8 LVTN von co dinh va cac bien phap nang cao hieu qu su dung von co dinh o cong ty co phan dung cu

LuËn v¨n tèt nghiÖp Ng« Thu HuyÒn - K37 - 11.08

Ch¬ng 1

VèN Cè §ÞNH Vµ Sù CÇN THIÕT PH¶I N¢NG CAO hIÖU QñA Sö DôNG

VèN Cè §ÞNH CñA DOANH NGHIÖP tRONG NÒN KINH TÕ THÞ TR¦êNG

1.1.Tµi s¶n cè ®Þnh vµ vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp.

1.1.1.Tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp.

1.1.1.1.Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm tµi s¶n cè ®Þnh.

§Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp

ph¶i ®¶m b¶o cã ®ñ 3 yÕu tè: søc lao ®éng, t liÖu lao ®éng vµ ®èi tîng lao

®éng.

Trong ®ã t liÖu lao ®éng (nh m¸y mãc thiÕt bÞ, nhµ xëng, ph¬ng tiÖn

vËn t¶i…) lµ nh÷ng ph¬ng tiÖn vËt chÊt mµ con ngêi sö dông ®Ó t¸c ®éng

vµo ®èi tîng lao ®éng, biÕn ®æi nã theo môc ®Ých cña m×nh.

Bé phËn quan träng nhÊt trong c¸c t liÖu lao ®éng sö dông trong

qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ c¸c tµi s¶n cè ®Þnh.

VËy tµi s¶n cè ®Þnh lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng chñ yÕu ®îc sö dông

trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh: m¸y mãc thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn

vËn t¶i, nhµ xëng, c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc, c¸c kho¶n chi phÝ ®Çu t mua

s¾m c¸c tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh.

* Hai tiªu chuÈn ®Ó mét t liÖu lao ®éng ®îc coi lµ tµi s¶n cè ®Þnh:

-Mét lµ: ph¶i cã thêi gian sö dông tèi thiÓu, thêng tõ mét n¨m trë

lªn.

-Hai lµ: ph¶i ®¹t gi¸ trÞ tèi thiÓu ë mét møc quy ®Þnh, ë ViÖt Nam

theo quyÕt ®Þnh 166/1999/Q§-BTC ra ngµy 30-12-1999 quy ®Þnh møc gi¸

trÞ tèi thiÓu nµy lµ 5.000.000 ®ång.

Tuy nhiªn, trong thùc tÕ viÖc xem xÐt tiªu chuÈn vµ nhËn biÕt tµi

s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp cßn phøc t¹p h¬n nhiÒu. Trong mét sè tr￾êng hîp cã nh÷ng tµi s¶n trong ®iÒu kiÖn nµy ®îc coi lµ tµi s¶n cè ®Þnh,

trong ®iÒu kiÖn kh¸c chØ ®îc coi lµ ®èi tîng lao ®éng. VÝ dô nh nhµ xëng

bëi v× lóc tiÕn hµnh x©y dùng th× ®îc coi lµ ®èi tîng lao ®éng nhng khi

hoµn thµnh qu¸ tr×nh x©y dùng th× nhµ xëng lóc nµy ®îc coi lµ tµi s¶n cè

®Þnh.

Do ®ã khi xem xÐt mét sè t liÖu lao ®éng ph¶i chó ý ®Õn mét sè vÊn

®Ò sau:

-Mét lµ: mét sè t liÖu lao ®éng nÕu xÐt riªng lÎ th× kh«ng ®ñ tiªu

chuÈn lµ tµi s¶n cè ®Þnh, song nÕu ®îc sö dông ®ång bé nh mét hÖ thèng

th× c¶ hÖ thèng ®ã ®îc coi lµ tµi s¶n cè ®Þnh (bµn ghÕ, thiÕt bÞ v¨n

phßng…).

