Bài tập hóa học đại cương tiêu biểu bồi dưỡng học sinh giỏi hóa học trung học phổ thông



 

  

 XU#T H TH2NG BÀI TP HÓA I CNG TIÊU BI,U

, BI D NG H

C SINH GII HÓA H

C THPT

Các vn  trong bài tp hoá i c"ng rt rng ln, a dng. Tuy nhiên do khuôn

kh lun vn có hn, chúng tôi ch( xin  cp n mt s vn  tiêu biu có tác dng

phát trin kin thc, nâng cao t duy và rèn luyn k nng cho h
c sinh. ây c)ng là

nhng vn  rt hay g'p trong các kì thi h
c sinh gii .

1. C#U T O NGUYÊN T> - H TH2NG TUN HOÀN –

LIÊN K3T HÓA H

C

1.1. V)n  1: Xác ?nh nguyên t d'a vào s hiu nguyên t@.

Bài tp m(u

9t nguyên t, ( kí hiu là R) có tng s các ht nhân proton, n"tron, electron

b*ng 24.

a. Vit kí hiu ht nhân ca nguyên t và g
i tên nguyên t ó-

b. ,"t cu hình electron ca nguyên t, và ca ion R2-

.

c. Cho bit trong nguyên t, ó có bao nhiêu obitan có electron chim gi?

Bài gii

a. Tng s proton, n"tron, electron trong nguyên t, R b*ng 24 nên ta có:

2Z + N = 24 (1)

Z = 12 -

2

N

nên Z <12

Các nguyên t bn có t( s gia s n"tron và s proton trong ht nhân:

≤

Z

N

≤ 1,5



 

  

Do ó: N ≤ Z ≤ 1,5Z (2)

Hay là

1,5

N

≤ Z ≤ N

Thay (2) vào h thc (1):

2Z + 1,5Z > 24

3,5Z > 24

Z > 7

Ngha là: 7< Z <12

Tính s kh i A theo bng sau:

Z 8 9 10 11

N = 24 – 2Z 8 6 4 2

A = Z + N 16 15 14 13

Oxi loi

b. Cu hình electron ca nguyên t, trung hòa in R và R2-

R tc là O: Z = 16

2p4 2s2

1s2

Ion R2- tc là O2-

1s2

2s2

2p6

c. Trong nguyên t, R (tc là O) có 5 obitan có electron chim gi

Tác d ng ca bài tp và kin thc cn n$m

-  làm c bài tp này, h
c sinh c

n nm vng kin thc v nguyên t hóa h
c –

ng v!. Trong ó có im mu ch t là t( s biu th! m i liên quan gia s n"tron và s

proton trong các ng v! bn (tr H):
≤

Z

N

≤ 1,5. ây là kin thc ngoài ch"ng



 

  

trình, không có trong sách giáo khoa. òi hi h
c sinh phi 
c thêm các tài liu tham

kho  b sung kin thc.

- V ph

n k nng, h
c sinh c

n thành tho các k nng toán h
c, ch&ng hn vic bin

i các biu thc  thu g
n min tìm kim nh bài tp trên. Ngoài cách bin i y,

nhiu bài tp trong các  thi h
c sinh gii thng bt buc phi gii h ph"ng trình

nhiu n s ho'c phi tin hành bin lun thì mi ra c kt qu .

- Thông qua các bài tp này, giáo viên có th kim tra các kin thc v cu to nguyên

t, và h th ng tu

n hoàn (thành ph

n cu to nguyên t,, cu hình electron, chu kì,

nhóm, !nh lut tu

n hoàn Menêlêep...). Vì th các bài tp dng này có kh nng tng

hp kin thc ln.

- Ngoài sách giáo khoa lp 10, h
c sinh có th b sung kin thc lí thuyt trong sách

tham kho sau ây: Hóa h

c vô c, tp 1,(Nhà xut bn giáo dc ca tác gi Hoàng

Nhâm),...

Bài tp t

#ng t

Bài 1: Tng s ht proton, n"tron và electron trong mt nguyên t, là 155. S ht có

mang in nhiu h"n s ht không mang in là 33 ht. Tìm s proton, n"tron và s

kh i A ca nguyên t,.

Bài 2:Tng s ht proton, n"tron và electron trong mt nguyên t, A là 16, trong

nguyên t, B là 58, trong nguyên t, D là 180. Tìm s p,n và s kh i ca các nguyên t,

A, B, D. Gi s, s chênh lch gia s kh i vi kh i lng nguyên t, trung bình là

không quá 1 "n v!.

Bài 3: Ba nguyên t X, Y, Z trong cùng mt chu kì có tng s hiu nguyên t, là 39. S

hiu ca nguyên t, Y b*ng trung bình cng s hiu ca nguyên t, X và Z. Nguyên t,

ca ba nguyên t này h

u nh không phn ng vi H2O # iu kin thng.

d. Hãy xác !nh v! trí các nguyên t ó trong bng h th ng tu

n hoàn các nguyên

t hóa h
c. Vit cu hình e ca nguyên t, và g
i tên t ng nguyên t .

e. So sánh  âm in, bán kính nguyên t, ca các nguyên t ó.