅT MOÃI LAÅI HAY NGA£P DA¬I? .............................................. 135

145. V“ SAO SAU M÷ÅT TH⁄¬I GIAN MœÅT MOÃI, QU ÃNG MŸÆT LAÅI TH M ¿EN? ............ 136

146. V“ SAO THANH, THIœÀU NIœN KH÷NG NœN TH¤£C TH U ¿œM NHIœÃU? ............ 137

147. V“ SAO CHIœM BAO? ............................................................................................... 139

148. V“ SAO CO£ NG¤⁄¬I M÷ÅNG DU?................................................................................ 140

C⁄ THœÕ NG¤⁄¬I 7

http://ebooks. vdcmedia. com

149. V“ SAO CO£ M÷ÅT S÷À A£C M÷ÅNG CO£ THœÕ BIœÀN THA¬NH ¿IœÃM D¤Å BA£O BœÅNH T ÅT?

......................................................................................................................................... 141

150. V“ SAO CO£ GI ÀC M÷ÅNG ¿¤⁄ÅC NH⁄£ ROƒ, CO£ GI ÀC M÷ÅNG KH÷NG NH⁄£ ROƒ? ..... 142

151. "NGUà ¿÷NG" CO£ THœÕ GIU£P KE£O DA¬I TU÷ÕI THOÅ KH÷NG? .................................. 143

152. V“ SAO KHI NGA£P, N¤⁄£C MŸÆT LAÅI TRA¬O RA? ...................................................... 144

153. V“ SAO SAU M÷ŒI TIœÀT HOÅC PHAÃI NGH” 10 PHU£T? ............................................... 144

154. V“ SAO NAM GI⁄£I CO£ R U, CO¬N PHUÅ N¤ƒ TH“ KH÷NG? ...................................... 145

155. V“ SAO NO£I CHUNG N¤ƒ TH ÀP H⁄N NAM? ............................................................ 146

156. C⁄ THœÕ NAM VA¬ N¤ƒ CO£ G“ KHA£C NHAU? ............................................................ 147

157. CO£ PHAÃI CON GA£I —T TH÷NG MINH H⁄N CON TRAI KH÷NG? ........................... 148

158. V“ SAO N¤ƒ GI⁄£I TH¤⁄¬NG D’U DA¬NG, ÷N HO¬A H⁄N NAM GI⁄£I? ....................... 150

159. V“ SAO BA¬ CON G ÃN KH÷NG THœÕ L ÀY NHAU?.................................................... 151

160. V“ SAO CO£ NG¤⁄¬I CH¤ÃA NHIœÃU BA¬O THAI? ........................................................ 152

161. THAI NHI TRONG BUÅNG MEÅ LA¬M NH¤ƒNG G“? ..................................................... 153

162. V“ SAO TREÃ EM M⁄£I SINH RA LAÅI KHO£C? ............................................................ 154

163. V“ SAO TRONG TH⁄¬I KY¬ CO£ KINH BAN ¿ ÃU, CON GA£I PHAÃI CHU£ Y£ VœÅ SINH

KINH NGUYρT?............................................................................................................... 155

