Xây dựng nguồn nhân lực cho dự án nhà máy sàng tuyển than Khe Thần - Vinacomin giai đoạn 2015-2020

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ PHƢƠNG

XÂY DỰNG NGUỒN NHÂN LỰC CHO DỰ ÁN

NHÀ MÁY SÀNG TUYỂN THAN KHE THẦN - VINACOMIN

GIAI ĐOẠN 2015 - 2020

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Chiến Thắng

THÁI NGUYÊN - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong Luận văn: “Xây

dựng nguồn nhân lực cho Nhà Máy sàng tuyển than Khe Thần - Vinacomin giai

đoạn 2015 - 2020” là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi.

Các tài liệu, số liệu trong luận văn do, cán bộ Ban quản lý dự án Nhà máy sàng

tuyển than Khe Thần - Vinacomin, Viện Khoa học - Công Nghệ Mỏ, Ban Lao động

- Tiền lƣơng Tập đoàn CN Than - Khoáng Sản Việt Nam cung cấp và kết quả thu

thập từ các nguồn tài liệu tin cậy đã đƣợc công bố trung thực và có nguồn gốc rõ ràng./.

Quảng Ninh, ngày 9 tháng 6 năm 2014

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Phương

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện đề tài: “Xây dựng nguồn nhân lực cho dự án

Nhà Máy sàng tuyển than Khe Thần - Vinacomin giai đoạn 2015 - 2020” tôi đã

nhận đƣợc sự quan tâm, giúp đỡ, hƣớng dẫn, động viên của nhiều tập thể, cá nhân.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu Trƣờng Đại học Kinh tế và Quản trị

kinh doanh Thái nguyên, Phòng Quản lý đào tạo Sau đại Đại học, các khoa, phòng

của Trƣờng Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh Thái Nguyên đã tạo điều kiện

tốt nhất để tôi hoàn thành Luận văn tốt nghiệp này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn sự hƣớng dẫn, chỉ bảo và giúp đỡ tận tình

của TS Nguyễn Chiến Thắng và các ý kiến đóng góp quý báu của các nhà

khoa học, các thầy cô giáo Trƣờng Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh

Thái Nguyên.

Trong quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu, tôi còn đƣợc sự quan tâm, tạo

điều kiện giúp đỡ của các đồng nghiệp tại địa điểm nghiên cứu. Nhân dịp này xin

đƣợc gửi sự cảm ơn tới tập thể Ban giám đốc, cán bộ Ban quản lý dự án Nhà máy

sàng tuyển than Khe Thần - Vinacomin, Viện Khoa học - Công Nghệ Mỏ, Ban Lao

động - Tiền lƣơng Tập đoàn CN Than - Khoáng Sản Việt Nam và các bạn bè đồng

nghiệp, gia đình đã giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp này./.

Quảng Ninh, ngày 9 tháng 6 năm 2014

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Phương

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN................................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN.....................................................................................................ii

MỤC LỤC.........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................... vii

DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ ...........................................................................viii

MỞ ĐẦU............................................................................................................ 1

1. Tính cấp thiết của đề tài......................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài...........................................................................2

2.1. Mục tiêu chung ................................................................................................2

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài.....................................................2

4. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn của đề tài nghiên cứu.............................................2

5. Những đóng góp mới của đề tài..........................................................................3

6. Bố cục của luận văn............................................................................................3

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA CÔNG TÁC KẾ

HOẠCH HOÁ NGUỒN NHÂN LỰC TẠI DOANH NGHIỆP ......................... 4

1.1. Các khái niệm cơ bản.......................................................................................4

1.1.1. Nguồn nhân lực............................................................................................4

1.1.2. Quản trị nguồn nhân lực ...............................................................................5

1.1.3. Kế hoạch hoá nguồn nhân lực.......................................................................7

1.2. Vai trò và nội dung của công tác kế hoạch hóa nguồn nhân lực ..................8

1.2.1.Vai trò của công tác kế hoạch hóa nguồn nhân lực ......................................8

