Báo cáo chuyên đề 301 và chính sách bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ của chính phủ Hoa Kỳ

T×m hiÓu hÖ thèng ph¸p luËt Hoa Kú

44 t¹p chÝ luËt häc sè 12/2010

ThS. KiÒu ThÞ Thanh *

rong thời đại ngày nay, bảo hộ quyền sở

hữu trí tuệ có ý nghĩa quan trọng trong

phát triển kinh tế-thương mại của hầu hết

các quốc gia, đặc biệt các nước phát triển ở

trình độ cao như Hoa Kỳ, Đức, Nhật Bản,

Canada... Là nền kinh tế lớn nhất với các

sản phẩm bảo hộ sở hữu trí tuệ được tiêu

thụ hay sử dụng khắp toàn cầu, vấn đề bảo

hộ sở hữu trí tuệ càng trở nên thiết yếu hơn

bao giờ hết đối với các doanh nghiệp và nền

kinh tế Hoa Kỳ. Nhận thức rõ tính trọng yếu

của vấn đề này, đặc biệt trong bối cảnh toàn

cầu hoá kinh tế và tự do hoá thương mại

trên phạm vi toàn thế giới vài thập kỉ gần

đây, Hoa Kỳ là nước đi đầu trong tiến trình

đàm phán và soạn thảo Hiệp định về các

khía cạnh liên quan đến thương mại của

quyền sở hữu trí tuệ (Hiệp định TRIPs)

xung quanh Vòng đàm phán Uruguay 1986

- 1994 về việc thành lập Tổ chức thương

mại thế giới (WTO). Kết quả cuối cùng của

Vòng đàm phán Uruguay là Hiệp định

thành lập WTO và hơn 20 hiệp định phụ lục

khác, bao gồm Hiệp định TRIPs, đã được kí

kết vào ngày 15/04/1994 giữa 100 quốc gia

thành viên sáng lập ban đầu, có hiệu lực từ

ngày 01/01/1995.(1)

Vài năm sau khi Vòng đàm phán

Uruguay được khởi động, với thiệt hại từ

hàng hoá vi phạm quyền sở hữu trí tuệ của

các doanh nhân hay doanh nghiệp Hoa Kỳ

theo ước tính năm 1986 lên tới 60 tỉ USD

hàng năm,

(2) bắt đầu từ năm 1989, Cơ quan

đại diện thương mại Hoa Kỳ (Cơ quan

USTR) được trao thẩm quyền vận dụng

Điều 301 Đạo luật thương mại năm 1974

(The Trade Act of 1974) sửa đổi theo Điều

1303 Đạo luật cạnh tranh và thương mại

thống nhất năm 1988 (The Omnibus Trade

and Competitiveness Act of 1988), còn gọi

là “Điều khoản chuyên biệt 301 về sở hữu

trí tuệ” (Special 301 Intellectual Property

Provisions) do đã mở rộng việc áp dụng biện

pháp trả đũa thương mại tới lĩnh vực bảo hộ

quyền sở hữu trí tuệ. Các điều khoản này

hiện tại được điển chế hoá tại Điều 2411

Chuẩn luật Hoa Kỳ số 19 về thuế hải quan

(the U.S Code Title 19 - Customs Duties).

Phù hợp với quy định này, Cơ quan USTR

có nhiệm vụ thực hiện và công bố các báo

cáo chuyên đề hàng năm về vấn đề bảo hộ sở

hữu trí tuệ ở các quốc gia có quan hệ thương

mại với Hoa Kỳ (Special 301 Reports) nơi

đã không bảo hộ hoặc bảo hộ một cách

không tương xứng cho hàng hoá được bảo

hộ quyền sở hữu trí tuệ của các doanh nhân

hay doanh nghiệp Hoa Kỳ.

T

* Giảng viên Khoa luật dân sự

Trường Đại học Luật Hà Nội