8 bài đọc thêm về Bệnh học Thủy Sản

8 BÀI ĐỌC THÊM VỀ DỊCH BỆNH THỦY SẢN

Bài 1.Khái quát về quản lý dịch bệnh thuỷ sản

D ch b nh th y s n (th ng g i là b nh cá tôm) là khó khăn đ u tiên, gây tr ị ệ ủ ả ườ ọ ệ ầ ở

ng i l n đ i v i s phát tri n c v m t kinh t và xã h i c a nhi u n c trên th gi i. ạ ớ ố ớ ự ể ả ề ặ ế ộ ủ ề ướ ế ớ

T ch c D ch t đ ng v t Th gi i (Office International des Epizooties, vi t t t ổ ứ ị ễ ộ ậ ế ớ ế ắ

OIE) đ c thành l p năm 1923, có tr s t i s 12, đ ng Prony, F-75017 – Paris (Pháp) ượ ậ ụ ở ạ ố ườ

hi n có 164 qu c gia là thành viên. Vi t Nam đã (tái) gia nh p OIE vào năm 1991, vì v y ệ ố ệ ậ ậ

các b lu t (code) c a OIE có hi u l c thi hành n c ta. B Nông nghi p và Phát tri n ộ ậ ủ ệ ự ở ướ ộ ệ ể

nông thôn là c quan đ i di n c a Vi t Nam t i T ch c OIE. ơ ạ ệ ủ ệ ạ ổ ứ

T ch c OIE trong ổ ứ Aquatic Animal Health Code 2008 g i t t là ọ ắ Aquatic code

2008 đã nêu danh sách 37 lo i b nh c a cá (17), nhuy n th (8), giáp xác (10), ạ ệ ủ ễ ể

l ng thê (2) ưỡ có ý nghĩa quan tr ng v kinh t v i yêu c u ph i khai báo v i t ch c này ọ ề ế ớ ầ ả ớ ổ ứ

(xem ph l c). Nh ng tiêu chu n khai báo là: ụ ụ ữ ẩ Nh ng b nh ph i khai báo v i OIE là ữ ệ ả ớ

nh ng b nh có th lây lan, có nh h ng l n đ n kinh t -xã h i, s c kh e con ữ ệ ể ả ưở ớ ế ế ộ ứ ỏ

ng i và có ý nghĩa l n trong th ng m i qu c t v đ ng v t thu sinh và s n ườ ớ ươ ạ ố ế ề ộ ậ ỷ ả

ph m đ ng v t thu sinh. ẩ ộ ậ ỷ Báo cáo ph i đ c đ trình m i năm m t l n, nh ng có ả ượ ệ ỗ ộ ầ ư

nh ng tr ng h p ph i đ c báo cáo th ng xuyên h n theo quy đ nh t i các đi u ữ ườ ợ ả ượ ườ ơ ị ạ ề

kho n 1.2.1.2, 1.2.1.2., 1.2.1.3 và 1.2.1.4 ả . Nh ng thông tin ng n g n v các tác nhân gây ữ ắ ọ ề

nên các b nh trong danh m c b nh ph i báo cáo v i OIE cũng nh nh ng b nh đáng k ệ ụ ệ ả ớ ư ữ ệ ể

khác đ u đ c OIE gi i thi u. Nh ng b nh đáng k khác đ c hi u là nh ng b nh nguy ề ượ ớ ệ ữ ệ ể ượ ể ữ ệ

hi m ho c có nguy c ti m n l n cho ngh NTTS nh ng không có trong Danh m c ể ặ ơ ề ẩ ớ ề ư ụ

b nh ph i báo cáo v i OIE ho c là vì chúng ít nguy hi m h n, ho c vì chúng ch gi i h n ệ ả ớ ặ ể ơ ặ ỉ ớ ạ

trong m t s đ a ph ng h p, ho c là ch a đ c xác đ nh đ y đ , nguyên nhân gây ộ ố ị ươ ẹ ặ ư ượ ị ầ ủ

b nh, ho c ch a có ph ng pháp ch n đoán b nh. Các báo cáo và h s v nh ng ệ ặ ư ươ ẩ ệ ồ ơ ề ữ

b nh này đ c Văn phòng trung tâm (Central Bureau) trong đó có b ph n Veterinary ệ ượ ộ ậ

Administration) OIE cung c p đ c p nh t tình hình phân b c a b nh. Trong quá kh đã ấ ể ậ ậ ố ủ ệ ứ

có nh ng b nh ch a đ a vào danh m c c a OIE v n gây tác h i l n cho s phát tri n ữ ệ ư ư ụ ủ ẫ ạ ớ ự ể

nuôi tr ng th y s n m t s khu v c. Ví d , trong Aquatic Code 2000 ch a đ c p đ n ồ ủ ả ở ộ ố ự ụ ư ề ậ ế

m t s b nh x y ra nghiêm tr ng châu Á nh tình tr ng cá v c ( ộ ố ệ ả ọ ư ạ ượ Dicentrarchus labrax

and Lates spp.) và cá song (Epinephelus spp.) ch t hàng lo t vì m t s b nh do vius gây ế ạ ộ ố ệ

nên; B nh đ m đ cũng đã gây nh h ng nghiêm tr ng đ n vi c nuôi cá tr m c ệ ố ỏ ả ưở ọ ế ệ ắ ỏ

(Ctenopharyngodon idellus) Vi t Nam và b nh l loét - xu t huy t (EUS) cũng đã gây ở ệ ệ ở ấ ế

nên hi n t ng ch t hàng lo t nhi u loài cá nuôi và cá hoang d i ngoài t nhiên châu ệ ượ ế ạ ở ề ạ ự ở

Á và Ôxtrâylia… nh ng trong Aquatic Code 2008, m t s b nh trên cá, trên giáp xác, ư ộ ố ệ

trên l ng thê đã đ c b sung, t 29 b nh lên đ n 37 b nh. ưỡ ượ ổ ừ ệ ế ệ

Các quy đ nh trong ị Aquatic Code r t ch t ch ấ ặ ẽ. Thí d trong AC 2008 có nêu ụ

danh sách 10 b nh giáp xác (tăng 2 b nh so v i AC 2000), trong đó có h i ch ng ệ ở ệ ớ ộ ứ

Taura (Taura syndrome - TSV), b nh đ m tr ng (White spot disease - WSSV ho c WSV) ệ ố ắ ặ

và b nh đ u vàng (Yellowhead disease); ệ ầ Lu t quy đ nh các t ch c có th m quy n c a ậ ị ổ ứ ẩ ề ủ

n c nh p kh u u trùng tôm, tôm con, tôm b m và tôm ch t (tôm nguyên li u) có th ướ ậ ẩ ấ ố ẹ ế ệ ể

yêu c u các n c xu t kh u ph i đáp ng các đi u ki n v vi c đ m b o tôm không có ầ ướ ấ ẩ ả ứ ề ệ ề ệ ả ả

nh ng d u hi u b nhi m các b nh trên ữ ấ ệ ị ễ ệ .

1