164. DI TINH CO£ HAÅI CHO S¤£C KHOÃE KH÷NG?........................................................... 156

165. V“ SAO THUà D M LAÅI CO£ HAÅI CHO S¤£C KHOÃE? .................................................. 158

166. V“ SAO KHI CAÃM MAÅO, TA SEƒ S÷Õ MUƒI N¤⁄£C, T’T MUƒI VA¬ S÷ÀT CAO? ................ 159

167. V“ SAO ¿IœÅN THOAÅI C÷NG C÷ÅNG DœŒ TRUYœÃN NHIœŒM BœÅNH?.......................... 160

168. V“ SAO TH N THœÕ N÷ÕI N÷ÀT MœÃ ¿AY? .................................................................. 161

169. V“ SAO VA¬O MU¬A HE¬, TREà EM DœŒ B’ R÷M, MUÅN NHOÅT? .................................... 162

170. HO GA¬ CO£ PHAÃI LA¬ HO MAƒI "TRŸM NGA¬Y" KH÷NG? ........................................... 163

171. V“ SAO PHAÃI ¿œÃ PHO¬NG BœÅNH ¿AU MŸÆT ¿OÃ?..................................................... 163

172. V“ SAO BœÅNH "MŸÆT GA¬ CHOÅI" TH¤⁄¬NG KH÷NG T¤Å KHOÃI? ............................... 164

173. BœÅNH CHŸÆP SAÃN SINH NH¤ THœÀ NA¬O? ............................................................... 165

NhiÔÏu ta·c gia„ 8

http://ebooks. vdcmedia. com

174. V“ SAO NH N D N M÷ÅT S÷À VU¬NG DœŒ B’ B¤⁄£U C÷Õ?........................................... 166

175. V“ SAO TREà EM CUƒNG CAO HUYœÀT A£P?................................................................ 167

176. V“ SAO NG¤⁄¬I B’ BœÅNH TIM TH¤⁄¬NG B’ T—M M÷I? ........................................... 167

177. V“ SAO KHI B’ LAÅNH, NG¤⁄¬I TA DœŒ B’ TIœU CHAÃY?........................................... 168

178. BœÅNH ¿AU DAÅ DA¬Y CO£ TRUYœÃN NHIœŒM KH÷NG? .............................................. 168

179. VIœM RU÷ÅT TH¤¬A CO£ PHAÃI DO HAY ŸN C⁄M CH A£Y G Y RA KH÷NG? ............. 169

180. V“ SAO NG¤⁄¬I B’ BœÅNH TIœÕU ¿¤⁄¬NG TH¤⁄¬NG HAY ¿O£I? ................................ 170

181. V“ SAO M ÅT CO£ SOÃI? ............................................................................................... 171

182. HIœÀU ¿÷ÅNG ⁄à TREà CO£ PHAÃI LA¬ CH¤£NG HA¬NH ¿÷ÅNG LUNG TUNG KH÷NG? . 172

183. V“ SAO CO£ NG¤⁄¬I "NGAƒ N¤⁄£C"? ........................................................................... 174

184. V“ SAO XU ÀT HIœÅN "PHAÃN ¤£NG CHœNH LœÅCH GI⁄¬"? ......................................... 174

185. V“ SAO VA¬O NGA¬Y NŸÆNG TO CO£ NHIœÃU NG¤⁄¬I NG÷Å NŸÆNG? ............................ 176

186. S÷ÀT CAO CO£ PHAÃI LA¬ X ÀU KH÷NG? ..................................................................... 177

187. 37 ¿÷Å C CO£ PHAÃI LA¬ TH N NHIœÅT TH¤⁄¬NG CO£ CUÃA CON NG¤⁄¬I KH÷NG? .... 178

188. V“ SAO TIœÀNG ÷ÃN CO£ HAÅI CHO S¤£C KHOÃE? ......................................................... 179

189. THœÀ NA¬O LA¬ TRAÅNG THA£I TH¤£ BA CUÃA C⁄ THœÕ?............................................... 180

190. "NG¤⁄¬I TH¤ÅC V ÅT" LA¬ THœÀ NA¬O? ........................................................................ 181

191. UNG TH¤ LA¬ G“? ..................................................................................................... 183

192. V“ SAO AIDS ¿¤⁄ÅC GOÅI LA¬ "¿AÅI D’CH CUÃA THœÀ KYà 20?".................................... 184

193. ¿÷ÅC T÷À BœÅNH AIDS HUÃY HOAÅI HœÅ TH÷ÀNG MIœŒN D’CH CUÃA C⁄ THœÕ NH¤ THœÀ

NA¬O? ................................................................................................................................ 185

194. V“ SAO HœÅ TH÷ÀNG MIœŒN D’CH CUÃA C⁄ THœÕ CO£ THœÕ TIœU DIœÅT ¿¤⁄ÅC VI

KHU ÕN?........................................................................................................................... 186

