Xây dựng mức khấu trừ gia cảnh trong thuế thu nhập cá nhân tại việt nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH

HỌ VÀ TÊN : PHAN THỊ TỐ NHƢ

XÂY DỰNG MỨC KHẤU TRỪ GIA CẢNH

TRONG THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN

TẠI VIỆT NAM

CHUYÊN NGÀNH : KINH TẾ TÀI CHÍNH-NGÂN HÀNG

MÃ SỐ : 60.31.12

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2011

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH

HỌ VÀ TÊN : PHAN THỊ TỐ NHƢ

XÂY DỰNG MỨC KHẤU TRỪ GIA CẢNH

TRONG THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN

TẠI VIỆT NAM

CHUYÊN NGÀNH : KINH TẾ TÀI CHÍNH-NGÂN HÀNG

MÃ SỐ : 60.31.12

LUẬN VĂN THẠC SĨ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS NGUYỄN HỒNG THẮNG

Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2011

MỤC LỤC

- MỤC LỤC ............................................................................................................

- MỤC LỤC HÌNH .................................................................................................

- MỤC LỤC BẢNG.................................................................................................

- PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................1

- CHƢƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KHẤU TRỪ TRONG THUẾ THU

NHẬP CÁ NHÂN .................................................................................................5

1.1. Đặc điểm của thuế thu nhập cá nhân ..............................................................5

1.1.1. Sự bất bình đẳng thu nhập và thuế thu nhập cá nhân....................................5

1.1.1.1. Sự bất bình đẳng thu nhập .........................................................................5

1.1.1.2 Thuế thu nhập cá nhân ................................................................................8

1.1.1.3 Các nguyên tắc xây dựng thuế thu nhập cá nhân .......................................9

1.1.2 Đặc điểm của thuế thu nhập cá nhân ...........................................................13

1.1.2.1 Thuế thu nhập cá nhân thƣờng mang tính lũy tiến ..................................13

1.1.2.2 Thuế thu nhập cá nhân đánh theo nơi cƣ trú và nguồn thu nhập ..............19

1.1.2.3 Thuế thu nhập cá nhân mang tính thứ bậc ................................................20

1.1.2.4 Thuế thu nhập cá nhân là công cụ trực tiếp làm giảm sự bất bình đẳng trong

phân phối thu nhập ...............................................................................................22

1.2 Thu nhập và thu nhập tính thuế.......................................................................24

1.2.1 Thu nhập .....................................................................................................24

1.2.2 Thu nhập chịu thuế và thu nhập tính thuế .................................................26

1.3 Khấu trừ thuế ...............................................................................................28

1.3.1 Miễn thuế và khấu trừ thuế .......................................................................28

1.3.2 Ý nghĩa của miễn thuế và khấu trừ thuế ......................................................30

1.4 Khấu trừ thuế ở các nƣớc..............................................................................35

Kết luận ................................................................................................................40

CHƢƠNG 2: KHẤU TRỪ THUẾ TRONG THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN Ở

VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 1991 – 2011 .............................................................41

2.1. Thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam ...............................................................41

2.1.1 Giai đoạn thuế thu nhập đối với ngƣời có thu nhập cao .............................41

2.1.1.1 Mức khấu trừ gia cảnh qua các thời kỳ ....................................................41

2.1.1.2 Bậc thuế (khung thuế) và thuế suất...........................................................43

2.1.2 Giai đoạn thuế thu nhập cá nhân..................................................................45

2.1.2.1 Khấu trừ gia cảnh.....................................................................................45

2.1.2.2 Bậc thuế ( khung thuế) và thuế suất .........................................................49

2.1.3 Đóng góp của thuế thu nhập cá nhân ...........................................................50

2.2 Khấu trừ gia cảnh............................................................................................51

2.2.1 Tính hợp lý về khấu trừ gia cảnh hiện nay ở Việt Nam...............................51

2.2.2 Các nhân tố tác động đến sự hình thành mức khấu trừ gia cảnh ......52-53-54

2.2.2.1 Phƣơng án 1 - dựa vào mức lƣơng tối thiểu ............................................55

2.2.2.2 Phƣơng án 2 - dựa vào mức chi tiêu bình quân đầu ngƣời .......................58

2.3. Những thành công..........................................................................................60

2.4 Những khuyết điểm cần khắc phục ................................................................61

Kết luận .................................................................................................................62

Xây dựng mức khấu trừ gia cảnh trong GVHD: PGS.TS Nguyễn Hồng Thắng

thuế thu nhập cá nhân tại Việt Nam HV: Phan Thị Tố Như

5

CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP XÁC ĐỊNH KHẤU TRỪ THUẾ TRONG THUẾ THU

NHẬP CÁ NHÂN TẠI VIỆT NAM..............................................................................63

3.1. Định hƣớng phát triển của thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam ....................63

