William Gilbert – thiên tài bị lãng quên pdf

William Gilbert – Trang 1/5

William Gilbert – thiên tài bị lãng quên

David Tilley & Stephen Pumfrey

Nhà tư tưởng cách mạng William Gilbert, mất cách đây đã hơn 400 năm, là

một trong những người sáng lập ra môn từ học. Hai tác giả David Tilley và Stephen

Pumfrey cho rằng những thành tựu của ông đúng ra xứng đáng được ghi nhận hơn

nhiều.

Khi William Gilbert ở Colchester qua đời, vào ngày 30 tháng 11 năm 1603,

nước Anh đã mất đi một trong những nhà khoa học vĩ đại nhất của mình thời nữ

hoàng Elizabeth. Ba năm trước khi mất, ông đã cho xuất bản một cuốn sách tựa đề

Magnete, cuốn sách đó không gì hơn chính là công trình vật lí thực nghiệm đầu tiên.

Tựa đề đẩy đủ của cuốn sách, dịch từ nguyên bản tiếng Latinh là On the Magnet,

Magnetic Bodies and that Great Magnet the Earth (Bàn về nam châm, vật từ và từ tính của

Trái Đất). Năm 1651, bộ sưu tập những bản thảo viết tay của Gilbert đã được người

anh em của ông biên tập và xuất bản. Dưới tựa đề De Mundo Nostro Sublunari

Philosophia Nova, cuốn sách đã cung cấp “một triết lí mới của thế giới trần tục của

chúng ta”.

Bản in khắc vào cuối thế kỉ 18 này, từ bản mẫu nay không còn,

là chân dung xác thực duy nhất của William Gilbert.

Bất chấp bản chất cách mạng của cả hai công trình này, trong những năm

qua, cái tên Gilbert vẫn chìm vào quên lãng trong lịch sử khoa học – theo chúng tôi,

như thế khá là bất công. Vậy tại sao thành tựu mang tính cách mạng của ông trong

khoa từ học lại được ít người biết đến ?

Câu chuyện về Gilbert bắt đầu từ Conchester, Essex, nơi ông sinh ra năm

1544. Ông vào học trường đại học Cambrige khi tròn 14 tuổi. Tại đó, ông đã làm

quen, và sau đó đã từ bỏ, nền khoa học chính thống lúc bấy giờ, như triết học tự

nhiên của Aristotle, y học của Galen và thiên văn học của Ptolemy. Lí thuyết thiên

văn của Ptolemy đặt Trái Đất bất động tại tâm của vũ trụ, còn các hành tinh và Mặt

Trời thì chuyển động xung quanh trên những mặt cầu trong suốt.