Xây dựng Web site khối phổ thông chuyên Toán-Tin trường đại học Sư phạm Hà nội

Giíi thiÖu ®Ò tµi

§Ò tµi “ X©y dùng Web site khèi phæ th«ng chuyªn To¸n-Tin trêng ®¹i häc

S ph¹m Hµ néi” ra ®êi nh»m môc ®Ých phôc vô cho viÖc qu¶n lý th«ng tin cña

gi¸o viªn vµ häc sinh còng nh viÖc t×m hiÓu th«ng tin cña häc sinh cò vÒ khèi.

Thùc chÊt ®©y lµ mét bµi to¸n qu¶n lÝ trªn Web. Nh vËy, Web site nµy kh«ng ®¬n

gi¶n lµ cung cÊp th«ng tin mµ nã ph¶i cã kh¶ n¨ng xö lý d÷ liÖu, tr¶ kÕt qña ®éng

vÒ cho m¸y kh¸ch. Mäi ngêi cã thÓ t×m hiÓu th«ng tin vÒ khèi, trao ®æi th¶o luËn

víi nhau th«ng qua diÔn ®µn, ...

Ngoµi nh÷ng chøc n¨ng trªn th× em ®· ®a vµo trang qu¶n lÝ nhiÒu chøc n¨ng phôc

vô cho ngêi qu¶n trÞ Web site, më ra kh¶ n¨ng lµm viÖc th«ng qua m¹ng. Ngêi qu¶n

trÞ cã kh¶ n¨ng ngåi ë nhµ cã thÓ truy cËp vµo trang qu¶n lý cña m×nh (cã mËt khÈu

riªng vµ ®Þa chØ URL kh¸c) ®Ó thay ®æi, cËp nhËt th«ng tin vÒ ®iÓm, ...

VÒ néi dung b¸o c¸o chia lµm 5 ch¬ng nh sau:

Ch¬ng 1 M¹ng m¸y tÝnh vµ Internet: ®a ra c¸c kh¸i niÖm vÒ m¹ng m¸y

tÝnh nh m¹ng m¸y tÝnh lµ g×, m« h×nh OSI, giao thøc TCP/IP, ... Giíi thiÖu

Internet , Interanet vµ c¸c øng dông cña nã.

Ch¬ng 2 Tæng quan vÒ CSDL - VÊn ®Ò tÝch hîp Web víi CSDL: tr×nh

bµy c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ CSDL. Nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p tÝch hîp Web víi

CSDL phôc vô cho viÖc x©y dùng Web database.

Ch¬ng 3 C«ng nghÖ ASP: Nªu ra vÊn ®Ò lùa chän c«ng nghÖ thùc hiÖn ®Ò

tµi. Tr×nh bµy ASP vµ c«ng nghÖ ®îc sö dông trong ®Ò tµi.

Ch¬ng 4 Ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ hÖ thèng: §i s©u vµo viÖc x©y dùng ®Ò tµi.

Ch¬ng 5 Giíi thiÖu ch¬ng tr×nh: Híng dÉn cµi ®Æt, triÓn khai ch¬ng tr×nh.

Nªu lªn c¸c mÆt m¹nh vµ h¹n chÕ cña ch¬ng tr×nh.

Em ®· cè hÕt søc ®Ó hoµn thµnh ®Ò tµi ë møc tèt nhÊt cã thÓ. Tuy nhiªn, do

thêi gian thùc hiÖn ®Ò tµi kh«ng ph¶i lµ dµi vµ khèi lîng c«ng viÖc l¹i lín. MÆt

kh¸c, tríc khi nhËn ®Ò tµi, nghiÖp vô x©y dùng Web cßn rÊt míi ®èi víi em nªn

em ph¶i nghiªn cøu nhiÒu vÒ vÊn ®Ò vÒ lý thuyÕt nªn ch¬ng tr×nh cßn nhiÒu

thiÕu sãt, h¹n chÕ, em rÊt mong ®îc sù chØ b¶o, gãp ýcña thµy c« gi¸o vµ c¸c

b¹n ®Ó em cã thÓ n©ng cÊp ch¬ng tr×nh hoµn thiÖn h¬n.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!