3.1.1. Đảm bảo tƣơng đồng giữa hệ thống thuế thu nhập cá nhân của Việt nam với

giữa hệ thống thuế thu nhập cá nhân của các quốc gia mà Việt nam ký kết tham

gia..........................................................................................................................64

3.1.2. Phát huy tính hiệu quả của Luật thuế thu nhập cá nhân ............................65

3.1.3. Tầm quan trọng của thuế thu nhập cá nhân trong tƣơng lai .......................66

3.2. Giải pháp chính ..............................................................................................66

3.2.1. Phân nhóm đối tƣợng nộp thuế ...................................................................66

3.2.2. Xây dựng quy trình xác định thuế theo tiêu chuẩn quốc tế ........................67

3.2.3. Xây dựng cơ chế điều chỉnh mức thuế và miễn giảm thuế theo thời gian..68

3.2.4. Hình thành khoản khấu trừ thuế..................................................................69

3.3. Giải pháp phụ trợ ...........................................................................................74

3.3.1 Phát triển hạ tầng vật chất của ngành thuế.................................................74

3.3.1.1 Hệ thống thông tin nội bộ.....................................................................74

3.3.1.2 Phần mềm khai báo thuế thu nhập cá nhân............................................74

3.3.2 Kiểm tra thuế............................................................................................75

3.3.2.1 Xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá mức tuân thủ của đối tƣợng nộp thuế

...............................................................................................................................75

3.3.2.2 Kiểm tra thuế dựa theo rủi ro ....................................................................76

3.3.2.3 Cơ chế phối hợp giữa các cơ quan có liên quan nhƣ thuế, ngân hàng, công

an….......................................................................................................................76

Kết luận ...............................................................................................................77

PHẦN KẾT LUẬN .............................................................................................78

MỤC LỤC HÌNH

CHƢƠNG 1 ......................................................................................................................

1.1 Mối quan hệ giữa phát triển kinh tế và mức độ bất bình đẳng về thu nhập.............. 5

1.2 Thuế lũy tiến và chặn trên....................................................................................... 14

1.3 Đánh thuế lũy tiến bằng cách lấy lƣợng tuyệt đối về độ hữu dụng bằng nhau ...... 15

1.4 Đánh thuế lũy tiến bằng cách lấy lƣợng tƣơng đối về độ hữu dụng bằng nhau .... 16

1.5 Đánh thuế lũy tiến để độ hữu dụng sau thuế bằng nhau ....................................... 16

1.6 Thƣớc đo thuế thu nhập tuyến tính ....................................................................... 18

1.7 Ảnh hƣởng của thuế đến sự công bằng trong phân phối thu nhập ........................ 23

1.8 Thu nhập chịu thuế và thu nhập tính thuế.............................................................. 26

Xây dựng mức khấu trừ gia cảnh trong GVHD: PGS.TS Nguyễn Hồng Thắng

thuế thu nhập cá nhân tại Việt Nam HV: Phan Thị Tố Như

8

MỤC LỤC BẢNG

CHƢƠNG 1

1.1 So sánh mức khởi điểm chịu thuế của một số quốc gia trên thế giới .................... 36

1.2 Bảng so sánh giữa khấu trừ thuế và miễn thuế theo Bruce và Rosen .................... 38

1.3 Khấu trừ thuế tại Mỹ .............................................................................................. 39

CHƢƠNG 2

2.1 So sánh Pháp lệnh thuế thu nhập đối với ngƣời có thu nhập cao giai đoạn 1991

– 2004 ......................................................................................................................41-42

2.2 Biểu thuế suất đối với công dân Việt Nam và cá nhân là đối tƣợng cƣ trú tại

Việt Nam ...................................................................................................................... 43

2.3 Biểu thuế suất đối với ngƣời nƣớc ngoài, cƣ trú và lao động ở Việt Nam và

công dân Việt Nam cƣ trú và lao động ở nƣớc ngoài .................................................. 44

2.4 Biểu thuế luỹ tiến từng phần ................................................................................ 49

2.5 Các nhân tố tác động đến sự hình thành mức khấu trừ gia cảnh ................52-53-54

2.6 Theo phƣơng pháp forward..................................................................................... 55

2.7 Theo phƣơng pháp stepwise................................................................................... 56

2.8 Tóm tắt mô hình theo biến độc lập là mức lƣơng tối thiểu.................................... 57

2.9 Kết quả tổng hợp .................................................................................................. 58

2.10 Phƣơng án 2: Theo biến độc lập là mức chi tiêu bình quân đầu ngƣời ............... 58

CHƢƠNG 3

3.1 So sánh mức khởi điểm chịu thuế trƣớc đây và thu nhập chịu thuế hiện

nay........................................................................................................................... 69

3.2 Mức lƣơng tối thiểu vùng ...................................................................................... 70

3.3 Mức khấu trừ gia cảnh theo phƣơng án 1 dựa vào mức lƣơng tối thiểu................ 71