-Hai lµ: mét sè kho¶n chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra cã liªn

quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nÕu ®ång thêi tho¶ m·n c¶ 2

LuËn v¨n tèt nghiÖp Ng« Thu HuyÒn - K37 - 11.08

®iÒu kiÖn trªn mµ kh«ng h×nh thµnh tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh th× ®îc coi

lµ tµi s¶n cè

®Þnh v« h×nh cña doanh nghiÖp (nh chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp , chi

phÝ mua b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ b¶n quyÒn c«ng nghÖ…).

§Æc ®iÓm chung cña c¸c tµi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp lµ tham

gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm víi vai trß lµ c¸c c«ng cô lao

®éng. Trong qu¸ tr×nh ®ã h×nh th¸i vËt chÊt vµ ®Æc tÝnh sö dông ban ®Çu

cña tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng thay ®æi. Song gi¸ trÞ cña nã l¹i ®îc chuyÓn

dÞch tõng phÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. Bé phËn gi¸ trÞ chuyÓn

dÞch nµy cÊu thµnh mét yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh

nghiÖp vµ ®îc bï ®¾p mçi khi s¶n phÈm ®îc tiªu thô.

Tõ nh÷ng néi dung tr×nh bµy ë trªn cã thÓ rót ra ®Þnh nghÜa vÒ tµi

s¶n cè ®Þnh nh sau:

Tµi s¶n cè ®Þnh trong c¸c doanh nghiÖp lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng chñ

yÕu, cã gi¸ trÞ lín tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt, cßn gi¸ trÞ cña nã

®îc chuyÓn dÞch tõng phÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm trong c¸c chu kú s¶n

xuÊt.

Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay, c¸c tµi s¶n cè ®Þnh

cña doanh nghiÖp còng ®îc coi nh mét lo¹i hµng ho¸ th«ng thêng kh¸c.

Nã kh«ng chØ cã gi¸ trÞ mµ cßn cã gi¸ trÞ sö dông. Th«ng qua mua b¸n

trao ®æi, c¸c tµi s¶n cè ®Þnh cã thÓ ®îc chuyÓn dÞch quyÒn së h÷u vµ

quyÒn sö dông tõ chñ thÓ nµy sang chñ thÓ kh¸c trªn thÞ trêng.

1.1.1.2.Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp.

Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh lµ viÖc ph©n chia toµn bé tµi s¶n cè ®Þnh

cña doanh nghiÖp theo nh÷ng tiªu thøc nhÊt ®Þnh nh»m phôc vô yªu cÇu

qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Th«ng thêng cã nh÷ng c¸ch ph©n lo¹i sau:

*Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo h×nh th¸i biÓu hiÖn:

Theo ph¬ng ph¸p nµy tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp ®îc chia

thµnh 2 lo¹i: tµi s¶n cè ®Þnh cã h×nh th¸i vËt chÊt ( tµi s¶n cè ®Þnh h÷u

h×nh) vµ tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt ( tµi s¶n cè ®Þnh v«

h×nh).

-Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh: lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng chñ yÕu ®îc biÓu

hiÖn b»ng c¸c h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ nh nhµ xëng, m¸y mãc thiÕt bÞ,

ph¬ng tiÖn vËn t¶i, c¸c vËt kiÕn tróc…Nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh nµy cã thÓ

lµ tõng ®¬n vÞ tµi s¶n cã kÕt cÊu ®éc lËp hoÆc lµ mét hÖ thèng gåm nhiÒu

bé phËn tµi s¶n liªn kÕt víi nhau ®Ó thùc hiÖn mét hay mét sè chøc n¨ng

nhÊt ®Þnh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.

-Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh: lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng cã h×nh th¸i

vËt chÊt cô thÓ, thÓ hiÖn mét lîng gi¸ trÞ ®· ®îc ®Çu t cã liªn quan trùc

tiÕp ®Õn nhiÒu chu kú kinh doanh cña doanh nghiÖp nh chi phÝ thµnh lËp

doanh nghiÖp, chi phÝ vÒ sö dông ®Êt, chi phÝ mua b»ng ph¸t minh s¸ng

chÕ hay nh·n hiÖu th¬ng m¹i…

LuËn v¨n tèt nghiÖp Ng« Thu HuyÒn - K37 - 11.08

C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp thÊy ®îc c¬ cÊu ®Çu t vµo

tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh vµ v« h×nh. Tõ ®ã lùa chän c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu

t hoÆc ®iÒu chØnh c¬ cÊu ®Çu t sao cho phï hîp vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt.

*Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo môc ®Ých sö dông:

Theo tiªu thøc nµy toµn bé tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp ®îc chia

thµnh 3 lo¹i:

-Tµi s¶n cè ®Þnh dïng cho môc ®Ých kinh doanh: lµ nh÷ng tµi s¶n cè

®Þnh dïng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh c¬ b¶n vµ ho¹t ®éng s¶n

xuÊt kinh doanh phô cña doanh nghiÖp.

-Tµi s¶n cè ®Þnh dïng cho môc ®Ých phóc lîi, sù nghiÖp, an ninh,

quèc phßng. §ã lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh do doanh nghiÖp qu¶n lý vµ sö

dông

cho c¸c ho¹t ®éng phóc lîi , sù nghiÖp (nh c¸c c«ng tr×nh phóc lîi), c¸c tµi

s¶n cè ®Þnh sö dông cho ho¹t ®éng ®¶m b¶o an ninh quèc phßng cña

doanh nghiÖp.

C¸c tµi s¶n cè ®Þnh b¶o qu¶n hé, gi÷ hé, cÊt gi÷ hé Nhµ níc. §ã lµ

nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh doanh nghiÖp b¶o qu¶n hé, gi÷ hé cho ®¬n vÞ kh¸c

hoÆc cho Nhµ níc theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn.

C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp thÊy ®îc c¬ cÊu tµi s¶n

cè ®Þnh cña m×nh theo môc ®Ých sö dông nã. Tõ ®ã cã biÖn ph¸p qu¶n lý

tµi s¶n cè ®Þnh theo môc ®Ých sö dông sao cho cã hiÖu qña nhÊt.

*Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo c«ng dông kinh tÕ :

C¨n cø vµo c«ng dông kinh tÕ cña tµi s¶n cè ®Þnh, toµn bé tµi s¶n cè

®Þnh cña doanh nghiÖp cã thÓ chia thµnh c¸c lo¹i sau:

-Nhµ cöa vËt kiÕn tróc: lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp

®îc h×nh thµnh sau qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng nh nhµ xëng, trô së lµm

viÖc, nhµ kho, th¸p níc, hµng rµo, s©n bay, ®êng x¸, cÇu c¶ng…

-M¸y mãc thiÕt bÞ: lµ toµn bé c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ dïng trong

ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh m¸y mãc thiÕt bÞ

®éng lùc, m¸y mãc c«ng t¸c, thiÕt bÞ chuyªn dïng, nh÷ng m¸y mãc ®¬n

lÎ…

-Ph¬ng tiÖn vËn t¶i, thiÕt bÞ truyÒn dÉn: lµ c¸c lo¹i ph¬ng tiÖn vËn

t¶i nh ph¬ng tiÖn ®êng s¾t, ®êng thuû, ®êng bé, ®êng kh«ng, ®êng èng vµ

c¸c thiÕt bÞ truyÒn dÉn nh hÖ thèng ®iÖn, hÖ thèng th«ng tin, ®êng èng

dÉn níc, khÝ ®èt, b¨ng t¶i…

-ThiÕt bÞ, dông cô qu¶n lý: lµ nh÷ng thiÕt bÞ, dông cô dïng trong

c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh

m¸y vi tÝnh, thiÕt bÞ ®iÖn tö, thiÕt bÞ dông cô ®o lêng, kiÓm tra chÊt lîng,

m¸y hót bôi, hót Èm…

-Vên c©y l©u n¨m, sóc vËt lµm viÖc hoÆc cho s¶n phÈm: lµ c¸c vên

c©y l©u n¨m nh vên chÌ, vên cµ phª, vên c©y cao su, vên c©y ¨n qu¶,

LuËn v¨n tèt nghiÖp Ng« Thu HuyÒn - K37 - 11.08

th¶m cá, th¶m c©y xanh, sóc vËt lµm viÖc hoÆc cho s¶n phÈm nh ®µn voi,

®µn bß…

-C¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c: lµ toµn bé c¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh

kh¸c cha liÖt kª vµo 5 lo¹i trªn nh t¸c phÈm nghÖ thuËt, tranh ¶nh…

C¸ch ph©n lo¹i nµy cho thÊy c«ng dông cô thÓ cña tõng lo¹i tµi s¶n

cè ®Þnh trong doanh nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc qu¶n lý sö

dông tµi s¶n cè ®Þnh vµ tÝnh to¸n khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh chÝnh x¸c.

*Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo t×nh h×nh sö dông:

C¨n cø vµo t×nh h×nh sö dông ngêi ta chia tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh

nghiÖp thµnh c¸c lo¹i:

-Tµi s¶n cè ®Þnh ®ang sö dông: ®ã lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh cña

doanh nghiÖp ®ang sö dông cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc

c¸c ho¹t ®éng phóc lîi, sù nghiÖp hay an ninh quèc phßng cña doanh

nghiÖp.

-Tµi s¶n cè ®Þnh cha cÇn dïng: lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh cÇn thiÕt cho

ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hay c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña doanh

nghiÖp, song hiÖn t¹i cha cÇn dïng, ®ang dù tr÷ ®Ó sö dông sau nµy.

-Tµi s¶n kh«ng cÇn dïng chê thanh lý: lµ nh÷ng tµi s¶n kh«ng cÇn

thiÕt hay kh«ng phï hîp víi nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh

nghiÖp, cÇn ®îc thanh lý, nhîng b¸n ®Ó thu håi vèn ®Çu t ®· bá ra ban

®Çu.

C¸ch ph©n lo¹i nµy cho thÊy møc ®é sö dông cã hiÖu qu¶ tµi c¸c

s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp nh thÕ nµo, tõ ®ã cã n©ng cao h¬n n÷a hiÖu

qu¶ sö dông chóng.

Mçi c¸ch ph©n lo¹i trªn ®©y cho phÐp ®¸nh gi¸, xem xÐt kÕt cÊu

tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau. KÕt cÊu

tµi s¶n cè ®Þnh lµ tû träng gi÷a nguyªn gi¸ cña mét lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh

nµo ®ã so víi tæng nguyªn gi¸ c¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp

t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh.

KÕt cÊu tµi s¶n cè ®Þnh gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong c¸c ngµnh

s¶n xuÊt kh¸c nhau hoÆc thËm chÝ trong cïng ngµnh s¶n xuÊt còng

kh«ng hoµn toµn gièng nhau. Sù kh¸c biÖt hoÆc biÕn ®éng cña kÕt cÊu

tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp trong c¸c thêi kú kh¸c nhau chÞu ¶nh

hëng cña nhiÒu nh©n tè nh quy m« s¶n xuÊt, kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu

t, kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm trªn thÞ trêng, tr×nh ®é tiÕn bé khoa häc

kü thuËt trong s¶n xuÊt…Tuy nhiªn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, viÖc ph©n

lo¹i vµ ph©n tÝch t×nh h×nh kÕt cÊu tµi s¶n cè ®Þnh lµ viÖc lµm cÇn thiÕt

gióp doanh nghiÖp chñ ®éng ®iÒu chØnh kÕt cÊu tµi s¶n cè ®Þnh sao cho cã

lîi nhÊt cho viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh cña doanh

nghiÖp.

1.1.2.Vèn cè ®Þnh vµ c¸c ®Æc ®iÓm lu©n chuyÓn cña vèn cè ®Þnh.

LuËn v¨n tèt nghiÖp Ng« Thu HuyÒn - K37 - 11.08

Nh mäi hµng ho¸ kh¸c, tµi s¶n cè ®Þnh còng cã hai thuéc tÝnh gi¸

trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông vµ nã còng lµ ®èi tîng ®îc trao ®æi vµ mua b¸n trªn

thÞ trêng.

