Bản sắc dân tộc trong thơ Ma Trường Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC

NGUYỄN THỊ HUYỀN ANH

BẢN SẮC DÂN TỘC

TRONG THƠ MA TRƯỜNG NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ

NGÔN NGỮ, VĂN HÓA VÀ VĂN HỌC VIỆT NAM

Thái Nguyên - 2018

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC

NGUYỄN THỊ HUYỀN ANH

BẢN SẮC DÂN TỘC

TRONG THƠ MA TRƯỜNG NGUYÊN

Chuyên ngành: Văn học Việt Nam

Mã số: 8.220.121

LUẬN VĂN THẠC SĨ

NGÔN NGỮ, VĂN HÓA VÀ VĂN HỌC VIỆT NAM

Người hướng dẫn khoa học: TS. Lê Thị Ngân

Thái Nguyên - 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu

trích dẫn đều có nguồn gốc rõ ràng. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn đều

trung thực và chưa từng được công bố trong một công trình nào khác.

Thái Nguyên, tháng 4 năm 2018

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Huyền Anh

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn thạc sĩ này, tác giả xin trân trọng cảm ơn Ban

giám hiệu, Khoa Sau đại học, Khoa Báo chí - Truyền thông và Văn học, Trường

Đại học Khoa học, Đại học Thái Nguyên và các Thầy, Cô giáo đã trực tiếp

giảng dạy, giúp đỡ trong suốt quá trình học tập.

Đặc biệt, tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới giảng viên hướng

dẫn TS. Lê Thị Ngân đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo trong suốt thời gian tác giả

nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Cuối cùng, xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, người thân, bạn bè và đồng

nghiệp đã động viên, giúp đỡ, tạo điều kiện để tác giả hoàn thành luận văn.

Thái Nguyên, tháng 4 năm 2018

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Huyền Anh

iii

MỤC LỤC

Trang

TRANG BÌA PHỤ

LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN..............................................................................................ii

MỤC LỤC...................................................................................................iii

MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1

1. Lí do chọn đề tài........................................................................................ 1

2. Lịch sử vấn đề ........................................................................................... 4

3. Đối tượng và mục tiêu nghiên cứu............................................................ 6

4. Nhiệm vụ và phương pháp nghiên cứu ..................................................... 6

5. Phạm vi nghiên cứu................................................................................... 7

6. Cấu trúc của luận văn................................................................................ 7

7. Đóng góp của luận văn.............................................................................. 7

Chương 1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ THƠ CA DÂN TỘC THIỂU SỐ

HIỆN ĐẠI VÀ NHÀ THƠ MA TRƯỜNG NGUYÊN............................. 8

1.1. Vài nét về thơ ca dân tộc thiểu số hiện đại ............................................ 8

1.1.1. Giai đoạn trước năm 1945:...................................................................... 8

1.1.2. Giai đoạn 1945-1975:............................................................................ 11

1.1.3. Giai đoạn từ năm 1975 đến nay: ........................................................... 24

1.2. Nhà thơ Ma Trường Nguyên - cuộc đời, con người và sự nghiệp sáng

tác:................................................................................................................ 32

1.2.1. Vài nét về cuộc đời, con người nhà thơ Ma Trường Nguyên............... 32

1.2.2. Sự nghiệp sáng tác của Ma Trường Nguyên:........................................ 34

1.2.3. Quan điểm sáng tác của Ma Trường Nguyên: ...................................... 37

Chương 2. CẢM HỨNG NỔI BẬT TRONG THƠ MA TRƯỜNG

NGUYÊN.................................................................................................... 41

2.1. Cảm hứng về quê hương, con người miền núi:.................................... 41

iv

2.2. Cảm hứng về tình yêu đôi lứa .............................................................. 61

2.3. Cảm hứng viết về phong tục, tập quán đậm bản sắc Tày .................... 69

Chương 3. NHỮNG ĐIỂM NỔI BẬT VỀ NGHỆ THUẬTTRONG THƠ

MA TRƯỜNG NGUYÊN......................................................................... 82

3.1. Hình ảnh thơ mang đậm sắc miền núi.................................................. 82

3.2. Ngôn ngữ thơ đậm chất Tày............................................................... 104

3.3. Thơ song ngữ Tày- Việt:.................................................................... 113

PHẦN KẾT LUẬN.................................................................................. 126

TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................... 129

PHỤ LỤC

1

MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

1.1. Văn học các dân tộc thiểu số là một bộ phận của văn học Việt Nam,

có vẻ đẹp, sắc thái riêng, in đậm bản sắc văn hóa các dân tộc anh em với nhiều

cá tính sáng tạo độc đáo. Đối với lĩnh vực thơ ca, những nhà thơ các dân tộc ít

người đã đóng góp vào nền thơ ca hiện đại Việt Nam một thế giới nghệ thuật

thực sự mới lạ, sinh động với những gương mặt mới, những giọng điệu riêng.

Mỗi người trong số họ đã tạo ra một tiếng nói, một gương mặt, một phong cách

thơ riêng biệt, độc đáo, tạo nên một vườn hoa thơ dân tộc đầy hương sắc. Đó là

các nhà thơ Bàn Tài Đoàn, Triệu Kim Văn (dân tộc Dao); Cầm Biêu, Vương

Trung, Lò Văn Cậy, Lò Cao Nhum (dân tộc Thái); Mã Thế Vinh (dân tộc

Nùng); Vương Anh (dân tộc Mường); Lò Ngân Sủn (dân tộc Giáy); Lâm Quý

(dân tộc Cao Lan), Pờ Sảo Mìn (dân tộc Pa Dí), Dư Thị Hoàn (dân tộc Hoa)…..

Riêng đối với Dân tộc Tày, đã đánh dấu sự trưởng thành của nhiều

gương mặt như: Nông Quốc Chấn, Nông Viết Toại, Triều Ân, Mai Liễu, Lương

Định, Triệu Lam Châu, Vi Thị Kim Bình, Y Phương, Dương Thuấn, Ma

Trường Nguyên... Có thể thấy ở mỗi tác giả đều gắn với những hoàn cảnh và

điều kiện xã hội cụ thể, trong đó không thể phủ nhận vai trò góp sức của

nhiều yếu tố khác trong xã hội.

Hầu hết những gương mặt trên là những trí thức sống gắn bó với quê

hương dân tộc mình. Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ và xây dựng đất

nước, họ sống, lao động, chiến đấu gắn bó với thực tế và nhiều người trong số

đó được học tập đào tạo, bồi dưỡng trở thành văn nghệ sỹ chuyên nghiệp như

Triều Ân, Mã Thế Vinh, Y Phương, Ma Trường Nguyên... Hiện nay, chúng ta

đã có một đội ngũ nhà thơ dân tộc thiểu số vững vàng về tay nghề và có đóng

góp đáng kể cho nền văn học dân tộc nước nhà. Trong số đó có Ma Trường

Nguyên, một trong những nhà thơ dân tộc Tày có bản sắc riêng. Cùng với các

2

nhà thơ khác, ông đã có nhiều đóng góp cho sự nghiệp văn học tỉnh nhà nói

riêng và nền văn học các dân tộc thiểu số nói chung.

Miệt mài “trên cánh đồng chữ nghĩa”, tính đến nay ông đã cho ra đời 20

đầu sách (8 tiểu thuyết, 6 tập thơ, 1 trường ca, 1truyện thiếu nhi, 1 tự truyện, 1

tập ký, 2 tập tiểu luận và phê bình). Sáng tác của nhà thơ Ma Trường Nguyên

mang đậm hơi thở cuộc sống và con người miền núi với những yếu tố nghệ

thuật giàu bản sắc dân tộc. Ông đã đạt khá nhiều giải thưởng, trong đó có Giải

thưởng của Uỷ ban toàn quốc liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam: Tiểu thuyết

"Rễ người dài" (1996). Giải thưởng Hội VHNT các DTTS Việt Nam: Cây nêu,

thơ (2007) giải C; Hiện đại mà dân tộc, tiểu luận (2010) giải Khuyến khích;

Trên cánh đồng chữ nghĩa, tiểu luận (2012), giải Khuyến khích. Giải thưởng

sáng tác, quảng bá tác phẩm VHNT, báo chí về "Học tập và làm theo tấm gương

đạo đức Hồ Chí Minh": Chùm thơ 6 bài (2015) giải Khuyến khích. Giải thưởng

VHNT tỉnh 5 năm: Trái tim không ngủ (thơ), giải C; Mũi tên ám khói, (tiểu

thuyết) giải B 1997; Mùa hoa hải đường, (tiểu thuyết), giải B 2002; Câu hát

vắt qua vai, (thơ) giải B, 2006; Dưới vòm cây thiên tuế (thơ) giải C; Điệu then

Pác Bó, Cây ổi mọc trước cửa hang Pác Bó (thơ), giải B, 2014.

