“ Hoan thiện kế toán nguyên vật liệu ở Công ty Cao su Sao Vàng”.

lêi nãi ®Çu

Trong nh÷ng n¨m qua, thùc hiÖn ®êng lèi vµ chÝnh s¸ch ®æi míi n¨ng ®éng cña

§¶ng vµ Nhµ níc, ®Êt níc ta ®· thu ®îc nhiÒu thµnh tùu míi, to lín vµ toµn diÖn. S¶n

xuÊt c«ng nghiÖp kh«ng ngõng ph¸t triÓn vµ liªn tôc ®¹t t¨ng trëng kh¸, ®êi sèng cña

qu¶ng ®¹i quÇn chóng nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn râ rÖt,c¬ cÊu kinh tÕ cã bíc chuyÓn ®æi

tÝch cùc.

Cïng víi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ ,hiªn ®¹i ho¸ ®Êt níc ,c¸c hÖ thèng kÕ to¸n

trong c¸c doanh nghiÖp ®· ph¸t triÓn nhanh chãng c¶ vÒ quy m« ,sè lîng vµ chÊt lîng .

Kh«ng mét c¬ quan nµo , mét doanh nghiÖp nµo l¹i kh«ng chó träng tíi viÖc x©y dùng

vµ hoµn thiÖn hÖ thèng kÕ to¸n cña m×nh.

NÒn kinh tÕ níc ta ®ang bíc nh÷ng bíc thËn träng ,ch¾c ch¾n tõ c¬ chÕ tËp trung,

quan liªu ,bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng .Sù thµnh c«ng cña bíc chuyÓn tiÕp nµy phô

thuéc rÊt nhiÒu vµo c¸c ngµnh mòi nhän ,trong ®ã cã ngµnh Cao su Sao Vµng . C¸c

doanh nghiÖp trong ngµnh cã nhiÒu c¬ héi lín ®Ó ph¸t triÓn nhng ®ång thêi còng ph¶i

®èi mÆt víi khã kh¨n thö th¸ch . ChÝnh v× vËy c¸c ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ph¶i

thËt hîp lý, mét trong c¸c ho¹t ®éng c¬ b¶n Êy lµ kÕ to¸n phôc vô qu¶n lý kinh tÕ.

§Ó ®¸p øng nhu cÇu vËt chÊt ngµy cµng t¨ng cña toµn x· héi th× c¸c doanh nghiÖp

ph¶i lµm thÕ nµo t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm nhÊt, mÉu m· ,chÊt lîng tèt ,phï hîp víi nhu

cÇu thÞ hiÕu cña ngêi tiªu dïng.Víi vai trß lµ n¬i trùc tiÕp t¹o ra cña c¶i vËt chÊt , c¸c

doanh nghiÖp s¶n xuÊt Cao su lu«n t×m mäi biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt ,h¹ gi¸

thµnh s¶n phÈm,n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm.

Mét trong c¸c biÖn ph¸p ®Ó ®¹t ®îc c¸c môc tiªu trªn ®îc c¸c nhµ qu¶n lý rÊt

quan t©m ®ã lµ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu . Do vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng , mét trong ba

yÕu tè cÊu thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm ,chi phÝ vËt liÖu, chiÕm mét tû lÖ kh«ng nhá

trong chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.

NhËn thøc ®óng ®¾n tÇm quan träng cña ®iÒu nµy ,®iÒu lÖ tæ chøc kÕ to¸n nhµ níc

®· kh¼ng ®Þnh: “KÕ to¸n vËt liÖu lµ c«ng cô quan träng ®Ó tÝnh to¸n x©y dùng , kiÓm

tra , b¶o vÖ vËt t ®¶m b¶o viÖc chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp”.

Qua qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i phßng TC-KT cña C«ng ty Cao su Sao Vµng,®îc tiÕp

xóc víi vÊn ®Ò nµy vµ nhËn thÊy ®îc ý nghÜa to lín cña kÕ to¸n vËt liÖu ,do ®ã em ®· ®i

1

s©u nghiªn cøu vµ quyÕt ®Þnh hoµn thµnh chuyªn ®Ò tèt nghiÖp víi ®Ò tµi “ Hoan thiÖn

kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu ë C«ng ty Cao su Sao Vµng”.

Néi dung ®Ò tµi gåm ba phÇn chÝnh:

PhÇn I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu.

PhÇn II: Thùc tr¹ng h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty Cao su Sao Vµng.

