Xịnh ca trong đám cưới của người Cao Lan ở Yên Bình, Yên Bái

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC

HẠ V N TH Y

NH C T NG ĐÁ C I

C NG I C N YÊN NH YÊN ÁI

UẬN VĂN THẠC SĨ NG N NG V VĂN H VI T N

Thái Nguyên - 2016

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC

HẠ V N TH Y

NH C T NG ĐÁ C I

C NG I C N YÊN NH YÊN ÁI

Chuyên ngành: V V N

Mã ngành: 60. 22. 01. 21

UẬN VĂN THẠC SĨ NG N NG V VĂN H VI T N

NG I H NG N HOA HỌC:

PGS. TS NGUY N H NG H NG

Thái Nguyên - 2016

i

I C Đ N

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu

trích dẫn đều có nguồn gốc rõ ràng. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn đều

trung thực và chưa từng được công bố ở bất kỳ công trình nào khác.

Thái Nguyên, tháng 07 năm 2016

Tác giả luận văn

V T

ii

I C N

Trong quá trình học tập và nghiên cứu hoàn thành đề tài luận văn tốt

nghiệp, tôi đ nhận được nhiều sự quan tâm đ ng viên gi p đ qu báu. Đầu

tiên tôi xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn đến qu Thầy Cô tham gia giảng dạy

lớp Cao học Văn Yên Bái khóa 8 qu Thầy Cô công tác tại Phòng Sau Đại học

Trường Đại học Khoa học – Đại học Thái Nguyên. Tôi cũng xin chân thành cảm

ơn Ban Giám hiệu Trường THPT Trần Nhật Duật Yên Bình Yên Bái và các bạn

đồng nghiệp đ tạo điều kiện và gi p đ tôi trong suốt quá trình học tập vừa qua.

Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng tri ân sâu sắc đến PGS.TS. Nguy n H ng

Phương. Cô đ tận tình hướng dẫn và gi p đ tôi trong suốt quá trình chuẩn bị

nghiên cứu và hoàn thành luận văn tốt nghiệp.

Tôi xin g i lời cảm ơn đến các ông bà nghệ nhân Cao an ở Yên Bình

Yên Bái - đặc biệt là nghệ nhân ạc Tiên Sinh đ gi p đ nhiệt tình cung cấp

nhiều tài liệu và thông tin qu báu.

Xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên tháng 07 năm 2016

Tác giả

Phạm Vân Th y

iii

C C

Trang

ời cam đoan..........................................................................................................i

ời cảm ơn.............................................................................................................ii

Mục lục.................................................................................................................iii

Đ U ..............................................................................................................1

1. í do chọn đề tài................................................................................................1

2. ịch s vấn đề ...................................................................................................4

3. Đối tượng và mục tiêu nghiên cứu...................................................................8

4. Nhiệm vụ và phương pháp nghiên cứu .............................................................8

5. Phạm vi nghiên cứu...........................................................................................9

6. Đóng góp của luận văn...................................................................................10

7. Cấu tr c của luận văn ......................................................................................10

CH NG 1: HÁI UÁT V NG I C N YÊN NH

YÊN ÁI V T S UẬN IÊN U N Đ N Đ T I.............11

1 1 C Y Y .................................11

1 1 1 i n v ng i n n ái........................................................11

1.1.2.T ng u n v ng i n u n n n n ái.....................13

1.2. ..................................Error! Bookmark not defined.

1 2 1 ái ni n c ................................................................................23

1 2 2 gu n g c c n c .........................................................................25

1.3. N C

Y Y ..........................................................................................28

1 3 1 ác ng i c v u n c á c i.............................................28

1.3.2. n c ng á c i.........................................................................35

CH NG 2: CÁC ẠNG TH C V H NG TH C I N NG

NH C T NG ĐÁ C I C NG I C N YÊN

NH YÊN ÁI................................................................................................38

2.1. C ...............................................................................38

2 1 1 ác ng c n c c i n c cu c á .......................38

2 1 2 ác ng c n c c i i u c n i ung..............................43

2.2. C C

Y Y .....................................................................................51

iv

2 2 1 n c l n n c ải c n c u ng á vậ c n l

c ải – g 25 i á .................................................................................51

