Báo cáo tốt nghiệp: Điều tra nghiên cứu thành phần bệnh nấm hại cây rau kinh giới Elsholtzia

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o

trêng ®¹i häc n«ng nghiÖp hµ néi

------------  ----------

B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp

§Ò tµi :

“§iÒu tra, nghiªn cøu thµnh phÇn bÖnh nÊm h¹i c©y rau kinh giíi

(Elsholtzia cristata Willd) ë Hµ Néi vµ c¸c vïng phô cËn vô ®«ng xu©n

n¨m 2008 - 2009“

Ngêi híng dÉn : ts. TrÇn nguyÔn hµ

Bé m«n BÖnh c©y - Khoa N«ng häc

§¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi

Ngêi thùc hiÖn : SV. TrÇn thÞ trµ giang

Líp : BVTV - K50B

Hµ néi 2009 –

B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp TrÇn ThÞ Trµ Giang – BVB – K50

Lêi c¶m ¬n

§Ó hoµn thµnh ®Ò tµi tèt nghiÖp ngoµi sù cè g¾ng cña b¶n th©n t«i ®· nhËn ®îc rÊt

nhiÒu sù quan t©m gióp ®ì nhiÖt t×nh cña thÇy c«, b¹n bÌ vµ ngêi th©n.

Tríc tiªn, t«i xin ®îc bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi TS. TrÇn NguyÔn Hµ - gi¶ng

viªn Bé m«n BÖnh c©y - Khoa N«ng häc, §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ Néi ®· tËn t×nh híng dÉn

gióp ®ì vµ ®éng viªn t«i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi vµ hoµn thµnh b¶n b¸o c¸o nµy.

T«i còng xin bµy tá c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o trong trêng §¹i häc N«ng nghiÖp Hµ

Néi ®· truyÒn ®¹t nh÷ng kiÕn thøc quý b¸u trong thêi gian häc tËp t¹i trêng.

T«i còng xin ®îc ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c bµ con n«ng d©n t¹i Cù Khèi - Long Biªn -

Hµ Néi, c¸c c¸n bé t¹i Trung t©m Nghiªn cøu BÖnh c©y nhiÖt ®íi, Trêng §¹i häc N«ng

nghiÖp Hµ Néi ®· nhiÖt t×nh gióp ®ì vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho t«i trong suèt thêi

gian thùc hiÖn ®Ò tµi.

Bªn c¹nh ®ã t«i xin göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh tíi tÊt c¶ ngêi th©n, b¹n bÌ nh÷ng

ngêi lu«n bªn c¹nh ®éng viªn gióp ®ì t«i trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ thùc hiÖn ®Ò tµi.

Hµ Néi, ngµy 16 th¸ng 7 n¨m 2009

Ngêi thùc hiÖn

TrÇn ThÞ Trµ Giang

i

B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp TrÇn ThÞ Trµ Giang – BVB – K50

Danh môc tõ viÕt t¾t

TT Ch÷ viÕt t¾t Tõ viÕt v¾t

1 BVTV B¶o vÖ thùc vËt

2 CBB C©y bÞ bÖnh

3 CSB ChØ sè bÖnh

4 CT C«ng thøc

5 CTV Céng t¸c viªn

6 §C §èi chøng

7 §KTN §êng kÝnh t¶n nÊm

8 G§ST Giai ®o¹n sinh trëng

9 HLPT HiÖu lùc phßng trõ

10 NXB Nhµ xuÊt b¶n

11 SCTN Sè c©y thÝ nghiÖm

12 STT Thø tù

13 TLB (%) Tû lÖ bÖnh

14 TKTD Thêi kú tiÒm dôc

ii

B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp TrÇn ThÞ Trµ Giang – BVB – K50

Danh môc c¸c b¶ng

B¶ng 2.1. T×nh h×nh s¶n xuÊt rau cña 10 níc trªn thÕ giíi n¨m 2001.....................3

B¶ng 2.2. T×nh h×nh s¶n xuÊt rau cña ViÖt Nam nh÷ng n¨m gÇn ®©y.....................4

