Xử lý bội chi ngân sách nhà nước trong điều kiện lạm phát

TAICHINHVIMO So 7(72)/2009

Xif ly boi chi Ngan sach Nha niTdc

froiiij ilieii kien hiiii iiliaf

NGUYEN THI THU TRANG

T~)9 / chi ngan sich xay ra khi Chinh phu chi tieu nhieu hdn sd thu ngan sich huy ddng duac. Ngugc

h^lai, khi chi ngan sich nho hdn sd thu ngan sich thi co bgi thu ngan sich (hay thing dU ngan

-*- ^ sich). Chi ngan sich li mgt trong nhdng cdng cu chinh sich quan trong cda Nhi nudc nham tic

dgng den su phit trien kinh te - xa hgi. Khi san lugng cua nen kinh te thap dudi mdc san lUgfng tiem

ning, thi Cliinh phu co the ting mdc chi ngan sich, chap nhan bgi chi de thuc day ho^t dgng kinh te.

V) v$y, bgi chi ngan sich khong chi dien ra phd bien ddi vdi denude ngheo, kem phit trien mi xay ra

ngay ci ddi vdi nhdng nude thuge nhom cic nen kinh te phat trien nhat (nhdm OECD). Ddi vdi cic nudc

dang phit trien, bgi ehi ngan sich thudng de dip dng nhu cau rat ldn ve dau tU cd sd ha tang ban dau

nhU: Giao thong, dien, nude... Nhieu nudc phit trien va dang phit trien trong khu vUc Ddng A va Ddng

Nam A eung vin bdi ehi ngan sich. Viee xd ly bgi ehi NSNN li mgt ngi dung quan trgng cda chinh sich

tii khoi eua Nha nude, ed tic dgng den kinh te vl md.

ThUc te trong nhOng nam gan

day, mac dii chung ta da kiem

sodt ngudn bpi chi NSNN tU hai

ngudn Id vay nudc ngpai va vay

trong nudc nen sUc ep tien cung

Ung th6m ra thj trudng Id khdng

c6, nhung sUc 6p tdng chi tieu

ciia Chinh phii cho tieu dung

thudng xuyen vd cho dau tu Igi

tdng l§n, Gii i phap d l kiem seat

boi chi NSNN hien nay la viec ra

sodt, ci t giim chi tieu NSNN

chua that can bang viec de ra cdc

tieu chi, tieu chuan d l ci t bd,

dlnh bean nhOng ccng trinh di u

tu chua thdt bUc bach, kem hieu

q u i bode chua khdi cdng. Ddy la

mpt trong nhOng nhiem vy eye ky

khd khan, nhung vdi sd NSNN

hi§n cd ( vdi tlnh hinh trupt gid

nhy hien nay) tbi se khdng the co

dilu kien thyc hien dugc bet cdc

dy dn, cong trinh da bd tri.

Theo thdng le qude te, cd th i

tdm ti t bao cao v l NSNN hang

ndm nhu sau:

Bing Tom tit ngi dung can

do! NSNN hing nam

Nguyen nhan bpi chi NSNN

Co 2 nhcm nguyen nhan cP

b i n gay ra bpi chi NSNN:

- Nhcm nguyen nhan thU nhat

la tac dpng ciia chu ky kinh

dpanh. Khiing hpang lam chp thu

nhap ciia Nhd nudc co Igi, nhung

nhu cau chi Igi tang Ien, d l giai

quylt nhOng khd khan mdi v l

kinh te va xa hpi. Dieu de lam che

mUc bpi chi NSNN tang ien. d

giai dcgn kinh t l phdn thjnh, thu

cua Nha nUdc se tang Ien, treng

khi chi khcng phai tang tuOng

Ung. Dieu dp lam giim mUc bgi

chi NSNN, MUc bgi chi dc tac

dpng ciia chu ky kinh deanh gay

ra dugc gpi la bpi chi chu ky,

- Nhcm nguyen nhan thU hai la

tac dgng ciia chinh sach co d u

thu chi ciia Nha nudc. Khi Nhd

nudc thyc hien chinh sdch day

mgnh dau tu, ki'ch thi'ch tieu dung

se lam tang muc bpi chi NSNN.

Ngu'pc lai, thyc hien chinh sach

giam dau tu va tieu dung cua Nha

nude thi mUc bpi chi NSNN se

giam bdt. MUc bpi chi dc tac ddng

Thu

A, Thu thudng xuyen (thue, phf, le phi).

B. Thu v l von (ban tai san nha nudc).

C. Bii ddp thdm hut,

- Vi§n trg,

- LSiy tu ngudn dy trO.

Vay thuan (= vay mdi - tra np gdc).

Chi

D, Chi thudng xuyen.

E, Chi dau tu.

F, Cho vay thuan

(= cho vay mdi - thu np gdc).

cua chinh sach cO d u thu chi gay

ra dupc gpi la bpi chi cO du ,

Trong dilu kien binh thudng

(khdng cd chien tranh, khdng cd

thien tai ldn,,.,), tdng hgp cua bdi

chi chu ky vd bgi chi cd d u se Id

bgi chi NSNN.

Nhufng van de dgt ra ve xii ly

bgi chi NSNN

Thyc te trong nhOng ndm qua,

chung ta da kiem soat dygc mUc

bgi chi NSNN 6 gidi hgn cho phdp

(khdng qua 5% GDP/nam) va

ngudn vay chu yeu chi di u tU

phdt then. Ngodi ra, chung ta

cung tich luy dUOc mgt phan tU

ngudn thu thue, phf, le phf chi diu

tu phdt trien. Day Id nhUng thdnh

cdng budc dau dang ghi nhdn

trong cdng tac quan ly can ddi

NSNN cung nhu kiim seat bgi chi

NSNN. Tuy nhien, trong qua trinh

xif ly bgi chi NSNN, van cdn ndi

Ien nhOng van de sau:

- Su thieu hyt ngan sdch do nhu

cau vdn tai trg chp sU phdt thin

nen kinh te qua Idn ddi hdi phai di

vay d l bu dip . Dieu ndy dugc th i

hign qua viec chung ta chf vay d l

d i u tu phdt then ki t d u hg ting

va cdc cong trinh trong dil m qude

gia phyc vy Igi i'ch phat triin ciia

dat nudc, Nhung, tr§n thuc t l sd

tien vay, dac biet ciia nudc ngodi,

chua dugc qui n ly chat che. Tlnh

1 2 Tap chi nghi§n cufu tai chinh hS'todn