PhÇn III: Phíng híng hoµn thiÖn h¹ch to¸n nguyªn vËt

PhÇn I

2

Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu

I.Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ nguyªn vËt liÖu vµ nhiÖm vô kÕ to¸n.

1.Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm vËt liÖu .

a.Kh¸i niÖm:

Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng ,mét trong ba yÕu tè

c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ c¬ së vËt chÊt cÊu thµnh thùc thÓ s¶n phÈm.Trong qu¸

tr×nh tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ,vËt liÖu chØ tham gia vµo mét chu kú

s¶n xuÊt kinh doanh trong kú.

Chi phÝ vÒ c¸c lo¹i vËt liÖu thêng chiÕm tû träng lín trong toµn bé chi phÝ s¶n

xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Do vËy t¨ng cêng c«ng t¸c

qu¶n lý ,c«ng t¸c kÕ to¸n vËt liÖu ®¶m b¶o ®îc sö dông tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶ vËt liÖu

nh»m h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nghÜa quan träng.

b.§Æc ®iÓm vËt liÖu :

VËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng, mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt

,lµ c¬ së vËt chÊt cÊu thµnh lªn thùc thÓ s¶n phÈm .Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n

phÈm míi ,vËt liÖu chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt vµ khi tham gia vµo qu¸ tr×nh,

vËt liÖu ®îc tiªu dïng toµn bé, kh«ng gi÷ nguyªn ®îc h×nh th¸i ban ®Çu, gi¸ trÞ cña vËt

liÖu ®îc chuyÓn dÞch toµn bé mét lÇn vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm míi t¹o ra.Trong doanh

nghiÖp c«ng nghiÖp ,vËt liÖu cã nhiÒu lo¹i biÕn ®éng t¨ng ,gi¶m liªn tôc thêng xuyªn

trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt . §Ó ®¶m b¶o cã ®ñ vËt liÖu phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt

kinh doanh cña doanh nghiÖp ,®ßi hái ph¶i nhËn biÕt tõng lo¹i ,tõng thø kh¸c nhau theo

nh÷ng tiªu thøc nhÊt ®Þnh .

2.Ph©n lo¹i vËt liÖu.

TiÕn hµnh ph©n lo¹i vËt liÖu cã c¬ së khoa häc lµ ®iÒu kiÖn quan träng vµ cã ý

nghÜa to lín trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n vËt liÖu ,®¶m b¶o sö dông cã hiÖu qu¶

vËt liÖu trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh .NÕu c¨n cø vµo néi dung kinh tÕ ,vai trß

cña vËt liÖu trong s¶n xuÊt th× vËt liÖu ®îc chia thµnh nh÷ng lo¹i sau:

Nguyªn vËt liÖu chÝnh (bao gåm c¶ nöa thµnh phÈm mua ngoµi ) ®èi víi c¸c

doanh nghiÖp s¶n xuÊt nguyªn, vËt liÖu chÝnh lµ ®èi tîng lao ®éng chñ yÕu cÊu thµnh

nªn thùc thÓ s¶n phÈm nh :S¾t ,thÐp ... trong c¸c doanh nghiÖp chÕ t¹o m¸y ,c¬ khÝ x©y

3

dùng c¬ b¶n ,b«ng trong c¸c doanh nghiÖp dÖt kÐo sîi ,v¶i trong c¸c doanh nghiÖp

may... ®èi víi nöa thµnh phÈm mua ngoµi víi môc ®Ých tiÕp tôc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n

phÈm thÝ dô nh sîi mua ngoµi trong c¸c doanh nghiÖp dÖt còng ®îc coi lµ nguyªn vËt

liÖu chÝnh .

C¶ 3 lo¹i vËt liÖu cña nguyªn vËt liÖu chÝnh: Nguyªn ,vËt liÖu chÝnh ,nöa thµnh

phÈm mua ngoµi ®Òu lµ c¬ së vËt chÊt ,chñ yÕu h×nh thµnh nªn s¶n phÈm míi ,nhng mçi

lo¹i ®îc h×nh thµnh tõ nh÷ng nguån kh¸c nhau.

+Nguyªn liÖu: Lµ s¶n phÈm cña ngµnh n«ng nghiÖp ,c«ng ngiÖp ,khai th¸c ®îc

tiÕp tôc sö dông trong xÝ nghiÖp chÕ biÕn thµnh s¶n phÈm míi nh khai th¸c than,

quÆng ,s¾t...

+VËt liÖu chÝnh :Lµ s¶n phÈm cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®îc sö dông trong

xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp kh¸c ®Ó chÕ biÕn thµnh s¶n phÈm míi nh thÐp...