B¶ng 4.1. Thµnh phÇn bÖnh nÊm h¹i trªn rau kinh giíi t¹i Cù Khèi - Long Biªn vµ

§«ng D - Gia L©m - Hµ Néi...........................................................................21

B¶ng 4.2. DiÔn biÕn bÖnh thèi gèc S. sclerotiorum h¹i rau kinh giíi trªn ®ång

ruéng mïa vô ®«ng xu©n 2009 t¹i Hµ Néi vµ phô cËn..................................22

B¶ng 4.3. ThÝ nghiÖm l©y bÖnh nh©n t¹o ®èi víi nÊm S. sclerotiorum g©y bÖnh

thèi gèc rau kinh giíi trong ®iÒu kiÖn nhµ líi...............................................24

B¶ng 4.4. §Æc ®iÓm sinh häc cña nÊm C. apii.......................................................27

B¶ng 4.5. DiÔn biÕn bÖnh ®èm l¸ rau kinh giíi trªn ®ång ruéng..........................28

vô ®«ng xu©n 2009 t¹i Hµ Néi vµ phô cËn.............................................................28

B¶ng 4.6. ¶nh hëng cña m«i trêng dinh dìng ®Õn sù sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña

nÊm C. apii......................................................................................................29

B¶ng 4.7. ¶nh hëng cña m«i trêng dinh dìng ®Õn sù h×nh thµnh bµo tö nÊm C.

apii...................................................................................................................31

B¶ng 4.8. ¶nh hëng cña nhiÖt ®é ®Õn sù sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña nÊm C. apii

.........................................................................................................................32

B¶ng 4.9. ¶nh hëng cña nhiÖt ®é ®Õn kh¶ n¨ng n¶y mÇm cña bµo tö nÊm C. apii

.........................................................................................................................35

B¶ng 4.10. ¶nh hëng cña pH ®Õn sù sinh trëng ph¸t triÓn cña nÊm C. apii..........36

B¶ng 4.11. Nghiªn cøu kh¶ n¨ng l©y nhiÔm vµ thêi kú tiÒm dôc cña nÊm C. apii.

b»ng ph¬ng ph¸p l©y bÖnh nh©n t¹o...............................................................38

B¶ng 4.12. ¶nh hëng cña dÞch chiÕt tõ hµnh tái ®Õn kh¶ n¨ng n¶y mÇm cña bµo tö

nÊm C. apii ë nhiÖt ®é 25oC...........................................................................39

B¶ng 4.13. ¶nh hëng cña mét sè lo¹i thuèc ho¸ häc ®Õn sù sinh trëng ph¸t triÓn

cña nÊm C. apii trªn m«i trêng PGA..............................................................41

B¶ng 4.14. Kh¶o s¸t hiÖu lùc phßng trõ cña nÊm T. viride ®èi víi bÖnh thèi gèc

rau kinh giíi trong ®iÒu kiÖn chËu v¹i...........................................................43

Danh môc c¸c h×nh

H×nh 4.1. DiÔn biÕn bÖnh thèi gèc S. sclerotiorum h¹i rau kinh giíi trªn

®ång ruéng mïa vô ®«ng xu©n 2009 t¹i Hµ Néi vµ phô cËn.................23

H×nh 4.2. DiÔn biÕn cña bÖnh thèi gèc rau kinh giíi do nÊm

S.sclerotiorum trong ®iÒu kiÖn chËu v¹i.................................................25

iii

B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp TrÇn ThÞ Trµ Giang – BVB – K50

H×nh 4.3. DiÔn biÕn bÖnh ®èm l¸ rau kinh giíi do nÊm Cercospora apii

t¹i Hµ Néi vµ phô cËn.............................................................................28

H×nh 4.4. ¶nh hëng cña m«i trêng dinh dìng ®Õn sù sinh trëng, ph¸t

triÓn cña nÊm Cercospora apii................................................................30

H×nh 4.5. ¶nh hëng cña nhiÖt ®é ®Õn sù sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña

nÊm C. apii..............................................................................................33

H×nh 4.6. ¶nh hëng cña nhiÖt ®é ®Õn kh¶ n¨ng n¶y mÇm.....................35

cña bµo tö nÊm C. apii............................................................................35

