Xác định đồng thời Paracetamol, Clopheninamin Maleat, Vitamin B1 trong thuốc viên nén Paracetamol - FB bằng phương pháp trắc quang

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

HÀ BÍCH NGỌC

XÁC ĐỊNH ĐỒNG THỜI

PARACETAMOL , CLOPHENINAMIN MALEAT, VITAMIN B1

TRONG THUỐC VIÊN NÉN PARACETAMOL – FB

BẰNG PHƯƠNG PHÁP TRẮC QUANG

LUẬN VĂN THẠC SỸ HÓA HỌC

Thái Nguyên - 2012

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn1

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

HÀ BÍCH NGỌC

XÁC ĐỊNH ĐỒNG THỜI

PARACETAMOL , CLOPHENINAMIN MALEAT, VITAMIN B1

TRONG THUỐC VIÊN NÉN PARACETAMOL – FB

BẰNG PHƯƠNG PHÁP TRẮC QUANG

Chuyên ngành: Hoá phân tích

Mã số : 60.44.29

LUẬN VĂN THẠC SỸ HÓA HỌC

Người hướng dẫn khoa học: GS.TS Trần Tứ Hiếu

Thái Nguyên - 2012

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn2

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số

liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực. Những kết luận của luận văn

chưa công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Xác nhận

của trưởng khoa chuyên môn

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2012

Tác giả

Hà Bích Ngọc

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn3

LỜI CẢM ƠN

Luận văn này được thực hiện tại Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái

Nguyên và Trường Đại học Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc gia Hà Nội.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy Trần Tứ Hiếu, đã tận tình

giúp đỡ, chỉ bảo, động viên và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu

và thực hiện luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo và các cán bộ phòng thí

nghiệm Khoa Hóa học – Trường Đại học Sư phạm – Đại học Thái nguyên,

đặc biệt là thầy giáo TS Mai Xuân Trường. Các thầy, cô giáo Trường Đại học

Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc gia Hà Nội đã tận tình giảng dạy, giúp đỡ

và đóng góp nhiều ý kiến quý báu về mặt chuyên môn trong quá trình tôi

nghiên cứu và hoàn thiện luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Khoa Sau đại học Trường

Đại học Sư phạm – Đại học Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho

tôi trong suốt quá trình học tập và làm luận văn.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới bố mẹ và những người thân

trong gia đình và các đồng nghiệp đã giúp đỡ, động viên tôi rất nhiều trong

quá trình hoàn thiện luận văn.

Xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2012

Tác giả

Hà Bích Ngọc

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn4

i

MỤC LỤC

Trang

Trang bìa phụ

Lời cảm ơn

Lời cam đoan

Mục lục ........................................................................................................... i

Danh mục các từ viết tắt................................................................................ iv

Danh mục các bảng ....................................................................................... v

Danh mục các hình ...................................................................................... vii

MỞ ĐẦU....................................................................................................... 1

Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU .......................................................... 2

1.1. Tổng quan về paracetamol, clopheninamin maleat và vitamin B1........ 2

1.1.1. Paracetamol................................................................................... 2

1.1.2. Clopheninamin maleat................................................................... 8

1.1.3. Vitamin B1.................................................................................. 11

1.2. Một số loại chế phẩm chứa paracetamol,clopheninamin maleat và

vitamin B1................................................................................................ 14

1.2.1 Thuốc paracetamol FB ................................................................. 14

1.2.2. Thuốc pabemin............................................................................ 15

1.3. Các định luật cơ sở của sự hấp thụ ánh sáng ...................................... 15

1.3.1. Cơ sở của phương pháp phân tích trắc quang xác định đồng thời

nhiều cấu tử........................................................................................... 15

1.3.2 Những nguyên nhân làm cho sự hấp thụ ánh sáng của dung dịch

không tuân theo định luật Bughe – Lămbe – Bia................................... 17

1.3.3. Các bộ phận của máy trắc quang ................................................. 18

1.3.4. Các phương pháp xác định đồng thời các cấu tử có phổ hấp thụ

quang phân tử xen phủ nhau.................................................................. 19