1.2. Đọc thơ Ma Trường Nguyên ta thấy dù ở đề tài nào các sáng tác

cũng mang đậm chất Tày. Nguồn cảm hứng chủ đạo trong các sáng tác của ông,

đó là tình yêu quê hương, đất nước, về những thay đổi lớn lao của số phận dân

tộc, từ kiếp đói nghèo, nô lệ được làm chủ cuộc đời; về cuộc sống và con người

miền núi, tình cảm gia đình, tình yêu đôi lứa, về những nơi tác giả đã từng

qua… Và ở đề tài nào Ma Trường Nguyên cũng thể hiện một cách chân thực,

giản dị như chính suy nghĩ và con người tác giả.

Cùng với các bài thơ viết bằng tiếng Việt, Ma Trường Nguyên còn sáng

tác thơ song ngữ Việt- Tày (Phuối đuổi căn; Roọng Slao; Khay cằm lượn noọng

bên slung; Pắc nỉ; Sài Gòn cầư cụng mì tói…). Nghiên cứu thơ Ma Trường

Nguyên, sẽ thấy ở đó những nét khác lạ. Dấu ấn, bản sắc văn hóa Tày hiện lên

3

đậm nét trong tác phẩm, trong trải nghiệm cuộc đời, ở chiều sâu văn hóa. Nhưng

điều đáng trân quý ở nhà thơ Tày ấy là không bó hẹp chỉ trong cuộc sống sinh

hoạt của người Tày mà vượt lên, vươn xa như một dấu nối với thơ ca các dân

tộc khác. Tác phẩm vì thế mà mở rộng biên độ, phong phú đề tài về cuộc sống,

con người. Ông viết về những nét văn hóa, về vùng đất nơi ông sinh ra và lớn

lên (Cây Nêu; Tiếng lá rừng gọi đôi …), về những vùng đất ông từng đặt chân

đến, từng ghé thăm (Du thuyền trên sông Hương; Trước biển Cửa Lò; Nụ cười

An Giang; Sào Gòn ai cũng có đôi; Sông Bến Hải…), kể cả ở nước ngoài (Dòng

người viếng Lê Nin; Dâng hoa trước tượng Đài; Tôi làm thợ ảnh; Thăm bức

tranh tròn nhà danh họa Ru- Bô; Đến Nam Ninh; Bến Thượng Hải…). Và điều

quan trọng, các sáng tác của ông tuy thấm đẫm bản sắc văn hóa dân tộc mình

nhưng vẫn giao hòa với vùng văn hóa rộng lớn để hợp lưu thành con sông văn

chương Việt Nam và nói như chính tác giả “Hiện đại mà dân tộc”.

1.3. Là một nhà báo công tác tại Đài PT- TH Thái Nguyên, đơn vị truyền

thông với 4 loại hình Báo chí là Báo nói, Báo hình, Báo điện tử và Tạp chí PT￾TH. Hiện Đài có chương trình phát thanh tiếng Tày; chuyên mục truyền hình:

“Văn hóa và Du lịch”, “Dân tộc và Miền núi”, “Đất và Người Thái Nguyên”,

“Văn học nghệ thuật”, “Gương mặt nghệ sỹ” cùng một số chương trình khác.

Chính vì vậy tôi nhận thấy việc nghiên cứu thơ của Ma Trường Nguyên - nhà

thơ người Tày, người con của Thái Nguyên là rất có ý nghĩa. Qua đó, sẽ giúp

tôi hiểu hơn về thơ được sáng tác bằng tư duy và sáng tạo của người Tày, về

nhà thơ và những đóng góp của ông đối với thơ ca dân tộc thiểu số nói riêng,

thơ ca hiện đại Việt Nam nói chung. Đặc biệt, tôi sẽ hiểu sâu sắc hơn về bản

sắc văn hóa dân tộc Tày - một trong những dân tộc thiểu số ở Thái Nguyên,

cũng như có ý thức gìn giữ nép đẹp truyền thống quý báu đó thông qua việc

thực hiện các tác phẩm báo chí. Từ đó, góp phần tuyên truyền, nâng cao nhận

thức của đồng bào dân tộc Tày trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên gìn giữ và phát

4

huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của dân tộc mình theo tinh thần Nghị quyết Trung

ương 5 (khoá VIII).