H×nh 4.7. ¶nh hëng cña pH m«i trêng ®Õn sù sinh trëng, ph¸t triÓn cña

nÊm C. apii. trªn m«i trêng PGA...........................................................37

H×nh 8. ¶nh hëng cña nång ®é dÞch chiÕt hµnh tái ®Õn kh¶ n¨ng n¶y

mÇm cña bµo tö nÊm C. apii ë nhiÖt ®é 25oC........................................39

H×nh 4.9. HiÖu lùc cña thuèc ho¸ häc ®èi víi nÊm C. apii trªn m«i tr￾êng PGA..................................................................................................42

H×nh 4.10. HiÖu lùc phßng trõ cña nÊm T. viride ®èi víi nÊm S.

sclerotiorum trªn rau kinh giíi trong ®iÒu kiÖn chËu v¹i......................44

iv

B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp TrÇn ThÞ Trµ Giang – BVB – K50

Môc lôc

Lêi c¶m ¬n ...................................................Error: Reference source not found

Danh môc tõ viÕt t¾t ...................................Error: Reference source not found

Danh môc c¸c b¶ng .....................................Error: Reference source not found

Danh môc c¸c h×nh ......................................Error: Reference source not found

Danh môc c¸c h×nh ......................................Error: Reference source not found

------------  ----------........................................................................................1

Lêi c¶m ¬n.......................................................................................................i

Danh môc tõ viÕt t¾t..............................................................................ii

Danh môc c¸c h×nh.................................................................................iii

Môc lôc............................................................................................................v

PHÇN 1. Më §ÇU...............................................................................................1

1.1. §Æt vÊn ®Ò.......................................................................................................1

1.2. Môc ®Ých vµ yªu cÇu......................................................................................2

1.2.1. Môc ®Ých.................................................................................................2

1.2.2. Yªu cÇu....................................................................................................2

PHÇN 2. TæNG QUAN TµI LIÖU NGHI£N CøU.........................................3

2.1. T×nh h×nh s¶n xuÊt rau trªn thÕ giíi vµ ViÖt Nam.........................................3

2.1.1. T×nh h×nh s¶n xuÊt rau trªn thÕ giíi.......................................................3

2.1.2. T×nh h×nh s¶n xuÊt rau ë ViÖt Nam........................................................4

2.2. T×nh h×nh dÞch h¹i trªn c©y trång..................................................................5

2.2.1. BÖnh do nÊm g©y h¹i trªn th©n, rÔ cña c©y trång..................................6

2.2.2. BÖnh do nÊm g©y h¹i trªn l¸ cña c©y trång............................................8

2.3. BiÖn ph¸p phßng trõ nÊm h¹i c©y trång........................................................9

2.3.1. BiÖn ph¸p sö dông gièng chèng bÖnh vµ gièng s¹ch bÖnh....................9

2.3.2. BiÖn ph¸p canh t¸c................................................................................10

2.3.3. BiÖn ph¸p sinh häc................................................................................10

2.3.4. BiÖn ph¸p ho¸ häc.................................................................................12 PHÇN 3. VËt liÖu, NéI DUNG Vµ PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU....12

3.1. §èi tîng, ®Þa ®iÓm vµ thêi gian nghiªn cøu................................................12

3.1.1. §èi tîng nghiªn cøu.............................................................................12

3.1.2. §Þa ®iÓm nghiªn cøu.............................................................................12

3.1.3. Thêi gian thùc hiÖn...............................................................................12

3.2. VËt liÖu, dông cô, ho¸ chÊt thÝ nghiÖm.......................................................13

3.2.1. VËt liÖu nghiªn cøu...............................................................................13

3.2.2. Dông cô, ho¸ chÊt thÝ nghiÖm..............................................................13

3.3. Néi dung nghiªn cøu....................................................................................13

3.4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu................................................................................13

v

B¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp TrÇn ThÞ Trµ Giang – BVB – K50

3.4.1. Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra, thu mÉu ngoµi ®ång ruéng.................................13

3.4.2. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu trong phßng...................................................14

