VN - EU

Më ®Çu

Vµo nh÷ng n¨m cuèi cïng cña thÕ kû XX, cïng víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña

cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ vµ sù chÊm døt chiÕn tranh l¹nh, toµn cÇu ho¸

®· trë thµnh mét xu thÕ chÝnh trong ®êi sèng chÝnh trÞ thÕ giíi. Xu thÕ tù do ho¸ toµn

cÇu ph¸ tan xu híng khÐp kÝn cña mçi quèc gia trªn hµnh tinh ®ång thêi t¨ng cêng sù

tuú thuéc vÒ lîi Ých kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia.

§Ó héi nhËp mét c¸ch cã hiÖu qu¶, t¹i §¹i héi §¶ng lÇn thø VII-6/1991, §¶ng

céng s¶n ViÖt Nam ®· ®a ra ®êng lèi ®èi ngo¹i më réng nh»m ®a d¹ng ho¸, ®a ph¬ng

ho¸ c¸c quan hÖ quèc tÕ trªn tinh thÇn ViÖt Nam muèn lµ b¹n víi tÊt c¶ c¸c níc trªn

thÕ giíi phÊn ®Êu v× hoµ b×nh ®éc lËp vµ ph¸t triÓn.

Thùc tiÔn trong h¬n thËp niªn qua, ViÖt Nam ®· t¨ng cêng më réng quan hÖ

víi thÕ giíi, trong ®ã næi lªn mèi quan hÖ hîp t¸c ngµy cµng cã hiÖu qu¶ gi÷a ViÖt

Nam vµ EU. Hai bªn ®· lÊy viÖc b×nh thêng ho¸ quan hÖ (10/1990) vµ cao h¬n n÷a lµ

HiÖp ®Þnh khung ®îc ký kÕt ngµy 17/7/1995 lµ mét nÒn t¶ng, c¬ së ph¸p lý cho viÖc

thóc ®Èy quan hÖ vÒ mäi mÆt. §Æc biÖt quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam - EU ®· cã

mét vÞ trÝ xøng ®¸ng.

Quan hÖ ViÖt Nam-EU thÓ hiÖn sù ®óng ®¾n cña ®êng lèi chÝnh s¸ch cña ViÖt

Nam tõ lý luËn tíi thùc tiÔn. ChÝnh s¸ch më cöa ®· n©ng cao vÞ thÕ cña ViÖt Nam trªn

trêng quèc tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña

®Êt níc ta trong nh÷ng n¨m tíi.

Quan hÖ hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam-EU gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña níc

ta trong thêi gian qua.

ë ®©y t¸c gi¶ tËp trung ®i s©u vµo quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ EU

trong 10 n¨m qua (1990 - 2000) vµ ®Ò ra triÓn väng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p cho viÖc

thóc ®Èy quan hÖ th¬ng m¹i hai bªn.

LuËn v¨n ®îc chia lµm 3 ch¬ng:

Ch¬ng 1: Kh¸i qu¸t chung vÒ quan hÖ ViÖt Nam-EU.

Ch¬ng 2: Quan hÖ Th¬ng m¹i ViÖt Nam-EU.

Ch¬ng 3: TriÓn väng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p thóc ®Èy th¬ng m¹i ViÖt Nam-EU.

Nh©n dÞp nµy em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì tõ phÝa c¸c thÇy c« trong

khoa Quan hÖ Quèc tÕ, ®Æc biÖt sù híng dÉn cña thÇy Ng« Duy Ngä gióp cho em

hoµn thµnh kho¸ luËn tèt nghiÖp.

2

Ch ¬ng 1: kh¸i qu¸t chung vÒ quan hÖ ViÖt Nam -EU

1- Kh¸i qu¸t vÒ Liªn minh ch©u ¢u(EU).

ChiÕn tranh thÕ giíi lÇn 2 kÕt thóc ®Ó l¹i mét nÒn kinh tÕ kiÖt quÖ cho c¸c níc

T©y ¢u. Hä cÇn thÊy sù cÇn thiÕt ph¶i hîp t¸c chÆt chÏ h¬n n÷a gi÷a c¸c níc trong

khu vùc víi nhau ®Ó x©y dùng vµ ng¨n chÆn chiÕn tranh ®Æc biÖt chó träng vµo ph¸t

triÓn kinh tÕ. Còng vµo thêi ®iÓm nµy bé mÆt nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®· cã nh÷ng thay

®æi to lín. §ã lµ do sù ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, sù ph¸t triÓn vò b·o cña c¸ch

m¹ng khoa häc kü thuËt. Sau chiÕn tranh Mü ®· thùc sù trë thµnh siªu cêng vÒ kinh tÕ

vµ chÝnh trÞ víi ý ®å lµm b¸ chñ thÕ giíi. Do vËy, c¸c níc T©y ¢u kh«ng thÓ kh«ng

hîp t¸c ph¸t triÓn kinh tÕ vµ th«ng qua viÖc t¨ng cêng kinh tÕ gi÷a hä víi nhau vµ

viÖc thiÕt lËp mét tæ chøc siªu quèc gia nh»m ®iÒu hµnh phèi hîp ho¹t ®éng kinh tÕ

khu vùc. ý tëng thèng nhÊt ch©u ¢u ®· cã tõ l©u vµo thêi ®iÓm nµy ®· dÇn trë thµnh

hiÖn thùc.

Tõ n¨m 1923, B¸ tíc ngêi ¸o, «ng Con-denhove-Kalerg ®· s¸ng lËp ra Phong

trµo Liªn minh ch©u ¢u .

§Õn n¨m 1929, Bé trëng Ngo¹i giao Ph¸p «ng A.Briand ®· ®a ra ®Ò ¸n Liªn

minh ch©u ¢u th× ®Õn sau ChiÕn tranh thÕ giíi lÇn 2 nh÷ng ý tëng ®ã míi dÉn tíi c¸c

s¸ng kiÕn cô thÓ (1)

.

Cã 2 híng vËn ®éng cho viÖc thèng nhÊt ch©u ¢u, ®ã lµ:

Hîp t¸c gi÷a c¸c quèc gia vµ bªn c¹nh viÖc b¶o ®¶m chñ quyÒn d©n téc.

Hoµ nhËp hay lµ “nhÊt thÓ ho¸”: C¸c quèc gia ®Òu chÊp nhËn vµ tu©n thñ theo

mét c¬ quan quyÒn lùc chung siªu quèc gia .

XuÊt ph¸t tõ hai híng vËn ®éng trªn, ngµy 09/05/1950, Bé trëng Ngo¹i giao

Ph¸p «ng Robert Schuman ®Ò nghÞ ®Æt toµn bé nÒn s¶n xuÊt than, thÐp cña Céng hoµ

Liªn bang §øc vµ Ph¸p díi mét c¬ quan quyÒn lùc chung trong mét tæ chøc “më” ®Ó

1(1) Nguån: ViÖn kinh tÕ thÕ giíi- C¸c khèi kinh tÕ vµ mËu dÞch trªn thÕ giíi. Nxb chÝnh tÞ quèc gia. HN 1996 tr 51.

3

c¸c níc ch©u ¢u kh¸c cïng tham gia. §©y ®îc coi lµ nÒn mãng ®Çu tiªn cho mét “

Liªn minh ch©u ¢u” ®Ó g×n gi÷ hoµ b×nh. Víi nç lùc chung, Ph¸p vµ §øc ®· ph¸ ®i

hµng rµo ng¨n c¸ch gi÷a hai quèc gia ®îc coi lµ ¶nh hëng to lín tíi tiÕn tr×nh nhÊt thÓ

ho¸ ch©u ¢u. B»ng sù cè g¾ng dµn xÕp “cïng nhau g¸nh v¸c träng tr¸ch chung th× ®ã

sÏ lµ mét bíc tiÕn quan träng vÒ phÝa tríc” ( Ph¸t biÓu Thñ tíng §øc Konist

Adanauer). Ngµy 13/07/1952, HiÖp íc thiÕt lËp Céng ®ång than thÐp ch©u ¢u

(CECA) do s¸u níc Ph¸p, BØ, Céng hoµ Liªn bang §øc, Italia, Hµ Lan, Lucx¨mbua

ký kÕt.

Trªn c¬ së kÕt qu¶ cña CECA mang l¹i vÒ mÆt kinh tÕ còng nh chÝnh trÞ. ChÝnh

phñ c¸c níc thµnh viªn thÊy cÇn thiÕt ph¶i tiÕp tôc con ®êng ®· chän ®Ó sím ®¹t ®îc

“thùc thÓ ch©u ¢u míi”. Do ®ã, ngµy 25/03/1957, HiÖp íc thiÕt lËp Céng ®ång kinh

tÕ ch©u ¢u (EEC) vµ Céng ®ång N¨ng lîng nguyªn tö ch©u ¢u (CEEA) ®· ®îc ký kÕt

t¹i Rome. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña qu¸ tr×nh liªn kÕt, n¨m 1967 c¶ CECA, CEEA

vµ EEC chÝnh thøc hîp thµnh mét tæ chøc chung gäi lµ “Céng ®ång ch©u ¢u ” (EC).

Trong khi c¸c níc ch©u ¢u tiÕn gÇn tíi mét tæ chøc cã tÝnh liªn kÕt cao, th×

chÝnh phñ Anh ®ãn nhËn Tuyªn bè Schuman mét c¸ch l¹nh nh¹t, chØ trÝch viÖc thµnh

lËp CECA v× nã ®ông ch¹m tíi chñ quyÒn d©n téc. Nhng sù ra ®êi tiÕp theo cña EEC

vµ CEEA l¹i lµm hä lóng tóng. Do vËy, Anh chñ tr¬ng thµnh lËp “Khu vùc mËu dÞch

Tù do ch©u ¢u hÑp” vµ EFTA ra ®êi gåm cã Anh, Nauy, Thuþ §iÓn, §an M¹ch, ¸o,

Bå §µo Nha, Thuþ Sü, PhÇn Lan vµ Ailen.

Tuy nhiªn, do môc tiªu ®¬n thuÇn vÒ kinh tÕ nªn EFTA ®· kh«ng gióp cho níc

Anh n©ng cao vÞ trÝ ë T©y ¢u , trªn trêng quèc tÕ vµ bÞ c« lËp. Trong khi ®ã, EC ®· Ýt

nhiÒu ®¹t ®îc nh÷ng thµnh qu¶ nhÊt ®Þnh c¶ trªn lÜnh vùc kinh tÕ lÉn chÝnh trÞ. Do

vËy, Anh cïng víi 3 níc §an M¹ch, Ailen vµ Na Uy xin gia nhËp EU vµ ngµy

01/01/1973, EU cã thªm 3 thµnh viªn míi lµ Anh, Ailen, §an M¹ch, riªng

Na Uy kh«ng gia nhËp v× ®a sè nh©n d©n kh«ng ñng hé.

4

Nhê cã ®îc nh÷ng thµnh c«ng ®· ®¹t ®îc vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, EU kh«ng

ngõng viÖc më réng qu¸ tr×nh liªn kÕt réng r·i gi÷a c¸c níc, ®Õn ngµy 01/01/1986,

EU ®· t¨ng lªn 12 thµnh viªn.

§Ønh cao cña qu¸ tr×nh thèng nhÊt ch©u ¢u ®îc thÓ hiÖn qua cuéc häp thîng

®Ønh cña c¸c níc EU tæ chøc t¹i Maastricht (Hµ Lan) tõ ngµy 09 ®Õn 10/12/1991. T¹i

Héi nghÞ nµy c¸c níc thµnh viªn ®· ®i ®Õn quyÕt ®Þnh thµnh lËp Liªn minh kinh tÕ vµ

tiÒn tÖ EMU vµ Liªn minh chÝnh trÞ (EPU) nh»m lµm ch©u ¢u thay ®æi mét c¸ch c¬

b¶n vµo n¨m 2000 víi mét sù liªn kÕt kinh tÕ s©u réng h¬n sau khi ®ù¬c c¸c quèc gia

phª chuÈn ngµy 01/01/1993, HiÖp íc Maastricht cã hiÖu lùc.

Môc tiªu cña viÖc h×nh thµnh EU ®îc thÓ hiÖn ngay trong c¸c hiÖp íc ë

R«mma vÒ thµnh lËp Céng ®ång kinh tÕ ch©u ¢u n¨m 1957. §ã lµ t¨ng cêng sù liªn

kÕt vÒ mÆt kinh tÕ, tËp hîp søc m¹nh cña c¸c quèc gia, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ

n¶y sinh trong tõng níc vµ c¶ céng ®ång trong tõng giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh.

Th«ng qua sù liªn kÕt ngµy cµng chÆt chÏ néi bé céng ®ång ®Ó thiÕt lËp mét khu vùc

tiÒn tÖ æn ®Þnh ë T©y ¢u nh»m c¹nh tranh víi ®ång ®«la Mü, vÒ l©u dµi ®Ó h×nh thµnh

mét Liªn minh tiÒn tÖ vµ kinh tÕ thèng nhÊt vµ tiÕn tíi t¨ng cêng liªn kÕt vÒ mÆt

chÝnh trÞ.

TriÓn väng s¸ng sña cña EU lµ sù hÊp dÉn kh«ng nh÷ng ®èi víi c¸c níc ch©u

¢u mµ cßn ®èi víi c¸c níc kh¸c trong khu vùc. Sau lÇn më réng lÇn thø 3

(01/01/1995), EU bíc vµo thêi kú míi gåm 15 níc thµnh viªn. §iÒu nµy cho thÊy râ

bíc tiÕn quan träng trong tiÕn tr×nh hoµ nhËp ch©u ¢u vµ ¶nh hëng cña EU kh«ng chØ

®Õn t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ cña tõng níc trong EU mµ cßn c¶ ®Õn ch©u ¢u theo h￾íng “híng t©m” mµ h¹t nh©n chÝnh lµ EU.

HiÖn nay, EU còng ®ang t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c §«ng ¢u cã ®ñ

®iÒu kiÖn ®Ó gia nhËp EU ®Ó t¨ng cêng søc m¹nh kinh tÕ, më réng thÞ trêng. Nh÷ng

n¨m cuèi cña thÕ kû 20, EU lµ mét trong ba trung t©m kinh tÕ thÕ giíi nh dÉn ®Çu thÕ

giíi vÒ th¬ng m¹i vµ ®Çu t. Víi 370 triÖu d©n, tæng s¶n lîng quèc gia 7.074 tû USD,

5