Yếu tố tiên tri kỳ diệu trong tiểu thuyết “người mỹ trầm lặng” của graham greene.

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA NGỮ VĂN

----------

TRƯƠNG THỊ HIỀN

Yếu tố tiên tri kỳ diệu trong tiểu thuyết “Người

Mỹ trầm lặng” của Graham Greene

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Chúng ta đã được biết đến nước Mỹ với một nền kinh tế chính trị lớn

vào hàng bậc nhất thế giới. Không những thế, nước Mỹ luôn được biết đến

bởi con người hấp dẫn, lịch thiệp, nhưng đến bất cứ đâu cũng có mục đích

thầm kín. Và gần như thuật ngữ “người Mỹ trầm lặng” đã trở thành thuật

ngữ phổ biến biểu trưng cho tính cách và tinh thần đó của họ. Và những tính

cách và tinh thần đó đã hội tụ đầy đủ trong tiểu thuyết “Người Mĩ trầm

lặng” của Graham Green. Tiểu thuyết này đã in gần 500 triệu bản bằng

nhiều ngôn ngữ, được liệt vào một trong 37 cuốn sách chính trị - văn học

hàng đầu của thời đại.

Graham Greene là một tiểu thuyết gia lớn của văn học thế giới của thế kỷ

XX. Là một ký giả, có gắn bó nhiều đến các hoạt động tình báo, tiểu thuyết

của ông có sức sống động kỳ lạ bởi các diễn biến của bố cục truyện có

những nét hiện thực của các biến cố nóng bỏng trên thế giới. “Người mỹ

trầm lặng” của Graham Greene là một tiểu thuyết như vậy. Đây là cuốn tiểu

thuyết chính luận - trữ tình, vừa tái hiện chân thực bối cảnh Việt Nam những

năm 1950 - 1960 của thế kỷ trước, vừa thể hiện được thái độ phản đối Mỹ,

chống chiến tranh, nói lên sự bất lực của tôn giáo trước những cuộc chiến

của con người. Điều đặc biệt Graham Greene đã tiên đoán được sự thất bại

của cuộc chiến tranh mà “người đồng minh” của ông đã tiến hành với tất cả

sự tàn bạo của nó.

Là một tiểu thuyết viết về chiến tranh của một người Anh – một người

châu Âu ở bên kia chiến tuyến của chúng ta. Nhưng Greene đã dũng cảm

phủ nhận ngay chính mình. Ông đã dám tôn trọng sự thật và không bẻ cong

ngòi bút ngay từ đầu đặt chân đến Việt Nam , ông đã nhận ra từ trong sâu xa

của lòng mình sự đồng cảm lớn lao đối với nhân dân Việt Nam.... Tình cảm

chân thật ấy đã giúp cho những trang viết của Greene lung linh vẻ đẹp về

một dân tộc thà hy sinh tất cả chứ không chịu làm nô lệ như dân tộc Việt

Nam... Tình yêu đất nước – yêu con người Việt Nam của những người ngoại

quốc thiện chí đó là điều thật đáng trân trọng. Hãy đến và yêu nơi này,

nhưng hãy tôn trọng quyền tự quyết của họ... đó là thông điệp mà tác giả gửi

cho thế giới

Càng có độ lùi về thời gian, khi chiến tranh đã thực sự rời xa, những lời

tiên tri của Graham Greene càng được sáng tỏ và càng được nhân loại nhìn

nhận và biết ơn. Tiểu thuyết “Người Mỹ trầm lặng” chứa đựng những yếu tố

tiên tri, những điều có thể biết trước được, báo trước được thế trận của cuộc

chiến tranh ở Việt Nam hiện tại và về sau. Và rồi, lời tiên tri của ông đã dần

dần trở thành hiện thực. Chính sự linh nghiệm của yếu tố tiên tri trong tác

phẩm đã làm cho nó trở nên kỳ diệu hơn, đáng tin cậy hơn.

Tiểu thuyết đã hấp dẫn người đọc ngay từ đầu với thế giới nhân vật

sinh động, cách dẫn dắt câu chuyện mới lạ, hấp dẫn. Và có thể khẳng định

một điều rằng, chính đặc điểm nổi bật của tiểu thuyết này là “mang tính tiên

tri kỳ diệu” chính yếu tố tiên tri này đã thực sự hấp dẫn và thu hút người đọc

cho nên chúng tôi muốn tiếp cận sâu hơn về tác phẩm. Đồng thời, cũng là

tìm hiểu các phương thức nghệ thuật mà nhà văn Graham Greene dùng để

tạo nên yếu tố tiên tri trong tác phẩm của mình. Cũng như để hiểu rõ về đặc

điểm này để từ đó thấy được tâm hồn và tài năng của Graham Greene đó là

lý do vì sao chúng tôi đến với đề tài “ Yếu tố tiên tri kỳ diệu trong tiểu thuyết

“Người Mỹ trầm lặng” của Graham Greene” để làm đề tài nghiên cứu.