3.5.3. C¸c thÝ nghiÖm trong nhµ líi vµ ngoµi ®ång ruéng.............................18

3.6. Ph¬ng ph¸p tÝnh vµ xö lý sè liÖu.................................................................19

3.6.1. C¸c c«ng thøc tÝnh................................................................................19

3.6.2. Ph¬ng ph¸p xö lý sè liÖu......................................................................20 PHÇN 4. KÕT QU¶ NGHI£N CøU................................................................21

4.1. Thµnh phÇn bÖnh nÊm h¹i trªn rau kinh giíi vïng Hµ Néi vµ phô cËn.....21

4.2. T×nh h×nh bÖnh thèi gèc Sclerotinia sclerotiorum h¹i rau kinh giíi t¹i mét

sè vïng trång rau t¹i Hµ Néi vµ phô cËn............................................................22

4.2.1. TriÖu chøng bÖnh..................................................................................22

4.2.2 DiÔn biÕn bÖnh thèi gèc S. sclerotiorum h¹i rau kinh giíi t¹i mét sè

vïng trång rau t¹i Hµ Néi vµ phô cËn............................................................22

4.2.3. KÕt qu¶ l©y bÖnh nh©n t¹o ®èi víi nÊm S. sclerotiorum......................24

4.3. Mét sè nghiªn cøu bÖnh ®èm l¸ (Cercospora apii) h¹i rau kinh giíi trªn

mét sè vïng trång rau t¹i Hµ Néi vµ phô cËn....................................................25

4.3.1. TriÖu chøng cña bÖnh............................................................................25

4.3.2. Mét sè ®Æc ®iÓm h×nh th¸i cña nÊm Cercospora apii..........................27

4.3.3. DiÔn biÕn bÖnh ®èm l¸ C. apii h¹i rau kinh giíi trªn mét sè vïng

trång rau t¹i Hµ Néi vµ phô cËn.....................................................................27

4.3.4. ¶nh hëng cña m«i trêng dinh dìng ®Õn sù sinh trëng ph¸t triÓn cña

nÊm C. apii......................................................................................................29

4.3.5. ¶nh hëng cña m«i trêng dinh dìng ®Õn kh¶ n¨ng h×nh thµnh bµo tö

cña nÊm C. apii................................................................................................31

4.3.6. ¶nh hëng cña nhiÖt ®é ®Õn sù sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña nÊm C.apii

trªn m«i trêng PGA.........................................................................................32

4.3.7. ¶nh hëng cña nhiÖt ®é ®Õn kh¶ n¨ng n¶y mÇm cña bµo tö nÊm C. apii

.........................................................................................................................34

4.3.8. ¶nh hëng cña pH m«i trêng ®Õn sù sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña nÊm C.

apii trªn m«i trêng PGA.................................................................................36

4.3.9. KÕt qu¶ l©y bÖnh nh©n t¹o bÖnh ®èm l¸ rau kinh giíi do nÊm C. apii

g©y ra...............................................................................................................38

4.4. KÕt qu¶ thö hiÖu lùc phßng trõ bÖnh h¹i rau kinh giíi b»ng mét sè biÖn

ph¸p sinh häc vµ ho¸ häc....................................................................................38

4.4.1. Thö nghiÖm dÞch chiÕt tõ hµnh tái víi viÖc øc chÕ kh¶ n¨ng n¶y mÇm

cña bµo tö nÊm C. apii ë nhiÖt ®é 25oC.........................................................38

4.4.2. ¶nh hëng cña mét sè lo¹i thuèc ho¸ häc ®Õn sù sinh trëng ph¸t triÓn

cña nÊm C. apii trªn m«i trêng PGA..............................................................40

4.4.3. Kh¶o s¸t hiÖu phßng trõ cña nÊm Trichoderma viride ®èi víi bÖnh

thèi g«c rau kinh giíi do nÊm Sclerotinia sclerotiorum g©y ra trong ®iÒu

kiÖn chËu v¹i...................................................................................................42 PhÇn 5. kÕt luËn vµ ®Ò nghÞ................................................................46

5.1. KÕt luËn........................................................................................................46

5.2. §Ò nghÞ.........................................................................................................47 TµI LIÖU THAM KH¶O.................................................................................52

PHô lôc sè liÖu khÝ tîng.....................................................................65

vi