2 2 2 n c á c á á u c u – g 24 l i á .......................59

2 2 3 n c i c u ng c u n c c ng– g 81 i á ..........61

2 2 4 n c n g 68 i á .......................................................63

CH NG 3: N I UNG V NGH THUẬT NH C T NG ĐÁ

C I C NG I C N YÊN NH YÊN ÁI...........................67

3 1 N ..........................................67

3 1 1 ản án i ng in c ng ng...............................................67

3 1 2 ản án n u i l v á v ng n c..............................69

3 1 3 i c l v n i n n ............................................73

3.2 N .......................................81

3 2 1 T ...................................................................................................81

3 2 2 cấu...................................................................................................83

3 2 3 V n v n ...........................................................................................86

3.2.4. g n ng ...............................................................................................91

3.2 5 ác i n á u ...............................................................................94

T UẬN ......................................................................................................103

T I I U TH H

H C

1

Đ U

1.

Từ muôn đời xưa sức sống và v đ p tâm hồn của người Việt Nam ta luôn

được lưu gi trong kho tàng văn hóa văn học đồ s của 54 dân t c anh em c ng

chung sống và xây đắp hòa bình trên mọi miền quê của T quốc đ p tươi. Trên

v ng đất Tây Bắc h ng v và thơ m ng Yên Bái được biết đến là mảnh đất giàu

truyền thống lưu gi nhiều giá trị văn hóa đặc sắc, có sức hấp dẫn lôi cuốn với

bao người.

Yên Bái là t nh miền n i n m ở c a ngõ miền Tây Bắc T quốc nơi giao

thoa của các nền văn hóa mang đặc trưng của v ng Đông Bắc Tây Bắc và miền

n i trung du Bắc B . Nơi đây là lưu vực của hai con sông lớn là sông Hồng và

sông Chảy với rất nhiều các giá trị văn hóa được trải dài trong suốt quá trình lịch

s . Yên Bái có 30 dân t c anh em c ng sinh sống đoàn kết trong đó có 12 t c

người bản địa cư tr lâu đời tạo nên nh ng sắc thái bản làng khá đặc trưng và

hình thành nên các ti u v ng văn hóa: v ng văn hóa Mường ò n m ở phía Tây

của t nh Yên Bái với đặc trưng của văn hóa người Thái Mông Dao; v ng văn

hóa sông Hồng n m ở trung tâm mang đặc trưng văn hóa người Kinh; và v ng văn

hóa sông Chảy với đặc trưng mang đậm dấu ấn của người Tày, N ng Cao an,...tất

cả góp phần tạo nên m t t nh miền n i có nền văn hóa phong ph và đa dạng.

Cao Lan là m t t c người bản địa cư tr lâu đời tại Yên Bái hình thành nên

nhiều c ng đồng làng bản sinh sống tập trung nhiều nhất là địa bàn huyện Yên

Bình do vậy có nhiều x của Yên Bình có đông người Cao an sinh sống: Tân

Hương Đại Đồng Tân Nguyên V nh Kiên Vũ inh ... Truyền thống văn hóa

dân gian cơ bản còn lưu gi được nhiều giá trị c truyền đặc sắc như kho truyện

c và truyền thuyết Cao an các l h i dân gian nh ng phong tục đ p ... trong

đó hát Xịnh ca vẫn được đồng bào Cao an nơi đây gi gìn và truyền lại cho

con cháu mình như nh ng n t đ p không th l ng quên của dân t c Cao an.

Xịnh ca là n t đ p văn hóa đặc sắc trong kho tàng văn hóa của người Cao

an mỗi khi m a xuân về l tết hay vào dịp l cưới hỏi. ời hát Xịnh ca với âm

điệu tr tình dịu dàng ấm áp lòng người. Khi hát Xịnh ca đồng bào s dụng

ngôn ng của dân t c mình kết hợp c ng trang phục truyền thống và các điệu

m a dân vũ uy n chuy n nhịp nhàng đem đến không khí vui tươi cho mọi người

trong dịp l tết cưới hỏi.

