8 bài đọc THÊM về DỊCH BỆNH THỦY sản

8 BÀI ĐỌC THÊM VỀ DỊCH BỆNH THỦY SẢN

Bài 1.Khái quát về quản lý dịch bệnh thuỷ sản

Dịch bệnh thủy sản (thường gọi là bệnh cá tôm) là khó khăn đầu tiên, gây trở

ngại lớn đối với sự phát triển cả về mặt kinh tế và xã hội của nhiều nước trên thế giới.

Tổ chức Dịch tễ động vật Thế giới (Office International des Epizooties, viết tắt

OIE) được thành lập năm 1923, có trụ sở tại số 12, đường Prony, F-75017 – Paris

(Pháp) hiện có 164 quốc gia là thành viên. Việt Nam đã (tái) gia nhập OIE vào năm

1991, vì vậy các bộ luật (code) của OIE có hiệu lực thi hành ở nước ta. Bộ Nông nghiệp

và Phát triển nông thôn là cơ quan đại diện của Việt Nam tại Tổ chức OIE.

Tổ chức OIE trong Aquatic Animal Health Code 2008 gọi tắt là Aquatic code

2008 đã nêu danh sách 37 loại bệnh của cá (17), nhuyễn thể (8), giáp xác (10),

lưỡng thê (2) có ý nghĩa quan trọng về kinh tế với yêu cầu phải khai báo với tổ chức

này (xem phụ lục). Những tiêu chuẩn khai báo là: Những bệnh phải khai báo với OIE

là những bệnh có thể lây lan, có ảnh hưởng lớn đến kinh tế-xã hội, sức khỏe con

người và có ý nghĩa lớn trong thương mại quốc tế về động vật thuỷ sinh và sản

phẩm động vật thuỷ sinh. Báo cáo phải được đệ trình mỗi năm một lần, nhưng có

những trường hợp phải được báo cáo thường xuyên hơn theo quy định tại các điều

khoản 1.2.1.2, 1.2.1.2., 1.2.1.3 và 1.2.1.4. Những thông tin ngắn gọn về các tác nhân

gây nên các bệnh trong danh mục bệnh phải báo cáo với OIE cũng như những bệnh

đáng kể khác đều được OIE giới thiệu. Những bệnh đáng kể khác được hiểu là những

bệnh nguy hiểm hoặc có nguy cơ tiềm ẩn lớn cho nghề NTTS nhưng không có trong

Danh mục bệnh phải báo cáo với OIE hoặc là vì chúng ít nguy hiểm hơn, hoặc vì chúng

chỉ giới hạn trong một số địa phương hẹp, hoặc là chưa được xác định đầy đủ, nguyên

nhân gây bệnh, hoặc chưa có phương pháp chẩn đoán bệnh. Các báo cáo và hồ sơ về

những bệnh này được Văn phòng trung tâm (Central Bureau) trong đó có bộ phận

Veterinary Administration) OIE cung cấp để cập nhật tình hình phân bố của bệnh. Trong

quá khứ đã có những bệnh chưa đưa vào danh mục của OIE vẫn gây tác hại lớn cho sự

phát triển nuôi trồng thủy sản ở một số khu vực. Ví dụ, trong Aquatic Code 2000 chưa

đề cập đến một số bệnh xảy ra nghiêm trọng châu Á như tình trạng cá vược

(Dicentrarchus labrax and Lates spp.) và cá song (Epinephelus spp.) chết hàng loạt vì

một số bệnh do vius gây nên; Bệnh đốm đỏ cũng đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến

việc nuôi cá trắm cỏ (Ctenopharyngodon idellus) ở Việt Nam và bệnh lở loét - xuất huyết

(EUS) cũng đã gây nên hiện tượng chết hàng loạt ở nhiều loài cá nuôi và cá hoang dại

ngoài tự nhiên ở châu Á và Ôxtrâylia… nhưng trong Aquatic Code 2008, một số bệnh

trên cá, trên giáp xác, trên lưỡng thê đã được bổ sung, từ 29 bệnh lên đến 37 bệnh.

Các quy định trong Aquatic Code rất chặt chẽ. Thí dụ trong AC 2008 có nêu

danh sách 10 bệnh ở giáp xác (tăng 2 bệnh so với AC 2000), trong đó có hội chứng

Taura (Taura syndrome - TSV), bệnh đốm trắng (White spot disease - WSSV hoặc

WSV) và bệnh đầu vàng (Yellowhead disease); Luật quy định các tổ chức có thẩm

quyền của nước nhập khẩu ấu trùng tôm, tôm con, tôm bố mẹ và tôm chết (tôm nguyên

liệu) có thể yêu cầu các nước xuất khẩu phải đáp ứng các điều kiện về việc đảm bảo

tôm không có những dấu hiệu bị nhiễm các bệnh trên.

1