Bảo tồn di sản văn hoá làng của người Mường ở Hoà Bình - Vấn đề cấp thiết hiện nay

B¶o tÂn di s¶n v®n h„a lµng

cÒa ngˆÍi MˆÍng Î Hfla B×nh -

V n Æ“ c p thi’t hi÷n nay

ßÁ Thfi Thanh H÷¨ng*

H

oµ B×nh lµ vÔng Æ t t›ch tÙ nhi“u

gi¸ trfi v®n h„a ÆÈc Ƹo cÒa c¸c tÈc

ngˆÍi nhˆ: MˆÍng, Dao, Th¸i, M´ng...

Trong Æ„, nÊi bÀt h¨n c¶ lµ nh˜ng gi¸ trfi

v®n h„a cÒa cÈng ÆÂng cˆ d©n MˆÍng.

Nh˜ng gi¸ trfi y qua thÍi gian Æ· læng

Ɖng vµ bi”u hi÷n trong kh´ng gian v®n

h„a lµng cÒa ngˆÍi MˆÍng, Æ„ lµ mÈt ph«n

quan tr‰ng kh´ng th” b· qua khi nghi™n

c¯u v“ m¶nh Æ t vµ con ngˆÍi Hoµ B×nh.

NgˆÍi MˆÍng thˆÍng sËng tÀp trung

thµnh tıng x„m, mÈt sË n¨i g‰i lµ chflm,

nhi“u x„m tÀp hÓp l¹i thµnh mÈt MˆÍng.

N¨i cˆ trÛ cÒa ngˆÍi MˆÍng thˆÍng lµ

nh˜ng thung lÚng rÈng, c„ nhi“u ruÈng

Æ t Æ” canh t¸c vµ nhµ cˆa cÒa h‰ thˆÍng

ƈÓc d˘ng ngay dˆÌi ch©n ÆÂi hay ch©n

nÛi, b×a rıng. Th´ng thˆÍng mÁi MˆÍng c„

kho¶ng 5 Æ’n 7 cÚng c„ khi lµ vµi trÙc gia

Æ×nh sinh sËng. NgˆÍi MˆÍng ÆÆt t™n lµng

cÒa m×nh theo phˆ¨ng th¯c Æfinh danh phÊ

bi’n lµ ÆÆt t™n theo c©y c·, t™n ÆÈng vÀt,

v› dÙ nhˆ MˆÍng Kh’n lµ t™n c©y Kh’n,

MˆÍng Khi lµ t™n c©y Si... Theo thËng k™

n®m 2004, tÿnh Hfla B×nh c„ 1755 x„m.

Trong Æ„, ph«n lÌn d©n cˆ trong c¸c x„m

lµ ngˆÍi MˆÍng. C„ th” n„i, lµng cÒa ngˆÍi

MˆÍng lµ mÈt thµnh tË quan tr‰ng trong

x· hÈi MˆÍng Î m‰i thÍi Æi”m lfich sˆ.

Ch›nh trong m´i trˆÍng y r t nhi“u di

s¶n v®n h„a c„ gi¸ trfi Æ· ƈÓc h×nh thµnh

vµ b¶o lˆu. B¶o tÂn ƈÓc c¸c lµng truy“n

thËng cÚng c„ th” xem lµ c¸ch th¯c tËt

nh t Æ” lˆu gi˜ di s¶n v®n h„a tÈc ngˆÍi.

VÌi lfich sˆ sinh sËng l©u ÆÍi Î Hfla

B×nh, ngˆÍi MˆÍng Æ· s¸ng t¹o ra mÈt kho

tµng di s¶n v®n h„a c¶ v“ vÀt th” vµ phi

vÀt th” nh˜ng di s¶n y th” hi÷n qua ki’n

trÛc nhµ Î r t ÆÆc sæc, qua nh˜ng phong

tÙc, qua t›n ngˆÏng, v®n h„a »m th˘c,

di‘n xˆÌng d©n gian, ...

Trong cuÈc sËng hµng ngµy cÚng nhˆ

trong c¸c sinh ho¹t v®n h„a tinh th«n cÒa

ngˆÍi MˆÍng, c¸c nh¹c cÙ v…n cfln ƈÓc

b¶o lˆu tˆ¨ng ÆËi Æ«y ÆÒ. Theo sË li÷u

thËng k™ n®m 2008, toµn tÿnh cfln 62 chi’c

trËng ÆÂng, 4000 chi’c cÂng chi™ng...

nh˜ng sË li÷u Æ„ Æ· mÈt ph«n n„i l™n s˘

* ßÁ Thfi Thanh Hˆ¨ng, TrˆÍng Cao ƺng VHNT T©y Bæc