195. ¿÷NG Y KHA£M BœÅNH V“ SAO PHAÃI XEM L¤⁄ƒI? ................................................... 187

196. V“ SAO "SIœU M B" CUƒNG CO£ THœÕ CH ÕN ¿OA£N ¿¤⁄ÅC BœÅNH? ........................ 188

197. KYƒ THU ÅT CT CH ÕN ¿OA£N BœÅNH NH¤ THœÀ NA¬O? ............................................. 189

198. CHIœÀU X-QUANG CO£ HAÅI CHO S¤£C KHOÃE KH÷NG?............................................ 191

C⁄ THœÕ NG¤⁄¬I 9

http://ebooks. vdcmedia. com

199. V“ SAO MA£Y T—NH CO£ THœÕ CH ÕN ¿OA£N ¿¤⁄ÅC M÷ÅT S÷À BœÅNH? ........................ 191

200. V“ SAO NœN DU¬NG N¤⁄£C ÀM ¿œÕ U÷ÀNG THU÷ÀC? ............................................... 193

201. V“ SAO PHAÃI U÷ÀNG THU÷ÀC ¿U£NG GI⁄¬ QUY ¿’NH? ............................................ 193

202. LA¬M THœÀ NA¬O ¿œÕ TAÅO THA¬NH THU÷ÀC T¤¬ VI KHU ÕN ?..................................... 194

203. V“ SAO KH÷NG NœN LAÅM DUÅNG VITAMIN? ......................................................... 196

204. V“ SAO TR¤⁄£C LU£C TIœM, PHAÃI ¿ ÕY M÷ÅT —T THU÷ÀC RA KHOÃI KIM TIœM? ..... 197

205. TR¤⁄£C KHI TIœM PENICELIN, V“ SAO PHAÃI TIœM TH¤Ã PHAÃN ¤£NG D¤⁄£I DA? 198

206. V“ SAO C ÀM V ÅN ¿÷ÅNG VIœN U÷ÀNG THU÷ÀC K—CH TH—CH? .............................. 199

207. V“ SAO KH÷NG NœN LAÅM DUÅNG THU÷ÀC KHA£NG SINH? .................................... 200

208. V“ SAO CO£ M÷ÅT S÷À XE£T NGHIœÅM MA£U PHAÃI L ÀY M ŒU KHI ¿O£I? ..................... 201

209. CO£ THœÕ GIAÃM ¿AU KHI TIœM KH÷NG? ................................................................ 202

210. V“ SAO VIœÅC U÷ÀNG THU÷ÀC, TIœM THU÷ÀC CO£ THœÕ GIU£P CH¤ƒA ¿¤⁄ÅC BœÅNH? 203

211. ¿œÕ PHA£T HUY TA£C DUÅNG CH¤ƒA BœÅNH, THU÷ÀC CO£ LIœN QUAN V⁄£I THUÅ THœÕ

NH¤ THœÀ NA¬O?............................................................................................................... 204

212. V“ SAO KH÷NG NœN U÷ÀNG NHIœÃU THU÷ÀC B÷Õ?.................................................. 206

213. V“ SAO TUYœÅT ¿÷ÀI KH÷NG ¿¤⁄ÅC TH¤Ã THU÷ÀC G Y NGHIœÅN? ......................... 207

214. V“ SAO M NHAÅC CUƒNG CO£ THœÕ CH¤ƒA BœÅNH? ................................................... 208

215. V“ SAO VIœÅC TŸÆM N¤⁄£C LAÅNH CO£ TA£C DUÅNG RE¬N LUYœÅN TH N THœÕ? ......... 209

216. V“ SAO TŸÆM NŸÆNG NHIœÃU CO£ HAÅI CHO C⁄ THœÕ? ............................................... 210

217. V“ SAO TR¤⁄£C KHI NGUà NœN U÷ÀNG M÷ÅT C÷ÀC S¤ƒA? ......................................... 211

218. V“ SAO VIœÅC ¿ ÀM L¤NG CO£ THœÕ GIAÃI TR¤¬ MœÅT MOÃI? ....................................... 212

219. V“ SAO MU¬A XU N C ÃN ÀM, MU¬A THU C ÃN LAÅNH? ........................................... 213

220. V“ SAO KHI LœN C⁄N S÷ÀT, NœN U÷ÀNG NHIœÃU N¤⁄£C ÀM? ................................ 214

221. V“ SAO NO£I "R¤ÃA CH N N¤⁄£C NO£NG TR¤⁄£C KHI NGUà CUƒNG NH¤ U÷ÀNG

THU÷ÀC B÷Õ"? .................................................................................................................... 215

222. V“ SAO PHAÃI C ÕN TH ÅN KHI TŸÆM H⁄I? ............................................................... 216

223. V“ SAO S¤ƒA ¿ ÅU CH¤A ¿UN CH—N CO£ ¿÷ÅC? ....................................................... 217

NhiÔÏu ta·c gia„ 10

http://ebooks. vdcmedia. com

224. V“ SAO KHI ¿¤£NG THA¬NH T¤⁄¬NG CHŸÆN ¿A£ PHAÅT, C ÃU THUà BO£NG ¿A£ DU¬NG

HAI TAY ÷M BUÅNG D¤⁄£I? ............................................................................................. 218

