Văn hóa - nghệ thuật Philippines

/ị0L - Í Ĩ I L

■ 3 r d , 3

Bộ GIÁO D Ụ C VÀ ĐÀO TẠO

ĐẠI HỌC MỞ - BÁN CÔ N G TP, HỒ CHÍ MINH

KHOA ĐÔNG NAM Á HỌC

NGUYỄN ĐỨC SƠN

VĂN HÓA - NGHỆ THUẬT

PHILIPPINES

( LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC CH UYỂN NGÀNH VĂN HÓA

ĐÔNG NAM Á KHÓA 1991 - 1995 )

[TBK?M6ĐẬI HOC Má TP.HCM

THƯ VIỆN

HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

GS. NGUYÊN TẤN ĐẮC

TP. HỒ CHÍ MINH

1995

LỜI NÓI ĐẨU

Đông Nam Á hiện đang là một khái niệm được rất nhiều người

quan tâm và muốn tìm hiểu.Trên thực tế đã có nhiều vị giáo sư,' chuyên

gia, học giả, những người đã và đang từng chút mở ra cánh cửa vào thế

giới Đông Nan Á đó. Cùng hưởng ứng tham gia hoạt động nghiên cứu

này còn có một sô" không ít sinh viên thuộc khoa Đông Nam Á Học. Tôi

cũng thuộc trong sô" đó, người thực hiền luận văn này. Đầu tiên với hy

vọng luận văn sẽ được xem như một công trình sưu tập và nghiên cứu

làm phong phú hơn cho ngân hàng thông tin về Đông Nam Á. Và để được

đánh giá về khả năng qua những kiến thức đã thu thập sau bôn năm học

tập, luận văn đựơc thực hiện không ngoài mục đích hoàn tất học trình cử

nhân khoa Đông Nam Á Học của trường Đại Học Mở - Bán Công Thành

Phô" Hồ Chí Minh.

Trong luận văn này, vân đề được đưa ra đều thuộc về văn hóa -

nghệ thuật và chỉ giđi hạn trong phạm vi một nước thuộc Đông Nam Á là

Philippines mà thôi. Chọn Philippines làm trung tâm thể hiện không phải

là không có lý do.Vì những thông tin về đất nước này râ"t ít thâ"v xuất hiện

trên các sách báo ; ngay cả một tạp chí có tính chất chuyên môn về Đông

Nam Á như : tạp chí “Việt Nam - Đông Nam Á Ngày Nay” (Vietnam -

Southeast Asia Today) lại cũng hiếm khi có những bài nói về Philippines

(trong khi những bài nói về Thailand* Singapore, Malaysia, Indonesia thì

thật nhiều). Cho nên, việc che bđt lỗ hổng đó, theo tôi là một việc nên

làm. Trong khi thực hiện luận văn, tôi cô" chú ý xem xét đến phong tục

tập quán, hoạt động tín ngưỡng, mô hình sản xuâ"t thuyền thông, những

.nghi lễ, và các hình thái nghệ thuật của một sô" dân tộc bản địa tiêu biểu

và nổi bật của Philippines. Để hiểu rõ hơn. tôi còn tiến hành khảo sát

những tiên triển trong văn hóa - nghệ thuật Philippines qua từng thời kỳ

bị Tây Ban Nha và Mỹ thông trị. Sau khi đã trình bày về văn hóa - nghệ

thuật bản địa, văn hóa- nghệ thuật ngoại lai và những phản ứng từ phía

chính phủ cũng như nhân dân Philippines, tôi đã cô" gắng đưa ra vài ý

kiến riêng nhằm góp phần phát triển sự nghiệp văn hóa nước nhà để mọi

người cùng tham khảo.