2

Đám cưới của người Cao an được t chức đ c đáo mang nhiều ngh a.

Đám di n ra với rất nhiều thủ tục và nghi l : l đặt trầu l dạm ngõ và thách

cưới l đặt gánh l nhận tình và cuối c ng là l cưới đón dâu bên nhà gái.

Trong ngày cưới có m t số phần l quan trọng và rất đ c đáo được người

Cao an đặc biệt coi trọng đó là: l bảo h mở đường cho đoàn rước dâu của

nhà trai do thầy Săn S i thực hiện, với ngh a xua đu i tà ma che chở cho đoàn

trong suốt hành trình đi đón dâu. Thứ hai là l c ng gia tiên- cũng giống như

phong tục của các dân t c khác đây là phần l không th thiếu trong mỗi gia

đình Cao an đặc biệt là dịp cưới hỏi. Họ c ng đ xin t tiên ph h trên đường

đón dâu xin t tiên ph h cho đôi bạn tr cho gia đình có con dâu mới gi p gia

đình nối dõi tông đường, cầu cho mọi người đều mạnh khỏe làm ăn phát đạt,...

Hoạt đ ng đặc biệt hấp dẫn trong l cưới của người Cao an chính là Xịnh

ca đối đáp trong nghi l chặn đường của nhà gái. Đoàn nhà trai c người hát đ

giải nh ng câu đố mà họ nhà gái đưa ra th tài. Và rồi sau nh ng lời hát Xịnh ca

được họ nhà trai th hiện đ thuyết phục được nhà gái mở đường cho vào đón

dâu. Trước đầy đủ quan viên hai họ thầy Săn S i làm l xe duyên cho cô dâu

ch r . Sau l xe duyên mọi người ra mắt chào hỏi và k m theo kh c hát riêng

của mình đ ch c cho hạnh ph c của đôi tr ch c phụng quan viên hai họ và tất

cả mọi người. Cu c hát đối đáp ấy k o dài về đêm không ch đem đến không khí

tươi vui đ m thắm tình tứ cho đám cưới mà còn mang ngh a thắt chặt tình

thân hai họ. Người Cao an mỗi khi gặp nhau hát với nhau hát đi hát lại dan

díu tình cảm qua m t đêm là thành tình thân rồi. ời ca đ m thắm yêu thương

tình cảm qu mến nhau cách thức giao đ i trang trọng là nh ng n t đ p truyền

thống tạo nên n t văn hóa đ c đáo hấp dẫn hài hòa gi a nghi l với thơ ca của

dân t c Cao Lan.

Xịnh ca là m t hình thức sinh hoạt văn hóa đặc sắc th hiện tính c ng đồng

gắn kết của người Cao an, nhưng trong nh ng năm gần đây ở Yên Bình Yên

Bái nh ng nghi l đ p với câu hát Xịnh ca giao duyên tình tứ trong dịp cưới hỏi

không còn được ph biến r ng trong đời sống người Cao an và với c ng đồng

các dân t c khác thì lại càng ít biết. Ch còn được nh ng người già trên 60 tu i

tiếc nuối và xót xa khi dự l cưới của con cháu người Cao an mình mà không

được nghe hát Xịnh ca thấy lạc lõng và buồn trước nh ng tiếng xập xình của

nh ng th loại nhạc hiện đại đang lấn át văn hóa truyền thống ông cha. Trong

sâu th m cõi lòng các cụ luôn tâm niệm r ng phải truyền lại cho thế hệ tr nh ng

câu hát Xịnh ca nh ng l nghi tốt đ p m t thời của truyền thống cha ông. Ông

3

ục Tiên Sinh năm nay 66 tu i ở x Tân Nguyên huyện Yên Bình Yên Bái

c ng nh ng người yêu Xịnh ca yêu văn hóa truyền thống Cao Lan đ cất công

sưu tầm ghi ch p dành bao tâm huyết đ truyền dạy lại cho thế hệ tr nh ng bài

Xịnh ca của dân t c mình.