1

Lêi c¸m ¬n

Tríc tiªn, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n Tiến sĩ Phan Trung Huy ®· tËn t×nh híng

dÉn vµ gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh lµm ®å ¸n tèt nghiÖp. Em còng xin c¶m ¬n sù

gióp ®ì cña thµy Do·n Minh Cêng ®· gióp ®ì em vÒ mÆt t liÖu ®Ó hoµn thµnh ®Ò

tµi. Xin c¶m ¬n sù gãp ý quý b¸u cña b¹n bÌ cïng líp ®· quan t©m vµ chia sÎ khã

kh¨n trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi.

Nh©n ®©y, em còng xin bµy tá lßng biÕt ¬n ®èi víi c¸c thµy, c« gi¸o trong khoa

To¸n øng dông nãi riªng vµ c¸c thµy c« gi¸o cña trêng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ néi

nãi chung ®· truyÒn ®¹t kiÕn thøc cho em trong suèt 5 n¨m häc tËp t¹i trêng.

Nh÷ng kiÕn thøc ®ã lµ hµnh trang kh«ng thÓ thiÕu cïng em trong qu¸ tr×nh c«ng

t¸c sau nµy.

§îc trë thµnh sinh viªn cña trêng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ néi lµ niÒm vinh dù

lín ®èi víi em vµ em cè g¾ng phÊn ®Êu häc tËp vµ lao ®éng ®Ó xøng ®¸ng víi niÒm

vinh dù ®ã.

2

Ch¬ng 1. M¹ng m¸y tÝnh vµ internet

1.1. M¹ng m¸y tÝnh.

1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ m¹ng m¸y tÝnh.

M¹ng m¸y tÝnh lµ mét tËp hîp c¸c m¸y tÝnh ®îc nèi víi nhau bëi c¸c ®êng

truyÒn vËt lý theo mét kiÕn tróc nµo ®ã .

§êng truyÒn vËt lý dïng ®Ó chuyÓn c¸c tÝn hiÖu ®iÖn tö gi÷a c¸c m¸y tÝnh. C¸c

tÝn hiÖu ®iÖn tö ®ã biÓu thÞ c¸c gi¸ trÞ d÷ liÖu díi d¹ng c¸c xung nhÞ ph©n (on - off).

TÊt c¶ c¸c d÷ liÖu ®îc truyÒn gi÷a c¸c m¸y tÝnh ®Òu thuéc mét d¹ng sãng ®iÖn tõ

(EM) nµo ®ã, tr¶i qua c¸c tÇn sè radio tíi sãng cùc ng¾n (viba) vµ tia hång ngo¹i.

Tuú theo tÇn sè sãng ®iÖn tõ cã thÓ dïng c¸c ®êng truyÒn vËt lý kh¸c nhau ®Ó

truyÒn c¸c tÝn hiÖu.

KiÕn tróc m¹ng m¸y tÝnh thÓ hiÖn c¸ch nèi c¸c m¸y tÝnh víi nhau ra sao vµ

tËp hîp tÊt c¶ c¸c quy t¾c, quy íc mµ tÊt c¶ c¸c thùc thÓ tham gia truyÒn th«ng

trªn m¹ng ph¶i tu©n theo ®Ó cho m¹ng ho¹t ®éng tèt. C¸ch nèi c¸c m¸y tÝnh ®îc

gäi lµ h×nh tr¹ng (topolopy) cña m¹ng (gäi t¾t lµ topo). Cßn c¸c tËp quy t¾c, quy íc

truyÒn th«ng th× ®îc gäi lµ giao thøc (protocol) cña m¹ng.

1.1.2. M« h×nh m¹ng OSI.

Khi thiÕt kÕ m¹ng, c¸c nhµ thiÕt kÕ tù do lùa chän kiÕn tróc m¹ng cña m×nh. Tõ

®ã dÉn ®Õn t×nh tr¹ng kh«ng t¬ng thÝch gi÷a c¸c m¹ng: ph¬ng ph¸p truy nhËp ®êng

dÉn kh¸c nhau, sö dông hä giao thøc kh¸c nhau .. . Sù kh«ng t¬ng thÝch ®ã lµ trë

ng¹i cho sù t¬ng t¸c cña ngêi sö dông c¸c m¹ng kh¸c nhau. Nhu cÇu trao ®æi th«ng

tin cµng lín th× trë ng¹i ®ã cµng kh«ng thÓ chÊp nhËn ®îc víi ngêi sö dông. Sù

thóc b¸ch cña kh¸ch hµng ®· khiÕn cho c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ c¸c nhµ nghiªn cøu –

th«ng qua c¸c tæ chøc chuÈn ho¸ quèc gia vµ quèc tÕ – tÝch cùc t×m kiÕm mét sù

héi tô cho c¸c s¶n phÈm m¹ng trªn thÞ trêng.

