bài tập công thức tính góc nhập xạ

Hãy tính góc chiếu sáng (góc nhập xạ) của tia sáng Mặt Trời lúc 12 giờ trưa tại: Xích đạo, các

chí tuyến và các vòng cực trong các ngày 21-3, 22-6, 23-9, 22-12 rồi điền vào bảng theo mẫu

dưới:

Vĩ tuyến Góc chiếu sáng lúc 12 giờ trưa

21-3 22-6 23-9 22-12

660

33’B (vòng cực Bắc)

230

27’B (chí tuyến Bắc)

0

0

(Xích đạo)

230

27’N (chí tuyến Nam)

660

33’N (vòng cực Nam)

Với bài tập này, giáo viên thường hướng dẫn học sinh tính toán theo phương pháp hình học

(xem SGV Địa lý lớp 10 nâng cao- trang 26, 27). Sử dụng phương pháp hình học sẽ gặp không ít

những khó khăn vì đa số học sinh theo ban nâng cao thường yếu về kiến thức hình học, trong khi

bài tập lại đòi hỏi các em phải biết vận dụng một số kiến thức có liên quan như góc đồng vị, hai

góc có cạnh tương ứng song song, tính chất của tiếp tuyến…để tính toán nên hoạt động của giáo

viên và học sinh ở trên lớp mất nhiều thời gian mà hiệu quả lại không cao. Để khắc phục những

khó khăn trên, theo tôi nên hướng dẩn học sinh tính góc nhập xạ của tia sáng Mặt Trời lúc 12 giờ

trưa vào các ngày 21-3, 22-6, 23-9, 22-12 bằng phương pháp đại số đơn giản và học sinh dể vận

dụng.

* Cụ thể: Nếu gọi h là góc nhập xạ của tia sáng Mặt Trời lúc 12 giờ trưa, φ là vĩ độ địa lý tại

địa điểm cần tính, chúng ta sẽ có các công thức tính vào các ngày nói trên, cụ thể là:

- Vào ngày 21-3 và 23-9: Tất cả các địa điểm trên Trái Đất đều có góc nhập xạ được tính

bằng công thức: h= 900

- φ

- Vào ngày 22-6:

+ Bắc bán cầu (BBC): h = 900

– φ + 230

27’

+ Nam bán cầu (NBC): h= 900

– φ - 230

27’

- Vào ngày 22-12:

+ BBC: h = 900

- φ - 230

27’

+ NBC: h = 900

- φ+ 230

27’

Áp dụng các công thức vào bài tập trên ta có:

- Vào ngày 21-3 và 23-9:

+ Tại vòng cực Bắc:

h= 900

- 660

33’= 230

27’

+ Tại chí tuyến Bắc:

h= 900

- 230

27’= 660

33’

+ Tại xích đạo:

h= 900

- 00 = 900

+ Tại chí tuyến Nam:

h= 900

- 230

27’ = 660

33’

+ Tại vòng cực Nam:

h= 900

- 660

33’ = 230

27’

- Vào ngày 22-6:

+ Tại vòng cực Bắc: