XÂY DỰNG, HOÀN THIỆN MỐI QUAN HỆ GIỮA NHÀ NƯỚC

1

XÂY DỰNG, HOÀN THIỆN MỐI QUAN HỆ GIỮA NHÀ NƯỚC

VÀ CÔNG DÂN - MỘT NỘI DUNG CƠ BẢN TRONG XÂY

DỰNG NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN XÃ HỘI CHỦ NGHĨA CỦA

DÂN, DO DÂN VÀ VÌ DÂN Ở NƯỚC TA

Ths. Trần Quang Trung

Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ 7 của Đảng Cộng sản Việt Nam đã đề ra

chủ trương xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì

dân ở nước ta. Từ đó đến nay, chúng ta đã làm được nhiều việc, đạt được nhiều

thành tựu to lớn trong lĩnh vực này, từ việc nghiên cứu, hình thành cơ sở lý luận,

quan điểm, cho tới xây dựng mô hình, cơ cấu tổ chức và thể chế pháp lý cho hoạt

động nhà nước. Tuy nhiên, việc xây dựng nhà nước ta cũng mới chỉ đạt những

thành tích bước đầu. Chúng ta còn rất nhiều việc cơ bản phải làm, mà một trong

những việc đó là tiếp tục xây dựng, hoàn thiện mối quan hệ giữa nhà nước và công

dân. Đây là vấn đề vừa cơ bản, vừa cấp bách trong điều kiện hiện nay của nước ta.

Bình đẳng - công bằng là một giá trị cao đẹp mà nhân loại luôn hướng tới

suốt chiều dài lịch sử. Trải qua hàng nghìn năm, các cuộc đấu tranh giai cấp, đấu

tranh dân tộc và cách mạng xã hội, suy cho cùng cũng nhắm tới mục tiêu là tạo ra

một xã hội công bằng, bình đẳng hơn. Sự thay thế nhau của các chế độ nhà nước từ

chiếm hữu nô lệ cho đến chế độ xã hội chủ nghĩa, xét về bản chất và thực chất, đó

là tiến bộ của sự công bằng, bình đẳng.

Nhà nước pháp quyền – dù là tư sản hay xã hội chủ nghĩa, đều có những đặc

trưng chung, đó là một nhà nước chịu sự chi phối của quyền lực pháp luật, đồng

thời là một nhà nước mang tính dân chủ. Nhà nước được tổ chức và hoạt động theo

pháp luật, sử dụng pháp luật để quản lý nhà nước và xã hội. Nhà nước được xây

dựng trên cơ sở thừa nhận nguyên tắc “ nguồn gốc quyền lực nhà nước bắt nguồn

từ nhân dân”. Trong một xã hội pháp quyền như vậy, đương nhiên phải thừa nhận

và xác lập mối quan hệ bình đẳng giữa các công dân với nhau và mối quan hệ bình

đẳng giữa nhà nước và công dân. Việc thừa nhận và xác lập sự bình đẳng giữa các

công dân với nhau trước pháp luật, tuy là một vấn đề không dễ dàng, nhưng việc

thừa nhận và xác lập sự bình đẳng giữa nhà nước và công dân mới thực sự là một

vấn đề nan giải.

Nhà nước ta, với bản chất xã hội chủ nghĩa, thực sự là nhà nước của dân, do

dân và vì dân. Việc xây dựng, hoàn thiện mối quan hệ thực sự bình đẳng giữa nhà

nước và công dân là vấn đề thuộc về bản chất. Chúng ta có những điều kiện thuận

lợi to lớn và rất cơ bản để thực hiện việc này, đó là: lợi ích cơ bản giữa nhà nước