V× lý do trªn, vµo n¨m 1984 Tæ chøc tiªu chuÈn ho¸ ISO ®· x©y dùng mét m«

h×nh tham chiÕu cho viÖc kÕt nèi ®Õn c¸c hÖ thèng më (Reference Model for Open

Systems Interconnection hay gän h¬n: ISO Reference Model) ®Ó lµm chuÈn cho

3

c¸c nhµ thiÕt kÕ vµ chÕ t¹o c¸c s¶n phÈm vÒ m¹ng. M« h×nh nµy gåm b¶y tÇng nh

sau:

H×nh 1.1. M« h×nh m¹ng OSI

Application layer: chøa c¸c dÞch vô phôc vô cho ngêi dïng nh truyÒn nhËn

file hay email, ...

Presentation layer: chøa c¸c dÞch vô vÒ thao t¸c d÷ liÖu nh nÐn, gi¶i nÐn, ...

CÊp nµy kh«ng cã c¸c dÞch vô th«ng tin cña riªng nã.

4

Sending

Application

Receiver

Application

APPLICATION LAYER

presentation LAYER

session LAYER

transport LAYER

datalink LAYER

network LAYER

physical LAYER

APPLICATION LAYER

presentation LAYER

session LAYER

Transport LAYER

Datalink LAYER

network LAYER

physical LAYER

Session layer: chøa c¸c dÞch vô cho phÐp trao ®æi th«ng tin gi÷a c¸c qu¸

tr×nh, t¹o vµ kÕt thóc kÕt nèi cña c¸c qu¸ tr×nh trªn c¸c m¸y kh¸c nhau.

Transport layer: chøa c¸c dÞch vô t×m vµ söa lçi nh»m b¶o ®¶m tÝnh ®óng

®¾n cña d÷ liÖu nhËn.

Network layer: qu¶n lý viÖc kÕt nèi trong m¹ng liªn quan ®Õn ®Þa chØ cña

m¸y tÝnh göi vµ m¸y tÝnh nhËn còng nh sù t¾c nghÏn giao th«ng cña m¹ng.

Datalink layer: b¶o ®¶m c¸c gãi d÷ liÖu ®îc göi ®i th«ng qua m¹ng vËt lý.

Physical layer: phôc vô cho viÖc göi c¸c d÷ liÖu lµ c¸c bÝt th« th«ng qua

kªnh truyÒn.

Do ®Æc tÝnh cña m« h×nh OSI, d÷ liÖu göi ph¶i ®i qua tÊt c¶ 14 cÊp ®Ó ®Õn ®-

îc ch¬ng tr×nh nhËn. ë mçi cÊp, d÷ liÖu sÏ bÞ trÔ mét kho¶ng thêi gian. §iÒu nµy

lµm gi¶m hiÖu suÊt cña m¹ng. M« h×nh TCP/IP cã u ®iÓm h¬n vµ hiÖn ®ang ®îc sö

dông réng r·i.

1.1.3. Hä giao thøc TCP/IP.

N¨m 1970, Vint Cerf vµ Robert Kahn ®· ®a ra viÖc thiÕt kÕ chi tiÕt cho mét

protocol ®Ó liªn l¹c gi÷a c¸c m¹ng kh¸c nhau. §Õn n¨m 1982, viÖc thiÕt kÕ nµy ®îc

cµi ®Æt réng r·i vµ ®îc gäi lµ TCP/IP (Transmission control protocol).

TCP/IP gåm bèn líp ®îc m« t¶ b»ng h×nh sau:

H×nh 1.2. KiÕn tróc TCP/IP

5

Application layer

HTTP, FTP, Telnet, smtp

Transport layer

Tcp, udp

Network layer

Ip

Physical layer

Ethernetx.25, token ring

S

e

n

din

g

D

ata

R

e

c

eivin

g

D

ata

Application layer: chøa c¸c øng dông cã sö dông m¹ng. Líp nµy t¬ng øng

víi hai líp trªn cïng ( application vµ presentation layer) cña m« h×nh OSI.