Vµ ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh

nghiÖp ph¶i cã mét sè vèn øng tríc ®Ó mua s¾m, x©y dùng, l¾p ®Æt tµi

s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh, tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh. Sè vèn øng tríc ®ã gäi lµ

vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp. §ã lµ sè vèn ®Çu t øng tríc v× sè vèn nµy

nÕu ®îc sö dông cã hiÖu qu¶ sÏ kh«ng mÊt ®i vµ doanh nghiÖp sÏ thu håi

l¹i sau khi

tiªu thô c¸c s¶n phÈm, hµng ho¸ hay dÞch vô.

Lµ sè vèn ®Çu t øng tríc ®Ó mua s¾m, x©y dùng c¸c tµi s¶n cè ®Þnh

nªn quy m« cña vèn cè ®Þnh nhiÒu hay Ýt sÏ quyÕt ®Þnh quy m« cña tµi

s¶n cè ®Þnh, ¶nh hëng rÊt lín ®Õn tr×nh ®é trang bÞ kü thËt vµ c«ng nghÖ,

n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Song ngîc l¹i nh÷ng

®Æc ®iÓm kinh tÕ cña tµi s¶n cè ®Þnh trong qu¸ tr×nh sö dông l¹i cã ¶nh

hëng quyÕt ®Þnh, chi phèi ®Æc ®iÓm tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn cña vèn cè

®Þnh. Cã thÓ kh¸i qu¸t nh÷ng nÐt ®Æc thï vÒ sù vËn ®éng cña vèn cè ®Þnh

trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh sau:

Mét lµ: Vèn cè ®Þnh tham gia vao nhiÒu chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm,

®iÒu nµy do ®Æc ®iÓm cña tµi s¶n cè ®Þnh ®îc sö dông l©u dµi, trong

nhiÒu chu kú s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh.

Hai lµ: Vèn cè ®Þnh ®îc lu©n chuyÓn dÇn dÇn tõng phÇn trong c¸c

chu kú s¶n xuÊt.

Khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, mét bé phËn vèn cè ®Þnh ®îc

lu©n chuyÓn vµ cÊu thµnh chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm (díi h×nh thøc chi

phÝ khÊu hao ) t¬ng øng víi phÇn gi¸ trÞ hao mßn cña tµi s¶n cè ®Þnh.

Ba lµ: Sau nhiÒu chu kú s¶n xuÊt vèn cè ®Þnh míi hoµn thµnh mét

vßng lu©n chuyÓn.

Sau mçi chu kú s¶n xuÊt phÇn vèn ®îc lu©n chuyÓn vµo s¶n phÈm

dÇn dÇn t¨ng lªn, song phÇn vèn ®Çu t ban ®Çu vµo tµi s¶n cè ®Þnh l¹i

dÇn dÇn gi¶m xuèng cho ®Õn khi tµi s¶n cè ®Þnh hÕt thêi gian sö dông,

gi¸ trÞ cña nã ®îc chuyÓn dÞch hÕt vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm ®· s¶n xuÊt th×

vèn cè ®Þnh míi hoµn thµnh mét vßng lu©n chuyÓn.

Nh÷ng ®Æc ®iÓm lu©n chuyÓn trªn cã thÓ ®a ra kh¸i niÖm vÒ vèn cè

®Þnh:

Vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp lµ mét bé phËn cña vèn ®Çu t øng tr￾íc vÒ tµi s¶n cè ®Þnh mµ ®Æc ®iÓm cña nã lµ lu©n chuyÓn dÇn dÇn tõng

phÇn trong nhiÒu chu kú s¶n xuÊt vµ hoµn thµnh mét vßng tuÇn hoµn.

1.1.3. Nguån vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp.

§Ó qu¶n lý sö dông vèn cã hiªu qu¶ cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i

vèn cè ®Þnh theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau nh:

-Theo quan hÖ së h÷u vÒ vèn.

LuËn v¨n tèt nghiÖp Ng« Thu HuyÒn - K37 - 11.08

-Theo ph¹m vi huy ®éng vèn.