225. V“ SAO KHI KHA£T, VIœÅC U÷ÀNG N¤⁄£C NO£NG CO£ TA£C DUÅNG GIAÃI KHA£T T÷ÀT

H⁄N N¤⁄£C MA£T?............................................................................................................ 218

226. V“ SAO TR¤⁄£C KHI V ÅN ¿÷ÅNG MAÅNH, PHAÃI V ÅN ¿÷ÅNG CHU ÕN B’? ............... 219

227. V“ SAO L ÃN ¿ ÃU THAM GIA V ÅN ¿÷ÅNG MAÅNH, C⁄ BŸÆP TH¤⁄¬NG PHA£T SINH

¿AU MOÃI? ........................................................................................................................ 220

228. V“ SAO VIœÅC ŸN L¤⁄NG TH¤ÅC TAÅP LAÅI CO£ —CH CHO S¤£C KHOÃE? .................... 221

229. V“ SAO VIœÅC NHAI KEÅO CAO SU LAÅI CO£ —CH? ...................................................... 223

230. V“ SAO KH÷NG NœN ŸN CUÃ ÀU, NGO£ SEN, CUÃ NŸN? .......................................... 224

231. V“ SAO KH÷NG NœN ŸN SO¬? .................................................................................. 224

232. V“ SAO LU£C N ÀC CUÅT KH÷NG NœN U÷ÀNG N¤⁄£C? .............................................. 225

233. ŸN HOA QUAà CAà VOà CO£ T÷ÀT KH÷NG? .................................................................. 226

234. BUÅI VA¬O MŸÆT TH“ LA¬M THœÀ NA¬O? ........................................................................ 227

235. HO£C X¤⁄NG TH“ LA¬M THœÀ NA¬O? .......................................................................... 227

236. V“ SAO NG¤⁄¬I NU÷I SU£C V ÅT CAÃNH DœŒ B’ BœÅNH TRUYœÃN NHIœŒM? ............... 228

237. ŸN TR¤£NG GA¬ NH¤ THœÀ NA¬O M⁄£I CO£ L⁄ÅI CHO S¤£C KHOÃE? ............................ 229

238. V“ SAO CH⁄I ¿IœÅN T¤Ã QUA£ M¤£C SEƒ CO£ HAÅI? ...................................................... 230

239. V“ SAO KH÷NG THœÕ CO£ NH¤ƒNG NG¤⁄¬I T¤⁄£NG MAÅO HOA¬N TOA¬N GI÷ÀNG

NHAU? ............................................................................................................................. 231

240. CHA MEÅ TH ÀP CO£ SINH ¿¤⁄ÅC CON CAO L⁄£N KH÷NG? ..................................... 231

241. V“ SAO CO£ M÷ÅT S÷À NG¤⁄¬I TH ÀP NHOÃ?................................................................ 232

242. TAÅI SAO CA£C NHA¬ KHOA HOÅC PHAÃI KHA£M PHA£ B— M ÅT GENE DI TRUYœÃN CUÃA

CON NG¤⁄¬I? ................................................................................................................... 233

243. BœÅNH DI TRUYœÃN PHA£T SINH NH¤ THœÀ NA¬O? ................................................... 233

244. GENE DI TRUYœÃN V N TAY LA¬ G“? ....................................................................... 235

245. TREà EM SINH TRONG ÷ÀNG NGHIœÅM CO£ PHAÃI L⁄£N LœN TRONG ¿O£ KH÷NG?. 236

246. CON NG¤⁄¬I CO£ THœÕ T¤Å NH N BAÃN M“NH KH÷NG?........................................... 237

C⁄ THœÕ NG¤⁄¬I 11

http://ebooks. vdcmedia. com

247. CON NG¤⁄¬I V“ SAO BIœÀT X ÀU H÷Õ?.........................................................................................................238

248. C⁄ THœÕ NG¤⁄¬I CO£ KHAà NŸNG TA£I SINH KH÷NG?..........................................................................239