Transport layer: cung cÊp c¸c dÞch vô truyÒn nhËn d÷ liÖu gi÷a c¸c qu¸

tr×nh víi nhau. C¸c qu¸ tr×nh nµy cã thÓ trao ®æi th«ng tin víi nhau th«ng qua ®Þa

chØ cña m¸y tÝnh göi/ nhËn vµ cæng th«ng tin. CÊp nµy t¬ng øng víi hai cÊp kÕ tiÕp

(session vµ transport layer) cña m« h×nh OSI.

Network layer: ®¶m nhËn viÖc x¸c ®Þnh, t×m ®êng vµ ph©n phèi c¸c gãi

th«ng tin tíi ®Þa chØ ®Ých. Network layer trong m« h×nh TCP/IP t¬ng øng víi hai

líp network vµ datalink cña m« h×nh OSI.

Physical layer: sö dông c¸c giao tiÕp chuÈn hiÖn cã nh Ethernet, Tokenring,

.. ®Ó phôc vô cho viÖc göi vµ nhËn d÷ liÖu.

TCP lµ giao thøc truyÒn ®iÒu khiÓn “cã liªn kÕt”, nã göi tõng gãi d÷ liÖu ®i,

n¬i nhËn d÷ liÖu theo giao thøc nµy ph¶i cã tr¸ch nhiÖm th«ng b¸o vµ kiÓm tra d÷

liÖu ®· ®ñ hay cha, cã lçi hay kh«ng cã lçi, nÕu d÷ liÖu bÞ mÊt hay háng TCP sÏ

yªu cÇu göi l¹i d÷ liÖu cho ®Õn khi hÕt c¸c lçi. Tríc khi truyÒn d÷ liÖu bao giê còng

cã sù kÕt nèi gi÷a m¸y göi vµ m¸y nhËn (do ®ã míi gäi lµ “cã liªn kÕt”). TruyÒn

d÷ liÖu theo TCP ®¶m b¶o viÖc truy cËp, truyÒn d÷ liÖu trªn m¹ng lµ kh«ng mÊt

m¸t. Nã thÝch hîp cho c¸c øng dông ®ßi hái ®é tin cËy khi truyÒn d÷ liÖu, nhng l¹i

kh«ng thÝch hîp cho c¸c øng dông ®ßi hái lu th«ng trªn m¹ng réng r·i. Muèn göi

gãi d÷ liªu (datagram) ®Õn nhiÒu ®Ých, TCP ph¶i thiÕt lËp ®Õn mét m¹ch ¶o. §©y lµ

mét tiÕn tr×nh tiªu thô thêi gian vµ tËp trung tµi nguyªn. §èi víi c¸c øng dông phô

thuéc vµo viÖc truyÒn réng r·i, UDP lµ mét giao thøc líp vËn chuyÓn thÝch hîp

h¬n.

UDP cã thÓ truyÒn d÷ liÖu mµ kh«ng ®ßi hái ph¶i thiÕt lËp mét m¹ch d÷

liÖu. Mçi ®¬n vÞ d÷ liÖu ®îc gëi víi mét ®Þa chØ nguån vµ ®Ých ®Çy ®ñ vµ chØ sè

cæng liªn quan cho viÖc truyÒn d÷ liÖu. UDP lµ mét giao thøc vËn chuyÓn “kh«ng

liªn kÕt”v× nã kh«ng sö dông mét kÕt nèi ®îc thiÕt lËp ®Ó truyÒn d÷ liÖu vµ nã còng

kh«ng cã c¬ chÕ ®Ó kiÓm tra d÷ liÖu. UDP cã xu thÕ ho¹t ®éng nhanh h¬n TCP.

Tuy nhiªn, UDP kh«ng b¶o ®¶m r»ng ®Õn theo thø tù nã ®îc göi. Mét thuËn lîi lín

cña UDP so víi TCP lµ giao thøc nµy thÝch hîp cho nh÷ng øng dông ®îc truyÒn

6

réng r·i. Mét gãi d÷ liÖu cã thÓ truyÒn trªn m¹ng b»ng c¸ch x¸c ®Þnh mét ®Þa chØ

truyÒn réng r·i (broadcast address) trªn ®Þa chØ ®Ých.