2. Lịch sử vấn đề

Ma Trường Nguyên là một nghệ sĩ đa tài. Ông không chỉ làm thơ, viết

văn mà còn viết tiểu luận, phê bình. Ông bắt đầu bằng sáng tác thơ, rồi sau

viết văn xuôi. Tác giả tâm sự rất hồn nhiên: “Cái gì mà thơ không nói được

thì tôi nói trong tiểu thuyết; và ngược lại, cái gì không nói được trong tiểu

thuyết tôi nói trong thơ”. Sống thật để viết thật. Viết từ tâm hồn không có

chút giả dối. Chỗ mạnh và cái hay của tác phẩm Ma Trường Nguyên phần

lớn là ở chỗ đó.

Là nhà thơ dân tộc thiểu số có nhiều tác phẩm được công bố, được nhận

giải thưởng của Trung ương và địa phương, có nhiều bài thơ để lại dấu ấn trong

lòng bạn đọc, như đã nói ở trên, thơ Ma Trường Nguyên đã thu hút được một

số người nghiên cứu, phê bình. Ma Trường Nguyên đã được nhắc đến qua một

số công trình nghiên cứu về thơ dân tộc thiểu số nhưng còn rất ít: Tập sách Văn

học dân tộc Việt Nam thời kỳ hiện đại- một số đặc điểm, NXB Đại học Thái

Nguyên, 2015, do PGS.TS. Trần Thị Việt Trung và PGS.TS. Cao Thi Hảo đồng

chủ biên; Tập sách Bản sắc dân tộc trong thơ các dân tộc thiểu số Việt Nam

hiện đại, NXB Đại học Thái Nguyên, 2015 do PGS.TS. Trần Thị Việt Trung

chủ biên.

Đã có nhiều nhà văn, nhà thơ viết về Ma Trường Nguyên với những tâm

sự chân thật. Trung Trung Đỉnh cho đó là “Người đốt lửa bằng trái tim” với

“dáng vẻ chân tình đến thật thà và hiền lành”. Ngô Quang Miện sau khi đọc

xong thơ Ma Trường Nguyên đã cảm nhận: “Bắt gặp cái mộc mạc, hồn nhiên

của những con người sống giữa thiên nhiên. Những câu thơ không khắc họa,

không xoáy sâu nhưng để lại cái gì đó như một hương cây cỏ nguyên sơ, giữa

một bầu không khí ban mai trong trẻo”. Phạm Tiến Duật cho đó là “tâm hồn

nhiều say đắm”. Hồ Thủy Giang gọi đó là “một trái tim thức cùng năm tháng”

5

và “hiền lành một cách bẩm sinh”. Nguyễn Đức Thiện cho rằng Ma Trường

Nguyên “nói năng chất phác, thật thà của người Tày gốc”, và “chất rừng núi,

chất dân tộc đã được thể hiện sâu sắc không chỉ ở tả cảnh, tả người mà nó còn

đậm đà trong tình cảm”….Chính vì vậy, Ma Trường Nguyên đã trở thành đối

tượng nghiên cứu qua một số bài viết của các tác giả Phạm Tiến Duật, Ngô

Quân Miện, Vũ Nho, Hoàng Quảng Uyên, Lê Xuân, Nguyễn Đức Hạnh, Lâm

Tiến, Hồ Thủy Giang, Nguyễn Thúy Quỳnh, Nguyễn Đức Thiện; một số bài

viết phê bình trên các báo, tạp chí của các tác giả khác về thơ Ma Trường

Nguyên, đặc biệt là thơ viết về tình yêu.