Trước nguy cơ mai m t n t văn hóa truyền thống của người Cao an chi

h i Nhà văn Sông Chảy, iên hiệp H i Văn học Nghệ thuật t nh Yên Bái đ

phối hợp với Khoa văn hóa- Trường Cao đ ng Văn hóa Nghệ thuật Yên Bái tìm

hi u lập hồ sơ trình T chức Trung tâm trao đ i giáo dục với Việt Nam - m t t

chức quốc tế (CEEVN). Ngoài việc phối hợp với truyền hình VOV dàn dựng

công phu l cưới đặc sắc của người Cao an tại x Tân Nguyên huyện Yên

Bình, Yên Bái còn vừa tuyên truyền đ chính người Cao an hi u và trân trọng

n t văn hóa đặc sắc của dân t c mình đồng thời góp phần gi gìn tiếng nói

người Cao an, duy trì hoạt đ ng hát Xịnh ca tại các dịp l tết cưới hỏi ở địa

phương nh m thu h t mọi người dân nhất là thanh thiếu niên Cao an tích cực

tham gia học hát, bảo tồn và phát huy giá trị của loại hình sinh hoạt dân ca này

trong sự đa dạng của văn hóa các dân t c trên mảnh đất Yên Bái.

Bản thân tôi là m t giáo viên đang trực tiếp giảng dạy tại ngôi trường

THPT trung tâm huyện Yên Bình t nh Yên Bái gần gũi với địa bàn có đông

người Cao an sinh sống. Ngoài công tác giảng dạy nhiều năm làm công tác

giáo viên chủ nhiệm lớp, thường xuyên tiếp x c với học sinh phụ huynh học

sinh trong đó có m t số là đồng bào Cao Lan. Tôi may mắn có dịp được biết

đến đám cưới đặc sắc của dân t c Cao an cảm nhận được ít nhiều chiều sâu

văn hóa Cao an qua nh ng lời giao duyên đối đáp của nam n thanh niên và

tâm tình sâu sắc của đại diện hai họ. Từ sự tiếp x a ban đầu với nh ng ấn tượng

tốt đ p đó đ thôi th c tôi tìm hi u chiều sâu văn hóa và n t đ p trong đám cưới

truyền thống của người Cao Lan ở Yên bình Yên Bái.

Việc nhận diện đầy đủ và nghiên cứu chuyên sâu có hệ thống về đám cưới

truyền thống của người Cao an ở Yên Bình Yên Bái s góp phần làm cho bản

sắc văn hoá Việt Nam càng thêm rõ n t “đa dạng và thống nhất”. Qua đó luận

văn cung cấp nh ng luận cứ khoa học gi p các cấp chính quyền địa phương

nhận rõ nh ng giá trị đích thực của văn hóa dân t c Cao an đ có hướng bảo

tồn kế thừa và phát huy m t cách ph hợp các giá trị văn hoá truyền thống

nh m phục vụ việc xây dựng đời sống văn hoá lành mạnh ở cơ sở. Đồng thời

góp phần vào việc xây dựng phát tri n nền văn hoá Việt Nam tiên tiến đậm đà

bản sắc dân t c trong bối cảnh đẩy mạnh công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước

4

và h i nhập quốc tế hiện nay. Với nh ng lý do trên, tôi chọn Xịnh ca trong đám

cưới truyền thống của người Cao an ở huyện Yên Bình t nh Yên Bái làm đề

tài luận văn thạc s văn học của mình.

2.

2.1. Nghiên c u v V V S C - Cao Lan

Văn hoá văn học Sán Chay (nói chung) và của người Cao Lan (nói riêng)

là vấn đề được nhiều nhà nghiên cứu quan tâm. Đ có không ít nh ng công trình

sưu tầm, nghiên cứu, h i thảo khoa học ở các cấp nh ng báo cáo..., bàn về

nh ng vấn đề này. Sự nghiên cứu và thảo luận chủ yếu về văn hoá truyền thống

Sán Chay và quan hệ gi a hai nhóm Cao Lan và Sán Ch trong dân t c Sán

Chay. Có th k đến m t số công trình nghiên cứu như:

- Hợp tuy n Văn c dân gian các dân t c Tày - Nùng - Sán Chay (1994),

Nxb Văn hoá dân t c Hà N i.

