Bàn về chế độ tài chính và kế toán thu nhập và phân phối thu nhập hiện hành trong các doanh nghiệp ở

Sinh viªn: NguyÔn ThÞ ThuÇn

A. Lêi më ®Çu

Lîi nhuËn lµ môc tiªu hµng ®Çu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh

doanh trong c¬ chÕ thÞ trêng. Nã lµ chØ tiªu chÊt lîng tæng hîp biÓu hiÖn kÕt qu¶

cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, ®ång thêi còng lµ ®éng lùc thóc ®Èy c¸c

doanh nghiÖp kh«ng ngõng c¶i tiÕn, ®æi míi, hîp lÝ ho¸ quy tr×nh c«ng nghÖ, sö

dông tèt c¸c nguån lùc, phÊn ®Êu h¹ thÊp gi¸ thµnh c¸ biÖt, n©ng cao chÊt lîng

s¶n phÈm. Doanh nghiÖp thu ®îc lîi nhuËn tøc lµ s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®-

îc thÞ trêng chÊp nhËn (c¶ vÒ chÊt lîng vµ gi¸ c¶), tõ ®ã doanh nghiÖp cã ®iÒu

kiÖn më réng s¶n xuÊt - kinh doanh ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn trong c¬ chÕ thÞ tr￾êng.

Lîi nhuËn lµ nguån vèn quan träng ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng toµn bé nÒn

KTQD. Bëi v× lîi nhuËn lµ nguån h×nh thµnh nªn thu nhËp cña ng©n s¸ch Nhµ

níc, th«ng qua viÖc thu thuÕ lîi tøc, trªn c¬ së ®ã gióp cho Nhµ níc ph¸t triÓn

nÒn kinh tÕ - x· héi. Mét bé phËn lîi nhuËn kh¸c, ®îc ®Ó l¹i xÝ nghiÖp thµnh lËp

c¸c quü, t¹o ®iÒu kiÖn më réng quy m« s¶n xuÊt, n©ng cao ®êi sèng c¸n bé

c«ng nh©n viªn.

Tuy nhiªn, lîi nhuËn cã trë thµnh môc tiªu, ®éng lùc cña c¸c doanh

nghiÖp hay kh«ng cßn phô thuéc vµo chÝnh s¸ch ph©n phèi thu nhËp cña Nhµ n￾íc. §©y lµ mét chÝnh s¸ch tµi chÝnh quan träng, nã gi¶i quyÕt mèi quan hÖ vµ

lîi Ých kinh tÕ cña Nhµ níc, chñ së h÷u vµ ngêi lao ®éng trong viÖc ph©n phèi

kÕt qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy, chÝnh s¸ch ph©n phèi

thu nhËp hîp lÝ sÏ lµ mét ®ßn bÈy kinh tÕ quan träng khuyÕn khÝch ngêi lao

®éng vµ c¸c doanh nghiÖp ra søc ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt thóc

®Èy qu¸ tr×nh CNH - H§H. §ång thêi viÖc thùc hiÖn tèt c«ng t¸c tµi chÝnh - kÕ

to¸n thu nhËp vµ ph©n phèi thu nhËp t¹i c¸c doanh nghiÖp sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho

Nhµ níc trong viÖc qu¶n lý ng©n s¸ch, ®iÒu tiÕt thu nhËp, ®¶m b¶o cho sù ph¸t

triÓn vµ t¨ng trëng bÒn v÷ng.

Trong qu¸ tr×nh ®i theo ®Þnh híng XHCN, Nhµ níc kh«ng ngõng tiÕn

hµnh söa ®æi, bæ sung vµ hoµn thiÖn chÕ ®é tµi chÝnh kÕ to¸n thu nhËp vµ ph©n

1

Sinh viªn: NguyÔn ThÞ ThuÇn

phèi thu nhËp cho phï hîp víi thùc tiÔn. Tuy nhiªn qu¸ tr×nh thùc hiÖn còng

ph¸t sinh kh«ng Ýt vÊn ®Ò cÇn quan t©m gi¶i quyÕt vµ hoµn thiÖn thªm.

NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña lîi nhuËn vµ chÕ ®é ph©n phèi lîi

nhuËn ®Õn sù ph¸t triÓn cña mçi quèc gia, ®ång thêi ®îc sù híng dÉn tËn t×nh

cña thÇy gi¸o - TS. NguyÔn V¨n C«ng - em xin m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: Bµn vÒ

chÕ ®é tµi chÝnh vµ kÕ to¸n thu nhËp vµ ph©n phèi thu nhËp hiÖn hµnh

trong c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam.

2

Sinh viªn: NguyÔn ThÞ ThuÇn

B. Néi dung

I. C¬ së lÝ luËn:

1. Thu nhËp doanh nghiÖp:

1.1 Kh¸i niÖm:

Thu nhËp doanh nghiÖp lµ kÕt qu¶ tµi chÝnh cña mét k× s¶n xuÊt - kinh

doanh ®îc biÓu hiÖn b»ng chØ tiªu lîi nhuËn (l·i hoÆc lç).

1.2 Vai trß vµ ý nghÜa cña lîi nhuËn:

• Lîi nhuËn lµ chØ tiªu chÊt lîng tæng hîp biÓu hiÖn kÕt qu¶ cña qu¸

tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Nã ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ c¸c mÆt sè lîng vµ chÊt lîng

ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.

• Lîi nhuËn lµ nguån vèn quan träng ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng toµn bé

nÒn kinh tÕ quèc d©n. Bëi v× lîi nhuËn lµ nguån h×nh thµnh nªn thu nhËp cña

ng©n s¸ch Nhµ níc, th«ng qua viÖc thu thuÕ, trªn c¬ së ®ã gióp cho Nhµ níc

ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ - x· héi.

• Mét bé phËn kh¸c ®îc ®Ó l¹i doanh nghiÖp thµnh lËp c¸c quü, t¹o ®iÒu

kiÖn më réng quy m« s¶n xuÊt, n©ng cao ®êi sèng ngêi lao ®éng.

• Lîi nhuËn lµ mét ®ßn bÈy kinh tÕ quan träng khuyÕn khÝch ngêi lao

®éng vµ c¸c doanh nghiÖp ra søc ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt - kinh

doanh, trªn c¬ së cña chÝnh s¸ch ph©n phèi ®óng ®¾n.

1.3 Néi dung cña thu nhËp:

Theo Th«ng T sè 64/1999 TT- BTC ngµy 7/6/1999 lîi nhuËn thùc hiÖn c¶

n¨m lµ kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp bao gåm lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng

kinh doanh vµ lîi nhuËn ho¹t ®éng kh¸c.

Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng kinh doanh lµ kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng kinh doanh

hµng ho¸. KÕt qu¶ ®ã ®îc ®o b»ng phÇn chªnh lÖch gi÷a doanh thu thuÇn vÒ tiªu

thô hµng ho¸ víi c¸c kho¶n chi phÝ kinh doanh vµ ®îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc:

3