1.2.2. Nội dung của công tác kế hoạch hóa nguồn nhân lực ..................................8

1.2.2.1. Cơ sở của kế hoạch hoá nguồn nhân lực ...................................................8

1.2.2.2. Quá trình kế hoạch hóa nguồn nhân lực ..................................................11

1.3. Các nhân tố tác động đến công tác kế hoạch hóa nguồn nhân lực ................19

1.3.1. Các yếu tố từ môi trƣờng bên ngoài ...........................................................19

1.3.2. Các nhân tố bên trong Doanh Nghiệp.........................................................24

1.3.2.1.Chính sách và chiến lƣợc của Doanh Nghiệp...........................................24

1.3.2.2. Dự báo về công việc và dự báo nhu cầu nguồn nhân lực ........................27

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv

1.3.3. Các phƣơng pháp xây dựng kế hoạch.........................................................29

1.3.3.1. Phƣơng pháp cân đối ...............................................................................29

1.3.3.2. Phƣơng pháp tỷ lệ cố định .......................................................................30

1.4. Kinh nghiệm về công tác quản lý nguồn nhân lực ........................................32

1.4.1. Một số kinh nghiệm về thu hút nguồn nhân lực trong khu vực công..................32

1.4.2. Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực tại Quảng Ninh ................................35

1.4.3. Công ty Tuyển than Cửa Ông: Khơi dậy sức sáng tạo của ngƣời lao động ......36

1.4.4. Công ty Than Nam Mẫu tầm nhìn xa .........................................................37

1.5. Bài học kinh nghiệm rút ra về kế hoạch hóa và phát triển NNL ...................40

1.6. Tình hình nghiên cứu liên quan tới đề tài......................................................41

Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................................................. 44

2.1. Các câu hỏi nghiên cứu..................................................................................44

2.3. Phƣơng pháp nghiên cứu ...............................................................................44

2.3.1. Phƣơng pháp thu thập thông tin..................................................................44

2.3.1.1. Thông tin thứ cấp số liệu đã công bố.......................................................44

2.3.1.2. Phƣơng pháp khảo sát thực địa................................................................45

2.3.3. Phƣơng pháp phân tích ...............................................................................46

2.3.3.1. Phƣơng pháp thống kê kinh tế .................................................................46

2.3.3.2.Phƣơng pháp tính toán so sánh .................................................................46

2.3.3.3.Phƣơng pháp chuyên gia, chuyên khảo ....................................................46

2.4. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu.........................................................................47

Chƣơng 3: DỰ ÁN XÂY DỰNG NHÀ MÁY TUYỂN THAN KHE THẦN

VINACOMIN VÀ NHU CẦU LAO ĐỘNG CHO NHÀ MÁY GIAI

ĐOẠN 2015-2020............................................................................................. 49

3.1. Khái quát về dự án nhà máy sàng tuyển than Khe Thần ...............................49

3.1.1. Mặt bằng nhà máy sàng - tuyển than Khe Thần .........................................49

3.1.1.1. Vị trí địa lý của dự án ..............................................................................49

3.1.1.2. Nội dung chủ yếu của dự án ....................................................................49

3.1.2. Chƣơng trình sản xuất và quy mô công trình .............................................50

3.1.2.1. Chƣơng trình sản xuất..............................................................................50

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v

3.1.2.2.Quy mô công trình ....................................................................................50

3.1.2.3. Công suất của nhà máy ............................................................................50

3.1.3. Phƣơng án công nghệ sàng tuyển ...............................................................51

3.1.4. Tổ chức sản xuất và chế độ làm việc của nhà máy.....................................52

3.2. Nhu cầu nguồn nhân lực cho nhà máy sàng tuyển than Khe Thần -

Vinacomin giai đoạn 2015 - 2020................................................................52

3.2.1. Biên chế lao động cho Nhà máy sàng tuyển than Khe Thần......................52

3.2.2. Các nhân tố tác động đến công tác xây dựng nguồn nhân lực tại dự án

Nhà máy sàng tuyển than Khe Thần – Vinacomin....................................54

3.2.2.1.Thực trạng nguồn nhân lực tại Vinacomin ...............................................54

3.2.2.2. Các nhân tố khác ảnh hƣởng đến công tác xây dựng nguồn nhân lực

cho dự án Nhà máy sàng tuyển than Khe Thần – Viancomin...............56

3.3. Những thuận lợi, khó khăn trong việc đáp ứng nhu cầu lao động.................60

3.3.1. Thuận lợi.....................................................................................................60

3.3.2. Khó khăn.....................................................................................................61

Chƣơng 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG NGUỒN NHÂN LỰC

CHO NHÀ MÁY TUYỂN THAN KHE THẦN VINACOMIN GIAI

ĐOẠN 2015 - 2020 ........................................................................................... 65

4.1. Bối cảnh .........................................................................................................65