249. CON NG¤⁄¬I V“ SAO KH÷NG S÷ÀNG HœÀT TU÷ÕI THOÅ T¤Å NHIœN?.................................................240

250. NŸM M¤⁄I VAÅN NŸM SAU, LOA¬I NG¤⁄¬I SEƒ TR⁄à THA¬NH THœÀ NA¬O?.......................................241

NhiÔÏu ta·c gia„ 12

http://ebooks. vdcmedia. com

L⁄¬I TOA¬ SOAÅN

"C˙ thÔÌ ng˚˙‚i la‚ mˆÂt trong 12 quyÔÌn thuˆÂc bˆÂ sa·ch M˚˙‚i vaÂn

cÍu ho„i", ‡˚˙Âc biÔn soaÂn b˙„i ‡ˆÂi ngu‰ ‡ˆng ‡a„o ca·c nha‚ khoa hoÂc

‡ÍÏu nga‚nh cu„a Trung QuˆÎc. Sa·ch du‚ng hÚnh th˚·c tra„ l˙‚i cÍu ho„i

‡ÔÌ gi˙·i thiÔÂu, gia„i ‡a·p nh˚‰ng vÍÎn ‡ÔÏ liÔn quan ‡ÔÎn c˙ thÔÌ con

ng˚˙‚i, t˚‚ dÔÓ ‡ÔÎn kho·, t˚‚ caÂn ‡ÔÎn sÍu. B˘Áng ngˆn ng˚‰ dÔÓ hiÔÌu, sinh

‡ˆÂng, v˙·i ca·ch ‡˘Ât cÍu ho„i phu‚ h˙Âp v˙·i th˘Êc m˘Êc cu„a ‡a sˆÎ thanh

thiÔÎu niÔn, cuˆÎn sa·ch ‡em ‡ÔÎn cho ng˚˙‚i ‡oÂc nhiÔÏu ‡iÔÏu ly· thu·, bÍÎt

ng˙‚.

Sa·ch do Nha‚ xuÍÎt ba„n V˘n ho·a Thˆng tin ÍÎn ha‚nh n˘m

2001".

C⁄ THœÕ NG¤⁄¬I 13

http://ebooks. vdcmedia. com

1. VÚ sao no·i na‰o ca‚ng du‚ng ca‚ng thˆng minh?

Co· ng˚˙‚i no·i: "Na‰o nÔÎu ‡˚˙Âc du‚ng nhiÔÏu, ca·c tÔÎ ba‚o na‰o se‰ bı

chÔÎt", "na‰o du‚ng nhiÔÏu se‰ tr˙„ nÔn chÍÂm chaÂp". Ca·ch no·i na‚y khˆng

co· c˙ s˙„ khoa hoÂc.

TrÔn th˚Âc tÔÎ, ca·c bˆÂ phÍÂn trong c˙ thÔÌ ng˚˙‚i ca‚ng ‡˚˙Âc du‚ng

ca‚ng pha·t triÔÌn, na‰o cu‰ng vÍÂy. Na‰o ng˚˙‚i co· khoa„ng 14 ty„ tÔÎ ba‚o

thÍÏn kinh, co‚n goÂi la‚ thÍÏn kinh nguyÔn, d˚ s˚·c du‚ng cho ca„ ‡˙‚i

ng˚˙‚i. Co· nha‚ khoa hoÂc tÒnh toa·n r˘Áng, v˙·i mˆÂt ng˚˙‚i sˆÎng 100

tuˆÌi, sˆÎ tÔÎ ba‚o thÍÏn kinh na‰o ‡˚˙Âc s˚„ duÂng chÛ trÔn d˚˙·i 1 ty„; nh˚

vÍÂy la‚ co‚n khoa„ng 80-90% sˆÎ tÔÎ ba‚o na‰o ch˚a ‡˚˙Âc s˚„ duÂng.

"S˚ sˆÎng la‚ ˙„ s˚ vÍÂn ‡ˆÂng", ‡o· la‚ quy luÍÂt phˆÌ biÔÎn cu„a gi˙·i

sinh vÍÂt. Ca·c bˆÂ phÍÂn c˙ thÔÌ ng˚˙‚i nÔÎu du‚ng thÚ nhanh nhaÂy,

khˆng du‚ng thÚ suy la‰o. ⁄à ng˚˙‚i hay du‚ng na‰o, ch˘Êc ch˘Ên na‰o se‰

nhanh h˙n vÚ maÂch ma·u na‰o th˚˙‚ng ˙„ traÂng tha·i hoaÂt ‡ˆÂng, tÔÎ ba‚o

thÍÏn kinh na‰o nh˙‚ ‡o· ma‚ ‡˚˙Âc nuˆi d˚˙‰ng tˆÎt, khiÔÎn cho na‰o ca‚ng

pha·t triÔÌn, tra·nh ‡˚˙Âc s˚Â suy thoa·i s˙·m. Ng˚˙Âc laÂi, ˙„ nh˚‰ng ng˚˙‚i

khˆng quen du‚ng na‰o ‡ÔÌ suy nghÙ, vÚ ‡aÂi na‰o Òt ‡˚˙Âc ca·c thˆng tin

kÒch thÒch, thÍÂm chÒ khˆng ‡˚˙Âc kÒch thÒch, nÔn se‰ suy la‰o s˙·m.