IP lµ giao thøc liªn m¹ng cung cÊp kh¶ n¨ng kÕt nèi c¸c m¹ng con thµnh

liªn m¹ng ®Ó truyÒn d÷ liÖu. Vai trß cña IP t¬ng tù giao thøc tÇng m¹ng trong m«

h×nh OSI, nã gi¶i m· c¸c ®Þa chØ vµ t×m ®êng ®Ó ®a d÷ liÖu ®Õn ®Ých.

TCP/IP cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau ®©y – nh÷ng ®Æc ®iÓm ®· lµm nã trë nªn

phæ biÕn:

- TÝnh ®éc lËp vÒ topolopy cña m¹ng: TCP/IP ®îc dïng trªn m¹ng bus, rimg

vµ star. Nã cã thÓ dïng trong m¹ng côc bé (LAN) còng nh m¹ng diÖn réng

(WAN).

- TÝnh ®éc lËp vÒ phÇn cøng m¹ng: TCP/IP cã thÓ dïng Ethernet, tokenring, ...

- ChuÈn nghi thøc më: Víi chuÈn TCP/IP cã thÓ hiÖn thùc trªn bÊt kú phÇn

cøng hay hÖ ®iÒu hµnh nµo. Do ®ã, TCP/IP lµ tËp nghi thøc lý tëng ®Ó kÕt hîp phÇn

cøng còng nh phÇn mÒm kh¸c nhau.

- S¬ ®å ®Þa chØ toµn cÇu: mçi m¸y tÝnh trªn m¹ng TCP/IP cã mét ®ia chØ x¸c

®Þnh duy nhÊt. Mçi packed d÷ liÖu ®îc göi trªn m¹ng TCP/IP cã mét header gåm

®Þa chØ cña m¸y ®Ých còng nh ®Þa chØ cña m¸y nguån.

- Khung Client-Server: TCP/IP lµ khung cho nh÷ng øng dông client-server

m¹nh ho¹t ®éng trªn m¹ng côc bé vµ m¹ng diÖn réng.

- ChuÈn nghi thøc øng dông: TCP/IP kh«ng chØ cung cÊp cho mäi ngêi lËp

tr×nh ph¬ng thøc truyÒn d÷ liÖu trªn m¹ng gi÷a c¸c øng dông mµ cßn cung cÊp

nhiÒu nghi thøc ë møc øng dông (nh÷ng nghi thøc hiÖn thùc c¸c chøc n¨ng thêng

dïng nh email, truyÒn nhËn file).

1.2. INTERNET.

1.2.1. Giíi thiÖu vÒ internet.

Internet lµ mét m¹ng m¸y tÝnh cã ph¹m vi toµn cÇu bao gåm nhiÒu m¹ng

nhá còng nh c¸c m¸y tÝnh riªng lÎ ®îc kÕt nèi víi nhau ®Ó cã thÓ liªn l¹c vµ trao

®æi th«ng tin. Trªn quan ®iÓm Client/ Server th× cã thÓ xem lµ Internet nh lµ m¹ng

cña c¸c m¹ng cña c¸c Server, cã thÓ truy xuÊt bëi hµng triÖu Client.

ViÖc chuyÓn vµ nhËn th«ng tin trªn Internet ®îc thùc hiÖn b»ng giao thøc

TCP/IP ( tr×nh bµy ë phÇn 1.3)

7

Internet b¾t nguån tõ APANET trùc thuéc Bé quèc phßng Mü vµ ®îc më

réng cho c¸c viÖn nghiªn cøu, sau nµy ®îc ph¸t triÓn cho hµng triÖu ngêi cïng sö

dông nh ngµy h«m nay. Ban ®Çu c¸c nhµ nghiªn cøu liªn l¹c víi nhau qua m¹ng

b»ng dÞch vô th ®iÖn tö, sau ®ã ph¸t sinh thªm mét sè m¹ng m¸y tÝnh nh m¹ng

Usernet, ngµy nay lµ dÞch vô b¶ng tin ®iÖn tö. M¹ng nµy ®îc thiÕt lËp lÇn ®Çu tiªn

ë University of North Carolina, mµ qua ®ã ngêi dïng cã thÓ göi vµ ®äc c¸c th«ng

®iÖp theo c¸c ®Ò tµi tù chän. ë viÖt Nam th× m¹ng TrÝ TuÖ ViÖt Nam cña c«ng ty

FPT lµ m¹ng ®Çu tiªn ®îc x©y dùng theo d¹ng b¶ng tin ®iÖn tö.

C¸c nhµ khoa häc kh¾p n¬i trªn thÕ giíi tham gia vµo hÖ thèng th«ng tin më

nµy, nh÷ng ngêi dïng víi môc ®Ých th¬ng m¹i vµ c«ng chóng còng tham gia vµo

hÖ thèng nµy th«ng qua c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô Internet. V× thÕ g©y ra sù ph¸t

triÓn bïng næ th«ng tin liªn l¹c toµn cÇu qua m¹ng m¸y tÝnh. §ã chÝnh lµ m¹ng

Internet hiÖn nay.

1.2.2. C¸c dÞch vô th«ng tin trªn Internet.

Cïng víi TCP/IP, c¸c chuÈn cho tÇng øng dông còng ®îc ph¸t triÓn ngµy

cµng phæ biÕn trªn Internet. C¸c øng dông cã sím nhÊt lµ Telnet, FTP, SMTP vµ

DNS ®· trë thµnh nh÷ng dÞch vô th«ng tin quen thuéc trªn Internet. Víi sù ph¸t

triÓn cña c«ng nghÖ th«ng tin vµ nhu cÇu x· héi, danh s¸ch c¸c dÞch vô th«ng tin

trªn Internet ngµy cµng dµi thªm víi sù ®ãng gãp s¶n phÈm cña nhiÒu nhµ cung cÊp

dÞch vô kh¸c nhau. Sau ®©y lµ mét vµi dÞch vô ®iÓn h×nh nhÊt:

1.2.2.1. DÞch vô tªn miÒn (DNS)

ViÖc ®Þnh danh c¸c phÇn tö cña liªn m¹ng b»ng c¸c con sè nh trong ®Þa chØ

IP râ rµng kh«ng lµm cho ngêi sö dông hµi lßng bëi chóng khã nhí, dÔ nhÇm lÉn.

V× thÕ ngêi ta ®· x©y dùng hÖ thèng ®Æt tªn cho c¸c phÇn tö cña Internet, cho phÐp

ngêi dïng chØ cÇn nhí c¸c tªn chø kh«ng cÇn nhí ®Þa chØ IP n÷a.

Còng gièng nh ®Þa chØ IP, tªn mçi m¸y tÝnh trªn m¹ng ph¶i lµ duy nhÊt.

Ngoµi ra cÇn ph¶i cã c¸ch ®Ó chuyÓn ®æi t¬ng øng gi÷a c¸c tªn vµ c¸c ®Þa chØ sè.

§èi víi mét mét liªn m¹ng tÇm cì toµn cÇu nh Internet ph¶i cã mét hÖ thèng ®Æt

tªn trùc tuyÕn vµ ph©n t¸n thÝch hîp. HÖ thèng nµy ®îc gäi lµ DNS ( Domain Name

System). §©y lµ mét ph¬ng ph¸p qu¶n lý c¸c tªn b»ng c¸ch giao tr¸ch nhiÖm ph©n

8

cÊp cho c¸c nhãm tªn. Mçi cÊp trong hÖ thèng ®îc gäi lµ mét miÒn ( domain), c¸c

miÒn ®îc t¸ch nhau bëi dÊu chÊm. VÝ dô: java.sun.com.

1.2.2.2. §¨ng nhËp tõ xa (Telnet)

Telnet cho phÐp ngêi sö dông tõ mét tr¹m lµm viÖc cña m×nh cã thÓ ®¨ng

nhËp vµo mét tr¹m ë xa qua m¹ng vµ lµm viÖc víi hÖ thèng y nh lµ mét tr¹m cuèi

nèi trùc tiÕp víi tr¹m tõ xa ®ã. §Ó khëi ®éng Telnet, tõ tr¹m lµm viÖc cña m×nh ng￾êi sö dông chØ viÖc gâ:

telnet < domain name or IP address >

Sau ®ã, nÕu m¹ng ho¹t ®éng tèt th× ngêi sö dông chØ viÖc lµm theo c¸c th«ng

b¸o hiÓn thÞ trªn mµn h×nh. Telnet cã mét tËp lÖnh ®iÒu khiÓn hç trî cho qu¸ tr×nh

thùc hiÖn.

