Bài giảng kiểm soát chi phí bằng hệ thống chi phí tiêu chuẩn.pdf

Bài 6 - Kiểm soát chi phí

bằng hệ thống chi phí tiêu chuẩn

BÀI GIẢNG 6

KIỂM SOÁT CHI PHÍ

BẰNG HỆ THỐNG CHI PHÍ TIÊU CHUẨN

Giảng viên: Th.S. Hồ Phan Minh Đức

Khoa Kế toán – Tài chính

Trường Đại học Kinh tế - Đại học Huế

Số tiết học: 8 tiết

Mục tiêu học tập

Sau khi học xong chương này, sinh viên có khả năng:

♦ Phân biệt hê thống chi phí tiêu chuẩn với hệ thống chi phí thực tế.

♦ Giải thích được bằng cách nào hệ thống chi phí tiêu chuẩn giúp kiểm soát chi phí.

Lợi ích của hệ thống chi phí tiêu chuẩn.

♦ Phân biệt được định mức lý tưởng và định mức thực tế.

♦ Mô tả 2 phương pháp xây dựng định mức.

♦ Xác định định mức NVL trực tiếp, lao động trực tiếp và phân tích sự biến động chi

phí NVL trực tiếp, chi phí lao động trực tiếp.

♦ Phân biệt được dự toán tĩnh và dự toán linh hoạt. Các lợi ích của dự toán linh hoạt.

♦ Soạn thảo dự linh hoạt.

♦ Giải thích tầm quan trọng của việc lựa chọn đại lượng đo mức hoạt động (căn cứ

hoạt động) để soạn thảo dự toán linh hoạt và phân bổ chi phí SXC.

♦ Xác định định mức SXC khả biến, SXC bất biến và phân tích biến động chi phí SXC

khả biến, bất biến.

♦ Xác định mức ý nghĩa của các biến động chi phí.

♦ Thảo luận về việc kiểm soát các biến động chi phí trong tổ chức

Trong bài này chúng ta sẽ nghiên cứu các công cụ được sử dụng bởi các nhân viên kế

toán quản trị để trợ giúp các nhà quản lý trong việc kiểm soát chi phí và các hoạt động của tổ

chức.

1. Hệ thống chi phí tiêu chuẩn

Hệ thống chi phí tiêu chuẩn (standard cost systems) được các nhân viên kế toán quản trị

sử dụng để trợ giúp cho các nhà quản lý trong việc kiểm soát chi phí của tổ chức. Hệ thống

này có ba thành phần: chi phí tiêu chuẩn, chi phí thực tế, và biến động giữa chi phí thực tế và

chi phí tiêu chuẩn.

88

Bài 6 - Kiểm soát chi phí

bằng hệ thống chi phí tiêu chuẩn

- Chi phí tiêu chuẩn hay còn gọi là định mức chi phí (standard cost) là sự ước lượng chi

phí để sản xuất một đơn vị sản phẩm. Chi phí tiêu chuẩn được thiết lập cho từng khoản mục

chi phí sản xuất (nguyên liệu trực tiếp, lao động trực tiếp, và sản xuất chung) dựa trên lượng

tiêu chuẩn (ví dụ như số giờ lao động, số lượng nguyên liệu,…cần để sản xuất một đơn vị sản

phẩm) và giá tiêu chuẩn của mỗi nhân tố đầu vào (ví dụ: giá ước tính cho1kg nguyên liệu,

mức lương ước tính cho 1 giờ lao động, v.v…). Thí dụ: một sản phẩm A cần 0.5 kg nguyên

liệu trực tiếp để sản xuất và giá mua 1 kg nguyên liệu là $4. Định mức chi phí nguyên vật liệu

trực tiếp là $2/sản phẩm (0.5 x 4). Dựa vào chi phí tiêu chuẩn, nhân viên kế toán quản trị sẽ

xác định dự toán chi phí sản xuất (dựa trên mức hoạt động dự kiến) và sử dụng nó làm “chuẩn

mực” để đối chiếu với chi phí thực tế.

- Chi phí thực tế (actual cost) là chi phí phát sinh thực tế trong quá trình sản xuất, được

nhân viên kế toán quản trị thu thập từ hệ thống kế toán của tổ chức.

- Biến động chi phí (cost variance) là chênh lệch giữa chi phí thực tế và chi phí tiêu

chuẩn (dự toán chi phí). Biến động chi phí được sử dụng để kiểm soát chi phí.

2. Các loại định mức chi phí

Định mức chi phí được chia làm hai loại là định mức lý tưởng (perfection standards) và

định mức thực tế (practical standards).

- Định mức lý tưởng: Định mức lý tưởng hay còn gọi là định mức hoàn hảo là định

mức chỉ có thể đạt được trong những điều kiện sản xuất lý tưởng: người lao động làm việc với

năng suất cao nhất, nguyên liệu không bị hỏng, không có sự hư hỏng của máy móc, hoặc sự

gián đoạn sản xuất,…Trong thực tế, định mức lý tưởng ít khi được áp dụng vì nó không có

tính thực tiễn.

- Định mức thực tế: Định mức thực tế có thể được định nghĩa là định mức “chặt nhưng

có thể thực hiện được”, là loại định mức được xây dựng một cách chặt chẽ, có cơ sở khoa học,

dựa trên điều kiện sản xuất thực tế: cho phép có thời gian hợp lý máy chết và thời gian nghỉ

ngơi của người lao động và do đó định mức sẽ đạt được thông qua sự nhận thức và sự cố gắng

cao của người lao động trong công việc. Do vậy, định mức thực tế nếu xây dựng đúng đắn và

hợp lý sẽ có tác dụng động viên, khuyến khích người lao động làm việc có năng suất.

Biến động giữa số liệu thực tế với với định mức (thực tế) sẽ có nhiều ý nghĩa đối với

nhà quản lý trong việc kiểm soát.

3. Phương pháp xây dựng định mức

Thiết lập định mức có lẻ là công việc khó khăn nhất trong quá trình xây dựng một hệ

thống chi phí tiêu chuẩn (Edmonds et al., 2003). Các nhà quản lý thường sử dụng hai phương

pháp chủ yếu sau đây để xây dựng định mức chi phí: Phương pháp thống kê kinh nghiệm và

phương pháp phân tích công việc.

- Phương pháp thống kê kinh nghiệm (Historical Data Analysis): phương pháp này

thường được áp dụng ở các doanh nghiệp có qui trình sản xuất ổn định. Để xây dựng các định

mức chi phí, người ta dựa vào số liệu trong quá khứ, tiến hành phân tích và từ đó xây dựng

định mức về lượng (lượng nguyên liệu tiêu hao, thời gian làm việc, v.v…). Đồng thời, căn cứ

vào tình hình thị trường, các quyết định tồn kho để xây dựng định mức về giá.

- Phương pháp phân tích kinh tế kỹ thuật: để thực hiện phương pháp này, các kế toán

viên phải phối hợp với các nhân viên kỹ thuật để phân tích công suất thiết kế của máy móc

89