GiˆÎng nh˚ mˆÂt cˆÓ ma·y, nÔÎu ga·c laÂi khˆng du‚ng se‰ mau hoen gÛ,

hay vÍÂn ha‚nh thÚ se‰ tr˙n tru.

MˆÂt nghiÔn c˚·u ˙„ n˚˙·c ngoa‚i trÔn nh˚‰ng ng˚˙‚i 20-70 tuˆÌi

cho thÍÎy, nh˚‰ng ng˚˙‚i lao ‡ˆÂng trÒ o·c trong mˆÂt th˙‚i gian da‚i thÚ

‡ÔÎn tuˆÌi 60 vÍÓn duy trÚ ‡˚˙Âc n˘ng l˚Âc t˚ duy nhanh nhaÂy; co‚n

nh˚‰ng ng˚˙‚i l˚˙‚i suy nghÙ, viÔÂc gÚ cu‰ng chÍÂc l˚˙‰i cho qua thÚ ty„ lÔÂ

s˙·m suy la‰o na‰o t˘ng lÔn rÍÎt nhiÔÏu.

Ngoa‚i ra, viÔÂc du‚ng na‰o nhiÔÏu co‚n giu·p ng˘n ng˚‚a la‰o ho·a c˙

thÔÌ. ¿aÂi na‰o la‚ "bˆÂ t˚ lÔÂnh" chÛ huy ca„ c˙ thÔÌ. NÔÎu ‡aÂi na‰o chÍÂm

chaÂp thÚ cˆng n˘ng sinh ly· cu„a ca·c c˙ quan kha·c tÍÎt nhiÔn cu‰ng

khˆng pha·t triÔÌn maÂnh. ViÔÂc duy trÚ hoaÂt ‡ˆÂng cu„a na‰o se‰ giu·p gi˚‰

NhiÔÏu ta·c gia„ 14

http://ebooks. vdcmedia. com

v˚‰ng va‚ thu·c ‡ÍÌy hoaÂt ‡ˆÂng cu„a ca·c c˙ quan kha·c. TÚnh traÂng s˚·c

kho„e cu„a ng˚˙‚i gia‚ luˆn la‚ kÔÎt qua„ s˚Â a„nh h˚˙„ng lÍÓn nhau gi˚‰a

ca·c nhÍn tˆÎ nh˚ sinh ly·, tÍm ly·, mˆi tr˚˙‚ng... Ng˚˙‚i gia‚ duy trÚ

‡˚˙Âc tho·i quen hay du‚ng na‰o va‚ gio„i du‚ng na‰o se‰ co· mˆÂt traÂng tha·i

tÍm ly· tˆÎt, co· thÔÌ khiÔÎn cho hoaÂt ‡ˆÂng va‚ cuˆÂc sˆÎng tinh thÍÏn luˆn

sinh ‡ˆÂng va‚ sung ma‰n.

"Hay du‚ng na‰o se‰ la‚m chÍÂm s˚ suy la‰o", ‡o· la‚ mˆÂt nguyÔn ly·

rÍÎt khoa hoÂc. Ng˚˙‚i gia‚ co‚n nh˚ thÔÎ, huˆÎng hˆÏ thanh, thiÔÎu niÔn

laÂi ca‚ng nh˚ thÔÎ. Chu·ng ta nÔn tÍÂp tha‚nh tho·i quen tˆÎt la‚ ch˘m

du‚ng na‰o, thaÂo du‚ng na‰o.