Ngoài ra có luận văn tốt nghiệp đại học Hình tượng nhân vật phụ nữ

trong một số tiểu thuyết của Ma Trường Nguyên của tác giả Trần Thị Hạnh;

Luận văn Đặc điểm tiểu thuyết Ma Trường Nguyên (2013); luận văn Thơ Ma

Trường Nguyên, Võ Sa Hà, Nguyễn Thúy Quỳnh- từ góc nhìn văn hóa

(2016). Và nói như Phạm Tiến Duật “Thơ Ma Trường Nguyên thấm đẫm giọng

dân ca và âm điệu đàn Tính của dân tộc Tày nơi quê hương anh…” (Tạp chí

“Diễn đàn văn nghệ Việt Nam”, số 4- 2004).

Điểm lại lịch sử vấn đề nghiên cứu về các tác phẩm của Ma Trường

Nguyên nói chung và thơ Ma Trường Nguyên nói riêng, chúng tôi thấy những

bài nghiên cứu, phê bình mới chỉ dừng lại ở việc nhìn nhận, đánh giá một số

tác phẩm của nhà thơ, đặc điểm ngôn ngữ thơ cũng như về thể loại tiểu thuyết.

Hiện nay chưa có một công trình nào đi sâu nghiên cứu, khảo sát một cách có

hệ thống về bản sắc dân tộc Tày trong thơ của Ma Trường Nguyên, trong đó có

thơ song ngữ. Qua quá trình khảo sát, cùng với những ý kiến đánh giá của các

nhà nghiên cứu đi trước sẽ là những gợi ý quý báu cho việc triển khai đường

hướng nghiên cứu của chúng tôi, để từ đó chỉ ra nét duyên riêng của nhà thơ

“rất Tày” trong sự phát triển của văn học Việt Nam nói chung và văn học dân

tộc thiểu số nói riêng.

6

3. Đối tượng và mục tiêu nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu trực tiếp của luận văn là toàn bộ những sáng tác thơ

của Ma Trường Nguyên. Nội dung chính của luận văn tập trung vào phân tích

bản sắc dân tộc Tày trong thơ ông. Ngoài ra, còn tham khảo một số tập thơ của

các tác giả dân tộc Tày khác như Y Phương; Dương Thuấn… để có sự so sánh,

làm rõ hơn đặc điểm của thơ Ma Trường Nguyên cũng như sự đồng điệu của các

nhà thơ dân tộc thiểu số khác cùng miền Đông Bắc.

3.2. Mục tiêu nghiên cứu

Luận văn hướng tới việc làm nổi bật những nét đặc sắc về nội dung, nghệ

thuật, tính sáng tạo, tính mới của thơ Ma Trường Nguyên, trong đó có cả thơ

song ngữ. Từ đó thấy được nét riêng mang đậm bản sắc dân tộc cũng như những

đóng góp của Ma Trường Nguyên đối với thơ ca dân tộc thiểu số nói riêng, thơ

ca Việt Nam hiện đại nói chung.

4. Nhiệm vụ và phương pháp nghiên cứu

4.1. Nhiệm vụ nghiên cứu

Làm rõ đặc điểm về nội dung và nghệ thuật trong thơ Ma Trường

Nguyên. Trên cơ sở đó, khẳng định những nét riêng, mang đậm chất Tày, những

đóng góp của tác giả đối với sự phát triển của thơ ca dân tộc thiểu số Việt Nam

và thơ ca Việt Nam thời kỳ hiện đại.

4.2. Phương pháp nghiên cứu

Để thực hiện đề tài này, chúng tôi sẽ lựa chọn những phương pháp nghiên

cứu cụ thể sau:

- Phương pháp tiểu sử;

- Phương pháp thống kê, phân loại;

- Phương pháp nghiên cứu liên ngành;

- Phương pháp so sánh, đối chiếu;

- Vận dụng một số phương pháp nghiên cứu theo hướng Thi pháp học.

7

5. Phạm vi nghiên cứu

- 6 tập thơ, 1 trường ca của nhà thơ Ma Trường Nguyên.