- Phù Ninh, Nguy n Thịnh (1999), Văn á u n th ng Cao Lan, Nxb

Văn hoá dân t c, Hà N i.

- Kh ng Di n (2003), Dân t c Sán Chay Vi t Nam, Nxb VH dân t c, HN.

- Lâm Quý (2003), Văn á n, Nxb Khoa học Xã h i, Hà N i.

- Đặng Chí Thông ễ i u n ng c ng i n Tu n

Quang luận án Tiến s Học viện khoa học- x h i Hà N i 2013.

Căn cứ vào các công trình trên đây có th khái quát: các nghiên cứu đ tập

trung làm sáng tỏ nh ng n i dung cơ bản về c i r nguồn gốc quá trình di dân

lập ấp lập bản trên dải đất hình ch S và nh ng n t đặc sắc được lưu gi của

văn hóa Cao an. Người tiên phong và cũng là người đ lại dấu ấn cống hiến

đậm n t nhất cho bản sắc Cao an không ai khác chính là cố nhà thơ âm Qu .

2.2. Nghiên c u v dân gian và C

Trong kho tàng văn nghệ dân gian Cao Lan, Xịnh ca (xình ca sình ca sịnh

ca) được coi là mảng văn nghệ đặc sắc nhất, giá trị nhất. Xịnh ca được xem như

cái làm nên n t “bản sắc văn hoá” của người Cao Lan, vì thế cũng được các

nghệ nhân Cao Lan và các nhà nghiên cứu đặc biệt chú ý.

Cuối thế kỷ XX đầu thế kỷ XXI, việc sưu tầm, biên soạn, dịch Xịnh ca đ

được t chức tiến hành với quy mô khá r ng ở các t nh miền núi phía Bắc nơi

có đồng bào Cao Lan sinh sống như Yên Bái, Tuyên Quang, Bắc Giang, Phú

Thọ Thái Nguyên ...

M t số công trình, bài báo văn nghệ dân gian Cao an đ được công bố như:

- Phương B ng (1981), Dân ca Cao Lan Nxb Văn hóa Hà N i.

5

- Lâm Quý (2003), g u n i á Xình ca, Báo Tân Trào số tết 158, 159.

- Lê Hồng Sinh (2003), Khả á c i m truy n n " ó Lau

Slam", Luận văn thạc sỹ khoa học Ng văn Hà N i.

- Nịnh Văn Đ (2003), Bảo t n hát xình ca dân t c Cao Lan Tuyên

Quang Đề tài nghiên cứu, Sở Văn hóa Thông tin Tuyên Quang.

- Lâm Quý (2003), X nh ca Cao Lan - á nhất, Nxb VHDT, HN.

- Đặng Đình Thuận (2005) Văn hoá dân gian của dân t c Cao Lan, Nxb

Khoa học xã h i, 2005.

- Phạm Thị Kim Dung (2005), Khảo á c i m Xình ca dân t c Cao Lan

Tuyên Quang, Luận văn tốt nghiệp trường Đại học Sư phạm 1, Hà N i.

- Ngô Văn Trụ (2006), Dân ca Cao Lan Nxb Văn hóa Dân t c, Hà N i.

- Triệu Thị Linh (2007), "M t s bi u ợng trong xình ca Cao Lan", H i

thảo ng học tr - Xuân 2008.

- M Anh Dũng ác i á n c c n c n V in

u n n n n n ái Bản sưu tầm 2011.

- Phạm Thu Thủy, á cá ả ả lễ á n c n c n T n

ng n n n ái Ban quản l di tích và danh thắng t nh Yên Bái 2012.

- âm Qu (2012) Tu n ậ Nxb H i nhà văn Hà N i.