2. Khai tha·c ba·n cÍÏu na‰o pha„i co· l˙Âi gÚ?

Vo„ na‰o ng˚˙‚i la‚ bˆÂ phÍÂn cao cÍÎp nhÍÎt cu„a hÔ thˆÎng thÍÏn kinh

trong c˙ thÔÌ. No· t˚‚ng tra„i qua qua· trÚnh diÔÓn biÔÎn ha‚ng tr˘m,

ha‚ng vaÂn n˘m, t˚‚ng nha„y voÂt t˚‚ l˚˙Âng biÔÎn tha‚nh chÍÎt. Vo„ ‡aÂi na‰o

ng˚˙‚i ‡˚˙Âc chia tha‚nh nhiÔÏu khu v˚Âc kha·c nhau, mˆÓi khu v˚Âc co·

mˆÂt ch˚·c n˘ng nhÍÎt ‡ınh. Theo ca·c kÔÎt qua„ nghiÔn c˚·u, ba·n cÍÏu

na‰o tra·i th˚˙‚ng pha·t triÔÌn tˆÎt h˙n ba·n cÍÏu na‰o pha„i. ¿iÔÏu ‡o· co·

thÔÌ liÔn quan v˙·i viÔÂc ‡a sˆÎ nhÍn loaÂi thuÍÂn tay pha„i (trung khu

chÛ huy s˚ vÍÂn ‡ˆÂng cu„a ca·c chi bÔn pha„i la‚ ba·n cÍÏu na‰o tra·i). Do

‡o·, muˆÎn khai tha·c ‡˚˙Âc nhiÔÏu h˙n tiÔÏm l˚Âc cu„a ca„ hai ba·n cÍÏu

na‰o, chu·ng ta pha„i coi troÂng viÔÂc khai tha·c cˆng n˘ng cu„a ba·n cÍÏu

na‰o pha„i.

Trong cuˆÂc sˆÎng, ‡a sˆÎ ng˚˙‚i co· tho·i quen du‚ng tay pha„i ‡ÔÌ

viÔÎt, cÍÏm ‡u‰a ho˘Âc la‚m viÔÂc. Khi bˆÎ me thÍÎy con mÚnh co· xu h˚˙·ng

du‚ng tay tra·i ‡ÔÌ viÔÎt ch˚‰, cÍÏm ‡u‰a ho˘Âc la‚m viÔÂc thÚ th˚˙‚ng tÚm

ca·ch uˆÎn n˘Ên. Th˚Âc ra ‡iÔÏu ‡o· hoa‚n toa‚n khˆng cÍÏn thiÔÎt.

Ba·n cÍÏu na‰o tra·i co· vai tro‚ chÒnh chÛ huy ca·c m˘Ât no·i, viÔÎt,

tÒnh toa·n, t˚ duy va‚ pha·n ‡oa·n, co‚n ba·n cÍÏu na‰o pha„i chu„ ‡aÂo vÔÏ

ca·c m˘Ât nh˚ ky‰ n˘ng khe·o le·o, my‰ thuÍÂt, Ím nhaÂc, tÚnh ca„m, lo‚ng

say mÔ va‚ o·c thÍÌm my‰... ¿ˆÎi v˙·i nh˚‰ng ng˚˙‚i quen du‚ng tay pha„i,

rÍÎt nhiÔÏu thˆng tin liÔn tiÔÎp ‡˚a ‡ÔÎn ba·n cÍÏu na‰o tra·i, thu·c ‡ÍÌy va‚

t˘ng c˚˙‚ng s˚Â pha·t triÔÌn cˆng n˘ng cu„a no· (vÚ vÍÂy, ba·n cÍÏu na‰o

tra·i ‡˚˙Âc goÂi la‚ "ba·n cÍÏu ˚u thÔÎ", co‚n ba·n cÍÏu na‰o pha„i Òt nhÍÂn

C⁄ THœÕ NG¤⁄¬I 15

http://ebooks. vdcmedia. com

‡˚˙Âc thˆng tin h˙n ‡˚˙Âc goÂi la‚ "ba·n cÍÏu yÔÎu thÔÌ"). Ng˚˙Âc laÂi, ˙„

nh˚‰ng ng˚˙‚i quen la‚m viÔÂc b˘Áng tay tra·i, cˆng n˘ng cu„a ba·n cÍÏu

na‰o pha„i se‰ pha·t triÔÌn maÂnh h˙n. ¿˚˙ng nhiÔn, l˚˙Âng thˆng tin

ma‚ ‡aÂi na‰o ng˚˙‚i tiÔÎp thu ‡˚˙Âc khˆng pha„i toa‚n bˆÂ do tay tra·i

ho˘Âc tay pha„i taÂo ra ma‚ ‡a sˆÎ do ca·c khÒ quan ca„m thu kha·c

truyÔÏn ‡ÔÎn.