+Nöa thµnh phÈm mua ngoµi :Lµ nh÷ng chi tiÕt ,bé phËn cña s¶n phÈm do xÝ

nghiÖp c«ng nghiÖp kh¸c s¶n xuÊt ra, doanh nghiÖp mua vÒ ®Ó l¾p r¾p hoÆc gia c«ng

thªm thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp .

-VËt liÖu phô : Lµ ®èi tîng lao ®éng khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt , vËt liÖu

phô kh«ng cÊu thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm nhng vËt liÖu phô cã t¸c dông phô nhÊt

®Þnh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh»m kÕt hîp víi nguyªn liÖu ,vËt liÖu chÝnh ®Ó n©ng cao

chÊt lîng s¶n phÈm hoÆc phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý ,phôc vô cho s¶n xuÊt ,cho viÖc

b¶o qu¶n ,bao gãi s¶n phÈm nh c¸c lo¹i thuèc nhuém ,thuèc tÈy ,s¬n ,dÇu nhên bao

gåm :

+VËt liÖu phô lµm thay ®æi chÊt lîng nguyªn vËt liÖu chÝnh .

+ VËt liÖu phô lµm thay ®æi chÊt lîng c¸c s¶n phÈm chÝnh s¶n xuÊt ra vµ cho s¶n

phÈm ®ã nh÷ng thuéc tÝnh nhÊt ®Þnh .

+VËt liÖu phô sö dông ®Ó ®¶m b¶o qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tiÕn hµnh b×nh thêng .

+VËt liÖu phô sö dông ®Ó lµm bao b× ,bao gãi ,b¶o qu¶n s¶n phÈm.

-Nhiªn liÖu : Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiªn liÖu bao gåm c¸c lo¹i ë thÓ láng

,khÝ,r¾n dïng ®Ó phôc vô cho c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm , cho c¸c ph¬ng tiÖn vËn

t¶i ,m¸y mãc thiÕt bÞ ho¹t ®éng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh

doanh nh :X¨ng,dÇu ...Nhiªn liÖu khi sö dông cã t¸c cung cÊp nhiÖt lîng cho qu¸ tr×nh

s¶n xuÊt thùc chÊt nhiªn liÖu còng lµ mét lo¹i vËt liÖu phô nhng do tÝnh chÊt lý, ho¸ vµ

4

t¸c dông cña nã trong nÒn kinh tÕ quèc d©n nªn ta xÕp thµnh mét lo¹i riªng biÖt ®Ó cã

chÕ ®é qu¶n lý ,sö dông bao gåm hai nhãm:

+Nhiªn liÖu sö dông trùc tiÕp vµo qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt kü thuËt s¶n

phÈm.

+ Nhiªn liÖu sö dông cho c¸c nhu cÇu kh¸c nh»m ®¶m b¶o qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tiÕn

hµnh b×nh thêng.

-Phô tïng thay thÕ :Bao gåm c¸c lo¹i phô tïng chi tiÕt dïng ®Ó thay thÕ, söa ch÷a

m¸y mãc thiÕt bÞ ph¬ng tiÖn vËn t¶i.

-ThiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n : Bao gåm c¸c lo¹i thiÕt bÞ ph¬ng tiÖn ®îc sö dông

trong c«ng viÖc x©y dùng c¬ b¶n (c¶ thiÕt bÞ cÇn l¾p vµ thiÕt bÞ kh«ng cÇn l¾p ) cña

doanh nghiÖp .

-VËt liÖu kh¸c: Lµ c¸c lo¹i vËt liÖu lo¹i ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n

phÈm nh gç,s¾t,thÐp vôn hoÆc phÕ liÖu thu nhÆt ,thu håi trong qu¸ tr×nh thanh lý tµi s¶n

cè ®Þnh .

Tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi tiÕt cô thÓ cña tõng lo¹i doanh

nghiÖp mµ trong tõng lo¹i vËt liÖu nªu trªn l¹i ®îc chia thµnh tõng nhãm tõng thø tõng

quy c¸ch ......

