Bất cập của pháp luật hiện hành về mua bán doanh nghiệp tại Việt Nam và giải pháp hoàn thiện

nghiªn cøu - trao ®æi

t¹p chÝ luËt häc sè 6/2011 3

Ths. TrÇn ThÞ B¶o ¸nh *

iện nay, ở Việt Nam, xu hướng chung

của hoạt động mua bán doanh nghiệp

ngày càng gia tăng về số lượng, đặc biệt tập

trung trong các ngành ngân hàng, chứng

khoán, ngành phân phối bán lẻ.

(1) Mua bán

doanh nghiệp giúp các nhà đầu tư tiết kiệm

thời gian, chi phí để gia nhập thị trường; tận

dụng được những lợi thế và thành quả kinh

doanh của doanh nghiệp mà họ bỏ tiền ra để

mua. Bên cạnh mặt tích cực đó, mua bán

doanh nghiệp cũng có mặt trái vì đây là con

đường ngắn nhất để hình thành các doanh

nghiệp độc quyền, có vị trí thống lĩnh thị

trường. Những doanh nghiệp này có thể dùng

sức mạnh thị trường của mình để cản trở, thủ

tiêu cạnh tranh trên thị trường. Vì vậy, các

quốc gia trên thế giới đều phải ban hành pháp

luật điều chỉnh hoạt động mua bán doanh

nghiệp nhằm đảm bảo quyền tự do kinh

doanh mua bán doanh nghiệp của các nhà đầu

tư đồng thời bảo vệ cạnh tranh lành mạnh trên

thị trường. Tuy nhiên, ở Việt Nam, các quy

định pháp luật doanh nghiệp hiện hành về

mua bán doanh nghiệp chưa thống nhất, chưa

đầy đủ nên cần phải có giải pháp để hoàn

thiện pháp luật về mua bán doanh nghiệp.

1. Các quy định pháp luật hiện hành

về mua bán doanh nghiệp chưa thống nhất,

chưa đầy đủ

Mua bán doanh nghiệp được hiểu là hoạt

động giành quyền kiểm soát doanh nghiệp,

bộ phận doanh nghiệp thông qua việc sở hữu

một phần hoặc toàn bộ doanh nghiệp đó.

Mua bán doanh nghiệp không chỉ làm thay

đổi tình trạng sở hữu của doanh nghiệp đối

với tài sản doanh nghiệp mà còn làm thay

đổi hoạt động quản trị, điều hành hoạt động

kinh doanh của doanh nghiệp được mua (gọi

chung là doanh nghiệp mục tiêu).

Mua bán doanh nghiệp được quy định rải

rác trong rất nhiều văn bản pháp luật như:

Luật cạnh tranh năm 2004, Bộ luật dân sự

năm 2005, Luật đầu tư năm 2005, Luật doanh

nghiệp năm 2005, pháp luật về chứng khoán,

ngân hàng… Tuy nhiên, các quy định pháp lí

về hợp đồng mua bán doanh nghiệp và quy

định về thủ tục mua bán toàn bộ doanh

nghiệp chưa đầy đủ, không nhất quán. Do

vậy, trong một số trường hợp, các nhà đầu tư

bị hạn chế quyền mở rộng đầu tư kinh

doanh; các cơ quan nhà nước có thẩm quyền

lúng túng trong việc áp dụng pháp luật để

giải quyết quan hệ mua bán doanh nghiệp.

1.1. Pháp luật về thủ tục mua bán doanh

nghiệp chưa đầy đủ

a) Pháp luật chưa có các quy định về thủ

tục mua bán toàn bộ doanh nghiệp thuộc sở

hữu của nhiều thành viên khi bên mua là các

nhà đầu tư trong nước

H

* Giảng viên Khoa pháp luật kinh tế

Trường Đại học Luật Hà Nội