Xem x t tài liệu sưu tầm sự nghiệp của cố nhà thơ âm Qu nhận được

quan tâm nhiều nhất. Ông đ sưu tầm được 9 đêm hát, dịch văn học trọn v n

“X nh ca Cao Lan - á nhất”[32] gồm 266 bài; biên soạn và dịch

phóng tác toàn b thiên tình s “ ó ằu Sl ” sang ngôn ng thơ ph thông.

Năm 2012 toàn b sự nghiệp nghiên cứu biên dịch sáng tác của âm Qu đ

lại đ được ban tuy n chọn Nxb h i nhà văn Việt Nam giới thiệu trong “

u - u n ậ ”[33]. với quy mô 500 trang chia làm bốn phần: i l i i

u á v ngu n i cả ng v ng. Trong đó phần II “ á v ngu n” là

nh ng gì qu giá trong vốn c dân gian Cao an mà cố thi s đ dày công sưu

tầm biên soạn dịch từ tiếng Hán- Nôm Cao an ra tiếng ph thông. Ở đây

ngoài truyện tình thơ“ ó ằu Sl ” dân ca tình yêu Cao an được giới thiệu

143 bài hát (bài hát) thơ ca hát mừng đám cưới gồm 87 bài hát. Tiếp đến, tác

giả Ngô Văn Trụ sưu tầm biên soạn được gần 1000 câu hát l in trong cuốn Dân

ca Cao Lan [50]. Tác giả Phương B ng cũng sưu tầm được gần 500 câu hát [2].

Ở Yên Bái Tác giả M Anh Dũng- phó phòng Văn hóa thông tin huyện

Yên Bình Yên Bái cũng sưu tầm và công bố được 244 bài hát ...

6

Từ tư liệu sưu tầm, biên soạn, các nhà nghiên cứu đ xác định số lượng và

kết cấu nh ng đêm hát n i dung của mỗi đêm. Các tác giả âm Qu Ngô Văn

Trụ đ bước đầu phân tích được bối cảnh di n ra đêm hát giai điệu lời hát; phân

tích ngh a m t số câu hát...

Trong luận văn tốt nghiệp "Khảo sát đặc đi m Xịnh ca dân t c Cao Lan ở

Tuyên Quang", tác giả Phạm Thị Kim Dung đ đặt Xịnh ca trong hoàn cảnh văn

hoá truyền thống Cao an đ thấy được vai trò, vị trí của Xịnh ca đối với đời

sống tinh thần của c ng đồng này. Tác giả đ khảo sát r t ra đặc đi m của Xịnh

ca trên ba phương diện: di n xướng, n i dung và nghệ thuật bi u hiện. Trong

luận văn tác giả cũng đ phân tích cách d ng đại từ nhân xưng và tính từ trong

Xịnh ca, từ đó r t ra kết luận: "Xịnh ca Cao an có nhiều đi m đặc sắc trong

nghệ thuật bi u hiện: hình thức di n xướng, việc s dụng th thơ thất ngôn tứ

tuyệt, ngôn ng , kết cấu, bi u tượng nghệ thuật, các thủ pháp tu từ…" [8;tr.94].

Trong luận văn thạc s “ ả á c i m truy n n “ ó au

Sl ”", tác giả Lê Hồng Sinh đ phân tích nh ng n t đặc sắc về nghệ thuật

trong truyện thơ “Kó u Slam” đồng thời miêu tả về Xịnh ca như m t phần

không th thiếu đ kết tinh thành truyện thơ này: “ ời của truyện thơ được đặt

theo th thơ có trong xình ca. “Kó u Slam” dường như lấy cảm hứng từ tục

hát ví đầu xuân” [34; tr.41] .

2.3. Nghiên c u nh ca Cao Lan

Theo như tìm hi u của tác giả luận văn cho đến nay nh ng nghiên cứu m t

cách hệ thống về hát Xịnh ca trong đám cưới của người Cao Lan ở Yên Bái

cũng như các v ng miền có đông đồng bào Cao an sinh sống hầu như chưa có

m t công trình luận văn khoa học nào. Nguyên nhân là do quá trình sưu tầm

nh ng bài hát đám cưới mới đang ở giai đoạn bắt đầu số bài còn ít; công phu

sắp xếp biên soạn vẫn chưa được ch trọng. Sự quan tâm mới ch dừng ở nh ng

bài báo l giới thiệu n t văn hóa tín ngư ng đặc sắc trong đám cưới của người

Cao Lan- Sán Chay nói chung ở: Bắc Giang Thái Nguyên Tuyên Quang ...