Thật tình mà nói, quyết định thực hiện một luận văn về Philippines

quả là một sự mạo hiểm. Tự tôi nhận thấy, nếu bắt tay vào nghiên cứu.

khó khăn sẽ gặp trước tiên và thường xuyên là tài liệu tham khảo,yếu tố

quan trọng nhất để có thể hoàn thành luận văn. Đa phần tài liệu được sử

dụng trong luận văn này được viết bằng tiếng nước ngoài như Anh, Pháp,

Nhật, hơn nữa lại không tập trung. Ngoài ra, một số tư liệu về Philippines

tôi sử dụng là kết quả thu thập được từ chuyến tham quan Philippines tám

ngày hồi trung tuần tháng bảy năm 1995. Luận văn được hình thành qua

việc xử lý những tài liệu, tư liệu trên bằng phương pháp lịch sử, phương

pháp dựa theo những biểu hiện của từng dân tộc, và không loại trừ

phương pháp dựa theo các loại hình nghệ thuật của Philippines.

Tập luận văn này, như một cố gắng giải quyết một phần nào những

thắc mắc về Đông Nam Á và mong rằng những cô" gắng sẽ không trở

thành vô ích.

Dù đã thật nhiều nổ lực nhưng, chắc rằng hãy còn nhiều hạn chế

và thiếu sót. Kính mong quí thầy cô tận tình chỉ dạy thêm ngỏ hầu tôi

được vững chân tiếp bước theo con đường nghiên cứu của các bậc tiền

bốì .

Trân trọng

Tp. Hồ Chí Minh, Tháng 8/1995

sv. NGUYỄN ĐỨC SƠN

M Ụ C L Ụ C

LỜI NÓI ĐẦU 01

LỜI CẢM TẠ 03

PHẨM I : GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ PHILIPPINES 04

A. Thông tin địa lý - điều kiện tự nhiên 04

B. Dân cư 05

c . Ngôn ngữ 05

D. Tôn giáo 05

E. Nhà nước - Hành chính 06

F. Tiền tệ 06

G. Đôi nét về lịch sử hình thành và phát triển của Philippines 06

I. Magellan và hành trình quanh thế giới 07

II. Philippines dưới sự cai trị của thực dân Tây Ban Nha. 08

III. Philippines dưới ách thông trị của Hoa Kỳ 09

IV. Philippines trong chiến tranh thế giới thứ n 10

H. Vị trí của Philippines trong khu vực Đông Nam Á 11

PHẦN II: MHỮNG THÀNH.Tựu VĂN HÓA - NGHỆ THUẬT CỦA PHILIPPINES. 12

A. Văn hóa - nghệ thuật bản địa 12

I. Văn hóa - nghệ thuật Negritos 13

II. Văn hóa - nghệ thuật Indonesians 14

1. Văn hóa - nghệ thuật của các dân tộc nhóm Samal 15

l.a. Samal 15

l.b. Tagbanuwa 16

1. c. Mangyan 17

2. Văn hóa - nghệ thuật của các dân tộc nhóm Ifugao 17

2. a. ưugao 17

- Tổ chức xã hội 18

- Tín ngưỡng và văn hóa - nghệ thuật 19

2.b. Bontok 20

■ 2.C. Bagobo 22

* 2.d. Ilongot 23

- Đời sông kinh tế 23

- Tín ngưỡng và văn hóa - nghệ thuật 24

2.e. Kalinga 25

- Tổ chức xã hội 25

- Tín ngưỡng và văn hóa - nghệ thuật 26

3. Văn hóa - nghệ thuật của các dân tộc nhóm Tagalog 28

3.a. Visaya 28

3.b. Bũkidnon 29

3.C. Tagalog 30

3.d. Moro 31

B. Di sản vãn hóa - nghệ thuật Philippines từ nền văn minh Phương Tây.

32

I. Những biểu hiện văn hóa - nghệ thuật Philippine dưới thời Tây Ban

Nha cai trị 32

1. Đạo Cơ Đốc, tài sản kế thừa to lớn nhât của Tây Ban Nha 32

2. Thực phẩm - trang phục. 33

3. Mẩu tự Latin và tiếng Tây Ban Nha 34

4. Văn học 34

5. Kịch nghệ 36

6. Âm nhạc 37

7. Kiên trúc 38

8. Hội họa 39

*■ 9. Điêu khắc 39