+ Mát xanh rừng cọ, Sở Văn hóa Bắc Thái, 1985

+ Trái tim không ngủ, Hội Văn nghệ Bắc Thái,1988

+ Tiếng lá rừng gọi đôi, NXB Văn hóa Dân tộc, 1996

+ Câu hát vắt qua vai, Hội Văn nghệ Thái Nguyên, 2005

+ Cây Nêu, NXB Nhà văn, 2006

+ Bắc cầu vồng thăm nhau, NXB Hội nhà văn, 2007

+ Mở núi, NXB Hội nhà văn, 2011

6. Cấu trúc của luận văn

Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Tài liệu tham khảo, phần Nội dung

chính của Luận văn bao gồm 3 chương:

Chương 1: Khái quát chung về thơ ca dân tộc thiểu số hiện đại và nhà

thơ Ma Trường Nguyên.

Chương 2: Cảm hứng chủ đạo trong thơ Ma Trường Nguyên.

Chương 3: Những điểm nổi bật về nghệ thuật trong thơ Ma Trường

Nguyên.

7. Đóng góp của luận văn

- Luận văn chỉ ra một số đặc điểm về nội dung và nghệ thuật mang bản

sắc dân tộc trong thơ Ma Trường Nguyên.

- Khẳng định những đóng góp đáng trân trọng của nhà thơ Ma Trường

Nguyên trong bộ phận thơ ca dân tộc thiểu số thời kì hiện đại.

- Kết quả của luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho những

người quan tâm nghiên cứu thơ ca dân tộc thiểu số và thơ ca Việt Nam nói

chung; là tài liệu phục vụ cho việc giảng dạy thơ ca dân tộc thiểu số trong

chương trình giáo dục ở bậc phổ thông nói riêng. Đây cũng là tài liệu giúp bổ

sung thêm kiến thức, hiểu biết phục vụ cho công việc chuyên môn của một

người làm báo.

8

Chương 1

KHÁI QUÁT CHUNG VỀ THƠ CA DÂN TỘC THIỂU SỐ

HIỆN ĐẠI VÀ NHÀ THƠ MA TRƯỜNG NGUYÊN

1.1. Vài nét về thơ ca dân tộc thiểu số hiện đại

Văn học hiện đại các dân tộc thiểu số nói chung, thơ ca hiện đại các dân

tộc thiểu số nói riêng, từ lâu đã được khẳng định là một bộ phận văn học có vẻ

đẹp, có sắc thái riêng, in đậm dấu ấn tâm hồn và giàu bản sắc văn hóa các dân

tộc anh em, với nhiều cá tính sáng tạo độc đáo. Riêng trong lĩnh vực thơ ca,

những nhà thơ các dân tộc ít người đã đóng góp vào nền thơ ca hiện đại Việt

Nam một thế giới nghệ thuật thơ thực sự mới lạ, sinh động với những gương

mặt mới, những giọng điệu riêng. Theo Trần Đăng Xuyền thì: Thơ là nghệ thuật

kì diệu bậc nhất của con người. Thơ của các nhà thơ dân tộc ít người là thứ

nghệ thuật hai lần kì lạ, vì đây là tiếng nói hồn nhiên nhất, thể hiện tinh tế, sâu

sắc điệu tâm hồn độc đáo của từng nhà thơ, qua đó làm ngời lên gương mặt

tinh thần, vẻ đẹp tâm hồn của các dân tộc anh em trên đất nước thân yêu của

chúng ta [61;6]. Trong mỗi giai đoạn phát triển, bên cạnh những nét truyền

thống cơ bản, thơ ca các dân tộc thiểu số lại có những nét riêng phù hợp với sự

phát triển và hoàn cảnh lịch sử.

1.1.1. Giai đoạn trước năm 1945:

Theo một số nhà nghiên cứu thì văn học dân tộc thiểu số nói chung, thơ

ca dân tộc thiểu số nói riêng đã xuất hiện từ thế kỷ XVII với hai tác giả dân tộc

Tày Bế Văn Phùng và Nông Quỳnh Vân với hai bản trường ca Tam nguyên

luận và bài Lượn tứ quý được viết bằng chữ Nôm Tày và thể thơ 7 chữ. Tiếp

đó, cuối thế kỷ XIX xuất hiện thêm hai nhà thơ dân tộc Thái là Ngần Văn Hoan

và Lò Văn Thứ. Hai tác giả này sáng tác thơ chủ yếu để hát. Nhân dân gọi Ngần

Văn Hoan là sláy khắp, với nghĩa là người chuyên sáng tác thơ hát và hát rất

giỏi. Ông kế thừa và vận dụng một cách thuần thục những truyện thần thoại,