: Công tác kế toán bán hàng theo các phương thức bán hàng trong doanh nghiệp thương mại

Lêi më ®Çu

Trong nÒn kinh kÕ thÞ trêng hiÖn nay, thÞ trêng lµ m«i trêng c¹nh tranh, lµ

n¬i lu«n diÔn ra ho¹t ®éng bu«n b¸n gi÷a c¸c doanh nghiÖp. §Ó tån t¹i vµ ph¸t

triÓn c¸c doanh nghiÖp ph¶i tËp trung mäi cè g¾ng cña m×nh vµ hai môc tiªu

chÝnh : cã lîi nhuËn vµ t¨ng thÞ phÇn cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng. Doanh

nghiÖp nµo n¾m b¾t ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin th× cµng chñ ®éng trong kinh doanh vµ

®¹t hiÖu qu¶ cao. KÕ to¸n víi t c¸ch lµ c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ, tµi chÝnh, kÕ

to¸n lµ mét lÜnh vùc g¾n liÒn víi ho¹t ®éng kinh tÕ, tµi chÝnh, ®¶m nhiÖm hÖ

thèng tæ chøc th«ng tin cã Ých cho c¸c quyÕt ®Þnh kinh tÕ. Do ®ã kÕ to¸n lµ

®éng lùc thóc ®Èy doanh nghiÖp ngµy cµng lµm ¨n cã hiÖu qu¶. Cïng víi sù

ph¸t triÓn kinh tÕ, cïng víi sù ®æi míi s©u s¾c cña c¬ chÕ kinh tÕ ®ßi hái hÖ

thèng kÕ to¸n ph¶i kh«ng ngõng ®îc hoµn thiÖn ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña qu¶n

lý. Víi doanh nghiÖp th¬ng m¹i - ®ãng vai trß lµ m¹ch m¸u trong nÒn kinh tÕ

quèc d©n - cã qu¸ tr×nh kinh doanh theo mét chu tr×nh nhÊt ®Þnh lµ : Mua- Dù

tr÷ - B¸n, trong ®ã kh©u b¸n hµng lµ kh©u cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt

kinh doanh vµ cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn c¶ qu¸ tr×nh kinh doanh. Cã b¸n ®îc hµng

th× míi lËp ®îc kÕ ho¹ch mua vµo vµ dù tr÷ cho kú tíi, míi cã thu nhËp ®Ó bï

®¾p chi phÝ kinh doanh vµ tÝch luü ®Ó tiÐp tôc cho qu¸ tr×nh kinh doanh. Do ®ã

viÖc qu¶n lý qu¸ tr×nh b¸n hµng cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi doanh nghiÖp th¬ng

m¹i. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c b¸n hµng lµ phÇn hµnh chñ yÕu

trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i. Cho nªn em ®· chän ®Ò tµi: C«ng t¸c kÕ

to¸n b¸n hµng theo c¸c ph¬ng thøc b¸n hµng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i.

1

PhÇn I

c¬ së lý luËn vÒ kÕ to¸n b¸n hµng theo c¸c

ph¬ng thøc b¸n hµng trong doanh nghiÖp th-

¬ng m¹i

I- §Æc ®iÓm kinh doanh th¬ng m¹i ¶nh hëng ®Õn c«ng t¸c kÕ

to¸n

1/ Kh¸i niÖm vµ vai trß cña ho¹t ®éng th¬ng m¹i

Th¬ng m¹i lµ kh©u trung gian nèi liÒn gi÷a s¶n xuÊt víi tiªu dïng. Ho¹t

®éng th¬ng m¹i lµ viÖc thùc hiÖn mét hay nhiÒu hµnh vi th¬ng m¹i cña th¬ng

nh©n lµm ph¸t sinh quyÒn vµ nghÜa vô gi÷a c¸c th¬ng nh©n víi nhau hoÆc gi÷a

c¸c th¬ng nh©n víi c¸c bªn cã liªn quan bao gåm viÖc mua b¸n hµng ho¸ vµ

cung cÊp dÞch vô th¬ng m¹i vµ c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th¬ng m¹i nh»m môc

®Ých lîi nhuËn hoÆc nh»m thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ - x· héi. Th¬ng nh©n

cã thÓ lµ c¸ nh©n cã ®ñ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®Çy ®ñ hay c¸c hé gia ®×nh, tæ

hîp t¸c x· hoÆc c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thµnh lËp theo

quy ®Þnh cña ph¸p luËt (®îc c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn cÊp giÊy chøng

nhËn ®¨ng ký kinh doanh).

