Xây dựng trung tâm sản xuất tinh cọng rạ bò đực giống ở Việt Nam

15 Tạp chí chăn nuôi số 12 – 09

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái http:// www.lrc-tnu.edu.vn

Xây dựng trung tâm sản xuất tinh cọng rạ bò đực giống

ở Việt Nam

Hà Văn Chiêu*

1. Mở đầu

Thụ tinh nhân tạo (TTNT) vật nuôi (cho lợn và

bò) được phát triển ở Việt Nam gần 50 năm, đã và

đang góp phần tạo ra lượng sản phẩm thịt sữa khá

lớn cho người tiêu dùng. Trong hệ thống TTNT, các

công đoạn sản xuất, bảo quản tinh dịch quyết định

cho sự thành bại của hoạt động này. Về TTNT cho

bò ở nước ta, ban đầu dùng tinh lỏng (1960 - 1970),

đến tinh đông viên (1972 - 1996), rồi tinh cọng rạ

(1997 đến nay) được sản xuất (SX) tại Việt Nam

bằng công nghệ thuộc dạng hiện đại của thế giới.

Với gần 20 năm trực tiếp quản lý, SX tinh đông

lạnh bò đực giống, đặc biệt qua 4 năm nghiên cứu tại

Trung tâm Nghiên cứu sản xuất tinh cọng rạ do tư

nhân đầu tư, chúng tôi xin trao đổi, và chia sẻ kinh

nghiệm với các nhà quản lý, các nhà khoa học và

những ai có ý định đầu tư xây dựng một cơ sở sản

xuất tinh đông lạnh bò đực giống để có hiệu quả hơn

và tham gia thiết thực hơn vào Chương trình phát

triển đàn trâu bò ở nước ta.

2. Thành công bước đầu

Từ 2006 đến nay, Trung tâm Nghiên cứu &

Chuyển giao tiến bộ công nghệ chăn nuôi Thái Sinh

(gọi tắt là Trung tâm) là một trong các đơn vị trực

thuộc Liên hiệp các Hội KH&KT Việt Nam, đã

nghiên cứu SX tinh cọng rạ của bò đực giống bằng

trang bị do các nhà khoa học của Trung tâm cải tiến,

tự lắp đặt, gồm: Dụng cụ lấy tinh, thiết bị thanh

trùng dụng cụ, bể ủ ấm, bộ phân liều, tủ cân bằng

nhiệt, tủ đông lạnh sâu, kho bảo quản tinh cọng rạ.

Hệ thống này dễ vận hành và bảo dưỡng, ít bị lỗi, ít

tốn điện và nitơ lỏng, hoạt động quanh năm. Công

suất đạt trên 500.000 liều /năm (có thể đến hàng

triệu liều/năm). Ngoài đông lạnh tinh bò, Trung tâm

đã đông lạnh tinh trâu, dê, cừu, ngựa, lợn và động



Trung tâm Nghiên cứu & Chuyển giao tiến bộ công

nghệ chăn nuôi Thái Sinh.

vật quý hiếm khác. Qua 4 năm nghiên cứu, SX thử,

kết quả đạt được rất tốt. Tỷ lệ tinh dịch đủ tiêu chuẩn

đưa vào SX tinh cọng rạ đạt trên 93%, hoạt động

tiến thẳng của tinh trùng sau giải đông là A>41%, bò

cái được dẫn tinh bằng tinh cọng rạ của Trung tâm

đạt tỷ lệ có chửa >66%. Giá thành SX tinh cọng rạ

của Trung tâm thấp hơn so với SX ở nước ngoài.

3. Về mức độ đầu tư

Theo thời giá, chi phí cho hệ thống công nghệ

này (lấy tinh, đánh giá chất lượng tinh dịch, pha chế

môi trường, pha loãng tinh dịch, in nhãn, phân liều,

cân bằng, đông lạnh, bảo tồn) khoảng 400-500 triệu

đồng (công suất 500.000 liều tinh cọng rạ /năm). Từ

thực tế này, chúng tôi xin được trao đổi, chia sẻ kinh

nghiệm về xây dựng một trung tâm SX bảo tồn tinh

cọng rạ bò đực giống mà chúng tôi đã thành công.

 Quan niệm về đầu tư

Việc nhập nội công nghệ SX tinh đông lạnh,

ngoài tính hiện đại, hoành tráng, SX quy mô lớn,

cũng bộc lộ những hạn chế như đầu tư quá nhiều tiền

(khoảng 3- 4 tỷ đồng cho riêng hệ thống đông lạnh

bảo quản tinh), kỹ thuật sử dụng phức tạp, dễ bị lỗi

hỏng, phụ thuộc nhiều vào nước ngoài, không chủ

động SX; giá thành tinh cọng rạ rất cao (nếu tính

đúng, tính đủ), chưa kể tiền trợ giá hàng năm của

Nhà nước.

Thực tế cho thấy xây dựng một Trung tâm nuôi

bò đực giống với 4 -5 ha đất trồng cỏ, nuôi 30-50

đực giống, phòng công nghệ có công suất 400.000 -

1.000.000 liều tinh cọng rạ/năm là dễ dàng và không

quá tốn kém như trước đây đã làm.

 Chọn địa điểm xây dựng Trung tâm

Địa điểm để xây dựng phải bảo đảm cách ly

phòng dịch tuyệt đối, xa khu dân cư, xa quốc lộ, giao

thông tiện lợi, có nguồn điện ổn định và nguồn nước

sạch. Nên xây dựng ở trung du hoặc miền núi để dễ

phòng dịch, ổn định lâu dài (ít bị quy hoạch khác