Yếu tố môi trường quyết định chất lượng sự sống

m upc song cua con ngUdi

I hoan toan gdn chat vdi

^..^-^mdi tru'dng xung quanh,

nhfl hpc thuyet y hoc phddng Dong

"Tliien nhdn hap nhdt" va cung

nhd y hoc phiiOng Tay "Con ngUoi

Id mot vu tru nhd sinh ton trong

mot uu tru lon Id mdi trudng thiin

nhien xung quanh".

Cach day hdn 100 ndm, Karl

Marx da timg canh bdo cbo lodi

ngfldi ring: "Nen vdn minh ni'u

nhu ndphdt trien mpt cdch tUphdt

va khdng dugc hudng ddn tu gidc

thi se dilqi phia sau no mdt hoang

mac". Ldi tifin tri dd dd dflpe chfltig

minh, hifn trgng d nhilm mdi

trfldng song trong vai chuc ndm

gdn day da din dfi'n bao, lu, mfla

dd, sgc Id dd't... bat thadng. Nflde

ngpt ngay edng khan hifi'm, lgi hi

0 nhiim nghifim trpng.

Theo thdng bdo cua Lifin hifp

quo'c, hdng ndm, cd tdi 5 trifu

ngfldi chfi't vi d nhilm mfii trfldng

nflde, bdn 1 ty ngfldi dang thifi'u

nflde ngot (nflde saeh). Cdn nflde

biln do bang tan dang ddng Ifin

ldm nhilu vung hi ngdp, anh

hfldng dfi'n san xuat va ddi sing.

Biln khdng chi bi fi nhiem do

nflde thai eong nghifip, nflde thai

ddn dung, tai nan trdn diu, ngn

ddnh bdt bang thud'c nl... ldm fi

nhiem mfii trfldng nghifim trpng.

Trong ndng nghifp, vifc dung hda

chd't bao vf thfle vgt, thud'c trfl

sau rat dfie hai. Theo trung tdm

28

khoa bpc tfl nhifin va cfing nghe

quoc gia cd 10 hda chd't cflc dfic

gay dpc cap tinh cho ngddi vd vat

nuoi nhfl: Ethoprofor, Editonphos,

Mathidation, Methonyl, Triaphofos,

Omethoat, Carboduran, Didorvos,

Dierotophos, Endosulfan. Dang

quan tdm Id ed rit nhilu thulc

dfldc pha che' tfl 10 hda chat nay

dang lflu hanh tfl do, khdng cd sfl

kilm scat, qudn ly ehat ehe nfin

nhieu vu ngfi dpc rau qua, thfle an

da xdy ra vdi sfi' lflpng ldn.

Mpt thfle trang nfla la cdc chd't

thai cdng nghifip nhfl khi dpc, khdi,

nflde thai, chit rin... ngdy edng gia

tang 0 nhiem mdi trfldng. Hang

ndm, ed trfin 2,1 trifu ngfldi chit

do d nhiem khdng khf do con ngfldi

gdy ra - la vin dl hit sfle bflc xue.

Nguyen nhan cd ca khdch quan,

ehu quan, qudn ly, chi dao... nhflng

nguyen nhan sau xa va quan trpng

nha't la ehfla coi trpng giao due mdi

trfldng nhan vdn.

Vdy, moi trfldng nhan vdn Id

gi? Vl dinh nghia xin ddnh cho

cac nha khoa hpe, nhflng ta ed th i

hieu mfii trfldng nhdn van la mfii

trfldng ehfla dflng nhiing tfl tfldng,

dao dflc, van hda cua con ngfldi ve

thfi' gidi tfl nhifin vd nhiing pham

chat vdn minh trong sfl phdt trien

kinh t l xd hpi tren moi binh difin.

Cho nen trong qud trinh gido due

mfii trfldng nhdn vdn phdi nhdm

khoi ddy nhflng dgc tinh, nhQ'ng

phim cha't cao quy ve tfl tfldng.

-» DSCKII. TRAN TRAP

tinh than, nhdn each cao thdpng

"mdi ngddi vi mpi ngfldi" va mo'i

quan he "thien, dia, nhan", chd'ng

lai 111 song ieh ky, thfle dung, loi

sd'ng kem van hoa; nhat la trong

thdi ky cdng nghiep hda, hien dai

hda da thdi ra mdi trfldng song sfl

d nhiem nghifim trpng, vflpt qua

tam kilm sodt eija eon ngfldi; nhat

la khi nhflng thanh tflu hifn dai

ndm trong tay ke bd't nhan, ldm

giau bat ke mpi gid. Vi vdy, phai

coi trpng giao due mdi trfldng nhan

vdn nhdm xdy diftig mft cupc sing

gidu tinh nhdn vdn, ldng hifdng

thifn, nhan di. Id van dl d p bach

cd tinh sing cdn nham phdt triln

cdng nghiep hda, hifin dai hoa

ben viing.

Tfl tinh hinh trfin, chung ta cd

the khing dinh "chit Ifldng moi

trfl&ng thien nhifin quye't dinh chit

Ifldng cufc song efla eon ngfl&i trfin

hanh tinh ndy, trfin ddt nflde ndy".

Dilu nay da dfldc chting minh bdi

cdc cu trfldng thp deu song d ndi cd

mdi trfl&ng thifin nhien tit nhlt,

ngfldc lai, nhilu vung bi chit yeu

do ung thfl, bfnh vl da, gan mdt ,„

Mfii trfldng th i ky XXI md nhan

loai hfldng tdi Id "Xanh, saeh, dep".

Muc tieu ndy kfiu gpi mpi ngfldi

quan tam tdi nguy cd mfii trfldng

sing dang de doa euf c sing trfin

trdi dat, tim mpi edch ngdn chdn

nd de trdi dat mai mai Id "cdi nfii"

t it nhat eho eon ngfldi va sinh vdt

tdn tai, phat triln bin viJng. 3$£

THUOC & SLfC KH6 E sl508 (15.9.201^