4.1.1. Chiến lƣợc phát triển ngành than VINACOMIN .......................................65

4.1.1.1. Quan điểm phát triển................................................................................65

4.1.1.2. Dự báo nhu cầu than ................................................................................66

4.1.1.3. Tổng tài nguyên và trữ lƣợng than ..........................................................66

4.1.1.4. Mục tiêu phát triển khai thác than ...........................................................66

4.1.1.5. Mục tiêu về quy hoạch chế biến sàng tuyển than ....................................67

4.1.2. Chiến lƣợc phát triển nguồn nhân lực của VINACOMIN..........................69

4.2. Giải pháp xây dựng nguồn nhân lực cho Nhà máy sàng tuyển than khe

thần -Vinacomin giai đoạn 2015 -2020 .......................................................74

4.2.1. Xây dựng quy trình tuyển dụng và quản lý lao động .................................74

4.2.1.1. Lập kế hoạch quản lý và sử dụng lao động .............................................74

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi

4.2.1.2.Về công tác tuyển dụng, ký kết hợp đồng lao động .................................79

4.2.2. Công tác đào tạo nguồn nhân lực của Nhà máy .........................................85

4.2.2.1. Mục đích của công tác đào tạo.................................................................85

4.2.2.1. Quy trình đào tạo .....................................................................................86

4.2.2.2. Nội dung đào tạo......................................................................................86

4.2.3. Đánh giá hiệu quả công việc của nhân viên ...............................................89

4.2.4. Các điều kiện phục vụ nhu cầu của ngƣời lao động kèm theo ...................91

4.2.3.1. Nhà ở cho ngƣời lao động........................................................................91

4.2.3.2. Công tác y tế an toàn cho ngƣời lao động ...............................................92

4.2.3.3. Xây dựng công tác văn hoá và giáo dục ..................................................92

4.2.3.4.Chính sách đãi ngộ, khuyến khích ngƣời lao động...................................93

4.2.3.5.Thiết lập môi trƣờng, điều kiện làm việc cho ngƣời lao động .................95

4.3. Đề xuất, kiến nghị..........................................................................................99

KẾT LUẬN.................................................................................................... 101

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 104

PHỤ LỤC ...................................................................................................... 106

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

ATVSLĐ : An toàn vệ sinh lao động

ASXH : An sinh xã hội

CBCN : Cán bộ công nhân

CBCNLĐ : Cán bộ

CBCNV : Cán bộ công nhân viên

CNLĐ :

CP : Cổ phần

DN : Doanh nghiệp

FDI : Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài

KHKT : Khoa học kỹ thuật

KHCN : Khoa học công nghệ

KVC : Khu vực công

NNL : Nguồn nhân lực

NLĐ : Ngƣời lao động

NSLĐ : Năng suất lao động

SXKD : Sản xuất kinh doanh

TKV : Tập đoàn Công Nghiệp Than - Khoáng Sản Việt Nam

UBND : Ủy ban nhân dân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

viii

DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ

Bảng 1.1: Tỷ lệ lao động đang làm việc trong khu KVC qua đào tạo ở Việt Nam....... 33

Bảng 3.1: Công suất của các nhà máy sàng - tuyển than Khe Thần.............................. 50

Bảng 3.2: Biên chế lao động nhà máy sàng tuyển than Khe Thần ................................ 53

Bảng 3.3: Tình hình sản xuất toàn Vinacomin ............................................................... 54

Bảng 3.4: Bảng tình hình trình độ lao động của toàn Vinacomin.................................. 54

Bảng 3.5: Bảng thành phần lao động của Vinacomin hiện nay ..................................... 54

Bảng 4.1: Dự báo nhu cầu sử dụng than......................................................................... 66

Bảng 4.2: Xây dựng biên chế lao động tại các phòng ban trong nhà máy .................... 75

Sơ đồ 3.1: Sơ đồ công nghệ nhà máy sàng tuyển than Khe Thần - Vinacomin............ 51

Sơ đồ 3.2: Phƣơng án tổ chức sản xuất của nhà máy ..................................................... 52

Sơ đồ 4.1: Quy trình đào tạo nhân lực của Nhà máy...................................................... 86

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Ngành Khai thác khoáng sản ở Việt Nam nói chung và khai thác than nói riêng là

một trong những ngành then chốt, có vai trò vô cùng quan trọng thúc đẩy quá trình phát

triển kinh tế - xã hội; góp phần không nhỏ trong công cuộc xóa đói giảm nghèo; đẩy

nhanh tiến độ công nghiệp hóa, hiện đại hóa; đảm bảo an ninh năng lƣợng Quốc gia.