2/ §Æc ®iÓm cña kinh doanh th¬ng m¹i

-§Æc ®iÓm vÒ ho¹t ®éng : Ho¹t ®éng kinh tÕ c¬ b¶n cña kinh doanh th¬ng

m¹i lµ lu chuyÓn hµng ho¸. Lu chuyÓn hµng ho¸ lµ sù tæng hîp c¸c ho¹t ®éng

thuéc c¸c qu¸ tr×nh mua b¸n, trao ®æi vµ dù tr÷ hµng ho¸.

-§Æc ®iÓm vÒ hµng ho¸: Hµng ho¸ trong kinh doanh th¬ng m¹i gåm c¸c

lo¹i vËt t, s¶n phÈm cã h×nh th¸i vËt chÊt hay kh«ng cã h×nh th¸i mµ doanh

nghiÖp mua vÒ víi môc ®Ých ®Ó b¸n.

-§Æc ®iÓm vÒ ph¬ng thøc lu chuyÓn hµng ho¸: Lu chuyÓn hµng ho¸ trong

kinh doanh th¬ng m¹i cã thÓ theo mét trong hai ph¬ng thøc lµ b¸n bu«n vµ b¸n

lÎ. B¸n bu«n hµng ho¸ lµ b¸n cho ngêi kinh doanh trung gian chø kh«ng ph¶i

2

b¸n th¼ng cho ngêi tiªu dïng. B¸n lÎ hµng ho¸ lµ viÖc b¸n th¼ng cho ngêi tiªu

dïng, tõng c¸i, tõng Ýt mét.

-§Æc ®iÓm tæ chøc kinh doanh: Tæ chøc kinh doanh th¬ng m¹i cã thÓ

theo nhiÒu m« h×nh kh¸c nhau nh tæ chøc c«ng ty b¸n bu«n, b¸n lÎ, c«ng ty

kinh doanh tæng hîp, c«ng ty m«i giíi, c«ng ty xóc tiÕn th¬ng m¹i.

-§Æc ®iÓm vÒ vËn ®éng hµng ho¸: Sù vËn ®éng cña hµng ho¸ trong kinh

doanh th¬ng m¹i còng kh«ng gièng nhau, tuú thuéc vµo nguån hµng vµ ngµnh

hµng( hµng c«ng nghÖ phÈm, hµng n«ng l©m s¶n thøc phÈm...). Do ®ã ,chi phÝ

thu mua vµ thêi gian lu chuyÓn hµng ho¸ còng kh¸c nhau gi÷a c¸c lo¹i hµng.

Nh vËy cã thÓ nãi chøc n¨ng cña th¬ng m¹i lµ tæ chøc vµ thùc hiÖn viÖc mua

b¸n, trao ®æi hµng ho¸, cung cÊp c¸c dÞch vô nh»m phôc vô s¶n xuÊt vµ ®êi sèng

nh©n d©n.

II- C¸c kh¸i niÖm

Tiªu thô hµng ho¸ lµ giai ®o¹n cuèi cïng trong qu¸ tr×nh lu chuyÓn hµng

ho¸ cña kinh doanh th¬ng m¹i. §Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ hµng ho¸, dÞch vô doanh

nghiÖp ph¶i chuyÓn giao hµng ho¸, dÞch vô cho kh¸ch hµng vµ ®îc kh¸ch hµng

tr¶ b»ng tiÒn hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n qu¸ tr×nh nµy gäi lµ qu¸ tr×nh tiªu thô.

1/ Doanh thu b¸n hµng vµ thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu b¸n hµng

Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô lµ toµn bé sè tiÒn thu ®îc hoÆc

sÏ thu ®îc tõ c¸c giao dÞch vµ c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh doanh thu nh b¸n hµng

ho¸, cung cÊp dÞch vô cho kh¸ch hµng bao gåm c¸c kho¶n phô thu vµ phÝ thu

thªm ngoµi gi¸ b¸n (nÕu cã).

Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô thuÇn mµ doanh nghiÖp thùc

hiÖn ®îc trong kú kÕ to¸n cã thÓ thÊp h¬n doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch

vô ghi nhËn ban ®©ï do c¸c nguyªn nh©n:Doanh nghiÖp chiÕt khÊu th¬ng m¹i,

gi¶m gi¸ hµng ®· b¸n cho kh¸ch hµng hoÆc hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i vµ doanh nghiÖp

ph¶i nép thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt hoÆc thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ GTGT theo ph¬ng

ph¸p trùc tiÕp ®îc tÝnh trªn doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô thùc tÕ mµ

doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong mét kú kÕ to¸n.

3