-Theo nguån h×nh thµnh.

1.1.3.1 Ph©n lo¹i vèn cè ®Þnh theo quan hÖ së h÷u vÒ vèn:

Theo c¸ch nµy ngêi ta chia vèn cè ®Þnh thµnh hai lo¹i:

-Vèn chñ së h÷u: lµ sè vèn cè ®Þnh thuéc quyÒn së h÷u cña doanh

nghiÖp, doanh nghiÖp cã toµn quyÒn chiÕm h÷u, sö dông chi phèi ®Þnh

®o¹t. Tïy theo lo¹i h×nh doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ

kh¸c nhau mµ vèn chñ së h÷u cã thÓ lµ vèn ®Çu t ban ®Çu, hoÆc ®Çu t bæ

xung tõ ng©n s¸ch nhµ níc; vèn gãp liªn doanh, liªn kÕt, vèn gãp cæ phÇn

trong c¸c c«ng ty cæ phÇn, vèn tù bæ xung tõ lîi nhuËn doanh nghiÖp, vèn

tÝch lòy tõ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh.

-C¸c kho¶n nî: lµ c¸c kho¶n vèn cè ®Þnh ®îc h×nh thµnh tõ vèn vay

c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i hoÆc c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh¸c, vay cña c¸n bé

c«ng nh©n viªn trong c«ng ty, vèn vay tõ thÞ trêng tµi chÝnh th«ng qua

viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu doanh nghiÖp chØ cã thÓ sö dông trong mét thêi

h¹n nhÊt ®Þnh.

1.1.3.2 Ph©n lo¹i theo ph¹m vi huy ®éng vèn:

-Vèn bªn trong doanh nghiÖp: nguån vèn nµy ®îc huy ®éng tõ néi

bé doanh nghiÖp vµ cßn ®îc gäi lµ vèn tù cÊp ph¸t cña doanh nghiÖp bao

gåm phÇn lîi nhuËn doanh nghiÖp dù kiÕn ®Ó l¹i hµng n¨m ®Ó bæ xung

t¨ng thªm vèn ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ quü khÊu hao tµi s¶n cè

®Þnh, quü phóc lîi.

-Nguån vèn bªn ngoµi doanh nghiÖp: nh vèn gãp cæ phÇn, huy

®éng c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc hoÆc c¸ nh©n kh¸c gãp vèn liªn doanh

dµi h¹n, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu dµi h¹n, hoÆc vay dµi h¹n c¸c tæ chøc c¸

nh©n díi c¸c h×nh thøc kh¸c, vay dµi h¹n ng©n hµng, vay cña níc ngoµi.

Ngoµi ra cßn ph¶i kÓ ®Õn nh÷ng trêng hîp nhÊt ®Þnh doanh nghiÖp ®îc

nhµ níc hoÆc c¸c tæ chøc kh¸c trî cÊp vèn ®Çu t nhÊt ®Þnh.

1.1.3.3.Ph©n lo¹i theo nguån vèn h×nh thµnh:

NÕu xÐt theo nguån h×nh thµnh vèn cè ®Þnh cã thÓ chia thµnh c¸c

nguån sau:

-Nguån vèn ®iÒu lÖ: lµ sè vèn cè ®Þnh ®îc h×nh thµnh tõ nguån vèn

®iÒu lÖ ban ®Çu khi thµnh lËp doanh nghiÖp hoÆc nguån vèn ®iÒu lÖ bæ

xung trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.

-Nguån vèn tù bæ xung: lµ nguån vèn do doanh nghiÖp tù bæ xung

trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh phÇn lîi nhuËn cu¶ doanh

nghiÖp ®Ó l¹i ®îc t¸i ®Çu t (quü ®Çu t ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp), tiÒn

trÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh hµng n¨m.

-Nguån vèn liªn doanh, liªn kÕt: lµ sè vèn cè ®Þnh ®îc h×nh thµnh

tõ vèn gãp liªn doanh cña c¸c bªn tham gia doanh nghiÖp liªn doanh.