bài thuốc dùng long nhãn

Nhãn có cùi thịt (long nhãn) trong suốt, mọng ngọt, là một trong những

thứ quý được ưa chuộng nhất trên thị trường. Trong dân gian từng lưu

truyền một truyền thuyết ly kỳ, thú vị về quả nhãn: Ngày xưa có một con

ác long chuyên gây tai họa, hoa màu vườn tược thường bị nó làm ngập

nước. Một chàng trai trẻ trí dũng song toàn đã thề chém bằng được con

ác long đó để trừ hại cho dân. Một buổi sáng sớm, con ác long lại dâng

nước làm ngập ruộng vườn của dân, chàng trai tay cầm đại đao quyết

chiến, cuối cùng đã chém được đầu con vật. Mắt con quái vật rơi xuống

đất nảy mầm thành một loại cây. Khi cây ra quả, quả được gọi là long

nhãn.

Long nhãn từ xưa nay nổi tiếng là sản phẩm bổ dưỡng. Cùi nhãn, vỏ

quả, rễ, hạt, hoa, lá đều có giá trị chữa bệnh khá cao. Tác phẩm y học

cổ xưa nhất Trung Quốc còn lại tới nay là cuốn "Thần nông bản thảo

kinh" có nói, long nhãn chủ trị "ngũ tạng tà khí, an thần, kích thích tiêu

hóa, trừ độc do côn trùng đốt, diệt 3 loại sâu bọ. Cuốn "Bản thảo cương

mục" của Lý Thời Trân viết: "Long nhãn vị ngọt, bổ tỳ vị, bổ hư, tăng

cường trí tuệ". Danh y Trương Tích Thuần đã khái quát công dụng của

long nhãn là: "Bổ tâm huyết, tâm khí, tỳ huyết, khỏe tỳ vị, chữa lo lắng

quá độ, thương tổn tâm lý, hồi hộp mất ngủ, tiêu chảy do tỳ hư".

Y học hiện đại qua nghiên cứu đã phát hiện trong long nhãn có đường

gluco, đường xacaro, lipid, vitamin B1, B2, C, P và các nguyên tố vô cơ

như canxi, phốt pho, sắt... Nghiên cứu về dược lý cho thấy long nhãn

có tác dụng bổ huyết và trấn tĩnh, chữa hồi hộp do thần kinh; thuốc sắc

long nhãn có tác dụng hạn chế trực khuẩn lỵ ngoài cơ thể và khuẩn

nấm tiểu nha bào.

Theo kinh nghiệm lâm sàng của Đông y, long nhãn là vị thuốc bổ huyết,

ích tâm, kiện tỳ, ích trí. Đem so sánh với táo tàu thì tác dụng chữa bệnh

tỳ của long nhãn còn tốt hơn. Nó vừa bổ khí vừa bổ huyết, có hiệu quả

điều trị chứng mất ngủ do suy nghĩ, lo lắng quá nhiều, tâm trạng bứt

rứt, hồi hộp. Hạt nhãn tán thành bột gọi là lệ châu, dùng để cầm máu

khi bị vết thương, làm giảm đau, chóng lành da, không để lại vết sẹo.

Vỏ quả nhãn nghiền thành bột dùng chữa bỏng. Những người bị bệnh

cảm mạo phong hàn, rối loạn tiêu hóa, rêu lưỡi dày trơn.... không ăn

nhãn.

Một số bài thuốc dùng long nhãn

- Tiêu chảy do tỳ hư: Long nhãn khô 40 quả, gừng sống 3 lát, sắc uống.

- Phù thũng sau khi đẻ: Long nhãn khô, gừng, táo tàu, mễ nhân, phục

linh, mỗi thứ 10 gam, sắc uống.

- Hồi hộp mất ngủ, hay quên: Cùi nhãn 100 gam, gạo nếp 120 gam, nấu

cháo ăn.

- Thiếu máu, suy nhược cơ thể: Long nhãn 10 gam, hạt sen 15 gam,