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn5

ii

Chương 2. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU................ 28

2.1. Nội dung nghiên cứu ......................................................................... 28

2.2. Phương pháp nghiên cứu ................................................................... 29

2.2.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu ................................................. 29

2.2.2. Phương pháp thực nghiệm........................................................... 29

2.3. Đánh giá độ tin cậy của quy trình phân tích....................................... 29

2.3.1. Giới hạn phát hiện (LOD)........................................................... 29

2.3.3. Đánh giá độ tin cậy của phương pháp.......................................... 30

2.3.4. Đánh giá kết quả phép phân tích theo thống kê............................ 31

2.4. Thiết bị , dụng cụ và hoá chất ........................................................... 31

2.4.1. Thiết bị........................................................................................ 31

2.4.2. Dụng cụ....................................................................................... 31

2.4.3. Hóa chất ...................................................................................... 32

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ....................... 33

3.1. Khảo sát sơ bộ phổ hấp thụ phân tử của paracetamol và clopheninamin

maleat, vitamin B1 ................................................................................... 33

3.2. Khảo sát sự phụ thuộc độ hấp thụ quang của PRC, CPM và B1 vào pH. 34

3.3. Khảo sát sự phụ thuộc độ hấp thụ quang của PRC, CPM và B1

theo thời gian............................................................................................ 35

3.4. Khảo sát sự phụ thuộc độ hấp thụ quang của paracetamol và

clopheninamin maleat, vitamin B1 theo nhiệt độ. ..................................... 36

3.5. Kiểm tra tính cộng tính độ hấp thụ quang của dung dịch hỗn hợp

PRC và CPM............................................................................................ 37

3.6. Kiểm tra tính cộng tính độ hấp thụ quang của dung dịch hỗn hợp

PRC và B1................................................................................................ 39

3.7. Kiểm tra tính cộng tính độ hấp thụ quang của dung dịch hỗn hợp

CPM và B1............................................................................................... 40

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn6

iii

3.8. Kiểm tra tính cộng tính độ hấp thụ quang của dung dịch hỗn hợp

PRC, CPM và B1. .................................................................................... 41

3.9. Khảo sát sự ảnh hưởng của tinh bột đến độ hấp thụ quang của PRC,

CPM và B1............................................................................................... 43

3.10. Khảo sát khoảng tuyến tính sự tuân theo định luật Bughe - Lămbe - Bia

và xác định LOD, LOQ của dung dịch PRC, CPM và B1......................... 45

3.10.1. Khảo sát khoảng tuyến tính của PRC......................................... 45

3.10.2. Xác định LOD và LOQ của PRC............................................... 46

3.10.3. Khảo sát khoảng tuyến tính của CPM........................................ 47

3.10.4. Xác định LOD và LOQ của CPM.............................................. 48

3.10.5. Khảo sát khoảng tuyến tính của B1 ........................................... 49

3.11. Xác định hàm lượng của PRC và CPM trong hỗn hợp tự pha. ......... 50

3.12. Xác định hàm lượng của PRC và B1 trong hỗn hợp tự pha.............. 53

3.14. Xác định hàm lượng của PRC, CPM và B1 trong hỗn hợp tự pha.... 58

3.15 . Định lượng PRC, CPM và B1 trong thuốc viên nén paracetamol FB ... 60

3.16. Đánh giá độ đúng của phép phân tích theo phương pháp thêm chuẩn.... 62

KẾT LUẬN................................................................................................. 65

TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 67

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn7

iv

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CỦA LUẬN VĂN

Tiếng việt Tiếng Anh Viết tắt

Paracetamol Paracetamol PRC

Vitamin B1 Thiamine B1

Clopheninamin maleat Chlorpheniramine maleat CPM

Sắc ký lỏng hiệu năng cao High Performance Liquid

Chromatography

HPLC

Giới hạn phát hiện Limit Of Detection LOD

Giới hạn định lượng Limit Of Quantity LOQ

Bình phương tối thiểu Least Squares LS

Sai số tương đối Relative Error RE

Độ lệch chuẩn Standard Deviation S hay SD

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn8