Xác minh tài sản để thi hành án dân sự theo pháp luật Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP.HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN HOÀNG DANH

XÁC MINH TÀI SẢN ĐỂ THI HÀNH ÁN

DÂN SỰ THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ LUẬT HỌC

TP.HỒ CHÍ MINH, NĂM 2015

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP.HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN HOÀNG DANH

XÁC MINH TÀI SẢN ĐỂ THI HÀNH ÁN

DÂN SỰ THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ LUẬT HỌC

Chuyên ngành: Luật dân sự & Tố tụng dân sự

Mã số: 60380103

Người hướng dẫn khoa học: GS. TS. Mai Hồng Quỳ

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2015

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn này hoàn toàn do tôi thực hiện. Các thông

tin và số liệu sử dụng trong Luận văn là trung thực. Những kết luận, đề xuất

và kiến nghị của luận văn chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình

khoa học nào.

Vĩnh Long, ngày 29 tháng 10 năm 2015

Tác giả Luận văn

Nguyễn Hoàng Danh

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU

CHƯƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ PHÁP LÝ VỀ XÁC MINH TÀI

SẢN ĐỂ THI HÀNH ÁN DÂN SỰ TRONG PHÁP LUẬT VIỆT NAM........8

1.1. Khái niệm, đặc điểm của hoạt động xác minh tài sản để thi

hành án dân sự........................................................................................................................................................8

1.1.1. Khái niệm.......................................................................................................................................8

1.1.2. Đặc điểm......................................................................................................................................11

1.2. Quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về xác minh tài

sản để thi hành án dân sự..........................................................................................................................16

1.2.1. Vài nét sơ lược về quy định xác minh tài sản để thi hành án

trước khi có Luật Thi hành án dân sự.................................................................................................16

1.2.2. Quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về xác minh tài sản

để thi hành án dân sự........................................................................................................................................17

1.2.3. Giải quyết khiếu nại liên quan đến xác minh tài sản để thi hành

án dân sự.....................................................................................................................................................................31

Kết luận chương 1........................................................................................................................... 37

CHƯƠNG 2. THỰC TIỄN ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ XÁC

MINH TÀI SẢN ĐỂ THI HÀNH ÁN DÂN SỰ THEO PHÁP LUẬT

VIỆT NAM..............................................................................................................................................................39

2.1. Đặc điểm, tình hình xác minh tài sản để thi hành án dân sự từ

năm 2010 đến năm 2015..............................................................................................................................39

2.2. Chủ thể xác minh tài sản để thi hành án........................................................41

2.2.1. Xác minh tài sản để thi hành án của người được thi hành án..........41

2.2.2. Xác minh tài sản để thi hành án của Thừa phát lại..................................42

2.2.3. Xác minh tài sản để thi hành án của Chấp hành viên.............................44

2.3. Đối tượng xác minh...............................................................................................................45

2.4. Thủ tục xác minh....................................................................................................................49

2.5. Hậu quả pháp lý do xác minh tài sản để thi hành án...........................56

2.6. Giải quyết khiếu nại liên quan đến xác minh tài sản để thi

hành án........................................................................................................................................................................58

Kết luận chương 2.............................................................................................................................63

KẾT LUẬN.............................................................................................................................................67

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Viết tắt Cụm từ tiếng việt

- BLDS: Bộ luật dân sự;

- BLTTDS: Bộ luật tố tụng dân sự;

- GQKN: Giải quyết khiếu nại.

- TAND: Tòa án nhân dân;

- TANDTC: Tòa án nhân dân tối cao;

- THADS: Thi hành án dân sự;

- VKSND: Viện kiểm sát nhân dân;

- VKSNDTC: Viện kiểm sát nhân dân tối cao;

- UBND: Ủy ban nhân dân;

- XHCN: Xã hội chủ nghĩa;

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Là giai đoạn cuối của quá trình tố tụng, THADS là hoạt động của cơ

quan Thi hành án nhằm đảm bảo cho các bản án, quyết định đã có hiệu lực thi

hành được thi hành trên thực tế nhằm bảo vệ quyền lợi của cá nhân, cơ quan,

tổ chức, bảo đảm quyền lợi hợp pháp của đương sự, đồng thời, thông qua việc

thi hành án, cơ quan Thi hành án phát hiện sai sót của Tòa án trong việc áp

dụng pháp luật từ đó kiến nghị Tòa án có thẩm quyền kịp thời chỉ đạo công

tác xét xử, hướng dẫn áp dụng pháp luật và kiến nghị trong việc lập pháp.