ViÖc ph©n lo¹i vËt liÖu gióp cho kÕ to¸n tæ chøc c¸c tµi kho¶n ®Ó ph¶n ¸nh t×nh

h×nh hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng cña c¸c lo¹i vËt liÖu ®ã trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n

xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ,gióp nhËn biÕt râ néi dung kinh tÕ vai trß chøc

n¨ng cña tõng lo¹i vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ,tõ ®ã cã biÖn ph¸p

thÝch hîp trong viÖc tæ chøc qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c lo¹i vËt liÖu. Tuy

nhiªn ®Ó ®¶m b¶o nhu cÇu vËt liÖu cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña

doanh nghiÖp tiÕn hµnh thêng xuyªn, liªn tôc ,kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n vµ qu¶n lý vËt liÖu

mét c¸ch chÆt chÏ cÇn ph¶i nhËn biÕt ®îc mét c¸ch cô thÓ sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn

®éng cña tõng thø lo¹i vËt liÖu ®îc sö dông trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña

doanh nghiÖp . Bëi vËy c¸c lo¹i vËt liÖu nªu trªn cÇn ph¶i ®îc ph©n chia mét c¸ch tû

mØ, chi tiÕt h¬n theo tÝnh n¨ng lý ho¸,theo qui c¸ch phÈm chÊt cña vËt liÖu trong tõng

doanh nghiÖp.

Trong c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c ngµnh s¶n xuÊt ,chi phÝ vÒ vËt liÖu thêng

chiÕm tû träng lín trong tæng sè chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra s¶n phÈm.

5

VÝ dô :Trong kÕt cÊu gi¸ thµnh s¶n phÈm cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn chi phÝ

tõ nguyªn vËt liÖu chÝnh thêng chiÕm kho¶ng 70%, trong ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ th￾êng chiÕm 80%-:-90%. Bëi vËy viÖc cung cÊp nguyªn vËt liÖu cã ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi

hay kh«ng ¶nh hëng rÊt nhiÒu ®Õn viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp .

Tãm l¹i tõ nh÷ng vÊn ®Ò nªu trªn cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng vËt liÖu trong doanh

nghiÖp c«ng nghiÖp lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña qui tr×nh s¶n xuÊt .Bëi vËy

viÖc tËp trung qu¶n lý chÆt chÏ vËt liÖu cña tÊt c¶ c¸c kh©u: Thu mua ,b¶o qu¶n, dù tr÷

vµ sö dông hîp lý tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ biÖn ph¸p quan

träng nhÊt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng tÝch luü, t¨ng s¶n phÈm ngµy cµng nhiÒu

cho x· héi .

3.§¸nh gi¸ vËt liÖu.

§¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu lµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña chóng theo nh÷ng nguyªn t¾c

nhÊt ®Þnh. Theo nh÷ng qui ®Þnh hiÖn hµnh ,kÕ to¸n nhËp,xuÊt ,tån kho vËt liÖu ,ph¶i

ph¶n ¸nh theo gi¸ trÞ thùc tÕ ,khi xuÊt kho còng ph¶i x¸c ®Þnh theo gi¸ xuÊt kho theo

®óng ph¬ng ph¸p quy ®Þnh . Tuy nhiªn kh«ng Ýt doanh nghiÖp ®Ó ®¬n gi¶n vµ gi¶m bít

khèi lîng ghi chÐp,tÝnh to¸n hµng ngµy cã thÓ sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó h¹ch to¸n t×nh

h×nh nhËp,xuÊt vËt liÖu . Song dï ®¸nh gi¸ theo gi¸ h¹ch to¸n, kÕ to¸n vÉn ®¶m b¶o

viÖc ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp xuÊt vËt liÖu trªn c¸c tµi kho¶n, sæ kÕ to¸n tæng hîp theo

gi¸ thùc tÕ.

a.Gi¸ thùc tÕ nhËp kho

Tuú theo tõng nguån nhËp mµ cÊu thµnh gi¸ vèn thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu cã

sù kh¸c nhau,cô thÓ.

-§èi víi nguyªn vËt liÖu mua ngoµi: cÇn ph©n biÖt hai trêng hîp sau:

+NÕu nguyªn vËt liÖu mua ®Ó dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh thuéc ®èi

tîng nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ :

TrÞ gi¸ vèn thùc TrÞ gi¸ mua ghi ThuÕ nhËp ChÝ phÝ trùc C¸c kho¶n

tÕ cña NVL nhËp = trªn ho¸ ®¬n + khÈu + tiÕp ph¸t sinh - gi¶m gi¸

kho trong kú (kh«ng bao gåm (nÕu cã) trong kh©u vµ hµng

thuÕ GTGT) mua mua tr¶ l¹i

+ NÕu NVL mua ®Ó dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng thuéc ®èi t￾îng nép thuÕ GTGT hoÆc nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp :

6