bai_giang_kttmdv_2703.pdf

9/12/2011

1

CHÖÔNG 1

TOÅNG QUAN VEÀ

DOANH NGHIEÄP

THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ

CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ DN

THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ

1.1 KHAÙI NIEÄM VAØ ÑOÁI TÖÔÏNG KINH

DOANH THÖÔNG MAÏI - DÒCH VUÏ

1.1.1 Khaùi nieäm

– Hoaït ñoäng kinh doanh thöông maïi laø hoaït

ñoäng löu thoâng phaân phoái haøng hoaù

– Kinh doanh dòch vuï laø ngaønh kinh doanh saûn

phaåm voâ hình

1.1.2 Ñoái töôïng kinh doanh thöông maïi –

dòch vuï

– Ñoái töôïng kinh doanh thöông maïi laø caùc loaïi haøng

hoaù phaân theo töøng ngaønh nhö noâng, laâm, thuûy, haûi

saûn; haøng coâng ngheä phaåm tieâu duøng; vaät tö thieàt bò;

thöïc phaåm cheá bieán; löông thöïc

– Hoaït ñoäng dòch vuï raát ña daïng: dòch vuï thöông

maïi, dòch vuï trong hoaït ñoäng kinh doanh xuaát nhaäp

khaåu, du lòch, tö vaán, ñaàu tö, baûo hieåm, vaän

taûi…Trong giaùo trình, taùc giaû xin giôùi thieäu 3 lónh vöïc:

nhaø haøng khaùch saïn, kinh doanh du lòch, vaän taûi.

CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ DN

THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ

9/12/2011

2

CHÖÔNG 1:TOÅNG QUAN VEÀ DN

THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ

1.1.3 Ñaëc ñieåm DN thöông maïi dòch vuï

1.1.3.1 Ñaëc ñieåm veà löu chuyeån haøng hoùa

– Löu chuyeån haøng hoùa bao goàm ba

khaâu: Mua vaøo, döï tröõ vaø baùn ra

Quaù trình saûn xuaát vaø tieâu thuï caùc saûn phaåm

dòch vuï thöôøng dieãn ra ñoàng thôøi ngay cuøng

moät ñòa ñieåm neân cung – caàu dòch vuï khoâng

theå taùch rôøi nhau

CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ DN

THÖÔNG MAÏI - DÒCH VUÏ

1.1.3.2 Ñaëc ñieåm veà vieäc tính giaù

– Haøng hoaù trong doanh nghieäp thöông maïi ñöôïc

xaùc ñònh theo giaù mua thöïc teá ôû töøng khaâu kinh

doanh :

- Trong khaâu mua Giaù mua thöïc teá bao goàm

giaù thanh toaùn vôùi ngöôøi baùn (+) Chi phí thu

mua (+) Caùc khoaûn thueá khoâng ñöôïc hoaøn laïi (-)

Caùc khoaûn giaûm giaù, haøng mua traû laïi, chieát

khaáu thöông maïi ñöôïc höôûng (neáu coù).

- Trong khaâu döï tröõ (thôøi ñieåm nhaäp kho)

CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ DN

THÖÔNG MAÏI - DÒCH VUÏ

1.1.3.2 Ñaëc ñieåm veà vieäc tính giaù

- Trong khaâu baùn:

Trò giaù voán cuûa haøng hoaù tieâu thuï aùp duïng moät

trong 4 phöông phaùp xuất kho: FIFO, LIFO,

BQGQ, THÖÏC TEÁ ĐÍCH DANH

Trò giaù voán cuûa dòch vuï cung caáp cuõng chính laø

giaù thaønh cuûa saûn phaåm dòch vuï

9/12/20113

CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ DN

THÖÔNG MAÏI

- DÒCH VUÏ.

1.2.1 Nguyeân taéc toå chöùc – Toå chöùc coâng taùc keá toaùn phaûi ñuùng vôùi nhöõng quy

ñònh trong ñieàu leä toå chuùc keá toaùn nhaø nöôùc, trong

cheá ñoä keá toaùn ban haønh phuø hôïp vôùi caùc chính

saùch, cheá ñoä quaûn lyù kinh teá taøi chính cuûa nhaø nöôùc

trong töøng thôøi kyø.

– Toå chöùc coâng taùc keá toaùn phaûi phuø hôïp vôùi ñaëc

ñieåm toå chuùc saûn xuaát kinh doanh, toå chöùc quaûn lyù

cuûa doanh nghieäp

– Toå chöùc coâng taùc keá toaùn trong doanh nghieäp phaûi

ñaûm baûo nguyeân taéc tieát kieän vaø hieäu quaû.

– Toå chöùc coâng taùc keá toaùn phaûi ñaûm baûo keát hôïp toát

giöõa keá toaùn taøi chính vaø keá toaùn quaûn trò.

CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ DN

THÖÔNG MAÏI

- DÒCH VUÏ

1.2.2 Toå chöùc vaän duïng heä thoáng taøi khoaûn keá

toaùn

Moïi nghieäp vuï kinh teá- taøi chính phaùt sinh ñeàu

phaûi laäp chöùng töø keá toaùn laøm cô sôû cho vieäc

ghi soå keá toaùn - Heä thoáng chöùng töø keá toaùn baét buoäc - Heä thoáng chöùng töø keá toaùn höôùng daãn

Theo cheá ñoä chöùng töø keá toaùn hieän haønh (ban

haønh keøm theo quyeát ñònh soá 15/2006/QÑ

-BTC

vaø quyeát ñònh soá 48/2006/QÑ

-BTC )

CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ DN

THÖÔNG MAÏI

- DÒCH VUÏ

1.2.3 Toå chöùc vaän duïng heä thoáng soå keá toaùn vaø

hình thöùc keá toaùn

1.2.3.1 Caùc hình thöùc keá toaùn

– Nhaät kyù chung – Nhaät kyù – soå caùi – Chöùng töø ghi soå – Nhaät kyù chöùng töø – Keá toaùn treân maùy vi tính

1.2.3.2 Toå chöùc vaän duïng heä thoáng soå keá toaùn vaø

hình thöùc keá toaùn

Tuøy theo hình thöùc keá toaùn doanh nghieäp löa choïn, seõ

coù soá löôïng vaø keát caáu caùc loaïi soå, moái quan heä vaø söï

keát hôïp cuûa caùc loaïi soå, trình töï vaø kyõ thuaät ghi cheùp

caùc loaïi soå.

9/12/2011

4

CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ DN

THÖÔNG MAÏI – DICH VUÏ

1.2.4 Toå chöùc thöïc hieän baùo caùo taøi chính

1.2.4.1 Caùc heä thoáng baùo caùo ñoái vôùi keá toaùn taøi chính DN

- Baùo caùo taøi chính naêm

- BaÙo caùo taøi chính giöõa nieân ñoä

- Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát

- Baùo caùo taøi chính toång hôïp

1.2.4.2 Toå chöùc thöïc hieän baùo caùo taøi chính

- Hệ thống báo cáo tài chính năm được áp dụng cho tất cả các

loại hình DN thuộc các ngành và các thành phần kinh tế

- Công ty mẹ và tập đòan lập Báo cáo tài chính hợp nhất

- Đơn vị kế kế toán cấp trên có đơn vị trực thuộc hoặc Tổng công

ty nhà nước hoạt động theo mô hình không có công ty con phải

lập báo cáo tài chính tổng hợp.

- Hệ thống báo cáo tài chính giữa niên độ (BCTC quý) được áp

dụng cho các DN nhà nước , các DN niêm yết trên thị trường

chứng khoán và các DN khác khi tự nguyện

1.3 Tổ chức bộ máy kế toán và các mô hình tổ chức trong DN thương mại

dịch vụ

1.3.1 Tổ chức bộ máy kế toán

1.3.1.1 Đối với D có quy mô lớn:

* Sơ đồ 2.1: Tổ chức bộ máy kế toán trong DN có quy mô lớn

Trưởng phòng KTTC

P.Trưởng phòng

Bộ phận KTTC Bộ phận KT quản trị

KT Chi phí

KT dự toán

KT phân tích

Tổ KT vật tư/HH

Tổ KT bán hàng

Tổ KT theo dõi c/nợ

Tổ KT thanh toán… ……

1.3.1.2 Đối với D có quy mô nhỏ và vừa:

