Về quan điểm "đức là gốc" trong tư tưởng đạo đức hồ chí minh

VỀ QUAN ĐIỂM “ĐỨC LÀ GỐC”

TRONG TƯ TƯỞNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH

CRITERIA “EHTHICS IS THE CORE VALUE”

IN HO CHI MINH' IDEA ON ETHICS

TRẦN NGỌC ÁNH

Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng

TÓM TẮT

Hồ Chí Minh là nhà tư tưởng hàng đầu về đạo đức, nhất là đạo đức cách mạng. "Đức là gốc"

là quan điểm cơ bản, xuyên suốt và nhất quán trong tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh. Với Hồ

Chí Minh, đạo đức không chỉ là "gốc", là nền tảng, là nhân tố chủ chốt của người cách mạng

mà còn là thước đo lòng cao thượng của con người. "Đức là gốc" còn vì có đức sẽ có trí. Vì

thế, Đảng cũng phải lấy "đức làm gốc", Đảng phải "là đạo đức, là văn minh". Xây dựng Đảng

trước hết phải bắt đầu từ nền tảng đạo đức.

ABSTRACT

Ho Chi Minh is the leading thinker on ethics especially revolutionary ethics. "Ethics is the core

value" is the basic idea that goes through and is consistent in Ho Chi Minh's idea on ethics.

With Ho Chi Minh, ethics is not only the core value, the foundation and the key factor of

revolutionary follower but also the yardstick of nobleness of humankind. It is said that ethics is

the core value because ethics entails wisdom. Therefore, it is important for our party us to use

ethics as the core value. Party has to symbolize ethics and civilization. Building and developing

our party should start from ethnics.

1. Đặt vấn đề

Trong lịch sử thế giới hiện đại, Hồ Chí Minh là vị lãnh tụ cách mạng và nhà tư tưởng

quan tâm hàng đầu đến vấn đề đạo đức. Trước Hồ Chí Minh, các nhà sáng lập ra chủ nghĩa

Mác – Lênin đã xây dựng lý luận khoa học về đạo đức, nhưng chưa có điều kiện bàn nhiều về

đạo đức của những người cách mạng. Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Hồ Chí Minh

đặc biệt quan tâm đến lĩnh vực đạo đức nhất là đạo đức cách mạng. Tư tưởng đạo đức của

Người bao quát mọi đối tượng, đề cập đến mọi lĩnh vực hoạt động của con người, trên mọi

quan hệ xã hội với phạm vi rộng, hẹp khác nhau. Phương pháp luận của Hồ Chí Minh là quy

tất cả thành ba mối quan hệ chủ yếu của mỗi người – đó là đối với mình, đối với người, đối

với việc. Xuyên suốt trong các mối quan hệ đó là quan điểm “Đức là gốc”, một quan điểm cơ

bản trong tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh. Đã có nhiều bài viết, nhiều tác giả quan tâm nghiên

cứu và đi sâu phân tích quan điểm “Đức là gốc” của Hồ Chí Minh, nhưng theo chúng tôi, vẫn

còn một số khía cạnh xung quanh quan điểm này cần phải được làm sáng tỏ thêm. Bài viết này

là một cố gắng nghiên cứu của tác giả theo tinh thần đó.

2. Nội dung cơ bản của quan niệm “Đức là gốc” trong tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh

Hồ Chí Minh không để lại những trước tác đạo đức lớn [xét về dung lượng tác phẩm]

nhưng những tư tưởng lớn của Người về đạo đức lại hiển hiện rất rõ trong những bài nói, bài

viết ngắn gọn, cô đọng, hàm súc, theo phong cách lý luận phương Đông và rất quen thuộc với

con người Việt Nam. Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh bắt nguồn từ truyền thống đạo đức của