Nhận thức tầm quan trọng của công tác thi hành án, từ khi thực hiện

đường lối đổi mới đến nay, Đảng ta đã đề ra nhiều chủ trương, chính sách về

thi hành án dân sự, như Nghị quyết Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành

Trung ương Đảng khoá VII (1995), Nghị quyết Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp

hành Trung ương Đảng khoá VIII (1997), Nghị quyết số 08/NQ-TW ngày

02/01/2002 của Bộ Chính trị về một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp

trong thời gian tới, Nghị quyết Hội nghị lần thứ chín Ban Chấp hành Trung

ương Đảng khoá IX (2004) và nhất là Nghị quyết số 48/NQ-TW ngày

24/5/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống

pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020, Nghị quyết số

49/NQ-TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp

đến năm 2020. Nhằm thể chế hoá đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước

Việt nam đã lần lượt ban hành các Pháp lệnh THADS năm 1989, Pháp lệnh

THADS năm 1993, Pháp lệnh THADS năm 2004, Luật THADS năm 2008 và

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật THADS (năm 2014) để điều chỉnh

hoạt động THADS.

Để đảm bảo cho hoạt động thi hành án đạt hiệu quả cao, cơ quan

THADS bắt buộc phải tiến hành xác minh tài sản của người phải thi hành án.

2

Theo quy định của pháp luật THADS, xác minh điều kiện thi hành án là một

biện pháp cần thiết không thể bỏ qua trong quá trình tổ chức THADS, là cơ sở

để cơ quan THADS áp dụng những biện pháp cưỡng chế phù hợp đối với

từng vụ việc cụ thể; kết quả xác minh tài sản là căn cứ để quyết định những

hoạt động tiếp theo trong quá trình thi hành bản án, quyết định, góp phần đảm

bảo cho các bản án, quyết định được thi hành trên thực tế, nâng cao chất

lượng và hiệu lực xét xử.

Để hoạt động xác minh điều kiện thi hành án đạt được kết quả chính

xác, bên cạnh việc hoàn thiện các quy định của pháp luật, vấn đề nâng cao

trách nhiệm của chủ thể tiến hành xác minh tài sản thi hành án cũng rất quan

trọng và cần thiết. Do đó, bên cạnh quy định người được thi hành án phải

cung cấp thông tin về tài sản, điều kiện thi hành án của người phải thi hành

án, pháp luật THADS Việt Nam còn quy định trách nhiệm của Chấp hành

viên, Thừa phát lại trong việc xác minh địa chỉ, tài sản, thu nhập của người

phải thi hành án.

Dưới sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, pháp luật về THADS đang

ngày càng được chú trọng và hoàn thiện, công tác xác minh tài sản để thi hành

án từng bước được quy định đầy đủ và ngày càng chặt chẽ là cơ sở pháp lý

cho hoạt động THADS; bên cạnh đó, đội ngũ Chấp hành viên làm công tác

THADS đã rất nỗ lực cố gắng, dành hết nhiệt tình và tâm huyết cho công tác,

thế nhưng vì nhiều lý do, kết quả công tác THADS vẫn còn nhiều hạn chế, thể

hiện ở tỷ lệ thi hành án đạt thấp, số việc tồn đọng của các năm còn nhiều, có

những việc kéo dài qua hàng chục năm vẫn chưa thi hành được... từ đó gây ra

những tác động trực tiếp đến chỉ tiêu công tác THADS của từng địa phương,

của toàn ngành THADS và gây ảnh hưởng đến niềm tin của nhân dân đối với

hiệu quả, hiệu lực của bộ máy công quyền. Một trong những nguyên nhân làm

ảnh hưởng đến kết quả công tác THADS là hệ thống pháp luật về THADS nói

chung và quy định về việc xác minh tài sản để THADS vẫn còn tồn tại một số