* Sơ đồ 2.1: Tổ chức bộ máy kế toán trong DN có quy nhỏ và vừa

1.3.1 TỔ CHỨC BỘ MÁY KẾ TOÁN

KTT, đại diện kt

KT Tổng hợp

Kế toán

vật tư và

các

khoản

phải trả

Kế toán

bán hàng

và các

khoản

phải thu

Kế toán

chi phí

Kế toán

thanh

toán

9/12/2011

5

1.3.2 Các mô hình tổ chức bộ máy kế toán

Chỉ

tiêu

Mô hình KT tập trung Mô hình KT phân tán Mô hình KT

vừa t.trung

vừa p.tán

Đặc

điểm

-Toàn bộ công việc xư lý

thông tin tập trung ở

phòng KT

-Các đơn vị trực thuộc

chỉ thu thập , phân loại

TT và gửi về phòng KT

-Các đơn vị trực thuộc

hạch toán độc lập

- P.KT tập hợp báo cáo

của đơn vị trực thuộc để

lập báo cáo tổng hợp toàn

doanh nghiệp

2. Ưu

điểm

- Gon nhẹ, tiết kiệm, xử

lý TT nhanh chóng, kịp

thời

- Đáp ứng được yêu cầu

thông tin phục vụ cho

quản lý nội bộ

3.Như

ợc

điểm

- Cơ sở vật chất kỹ thuật

phải đồng bộ

Cồng kềnh, tốn kém,

chồng chéo công việc

chuyên môn

4. ĐK

áp

dụng

- Phạm vi hoạt động hẹp,

quy mô nhỏ

- Phù hợp với DN có quy

mô lớn, họa động ở nhiều

địa bàn

CHÖÔNG 2

KEÁ TOAÙN CHEÂNH LEÄCH

TYÛ GIAÙ HOÁI ÑOAÙI

CHÖÔNG 2: KEÁ TOAÙN CHEÂNH

LỆCH TYÛ GIAÙ HOÁI ÑOAÙI

2.1. CAÙC KHAÙI NIEÄM

2.1.1 Tyû giaù hoái ñoaùi

Hoái ñoaùi (Exchange) : laø söï chuyeån ñoåi töø moät ñoàng

tieàn naøy sang ñoàng tieàn khaùc

Tyû giaù hoái ñoaùi giöõa(Exchange rate) 2 ñoàng tieàn chính

laø giaù caû cuûa ñoàng tieàn naøy tính baèng moät soá ñôn

vò ñoàng tieàn kia

2.1.2 Cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi

Phaùt sinh caùc ñôn vò tieàn teä khaùc vôùi ñôn vò tieàn teä

söû duïng trong keá toaùn vaø laäp baùo caùo taøi chính,

thì qui ñoåi vaø seõ laøm phaùt sinh cheânh leäch tyû giaù

hoái ñoaùi.

9/12/20116

2.1. CAÙC KHAÙI NIEÄM

2.1.3 Caùc tröôøng hôïp phaùt sinh cheânh leäch tyû giaù - Cheânh leäch tyû giaù ñaõ thöïc hieän phaùt sinh trong kyø töø

caùc giao dòch mua baùn haøng hoaù, dòch vuï, vay

– nôï,

thanh toaùn

… baèng ngoaïi teä ñöôïc qui ñoåi theo tyû giaù hoái

ñoaùi ngaøy giao dòch

( tyû giaù thöïc teá hay tyû giaù giao dòch

bình quaân treân thò tröôøng ngoaïi teä lieân ngaân haøng do

ngaân haøng Nhaø nöôùc coâng boá taïi thôøi ñieåm phaùt sinh

nghieäp vuï) - Cheânh leäch tyû giaù chöa thöïc hieän

: cheânh leäch do

ñaùnh giaù laïi caùc khoaûn muïc tieàn teä coù goác ngoai teä taïi

ngaøy laäp baûng caân ñoái keá toaùn ôû thôøi ñieåm cuoái naêm taøi

chính, ñöôïc ghi theo tyû giaù hoái ñoaùi cuoái kyø cho caû

2

tröôøng hôïp neâu treân - Cheânh leäch töø chuyeån ñoåi baùo caùo taøi chính cuûa hoaït

ñoäng ôû nöôùc ngoaøi

2.2 NGUYEÂN TAÉC GHI NHAÄN VAØ

XÖÛ LYÙ CHEÂNH LEÄCH TYÛ GIAÙ

2.2.1 Nguyeân taéc ghi nhaän cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi - Ñoái vôùi “caùc khoaûn muïc tieàn teä” coù phaùt sinh ngoaïi

teä laøm giaûm, ghi soå theo tyû giaù ghi treân soå keá toaùn

( tyû

giaù xuaát ngoaïi teä, tyû giaù nhaän Nôï)

. Ngöôïc laïi, coù phaùt

sinh ngoaïi teä laøm taêng, ghi soå theo tyû giaù thöïc teá - Ñoái vôùi “caùc khoaûn muïc phi tieàn teä” coù phaùt sinh

ngoaïi teä, ghi soå theo tyû giaù thöïc teá - Cuoái naêm taøi chính, phaûi ñaùnh giaù laïi caùc khoaûn muïc

tieàn teä coù goác ngoaïi teä theo tyû gía hoái ñoaùi cuoái kyø laø tyû

giaù giao dòch bình quaân treân thò tröôøng ngoaïi teä lieân

ngaân haøng do ngaân haøng Nhaø nöôùc coâng boá taïi thôøi

ñieåm laäp baûng caân ñoái keá toaùn

2.2.NGUYEÂN TAÉC GHI NHAÄN VAØ

XÖÛ LYÙ CHEÂNH LEÄCH TYÛ GIAÙ

2.2.2 Nguyeân taéc xöû lyù cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi - Ñoái vôùi DN ñang hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh keå

caû ñaàu tö xaây döïng cô baûn + Toaøn boä cheânh leäch ñaõ thöïc hieän ghi nhaän vaøo

doanh thu hoaëc chi phí hoaït ñoäng taøi chính treân baùo caùo

keát quaû kinh doanh cuûa naêm taøi chính + Toaøn boä cheânh leäch chöa thöïc hieän ghi nhaän vaøo

khoaûn “cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi”, sau khi buø tröø giöõa

phaùt sinh Nôï vaø phaùt sinh Coù seõ chuyeån vaøo doanh thu

hoaëc chi phí hoaït ñoäng taøi chính treân baùo caùo keát quaû

kinh doanh cuûa naêm taøi chính + DN khoâng ñöôïc chia lôïi nhuaän hoaëc traû coå töùc treân

laõi cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi chöa thöïc hieän