Xu hướng bãi bỏ hình phạt tử hình có phải là một tập quán quốc tế.

xu HU^6NG BAI BO HINH PHAT TtrillNH CO PHAI LA

MOT TAP QUAN QUOC TE?

Nguyen Quy Khuyen

1. Vin dd duy tri hay bai bd hinh phat tir

hinh tir lau da trd thinh dd tii hip din trong

khoa hgc luat hinh sy. Ddn nay, vin dd tren

van dang dugc tranh luan sdi ndi vdi nhidu

quan didm khic nhau. Didu dd cQng dugc the

hien trong xu hudng quy dinh vd hinh phat tir

hinh trong luit hinh sy cua cac nudc tren the

gidi: 91 nudc da xoi hinh phat tir hinh, 11

nudc xoi hinh phiit tir hinh dd'i vdi cac tdi

phiim thudng, 33 nudc khdng ap dung hinh

phiit tir hinh trong thyc td vi 62 nudc duy tri

hinh phiit tir hinh'. Tdng sd hien nay da cd

135 nudc da xda bd hinh phiit tir hinh trong

luit vi trong thyc tidn. Didu dd din den mdt

nhin dinh ring xda bd hinh phat tir hinh da va

dang trd thinh mdt tap quin qud'c te''.

Trong khi luat qudc td thinh van chua

thd'ng nha't quy dinh cam hoan toin sir dung

hinh phat tir hinh, neu nhin dinh niy la diing

thi cic nudc hien dang sir dung hinh phat tir

hinh da vi pham luat qudc td (vi pham tip

quin qud'c \e). Bii vidt nay chii yeu luan ban

dd xac dinh xu hudng xda bd hinh phat tir

hinh hien nay cd phii li tap quin qud'c td

hay khdng?

2. Xu hudng xoi bd hinh phat tir hinh la

mdt trong nhirng xu hudng Idn trong Luit

Hinh sy ciia cic nudc. Hien nay da cd

khoing 135 qudc gia tham gia vao xu hudng

nay. Khii niem xoi bd hinh phat tir hinh

dugc hieu theo ba cip do khac nhau: xoi bd

hoin toin hinh phat tir hinh, xoa bd hinh

' ThS. Luat hpc, Trudng Cao dang Kinh te - Ky thuat

Thuang mai, Bd Cdng Thuong.

T6 chiic .4n xa qudc te: http://ww\v.

deathpenaltyinfo.org/article.php?scid=30&did=140#d

e%20facto (truy cap ngiy 14/7/2008).

^ Short. Christy .\. "Bai bo hinh phat tir hinh: nghia

CLia "bai bo" co gidng nhu ban nghi?", Tgp chi

Nghien cim phdp ly todn can. 1999. 721, tr.742.

phat tir hinh dd'i vdi cic tdi pham thudng va

xoa bd hinh phat tir hinh trong thyc te (ap

dung). Theo nghien curu cua tic gii Roger

Hood, ty le trung binh cic qud'c gia xoa bd

hinh phat tir hinh tang mdi nam tir 1.5 den 4

nudc\ Tuy nhien, xu hudng duy tri hinh phat

tu hinh vin cdn dugc nhidu nudc (61 nudc)

tren the gidi ip dung. Nhu vay, hien nay the

gidi cd 5 xu hudng chfnh quy dinh ve hinh

phat tir hinh:

Xu hudng thu nhdt, xoi bd hoan toan

hinh phat tir hinh dd'i vdi tit ca cic loai toi

pham. Xu hudng nay dang ngay mdt phat

trien tren the gidi. Theo con sd thd'ng ke,

nam 1988 chi cd 35 nudc xoi bd hoan toan

hinh phat tir hinh, den nam 1995 da cd 58

nudc va den nam 2007 da cd 91 nudc xoa bd

hoin toan hinh phat tir hinh". Xu hudng nay

cd ngudn gd'c va tdn tai chii ydu d Tay Au.

Sau nay mdt sd qud'c gia d cac khu vyc khac

nhu chau My cQng tham gia. Van kien phap

ly khu vyc cd vai trd Idn vd \iec xda bd hoan

toin hinh phat tir hinh la Nghi dinh thu sd 13

cua Cdng udc chiu Au vd Quydn con ngudi

va cac quydn co ban.

Nghi dinh thu sd 13 (2002) la mdt budc

tidn din den xu thd xoa bd hoan toan hinh

phat tir hinh d chau Au. Lin diu tien tren the

gidi cd mdt van kien phap ly khu vyc xoi bd

hoin toin hinh phat tir hinh va ciing la lan

diu tien quydn sd'ng cua con ngudi dugc

cdng nhan chinh thuc la mgt quydn ty nhien,

bat kha xam pham va dugc bao ve tuyet ddi.

Cic qud'c gia thira nhin ring, cdng nhan

quyen sd'ng cua con ngudi la mdt gia tri cd

bin ciia xa hdi dan chii va xoa bd hinh phat

Hood R. Hinh phat td hinh: mot cdch nhin loan

coK, Nxb. Oxford, 1996, tr.8.

•^ Hood R. Hinh phat td hinh: mot cdch nhin loan

cdi;. Nxb. O.xford. 1996. tr.8.

60