2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu

“Người mỹ trầm lặng” (The Quet American, 1955) là cuốn tiểu thuyết

được viết bởi tác giả người Anh - Graham Greene. Cuốn sách được dựng

thành phim 2 lần, năm 1958 và 2002. Graham Greene là tiểu thuyết gia

người Anh, ông là một trong những tác giả tiêu biểu của văn học Mỹ thế kỷ

XX. Vì vậy đã có khá nhiều bài viết, công trình nghiên cứu nước ngoài về

Graham Greene cũng như tiểu thuyết “Người mỹ trầm lặng” đã được các

dịch giả Việt Nam dịch, phần lớn đăng trên báo mạng.

- Phạm Toàn (dịch), Graham Greene còn tỏa bóng “Điểm nổi bật nhất của

tiểu thuyết và của bộ phim là sự phát hiện một mưu đồ, tiên đoán một thế

cuộc tương lai, cảnh báo ngay từ buổi đầu về sự dính líu ngày càng sâu

rộng của Mỹ vào bàn cờ chính trị ở VN sau này”(Theo Văn Hóa, 31/1), [14]

- Thu Hương, Thu Trang: Người Mỹ trầm lặng ra mắt tại Hà Nội “Người Mỹ

trầm lặng” được xếp vào loại “truyện nghiêm túc”, do G.Greene tự phân biệt

để chỉ “ loại truyện đi sâu vào tâm lý con người, khám phá bản chất của nó,

muốn xác định về mặt triết học thái độ và vị trí con người trong xã hội hiện

đại”.[13]

- Bàn về cuốn tiểu thuyết này, Hoàng Lại Giang – người viết lời giới thiệu

trong cuốn tiểu thuyết “Người Mỹ trầm lặng”, Nxb Văn nghệ TP.Hồ Chí

Minh, (2000) nhận định rằng: “…Greene đã nhận ra sự phi nghĩa cuộc

chiến tranh của người Pháp…Và cũng từ suy nghĩ ấy ông đã tuyên đoán sự

thất bại của cuộc chiến tranh mà “người đông minh” của ông đang tiến

hành với tất cả sự tàn bạo của nó” [4, tr.5]. Kèm theo đó là những thắng lợi

to lớn và nhân dân Việt Nam giành được - đó cũng là giá trị cơ bản, giá trị

cuối cùng được rút ra từ tiểu thuyết này.

Tuy nhiên, đó chỉ là một nhận xét khái quát bước đầu, sơ đẳng về giá trị

của một cuốn tiểu thuyết ở một khía cạnh khác, chưa có một công trình nào

nghiên cứu cụ thể và đi sâu vào khai phá những giá trị to lớn của tác phẩm,

nhất là ở yếu tố tiên tri kỳ diệu trong tiểu thuyết.

Nhận thấy từ trước đến nay chưa có một công trình hay bài viết nào bàn

về yếu tố tiên tri trong tiểu thuyết “Người Mỹ trầm lặng”. Vì vậy, chúng tôi

đã mạnh dạn đến với đề tài này và hi vọng đóng góp chút công sức nhỏ bé

của mình vào công trình nghiên cứu về tiểu thuyết “Người Mỹ trầm lặng”

nói riêng và về tác giả Graham Greene nói chung.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng: Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những yếu tố tiên tri kỳ

diệu trong tiểu thuyết Người Mỹ trầm lặng của Graham Greene.

- Phạm vi nghiên cứu: Do điều kiện thời gian và năng lực có hạn nên với đề

tài này, chúng tôi chỉ đi sâu vào tìm hiểu yếu tố tiên tri kỳ diệu trong tiểu

thuyết “Người Mỹ trầm lặng” của Graham Greene, Vũ Quốc Uy (dịch),

NXB Văn nghệ TP. Hồ Chí Minh, 2000.

4. Phương pháp nghiên cứu

Để hoàn thành đề tài này, chúng tôi đã sử dụng một số phương pháp

nghiên cứu sau:

+ Phương pháp phân tích, tổng hợp: Qua việc tổng hợp các tài liệu nghiên

cứu, chúng tôi tiến hành phân tích, đánh giá khách quan nhằm làm nổi bật

yếu tố tiên tri kỳ diệu, những lời dự báo, tiên đoán trong tiểu thuyết “Người

Mỹ trầm lặng” của Graham Greene.

+ Phương pháp thống kê, phân loại: Chúng tôi tiến hành thống kê, phân loại

những khía cạnh nổi bật nhất về lời dự báo, tiên đoán kỳ diệu trong tiểu

thuyết nhằm phục vụ cho đề tài nghiên cứu.

Ngoài ra, chúng tôi còn sử dụng phương pháp lịch sử nhằm liên hệ với

hoàn cảnh lịch sử xã hội Việt Nam lúc bấy giờ, để có thể hiểu rõ và có

hướng phân tích đúng hơn, về yếu tố tiên tri kỳ diệu trong tiểu thuyết này.

5. Cấu trúc của đề tài

Ngoài phần mở đầu và kết luận, phần nội dung của chúng tôi bao gồm

những chương chính sau:

Chương Một: Graham Greene và tiểu thuyết “ Người Mỹ trầm lặng”

Chương Hai: Những dự báo về cuộc chiến tranh của Mỹ trong tiểu thuyết

“ Người Mỹ trầm lặng” của Graham Green

Chương Ba: Phương thức nghệ thuật trong tiểu thuyết “ Người Mỹ trầm

lặng”

- Cuối cùng là mục tài liệu tham khảo