Sản phẩm của ngành than còn đóng vai trò tiền đề cho một số ngành công nghiệp khác

phát triển nhƣ Điện, Đạm, Xi măng...

Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam là nhà sản xuất than chính, chiếm trên

90% tổng sản lƣợng than hàng năm của toàn ngành Than. Hiện nay, việc khai thác

than ngày một khó khăn hơn, các mỏ than lộ thiên cạn kiệt dần, các mỏ than có trữ

lƣợng lớn ngày càng xuống sâu hơn, điều kiện khai thác phức tạp hơn.Việc đảm bảo

an toàn lao động và bảo vệ môi trƣờng trong quá trình khai thác đòi hỏi ngày càng

nghiêm ngặt hơn. Vì vậy, muốn sản xuất nhiều than không chỉ quan tâm đến máy

móc, phƣơng tiện mà cần xây dựng, phát huy tiềm năng của đội ngũ công nhân lao

động Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam.

Quy hoạch phát triển ngành than Việt Nam đến năm 2020, có xét triển vọng

đến năm 2030 đã đƣợc Thủ tƣớng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 60/QĐ-TTg

ngày 9 tháng 1 năm 2012.

Theo Quy hoạch, phát triển ngành than trên cơ sở khai thác, chế biến, sử dụng

có hiệu quả và tiết kiệm nguồn tài nguyên than của đất nƣớc, phục vụ nhu cầu trong

nƣớc là chính; đóng góp tích cực vào việc bảo đảm an ninh năng lƣợng quốc gia và

đáp ứng tối đa nhu cầu than phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất

nƣớc; bảo đảm việc xuất, nhập khẩu hợp lý theo hƣớng giảm dần xuất khẩu và chỉ

xuất khẩu các chủng loại than trong nƣớc chƣa có nhu cầu sử dụng thông qua biện

pháp quản lý bằng kế hoạch và các biện pháp điều tiết khác phù hợp với cơ chế thị

trƣờng có sự quản lý của Nhà nƣớc và các cam kết quốc tế của Việt Nam.Phát triển

ngành than bền vững, hiệu quả theo hƣớng đồng bộ, phù hợp với sự phát triển

chung của các ngành kinh tế khác. Phát huy tối đa nội lực (vốn, khả năng thiết kế,

chế tạo thiết bị trong nƣớc v v...) kết hợp mở rộng hợp tác quốc tế, trƣớc hết trong

lĩnh vực nghiên cứu, triển khai, ứng dụng công nghệ tiến bộ trong thăm dò, khai

2

thác, chế biến và sử dụng than; đầu tƣ thoả đáng cho công tác bảo vệ môi trƣờng, an

toàn lao động, quản trị tài nguyên, quản trị rủi ro trong khai thác than.

Nhận thức đƣợc tính cấp bách và cần thiết về nguồn nhân lực phục vụ cho

Ngành Than trong tƣơng lai em chọn đề tài: “Xây dựng nguồn nhân lực cho dự

án nhà máy sàng tuyển than Khe thần - Vinacomin trong giai đoạn 2015 -

2020”làm đề tài nghiên cứu của luận văn.

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài

2.1. Mục tiêu chung

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đƣa ra cơ sở lý luận về công tác kế hoạch

hoá nguồn nhân lực của doanh nghiệp tại ngành than trong giai đoạn tới.

2.2. Mục tiêu cụ thể

Xác định nhu cầu nhân lực của Nhà máy sàng tuyển than Khe thần -

Vinacomin, đánh giá các thuận lợi, khó khăn về nhân lực tại địa phƣơng, và các

nhân tố trong việc đáp ứng nhu cầu trên; từ đó đề xuất công tác kế hoạch hoá

nguồn nhân lực tại Nhà máy sàng tuyển than Khe thần -Vinacomin trong giai đoạn

2015-2020.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài

- Đối tƣợng nghiên cứu:

Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là xây dựng nguồn nhân lực cho dự án Nhà

máy sàng tuyển than Khe thần -Vinacomin giai đoạn 2015 - 2020.

- Phạm vi nghiên cứu:

+ Không gian: Nghiên cứu đề tài đƣợc tiến hành tại Tập đoàn CN Than và

Khoáng Sản Việt Nam (Vinacomin) và Dự án nhà máy sàng tuyển than Khe Thần -

Vinacomin.

+ Thời gian: Đề tài đƣợc nghiên cứu các chỉ tiêu và số liệu nghiên cứu kinh tế

tập trung giai đoạn thời gian từ năm 2005 đến dự báo năm 2020

4. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn của đề tài nghiên cứu

Ý nghĩa khoa học, thực tiễn của đề tài là góp phần làm rõ cơ sở lý luận về

công tác kế hoạch hoá nguồn nhân lực của doanh nghiệp, xác định nhu cầu nhân lực

của Nhà máy sàng tuyển than Khe thần - Vinacomin, đánh giá các thuận lợi, khó

3

khăn về nhân lực tại địa phƣơng, và các nhân tố trong việc đáp ứng nhu cầu trên; từ

đó đề xuất công tác kế hoạch hoá nguồn nhân lực tại Nhà máy sàng tuyển than Khe

thần - Vinacomin trong giai đoạn 2015-2020.

5. Những đóng góp mới của đề tài

- Hệ thống hoá, làm rõ một số vấn đề lý luận cơ bản về công tác kế hoạch hoá

nguồn nhân lực của doanh nghiệp.

- Phân tích, xác định nhu cầu nhân lực của Nhà máy sàng tuyển than Khe thần -

Vinacomin, đánh giá các thuận lợi, khó khăn về nhân lực tại địa phƣơng, và các

nhân tố trong việc đáp ứng nhu cầu trên.

- Đề xuất một số giải pháp, kiến nghị về công tác kế hoạch hoá nguồn nhân

lực tại Nhà máy sàng tuyển than Khe thần - Vinacomin trong giai đoạn 2015-2020.

6. Bố cục của luận văn

Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, luận văn gồm 4 chƣơng:

- Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của công tác kế hoạch hóa nguồn nhân

lực tại doanh nghiệp

- Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu

- Chƣơng 3: Dự án Nhà máy sàng tuyển than Khe thần -Vinacomin và nhu cầu

lao động cho nhà máy giai đoạn 2015 - 2020

- Chƣơng 4: Một số giải pháp xây dựng nguồn nhân lực cho nhà máy sàng

tuyển than Khe thần Vinacomin giai đoạn 2015 - 2020.

4

Chƣơng 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA CÔNG TÁC

KẾ HOẠCH HOÁ NGUỒN NHÂN LỰC TẠI DOANH NGHIỆP

1.1. Các khái niệm cơ bản

1.1.1. Nguồn nhân lực

Có khá nhiều những định nghĩa khác nhau về "nguồn nhân lực" chẳng hạn nhƣ:

Nguồn nhân lực là nguồn lực con ngƣời của những tổ chức (với quy mô,

loại hình, chức năng khác nhau) có khả năng và tiềm năng tham gia vào quá trình

phát triển của tổ chức cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia, khu

vực, thế giới [1- 256].

Cách hiểu này về nguồn nhân lực xuất phát từ quan niệm coi nguồn nhân lực

là nguồn lực với các yếu tố vật chất, tinh thần tạo nên năng lực, sức mạnh phục vụ

cho sự phát triển nói chung của các tổ chức;

Trong báo cáo của tổ chức Liên hợp quốc đánh giá về những tác động của toàn

cầu hoá đối với nguồn nhân lực đã đƣa ra định nghĩa nguồn nhân lực là trình độ lành

nghề, kiến thức và năng lực thực có thực tế cùng với những năng lực tồn tại dƣới

dạng tiềm năng của con ngƣời. Quan niệm về nguồn nhân lực theo hƣớng tiếp cận

này có phần thiên về chất lƣợng của nguồn nhân lực. Trong quan niệm này, điểm

đƣợc đánh giá cao là coi các tiềm năng của con ngƣời cũng là năng lực khả năng để

từ đó có những cơ chế thích hợp trong quản lý, sử dụng. Quan niệm về nguồn nhân

lực nhƣ vậy cũng đã cho ta thấy phần nào sự tán đồng của Liên hợp quốc đối với

phƣơng thức quản lý mới;

Nguồn nhân lực là tổng thể các yếu tố bên trong và bên ngoài của mỗi cá nhân

bảo đảm nguồn sáng tạo cùng các nội dung khác cho sự thành công, đạt đƣợc mục

tiêu của tổ chức [2- 9].