Ở m t số địa phương mà tác giả sơ b khảo sát, hát đám cưới của người

Cao Lan đặt trong mối quan hệ với người Sán Chay nói chung và với nhóm Sán

Ch tác giả ch đến luận văn Thạc sỹ của tác giả Ngô Hương iên đề cập đến

“Giá trị n i dung và nghệ thuật lời ca trong hát đám cưới của người Sán ch ”

(khảo sát trên địa bàn t nh Thái Nguyên- 2014). Ở luận văn này tác giả tiếp cận

loại hình văn nghệ dân gian- sình ca của dân t c Cao an ở Thái Nguyên dựa

vào yếu tố lời trên giá trị n i dung và nghệ thuật. Từ đó giải m tinh hoa bản

7

sắc văn hóa của dân t c Sán Ch và b xung tư liệu vào kho tàng văn hóa- văn

học các dân t c thi u số Việt Nam [20].

Ở Yên Bái thực hiện “đề án bảo tồn văn hóa các dân t c” trường Văn hóa

nghệ thuật t nh Yên Bái phối hợp c ng B Văn hóa tiến hành phục dựng quy

trình và nghi thức cưới hỏi của người Cao an nh m làm rõ n t đặc sắc trong

đám cưới của dân t c Cao Lan ở Yên Bình Yên Bái; trong đó phần hát trong

đám cưới cũng được ch trọng.

Nghệ nhân ạc Tiên Sinh- m t người con của dân t c Cao an ở thôn Khe

Gầy x Tân Hương huyện Yên Bình bao năm dành tâm huyết cho văn hóa Cao

Lan. Ông không ngừng tìm kiếm sưu tầm biên soạn và dịch ra tiếng ph thông

nh ng n t đ p trong văn hóa văn học của dân t c mình bao gồm: Bản sao ch p

từ sách c nh ng bài Xịnh ca Cao an; riêng Xịnh ca hát trong đám cưới của

người Cao Lan được xem là có số lượng nhiều nhất gồm 198 bài hát được sắp

xếp thành quy trình hát gắn với l cưới được người Cao an ở Yên Bình lưu gi

bao đời nay; m t bản giới thiệu toàn b quy trình với nh ng nghi l đ c đáo

trong đám cưới của người Cao an ở địa phương. Toàn b nh ng sưu tầm cả n i

dung nghi l và n i dung thơ hát đám cưới đ được tác giả TS dày công biên

soạn sắp xếp theo chương mục cụ th rất d theo dõi và d tiếp nhận.

Tiếp x c với nghệ nhân ục Tiên Sinh- thôn Khe Gầy; ông Đặng Trung

Sơn- thôn Khuôn giỏ x Tân Hương huyện Yên Bình Yên Bái là hai nghệ

nhân cao tu i trong câu lạc b dân ca các dân t c x Tân Hương được các ông

cho biết: “ á n c ng á c i ấ ấ ấ n i á c i u

i lo các c á n n gái l ó các n n n i ng n n

i á c ng n ng ng ợc n n c óng n lễ v in u

m c n ợu ng á á c i vui l i ng i á v i n u u

ợc á v ợc ng á i c ng vui c ng i c ng các c n c áu

n gi i ợc n ng ng uậ c ng i n á v á i l i

c c c n u c n i”.

Hát Xịnh ca trong đám cưới của dân t c Cao Lan là hướng gợi mở tích cực

đ tác giả luận văn này tiếp cận Xịnh ca hát đám cưới từ góc đ ngh a Văn

hóa- Văn học dân gian với hi vọng hi u rõ hơn cách t chức văn bản và n i dung

các tầng ngh a sâu sắc, thú vị của lời ca, cách bi u đạt b ng ngôn từ đ c đáo

của các lời ca trong đám cưới Cao Lan.