¿ÔÌ pha·t huy va‚ l˙Âi duÂng ‡ÍÏy ‡u„ tiÔÏm n˘ng, cˆng n˘ng cu„a

na‰o, ta nÔn tranh thu„ gia·o duÂc cho con t˚‚ tuˆÌi co‚n th˙. ¿ˆÏng th˙‚i

v˙·i viÔÂc bˆÏi d˚˙‰ng cho ca·c em vÔÏ n˘ng l˚Âc t˚ duy logic, cha me pha„i

coi troÂng bˆÏi d˚˙‰ng s˚ pha·t triÔÌn ky‰ n˘ng cho chu·ng. CÍÏn ‡ÔÌ cho

con tham gia nhiÔÏu daÂng hoaÂt ‡ˆÂng, la‚m nh˚‰ng ‡ˆÂng ta·c tinh tÔÎ

b˘Áng tay chÍn ‡ÔÌ huÍÎn luyÔÂn ca·c em s˚„ duÂng hai tay mˆÂt ca·ch linh

hoaÂt. Nh˚‰ng em be· quen du‚ng tay pha„i ca‚ng pha„i chu· y· re‚n luyÔÂn

ca„ tay tra·i ‡ÔÌ kÒch thÒch, la‚m h˚ng phÍÎn cˆng n˘ng ba·n cÍÏu na‰o

pha„i, khiÔÎn cho trÒ l˚Âc cu„a con ‡˚˙Âc pha·t triÔÌn toa‚n diÔÂn.

3. Ca·c bˆÂ phÍÂn cu„a ‡aÂi na‰o ‡˚˙Âc phÍn cˆng nh˚ thÔÎ na‚o?

Ca·c bˆÂ phÍÂn kha·c nhau cu„a ‡aÂi na‰o ‡ÔÏu co· ch˚·c n˘ng riÔng,

co· bˆÂ phÍÂn qua„n thı gia·c, bˆÂ phÍÂn qua„n thÒnh gia·c, bˆÂ phÍÂn qua„n

tiÔÎng no·i, bˆÂ phÍÂn qua„n t˚ duy.. S˚ hoaÂt ‡ˆÂng ha‚i ho‚a gi˚‰a ca·c bˆÂ

phÍÂn na‚y se‰ khˆÎng chÔÎ toa‚n bˆÂ cuˆÂc sˆÎng cu„a chu·ng ta.

N˘m 1861, nha‚ gia„i phÍÓu thÍÏn kinh Pha·p Bulopka chÍÌn

‡oa·n va‚ ‡iÔÏu trı cho mˆÂt bÔÂnh nhÍn no·i kho· kh˘n. BÔÂnh nhÍn na‚y

co· thÔÌ nghe hiÔÌu ‡˚˙Âc, c˙ quan pha·t Ím khˆng co· bÔÂnh gÚ nh˚ng

ngoa‚i Ím "tan" ra khˆng thÔÌ no·i ‡˚˙Âc mˆÂt Ím na‚o kha·c. Sa·u ngay ‚

sau, bÔÂnh nhÍn bı chÔÎt. KÔÎt qua„ gia„i phÍÓu na‰o ch˚·ng to„ phÍÏn na‰o

bÔn tra·i tra·n bı tˆÌn th˚˙ng nghiÔm troÂng. Bulopka nghiÔn c˚·u tiÔÎp

8 bÔÂnh nhÍn t˚˙ng t˚Â va‚ ‡ÔÏu nhÍÂn ‡˚˙Âc kÔÎt qua„ nh˚ nhau. Khu

v˚Âc na‚y vÔÏ sau ‡˚˙Âc goÂi la‚ "khu v˚Âc Bulopka". MÍÎy n˘m sau, mˆÂt

ba·c sÙ ng˚˙‚i A£o tÔn la‚ Venik ‡a‰ pha·t hiÔÂn mˆÂt daÂng tr˙„ ngaÂi vÔÏ

tiÔÎng no·i kha·c. BÔÂnh nhÍn na‚y co· thÔÌ pha·t Ím ro‰ ra‚ng ca·c t˚‚ ‡˙n,

ng˚‰ pha·p khˆng sai nh˚ng gioÂng no·i rÍÎt ngoÂng, khˆng ai nghe ro‰

‡˚˙Âc. LoaÂi bÔÂnh na‚y do vı trÒ ˙„ tra·n cu„a ‡aÂi na‰o (khu Venik) bı tˆÌn

th˚˙ng. Hai khu v˚Âc na‚y la‚ khu v˚Âc chÒnh cu„a tiÔÎng no·i.