Về sự thay đổi trong chính sách ngoại giao với phương Tây thời vua Minh Mạng

V“ S˘ THAY ßÊI TRONG CH›NH S¸CH

NGO¹I GIAO VÌI PH÷•NG T¢Y

THÍI VUA MINH M¹NG

ßINH THfi DUY÷T*

L

©u nay trong nhÀn th¯c lfich sˆ v…n

tÂn t¹i quan Æi”m ph™ ph¸n ch›nh

s¸ch ìb’ quan t·a c¶ngî, Æ„ng cˆa Æ t

nˆÌc cÒa tri“u Nguy‘n Æ· d…n tÌi bi kfich

lµ Vi÷t Nam bfi m t ÆÈc lÀp. Tuy nhi™n tÌi

nh˜ng n®m g«n Æ©y bªng c¸c nghi™n c¯u

s©u h¨n trong ch›nh s¸ch ngo¹i giao cÒa

nhµ Nguy‘n Æ· cho th y th˘c t’ kh´ng

hoµn toµn nhˆ vÀy. ßÆc bi÷t ß¹i Nam dˆÌi

thÍi vua Minh M¹ng, dˆÌi s˘ l·nh ƹo cÒa

vfi vua nµy Æ t nˆÌc Æ· kh´ng hoµn toµn

Æ„ng cˆa mµ chÿ c„ th” coi lµ s˘ c¶nh gi¸c

c«n thi’t trˆÌc nh˜ng thay ÆÊi cÒa thÍi

ƹi vµ ch›nh Minh M¹ng cÚng r t nÁ l˘c

Æ” ƈa Æ t nˆÌc cÒa ´ng hfla chung nhfip

Æi÷u y, chÿ ti’c rªng ´ng kh´ng ÆÒ thÍi

gian cho k’ ho¹ch dµi h¨i mµ ´ng Æ· c„ ˝

Æfinh th˘c hi÷n tı r t sÌm. Qua nguÂn

th´ng tin tı ch›nh sˆ nhµ Nguy‘n cho

th y suËt thÍi gian trfi v×, Minh M¹ng Æ·

nghi™n c¯u vµ t×m hi”u k¸ thuÀt phˆ¨ng

T©y vıa Æ” th˘c hi÷n cho chi’n thuÀt

phflng thÒ chËng l¹i phˆ¨ng T©y, vıa lµ

mÈt l˘a ch‰n vµ rËt cuÈc ch p nhÀn mÈt

ƈÍng lËi mÌi vÌi nh˜ng c¸ch nh×n vµ gi¶i

ph¸p mÌi. Tuy nhi™n, ph¸i bÈ Æ«u ti™n tÌi

ch©u ¢u do ´ng cˆ Æi Æ· kh´ng th” th˘c

hi÷n ƈÓc ˝ Æ cÒa tri“u Æ×nh buÈc ph¶i

quay v“ mµ kh´ng ƈÓc ti’p Î c p cao t¹i

Pari cÚng nhˆ t¹i Lu©n ß´n(1)

.Khi Æoµn

s¯ gi¶ trÎ v“ nˆÌc th× vua Minh M¹ng Æ·

m t do ng· ng˘a, v× vÀy chÛng ta kh´ng

th” t×m hi”u ƈÓc hÂi k’t cÒa ch›nh s¸ch

ngo¹i giao vÌi ngˆÍi T©y dˆ¨ng dˆÌi thÍi

vua Minh M¹ng song kh´ng th” phÒ nhÀn

rªng nhÀn th¯c v“ phˆ¨ng T©y cÒa ´ng Æ·

ƈa tÌi tr¹ng th¸i m l¹nh kh¸c nhau Î

tıng thÍi k˙ song cuËi cÔng lµ s˘ thay ÆÊi

lÌn lao v“ mÆt tˆ tˆÎng lµ ch p nhÀn th˘c

t’ vµ ´ng s½n sµng mÎ rÈng c¸nh cˆa quËc

gia Æ” Æ„n luÂng gi„ mÌi nhˆng thÍi gian

Æ· kh´ng Òng hÈ ´ng.

Ti’p nhÀn vˆ¨ng tri“u khi bˆÌc vµo

tuÊi 30 - Î ÆÈ tuÊi mµ nhÀn th¯c ch›nh trfi

sæc b–n nh t, ÆÂng thÍi Î ÆÈ tuÊi nµy ÆÒ

thÍi gian cho ´ng thay ÆÊi quan Æi”m cÒa

m×nh trˆÌc nh˜ng v n Æ“ nÊi cÈm. ß t

nˆÌc mµ ´ng ti’p qu¶n vıa tr¶i qua mÈt

th’ k˚ dµi lo¹n l¹c binh Æao, g«n 20 n®m

c«m quy“n cÒa vua Gia Long chˆa th” quy

tÙ lflng ngˆÍi v“ mÈt mËi. Tri“u Æ×nh v…n

ph¶i l˘a ch‰n gi¶i ph¸p ph©n quy“n c„

* ßinh Thfi Duy÷t. Phflng NCDT, Vi÷n B¶o tÂn di t›ch