Tuy có những định nghĩa khác nhau tuỳ theo giác độ tiếp cận nghiên cứu

nhƣng điểm chung mà ta có thể dễ dàng nhận thấy qua các định nghĩa trên về nguồn

nhân lực là:

- Số lƣợng nhân lực: Nói đến nguồn nhân lực của bất kỳ một tổ chức, một địa

phƣơng hay một quốc gia nào câu hỏi đầu tiên đặt ra là có bao nhiêu ngƣời và sẽ có

5

thêm bao nhiêu nữa trong tƣơng lai. Đấy là những câu hỏi cho việc xác định số

lƣợng nguồn nhân lực. Sự phát triển về số lƣợng nguồn nhân lực dựa trên hai nhóm

yếu tố bên trong (ví dụ: nhu cầu thực tế công việc đòi hỏi phải tăng số lƣợng lao

động) và những yếu tố bên ngoài của tổ chức nhƣ sự gia tăng về dân số hay lực

lƣợng lao động do di dân

- Chất lƣợng nhân lực: Chất lƣợng nhân lực là yếu tố tổng hợp của nhiều yếu

tố bộ phận nhƣ trí tuệ, trình độ, sự hiểu biết, đạo đức, kỹ năng, sức khoẻ, thẩm

mỹ.v.v... của ngƣời lao động. Trong các yếu tố trên thì trí lực và thể lực là hai yếu

tố quan trọng trong việc xem xét đánh giá chất lƣợng nguồn nhân lực;

- Cơ cấu nhân lực. Cơ cấu nhân lực là yếu tố không thể thiếu khi xem xét đánh

giá về nguồn nhân lực. Cơ cấu nhân lực thể hiện trên các phƣơng diện khác nhau

nhƣ: cơ cấu trình độ đào tạo, giới tính, độ tuổi.v.v... Cơ cấu nguồn nhân lực của một

quốc gia nói chung đƣợc quyết định bởi cơ cấu đào tạo và cơ cấu kinh tế theo đó sẽ

có một tỉ lệ nhất định nhân lực. Chẳng hạn nhƣ cơ cấu nhân lực lao động trong khu

vực kinh tế tƣ nhân của các nƣớc trên thế giới phổ biến là 5 - 3 - 1 cụ thể là 5 công

nhân kỹ thuật, 3 trung cấp nghề và 1 kỹ sƣ; đối với nƣớc ta cơ cấu này có phần

ngƣợc là tức là số ngƣời có trình độ đại học, trên đại học nhiều hơn số công nhân kỹ

thuật [3-39]. Hay cơ cấu nhân lực về giới tính trong khu vực công của nƣớc ta cũng

đã có những biểu hiện của sự mất cân đối

Tóm lại, nguồn nhân lực là khái niệm tổng hợp bao gồm các yếu tố số lƣợng,

chất lƣợng và cơ cấu phát triển ngƣời lao động nói chung cả ở hiện tại cũng nhƣ

trong tƣơng lai tiềm năng của mỗi tổ chức, mỗi địa phƣơng, mỗi quốc gia, khu vực

và thế giới.

1.1.2. Quản trị nguồn nhân lực

Quản trị nguồn nhân lực là tất cả các hoạt động, chính sách và các quyết định

quản lý liên quan và có ảnh hƣởng đến mối quan hệ giữa doanh nghiệp và cán bộ

công nhân viên của nó. Quản trị nguồn nhân lực đòi hỏi phải có tầm nhìn chiến lƣợc

và gắn với chiến lƣợc hoạt động của công ty.

Ở đây danh từ “Quản trị” bao gồm các khía cạnh nguồn nhân lực liên quan

đến cơ cấu, điều hành và phát triển.