1.2.2.3. TruyÒn tÖp (FTP).

DÞch vô truyÒn tÖp trªn Internet ®îc ®Æt tªn theo giao thøc mµ nã sö dông lµ

FTP ( File Transfer Protocol).

FTP cho phÐp chuyÓn c¸c tÖp tõ mét tr¹m nµy sang tr¹m kh¸c, bÊt kÓ c¸c

tr¹m ®ã ë ®©u vµ sö dông hÖ ®iÒu hµnh g×, chØ cÇn chóng ®îc nèi Internet vµ cµi ®Æt

FTP.

§Ó khëi ®éng FTP, tõ tr¹m lµm viÖc cña m×nh ta chØ cÇn gâ:

ftp < domain name or IP address>

FTP sÏ thiÕt lËp liªn kÕt víi tr¹m ë xa vµ lóc ®ã ta sÏ ph¶i lµm c¸c thao t¸c

®Ó ®¨ng nhËp hÖ thèng.

Sau khi trªn mµn h×nh hiÓn thÞ dÊu nh¾c ftp> ta cã thÓ gâ tiÕp c¸c lÖnh cho

phÐp truyÒn tÖp theo c¶ hai chiÒu.

Trong trêng hîp kh«ng cã account th× ta kh«ng thÓ sö dông nh trªn ®îc. Tuy

nhiªn, c¸c t¸c gi¶ FTP ®¨ cung cÊp mét dÞch vô gäi lµ “ FTP v« danh”

( anonymuos FTP) cho phÐp nh÷ng ngêi kh«ng cã account cã thÓ truy cËp tíi mét

sè tÖp nhÊt ®Þnh.

Khi sö dông ch¬ng tr×nh FTP ®Ó kÕt nèi vµo mét anonymous FTP host, nã

ho¹t ®éng gièng nh nghi thøc FTP, ngo¹i trõ khi nã ®ßi hái mét User ID, ®ã lµ

anonymous. Khi nã ®ßi hái password, chóng ta ®¸nh vµo mét x©u ký tù bÊt kú.

9

Khi ngêi qu¶n trÞ hÖ thèng cµi ®Æt mét m¸y tÝnh nh lµ mét anonymous FTP

host, ®Þnh râ nh÷ng th môc dïng cho viÖc truy cËp chung. Nh mét biÖn ph¸p an

toµn, hÇu hÕt nh÷ng anonymous FTP host cho phÐp User download file, nhng

kh«ng cho phÐp upload file ( chÐp lªn Server).

1.2.2.4. Th ®iÖn tö ( Email).

§©y lµ mét trong nh÷ng dÞch vô th«ng tin phæ biÕn nhÊt trªn Internet hiÖn

nay. Tuy nhiªn, kh¸c víi c¸c dÞch vô DNS, Telnet, FTP, th ®iÖn tö kh«ng ph¶i lµ

dÞch vô “tõ ®Çu - ®Õn cuèi” (end to end), nghÜa lµ m¸y göi th vµ m¸y nhËn th

kh«ng cÇn thiÕt ph¶i liªn kÕt trùc tiÕp víi nhau ®Ó thùc hiÖn viÖc chuyÓn th. Nã lµ

dÞch vô kiÓu “ lu vµ chuyÓn tiÕp” (Store and Forward). Th ®iÖn tö ®îc chuyÓn tõ

m¸y nµy sang m¸y kh¸c cho ®Õn m¸y ®Ých ( gièng nh trong hÖ thèng bu chÝnh

th«ng thêng: th ®îc chuyÓn ®Õn tay ngêi nhËn sau khi ®i qua mét sè bu côc trung

chuyÓn). H×nh sau cho s¬ ®å vÝ dô ho¹t ®éng cña m¹ng th ®iÖn tö:

10